Lögberg - 04.08.1927, Síða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 4. ÁGCrST 1927.
BIs. 5
ÆFIMINNING
Guðbjörg Jónsdóttir.
Hinn 25. júní 1927, andaðist að heimili Árna Árnasonar í
Grand Forks, Norður Dakota, Guðbjörg Jónsdóttir úr Skaga-
firði,\ kona Ólafs Jóhannssonar frá FramneSi í Skagafirði. 1
síðastliðin 39 ár höfðu þau hjón verið búsett í Akra-bygð, í
Pembina County, N. Dak. Hún var jarðsett í grafteit Vídalíns
safnaðar á mánudaginn 27. júní.
Guðbjörg var fædd 14. nóvember 1844, á Stóru-Þverá í
Fljótum í Skagaf jarðarsýslu. Foreldrar hennar voru: Jón
bóndi Þorvaldsson og Helga Pétursdóttir. Um föðurætt henn-
ar er mér ókunnugt, en í móðurætt var hún náskyld Dr. Pétri
biskupi Péturssyni.
Þau Ólafur og Guðbjörg komu með börnum sínum til Akra-
bygðar í ágúst 1887. Eitt ar dvöldu þau í grend við Mountain
og fluttu svo á land, þrjár mílur fyrir sunnan Akra pósthús.
Á landi þessu bjuggu þau hjón þangað til fyrir tveimur árum,
að Guðbjörg fór til dóttur sinnar Guðrúnar, konu Árna Árna-
sonar. Síðastliðna tvo vetur, var maður hennar, Ólafur, líka
hjá þeim hjónum í Grand Forks.
Stjúpsynir Guðbjargar, synir Ólafs, eru: Bjarni, lyfsali í
Seattle; Ólafur, verzlunarmaður í Elfros, 'Sask., og Jóhann,
sem dáinn er fyrir meir en tuttugu árum síðan. Börn Guð-
bjargar eru : Guðrún, kona Árna Árnasonar úr Vopnafirði; Guð-
björg Sigríður, kona Jóns Arnasonar, bróður Árna; Sophia
Sólberg, í Chicago; og Sveihbjörn Johnson lögfræðingur, fyr-
verandