Lögberg - 28.07.1927, Qupperneq 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 28. JÚLÍ, 1927.
Bls. 3.
43. Kirkjuþing
Hins evangeliska lúterska kirkjufélags íslendinga
í Vesturheimi.
HALDIÐ í WINNIPEG. MANITOBA,
22.-27. Júní 1927.
This year marks the completion of twenty-five years of evan-
gelistic effort of the Lutheran Church in Kurume since the Rev. J.
M. T. Winther óf the Danish Lutheran Church, also Revs. T. Yone-
mura and J. P. Nielsen began “with tears” to sow the seed of the
Gospel. Therefore we have decided to hold a commemimoration or
júbilee of thanksgiving in May of this year. We are especially in-
debted to the Danish Synod for our beautiful church property and
building which the prayers and offerings of its members made pos-
sible for us. As a token of thanks to the Lutheran Church of America
for these twenty-five years of evangelistic efforts in our city, we are
placing in our church tower a bell which will invite our fellow citi-
zens to the Church for generations to come. And from now on our
chief object will be to deepen more and more our Life of Faith and
even increase our spiritual fellowship só that our-Church may become
selfsupporting. We are praying and working that we may speedily
realize our desires.
Thanking you one and all for your deep interest in us, for your
prayers and your good-will offerings which have helped us so much
in the past, we pray that our Heavenly Father may richly reward you
according to his riches in glory thru Crist Jesús.
Sincerely your brother in Christ,
T. Tsuboike.
We should like to close this report with a reference to Dr.
Drach’s visit. As he has reported the details of his stay with us in
this station, we would just refer to a bit of follow-up work which
is still in progress. As mentioned in Mr. Tsuboike’s letter, Kurume
has always been a very conservative city. The City Fathers are now
realizing the backward effects of this fact. For example, the strong
opposition to making this placé the railway junction of the Kago-
shima and Nagasaki lines years ago is an irreparable set-back for
which succeeding generations have not been grateful. But the pre-
sent City Council and Chamber of Commerce show signs of being up
and doing. And you can well imagine what it has meant as to the
public recognition of our work that we were able to have a public re-
ception under the auspices of these two bodies, the invitation being
issued by the Mayor, for your representative, Dr. Drach when he
visited our city last spring. They also sponsored a public lecture by
Dr. Drach entitled “International Peace” which was delivered in the
auditorium of the Chamber of Commerce to a capacity audience. We
had a return reception for these men at our home of which the ac-
companying group picture is a memiento. And expressions voiced at
that time would have given Dr. Drach quite a write-up for the Foreign
Missionary even though a disinterested reporter had been present.
These men have 'become quite cordial and has helped to make our
residence in this city more home-like.
Our immediate and urgent need for the city work is now a new
Kindergarten building so planned that a section of it can be used for
Commnuity Work and the social gátherings of our various organiza-
tions. Who will help if the Kurume congregation pledges itself to
raise one-half ?
This report is respectfully and humbly submitted with the hope
that it will result in a prayer offered up by more than one of you at
to time of reading for our work in Japan, for it is your prayers that
we need more than anything else.
Yours in His Service,
S. O. Thorlaksson.
I
Þegar séra N. S. Thorláksson hafði lesið skýrslu þessa,
las hann einnig langt, fróðlegt og merkilegt bréf frá Mrs. S.\
O. Thorlaksson.
Forseti tilkynti, að þing hinna sameinuðu kvenfélaga, er
mæta skyldi, samkvæmt áætlun, úr hádegi dags, yrði að líkind-
um búið um kl. 3.30 e. h. Væri því áætlað, að þ'ing kæmi þá
saman aftur.
Dr. B. B. Jónsson, prestur Fyrsta lút. safnaðar, bauð, fyr-
ir hönd safnaðarins, þingheimi og aðkomandi gestum, til sam-
eiginlegs borðhalds í fundarsal kirkjunnar kl. 6 e.h. Þakkaði
forseti, fyrír hönd þingsins, bað boð. Var að því búnu sungið
sálmvers og fundi svo frestað þar til kl. 3.80 e. h. sama dag.
NfUNDI FUNDURi—kl. 3.30 e.h. sama dag.
Ekkert nafnakall. Tekið var fyrir sjötta mál á dagskrá:
Betel.
Dr. B. J. Brandson, formaður stjórnarnefndar Betels, inn-
leiddi málið með ítarlegri ræðu. Skýrði frá hag, ásigkomu-
lagi og horfum er snerta heimilið. Mintist áll-ítarlega á örð-
uglieika þá, er verið hafa í því efni, að koma gömlu, íslenzku
fólki úr Bandaríkjunum inn í Canada til stofnunarinnar. Benti
hann á ráð, er leyfileg væru og réttmæt til að greiða úr þeim
vanda. Eftir nokkrar umræður gjörði séra J. A. Sigurðsson
þá tillögu, er studd var af mörgum, að heimilis stjórnarnefnd
Betel, sé falð að ráðstafa að öllu leyti nntöku fólks á hemlð.
Þá gjörði séra J. A. Sigurðsson þá tillögu, er einnig var
studd af mörgum, að kirkjuþingið lýsi yfir fögnuði sínum yfir
náðarríkri handleiðslu Guðs, að öllu því er snertir hagi heimil-
isins, og þakki honum með lotning fyrír hinn blessunarríka á-
rangur af starfinu. Sömuleiðis þakki og þingið, formanni
stjórnarnefndar, nefndinni í heild sinni, svo og starfsfólki
öllu og gefendum víðsvegar um bygðir íslendinga, hið göfuga
verk, er Betel hefir auðnast að vinna undanfarið ár og frá því
fyrsta, er stofnunin komst á fót. Var þetta samþykt í e. hlj
Þá lá fyrir fjórða mál á dagskrá:
Heiðingj atr úboð.
Eftir nokkurar umræður um málið gjörði séra J. A. Sig-
urðsson þá tillögu, er Thorst. J. Gíslason studdi, að þingið lýsi
yfir fögnuði sinum og þakklæti í tilefni af skýrslum og bréfum
er fram voru lögð frá trúboða vorum og frú hans, hér í þing-
inu, og árni þeim, í Jesú nafni, ríkulegrar blessunar Guðs í
trúboðsstarfinu. Var þetta samþykt í e. hlj. með því að allir
stóðu á fætur.
Samþykt var, eftir tillögu sömu manna, að fela fram-
kvæmdarnefnd, að ráðstafa bréfi og skýrslum frá trúboðunum,
er fram voru lagðar.
Þá var tekið fyrir á ný fyrsta mál á dagskrá:
Afstaða vor við þjóðkirkjuna á fslandi.
Fyrir hönd þingnefndar í því máli, lagði dr. B. B. Jónsson
fram þessa tillgu til þingsályktunar:
Kirkjuþingið lýsir ánægju sinni yfir því, að samúð hefir aukist
á síðari árum milli ÞjóSkirkju Islands og Kirkjufélagsins. Óskar
kirkjuþingiS þess, aS sem mest vinátta sé jafnan milli þessara tveggja
(deilda íslenzkrar lúterskrar kristni. BiSur þingiS blessun Drottins
yfir móSurklrkjuna islenzku og tjáir henni ást sina og virSingu.
Þessi kveSju-orS felur þingiS skrifara sinum aS skila til biskups-
ins, herra Jóns Helgasonar, dr. theol.
Björn B. Jónsson.
J. H. Hannesson.
N. S- Thorlaksson.
Þingsályktanin var samþykt í e. hlj.
Þá var tekið fyrir á ný þriðja mál á dagskrá:
Heimatrúboð.
Fyrir hönd nefndar í því máli lagði séra R. Marteinsson
fram þetta nefndarálit:
Heimatrúboðsmál.
Nefndin i heimatrúboSsmálinu mælir meS svohljóSandi ályktun-
um og tillögum til samþyktar:
1. HjartaS í málinu er trúboS, og trúboSarnir eru verkfæri í
hendi GuSs. Þessvegna varSar mestu aS þeir skipi rétta stöSu gagn-
vart) GuSi og orSi hans og hafi réttan og lifandi skilning á því hvernig
GuS útbreiSir ríki sitt á jörSunni.
2. SkoraS er á þá, sem framkvæmdir hafa í málinu aS nota vel þá
krafta, sem til þessa starfs fást, bæSi leikmenn og presta.
3. Nefndinni er kunnugt um sum svæSi meSal Vestur-íslendinga,
sem hafa, í síSustu tíS aS mestu eSa öllu leyti, fariS á mis viS prests-
þjónustu. AS því leyti, sem slík svæSi liggja í nágrenni viS starfandi
presta, skorurn vér á þá aS sinna þeim eftir beztu kröfum.
• 4. ÞaS sé stefna vor í þessu starfi, aS nálgast, eftir megni, þaS
takmark aS láta enga hópa Vestur-íslendinga vera algjörlega án ís-
lenzkrar lúterskrar prestsþjónustu.
5. Vér ráSum til, aS Hallgríms-söfnuSi í Seattle, sé veitt úr
heimatrúboSssjóSi, til styrktar starfi sínu, sama upphæS og síSastliS-
iS ár, $300.
6. Vér ráSum til, aS samiS sé viS séra Hjört J. Leo aS taka aS
sér, auk |>ess prestakalls, sem hann nú þjónar, meS aSstoS séra Sig-
urSar Christophersonar, alt trúboSsstarf meSal íslendinganna unt-
hverfis Mnitoba-vatn, og aS þaS starf sé, eftir ástæSum styrkt af
kirkjufélaginu.
7. Ekki minna en $1,200 ætti aS safna i heimatrúboSssjóS á árinu.
8. Vér mælum meS samskotum í heimatrúboSssjóS í sambandi
viS reformationar-hátíSina 31. okt. og aS fyrir þann tíma fái allir
söfnuSir kirkjufélagsins, frá framkvæmdarnefndinni fulla skýring á
þörfum og leiSbeining viSvíkjandi því hvers yænta megi af hinum
einstöku söfnuSum.
9. AllsstaSar þar sem ástæSur leyfa, ætti trúboSsstarfiS aS leitast
viS aS stofna og þroska sjálfstæSa söfnuSi.
10. Vér viljum benda á þá afar-miklu nauSsyn, sem til þess ber,
aS vér vinnum þetta starf meS brennandi áhuga fyrir sannri velferS
fólksins og aS vér gjörum oss skýra grein bæSi fyrir þeim tækifærum
til starfs sem fyrir hendi eru og eins fyrir þeim öflum, sem á móti
stríSa. / \
11. TrúboSsfélögum innan kirkjunfélagsins bendum vér á heima-
trúboSiS ásamt heiSingjatrúboSinu.
S. A. Sigvaidascrn.
Vilhjálmur Péturson.
Sig. Ólafsson.
O. K. Olafson.
, H. B. Grímson.
John J. Vopni.
R. Marteinsson.
Eftir stuttar umræður um málið gjörði Árni Eggertsson
þá tillögu, er studd var af mörgum, að nefndarálitið sé sam-
þykt. Var það samþykt í e. hlj.
í sambandi við Heimatrúboðsmálið lagði séra Sigurður S.
Christopberson fram þessa skýrslu' um starf sitt:
Heimatrúboð.
Strax eftir kirkjuþing lagSi eg á staS og fór 2. júlí áleiSis til
Poplar Park og flutti þar eina guSsþjónustu. ASra guSsþjónustu
flutti eg þar i ágúst mánuSi. Var ráSiS aS eg kæmi þangaS meS
haustínu, til aS búa börn undir fermingu. Lauk eg því verki í des-
ember og fermdi 5 unglinga.
Eftir fyrstu guSsþjónustuna i P. P. fór eg norSur til Betel safnaS-
ar og var þar um tíma. LeitaSist eg til viS aS koma á sunnudagsskóla,
var hann haldinri nokkra sunnudaga í öSru skólahúsi bygSarinnar, en
ekki gat orSiS á því framhald vegna vöntunar starfskrafta og starfs-
tækja.
Betel-söfnuSur er smár, en áhugasamur um málefni sín. Sýrna
menn þar mikla fórnfýsi.
Fyrir sunnan Silver Bay bygSina er Oak View bygSin, þangaS
hefi eg fariS af og til og flutt guSsþjónustur, nokkrar í alt. Líka fer
eg nokkrum sinnum til Steep Rock, sem er um 25 mílur norSur frá
Silver Bay, og messaSi þar þrisvar sinnum. Eg fór tvær ferSir vest-
ur yfir vatnið ’og messaSi nokkrum sinnum bæSi viS Reykjavík og
Bay End pósthús. Þá fór eg suSur til Beckville, þar serri er Strand-
ar söfnuSur um 50 mílur þar suSur meS vatninu, var þaS löng ferS og.
örSug.
Enn fór eg norSur til Betel-safnaSar og starfaSi þar um hríS.
Á Oak Point eru all-margir íslendingar. Þar hafSi enginn
prestur kirkjufél. komiS, síSan aS séra Adam lést. Fór eg þangaS
tvisvar og flutti 2 guSsþjónustur og skírSi 7 börn. Þannig hefi eg
ferSast aftur á bak og áfram um svæSiS, þar sem eg taldi ólíklegt aS
aSrir prestar frá kirkjufélaginu væru væntanlegir; reynt aS koma
heirn á flest heimili og sumstaSar flutt stutta bænagjörS og lesiS
stuttan kafla úr N. T. Flutti eg í alt um 29 guSsþjónustur og fram-
kvænul um 20 skírnir og staSfesti 5 ungmenni. Telst mér til aS eg
hafi ferSast um 1700 rnílur milli messustaSa.
Þá lá fyrir álit nefndar, er skipuð hafði verið í tilefni af
bréfi frá H. E. Johnson i Blaine, Wash.
Fyrir hönd nefndarinnar lagði A. M. Ásgrímsson fram
iþetta nefndarálit:
Nefndin, er faliS var aS fjalla um bréf séra Halldórs E. Johnson
til forseta kirkjuþings, um þátttöku vestur-íslenzkra kirkjumanna í
hátíSahaldi heimaþjóSarinnar 1930, og prestaskifti hjá þjóSkirkju
Islands og hinu ev. lút. kirkjufélagi Islendinga í Vesturheimi, leyfir
sér að benda þinginu og fólk safnaSanna á, aS hér er um þýSingar-
mikiS og þarft mál aS ræSa.
Ber aö þakka séra Halldóri fyrir aS vekja athygli á málinu.
SömuleiSis teljum v.ér oss skylt aS ítreka ummæli forseta vors í árs-
skýrslu. hans um aukið þróSurþel milli austur- og vestur-íslenzkra
kirkjumanna,—hve æskilegt og sjálfsagt þaS er, aS hlú aS andlegum
tengslum viS ættjörð vora, og þá einkum vorri eigin þekking á kirkju
þjóöarinnar og andlegri menning.
Sú hugmynd er einnig hli&stæS þeirri ráSstöfun þessa þings aS
senda erindreka á alþing lúterskra manna í Kaupmannahöfn 1929, og
þeim einingaranda er nú fer vaxandi í hinum ýmsu deildum kirkju
vorrar og meSal allra kristinna manna.
Leggjum vér þvi til aS þingiS samþykki:
1. AS ritara kirkjufélagsins sé faliS aS þakka séra Halldóri E.
Johnson fyrir ávarp hans og bendingar.
2. AS vér teljum æskilegt að sem flestir prestar og starfsmenn
kirkjufélagsins gæti heimsótt ættjörSina 1930 og á þann hátt treyst
tengslin andlegu viS þjóðlíf og kirkju íslands, enijafnframt aflaS sér
aukinnar þekkingar á sérmálum Islendinga.
3. AS vér teljum bráSabyrgöa presta skifti milli presta innan
þjóðkirkju íslands og hins ev. lút. kirkjufélags vors æskileg og líkleg
til bessunar fyrir alla hutaðeigendur, bæöi kirkjulega og þjóöernis-
\ lega.
4. AS forseta og framkvæmdarnefnd sé falin meSferS þessa máls,
einkum meS tijliti til þeirra manna skifta, sem hér er gert ráö fyrir,
og óneitanlega eru á valdi kirkjustjórnar og hlutaöeigandi presta og
safnaöa.
Á kirkjuþingi 25. júní 1927.
Jónas A. Sigurðsson.
A. G. Eggertsson.
A. M. Asgrímson.
Klemena Jónasson gjörði þá tillögu og A. E. Johnson
studdi, að nefndarálitið sé samþykt. Samþykt í e. hlj.
Þá var tekið fyrir sjöunda mál á dagskrá:
Sunnudagsskólamir og kristileg uppfræðsla barna og unglinga.
Fyrir hönd nefndar lagði séra G. Guttormsson fram þetta
nef ndarálit:
Nefndin, sem skipuð var í sunnudagsskólamáliS leggur til:
1. A8 forseti kirkjufélagsins tilnefni einn sunnudag á ári, sent
sérstaklega sé helgaður sunnudagaskólamálinu.
2. AS framkvæmdafnefndinni sé faliS aS útvega einn árgang af
Ljósgeislum eSa öörum myndaspjöldum, meS íslenzku lesmáli, ef unt
er. Nefndin skal ákvéSa hve stórt upplag verSur keypt.
3. AS prentaðar séu lexiuskýringar til aöstoSar viS sunnudags-
skólakenslu, sem birtar skulu i Sameiningunni. Framkvæmdarnefnd
skal ráöa lexíuvalinu, og tilnefna mann til aS rita lexíur þessar.
4. AS fólki, þar sem engir sunnudagsskólar eru sé bent á aS
kaupa Ljósgeisla og lexíur og ráSlagt aS nota þá viS kenslu á heim-
ilunum.
5. Nefndin leyfir sér aS mæla meS Ljósberanum, sem góSu
barnablaSi, og hvetur fólk til aö gerast áskrifendur hans.
G. Guttormsson.
Valdimar J. Eylands.
J. J. Stvanson.
Andrew Daniclson.
Kolbeinn Scemundsson.
Samþykt var að taka nefndarálitið fyrir lið fyrir lið. —
Fyrsti liður samþyktur, annar liður sömuleiðis. Um þriðja lið
urðu nokkrar umræður, en var síðan samþyktur. Fjórði liður
samþyktur. Um fimta lið urðu talsverðar ttmræður Og hann
síðan samþyktur. Nefndarálitið síðan í heild sinni sámþykt.
Þá var tekið fyrir áttunda mál á dagskrá:
Framh. á bls. 7.
Aðfinningar G. A. í
Heimskringlu.
Sökum annríkis nokkurs undan-
farnar vikur, hefir mér ekki gef-
ist næði til að athuga svo kallað
“Svar” G. Á. í Hkr., þ. 25. maí s.l
Þykir mér nú' hlýða, að kvitta
fyrir það skrif og taka það til of-
urlítillar yfirvegunar um leið.
í sambandi við drátt þenna, er
orðið hefir hér frá minni hendi,
finst mér rétt að benda á, að töf-
in, er orðið hefir, þarf alls ekki
að koma að sök. Fyrst er það, að
ekki nema sumir lesendur blað-
anna fylgjast með í þessu efni.
Annað er það, að hér er um efrii
að ræða, sem einskis hraða krefst.
Bætist þar og við, að málefnið er
þannig lagað, að rétt er að það sé
rætt með gætni og stillingu, frem-
ur en með kappi og í flýti.
gf5D)
“Eg sendi ávalt minn
rjóivia
lil “CO-OP”
-Af því þar fæ eg ávalt hæsta verð —áreiðan-
lega og greiðlega. Rjóminn skemmist ekki á löng-
um flutningi til fjarliggjandi móttökustöðva.
SASKATCHfWAN
COOPERATIVE
CREAMERIKIJ*
Það sem kom mér til að taka til
máls um kenningar þe'irra forn-
aldarspekinganna, Konfúsíusar,
Zóróasters og Búddha, var grein-
arkorn er út kom í Hkr. þ. 10. nóv.
s.l. Var greinin ruddaleg árás á
Krist og kenningar hans. Fyrir-
sögn ritgerðarinnar var: “Nýmóð-
‘ins Spiritismi og trúarkenningar
hinna fyrri manna.” Var þar
beint sagt, að kenningar Krists
væru allar, eða því nær allar,
snapaðar saman úr kenningum
fræðimanna, er uppi hefðu verið
fyrir Krist, og væri því nálega
ekkert sjálfstætt eða frumlegt í
boðskap hans. Mátti helzt skilja
á greininni, að Kristur hefði ver-
ið hálf-ómerkileg persóna, er
kunnað hefði lag á, að slá sér upp
á viti og þekkingu annara sér
fremri og méiri kennara. Væri
það þekkingarskorti og vanvizku
um að kenna, þegar menn héldu,
að hann hefði fyrstur komið með
þær kenningar, er beztar þykja
viðvíkjandi guðstrú, siðalærdóm-
um og öðru, er háleitast er talið í
trúarbrögðunum, því það værí ná-
lega að engu leyti frá honum;
jafnvel gullna ireglan (J.Matt. 7.
12): Alt sem þér því viljið, að aðr-
ir menn gjöri yður, það skuluð þér
og þeim gjöra, væri hreint ekki
eftir hann, heldur eftir Konfúsí-
us. Svo slysalega tókst þó til fyr-
undinum, að hann gat ekki farið
rétt með hina svo kölluðu “gullnu
reglu” Konfúsíusar, sem er æði-
mikið innihaldsminni en lífsregla
Krists með því nafni. Regla Kon-
fúsíusar er sem sé neikvæð: “Gjör
þú ekki öðrum, það sem þú vilt
ekki láta gjöra þér.” Þessi van-
þekking höfundarins á hinni bezt
þektu kenriingu Konfúsíusar var
það fyrsta, er vakti eftirtekt
mína. Sá eg og undir eins við
nánari yfirvegun, að greinin öll
var fákænsku samsetningur og
vaðall, er að mestu eða öllu hvíldi
á fordómum höfundar, en studdist
þeim mun minna við sönn rök. En
um le'ið og þetta varð mér Ijóst, sá
eg undir eins hitt, að greinin gat
þó auðveldlega leitt ýmsa í villu,
er ekki hafa færi á að kynna sér
þessi efni, því hún var skrifuð
með talsverðu yfirlæti og sýndist
í fljótu bragði hafa á sér einhvern
þekkingarblæ. Og það efni, hvort
Kristur hefði verið hinn undur-
samlegi sonur Guðs, og frelsari
mannanna, er fært hefði heimin-
um hina óviðjafnanlegustu lær-
dóma, er gjört geti menn sæla
þessa heims og annars, e'ins og
venjulega er álitið að hann hafi
gjört, eða að hann hefði verið ó-
merkilegur falsari, er snapað
hefði saman kenningar sínar hjá
heiðnum fornaldarspekingum, eins
og greinin fulyrti, það þótti mér
þess vert að vera tekið til íhug-
unar.
Mintist eg því á aðalefni, eða
höfuðdrætti kenninga hinna
þriggja áminstu fornaldar fræð-
ara og sýndi fram á hversu gjör-
ólíkar þær hefðu verið kenningum
Krists, í flestu eða nálega í öllu
tilliti. Gjörði eg þetta með til-
hlýðilegri virðingu fyrir hinum
fornu fræðurum og, að mér fanst,
með kurteisi og góðum rökum.
Hafði eg hálfpartinn von um, að
úr þessu þyrftu ekki að verða
blaðadeilur. Sú von hefir auð-
vitað algjörlega brugð'ist. Ekki
færri en níu aðfinningar komu í
hinu fyrra skrifi G. Á. í Hkr. og
það við að eins nokkurn hluta
greinar minnar, þann sem ræddi
um Búddhatrúna. Nú í hinu síð-
ara skrifi manns'ins koma nokk-
urar aðfinningar í viðbót. Tel eg
ekki eftir mér að leiðrétta þær á
svipaðan hátt og eg gjörði þær
hinar fyrri.
Meðal fyrri aðfinninganna var
ein sú, að eg hefði sagt, að Búddha
hefði kent að maðurinn hefði enga
sál. Það er rétt, eg sagði það.
Við þessa kenning Búddha vildi
G. Á. ekki kannast. ‘‘Hefir þá
maðurinn enga sál, samkvæmt
Búddha-trúnni?” spurði hann
undrandi. Þessi surriing G. Á
kom mér mjög undarlega fyrir
Varð hún og til þess að veikja trú
mína á fræðimensku hans, því sál
arleysis-kenning Búddha er ein
af hinum allra bezt þektu sér-
kenningum þeim, er hann hafði í
því upprunalega fræðikerfi, sem
hann samd’i.
Bæði þessa villu G. Á., og aðrar
svipaðar, er aðfinningar hans
voru bygðar á, hefi eg hrakið með
nokkurn veginn ljósum rökum.
Allar aðfinningarnar í fyrri
grein hans, níu að tölu, voru
bygðar á ónógum eða á engum
rökum, áð undantekinni þeirrí
einu, er var í sambandi við það
orðatiltæki mitt, að eg viðhafði
oiðið “alheimssál”, í staðinn fyr-
ir alheimsafl, um þann veruleik,
eða þann kraft, er Búddha kann-
aðist einan við sem varalnegan
og öllu réði í heiminum. Á eg
þar við “Karma” lögmálið, sem
svo oft hefir verið minst á í þess-
um greinum.
Ein af hinum méiriháttar nýrri
aðfinningum G. Á. er sú, að eg
skuli kalla “karma” lögmálið al-
heimsafl. Orð hans um það efrii
hljóða þannig:
“1 næsta, fjórða kafla ritgerð-
ar séra Jóhanns, er ýmislegt, sem
eg á erfitt með að átta mig á.
Hann talar um “karma” sem al-
heomsafl, sem taki við öllum eft-
ir dauðann, og hann seg'ir, að
“skandhas” mannsins haldi á-
fram að vera til, þangað til “nir-
vana” sé náð. Þetta hvorttveggja
rangt. “Karma” er ekki al-
er
heimsafl. Það er eins og eg hefi
teklð fram hér að framan, hvergi
til, nema í hverjum elnstakliftg,
og lögmál þess er ekkert annað
en óhjákvæmilegléiki afleiðing-
anna af undangengnum .orsök-
um.
Að karma lögmálið sé alls ekki
neitt alheimsafl, er sú kenning,
er G. Á. vill halda,til streitu. Við
skulum sjá hverriig það gengur.
Orðið “karma” þýðir uppruna-
lega verknað, eða breytni, og
táknar samanlagða lífsbreytni
mannsins, er verður að því lög-
máli er ákveður framtíðarörlög
hans. Það er því tvent í senn:
Samanlögð lífsbreytni einstak-
lingsins og er í honum sjálfum,
en jafnframt allsherjar lögmál,
eða kraftur, sem verkar í alheim-
inum. Það er mjög svipað með
það eins og með það hugtak, er við
skiljum með orðinu réttlæti. Hver
maður hefir einhvern snefil af
réttlætistilfinning og sumir þá
tilfinning mjög sterka. Auk þess
tölum við um réttlætislögmál, sem
starfandi, allsherjar jfl. Að kalla
það rangt að farið, dettur víst
engum 1 hug. Eins er það með
‘karma” lögmálið, að það er ým-
ist talað um það sem nokkuð, er
búi í hverjum einstakling, og
einnig sem alheimsafl, sem ræður
öllum vegna þess, að það býr í
hverjum einasta einum manni og
í öllum þar með sameiginlega.
Jafnvel orðið sjálft, orðið “lög-
mál“ (/“The law of karma”) =
karma-lögmálið, eins og allir rit-
höfundar nefna það, gefur til
kynna, að hér sé um alheims
reglu, eða alheimsafl, eða alheims
lögmál að ræða, en ekki einasta
um eitthvað smærra eða minna
og óalmennara, er ekki megi
nefnast í sambandi við nokkuð er
sé allsherjar mál, eða alment í
verulegum skilningi.
Próf. E. D. Soper, í bók sinni
‘The Religions of Mankind” (bls.
194) minnist á karma-lögmálið,
hvernig það komi fram sem alls-
herjarafl, einmitt í þessum skiln-
ingi, sem G. Á. hneykslast svo
mjög á. Orð hans eru á þessa
leið:
“So with all the change taking
place in the universe and in every
particle of matter in it, there is
an unchanging law according to
which all this takes place. It is
impersonal and works by a kind
verið að kynna sér trúabrrögð
Búddha, að hann skuli alls ekki
kannast við suma meginþætti
kenningar hans. Sálarleysis-
kenningin hélt hann að væri in-
hvers konar uppspuni úr mér, þó
hann svo síðar, þegar einskis
annarsf var kostuf, hafi loks
kannast við hana, Nú er það
“karma” lögmálið, áem hann þyk-
ist öllum öðrum skilja betur.
“Karma er ekki alheimsafl,” er
það sem hann nú hrópar. Og full-
yrðing þessa gjörir hann þvert
ofan í orð sérfræðinga í þessum
fræðum, eins og dr. Sopers, er
segir skýlaust, að Búddha hafi
kent, að- “karma” lögmálið væri
“hið eina mikla knýjandi afl í al-
heiminum.”
G. Á. hefði átt að vita, þó ekki
hefði verið eftir öðru en reglum
almennrar hugsunar, að úr því
að Búddha ekki hafði neinn guð í
því fræðikerfi, er hann samdi, þá
hlaut hann að hafa eitthvað í
þess stað. Það gjörði hann líka.
í staðinn fyrir að Brahma, í trú
Hindúa, hafði “karma” lögmálið
í þjónustu sinni, en Brahma var
sjálfur æðri en alt annað og yfir
alt annað hafinn, þá kendi Búdd-
ha, að “karma” lögmúlið einsam-
alt væri hið mikla afl, er alt sner-
ist um og öllu stjórnaði. Kenn-
ingin um það lögmál er því «in af
höfuðkenningum Búddhatrúarinn-
ar, nokkurs konar þungamiðja
trúarbragðanna, eins og Búddha
sjálfur setti þau fram. Það hefði
G. Á. sannarlega átt að vita.
Eins er með það, sem G. Á. seg-
ir um samsafn mannspartanna,
eða það sem er í Búddhatrúnni
nefnt “skandhas”.
Eg hafði sagt í ritgjörð minni,
að Búddha hefði kent að “skand-
has” héldi áfram að safnast sam-
an á ný, eftir dauða hvers manns,
þangað til éinhverjum af hinum
andlegu ættbræðrum, sem eru í
sama flokki og taka við hver af
öðrum, tækist að lifa Svo full-
komnu lífi, að hann yrði Arhat,
eða helgur maður, og næði Jend-
ing í “Nirvana.” Detti þá “skand-
has” þess manns í sundur þegar
hann deyr, því seinasti ættbróðir-
inn, er var búinn að bæla niður
allar girndir hjá sér og var orð-
inn helgur maður, hafði með því
bundið enda á "sálnaflakk” ætt-
arinnar og “skndhas” gat því ekki
safnast saman á ný, vegna þess
að ekkert veraldlegt var eftir í
fari mannsins, engin girnd, er
“skandhas” gæti safnast saman
um aftur. Lét þá “karma” loks
þessa andlegu ætt í friði og þurftu
þeir ekki að flakka meir. En að
ná þessu marki, var það hæzta,
sem Búddhatrúarmaður gat vonað
að ná.
Við þessa kenningu kannast G.
Á. alls ekkert. Grípur hann til
sinna uppáhaldsvopna og segir
þetta rangt vera. Orð hans
hljóða svo:
“Hann (eg nefnilega) talar þar
um karma, sem alheimsafl, sem
taki við öllum eftir dauðann, og
hann segir, að “skandhas” manns-
ins haldi áfram að vera til, þang-
að til “nirvana” sé náð. Þetta er
hvorttveggja rangt.”
Síðar í sömu málsgréin reynir
G. Á. að herða betur á böndun-
um og bætir við: “En Búddha-
trúin kennir ekki neitt af þessu
tægi.” J
Þá er bezt að sjá til, hvað hæft
er í þessum fullyrðingum. Bið
eg því hinn trausta og góða dr.
Soper að tala ofurlítið við G. Á.
um þetta efni. Á bls. 194 eru orð
hans á þessa leið:
“So long as any one dies and
still has desire or craving (in the
Buddhist sense) left in his heart
another set of skndhas is bound
to assemble and form another in-
one
the
of blind necessity, but it is inev-*-dividual who must take up the
task where his predecessor left it.
And so it goes on from one indi-
vidual to an other until in the
end the series to which they have
all belonged comes to an end
forever when one arises who suc-
ceeds in crushing out desire, be-
comes an Arhat, and enters Nir-
vana. His body may keep on liv-
ing for years, but when it dies the
itable and unchanging, the
great propelling power in
universe.”
Á íslenzku: “Svo með öllum
þeim breytingum, sem eru að gjör-
ast í alheiminum og í öllum hlut-
um, sem þar eru, þá er samt til 6-
umbreytanlegt lögmál, se»n ræður
þessu öllu. Það er ópersónulegt
og vinnur eftir fastri ákvörðun,
en það er óumflýjanlegt og óum- skandhas fall apart and there is
breytanlegt, hið eina mikla knýj- nothing to require another set of
andi afl í alheiminum.” skandhas to gather again, for
Það má nú heita meiri en lítil there is nothing left around which
slysni hjá G. Á., úr því hann hefir) z (Framh. á 7. bls.)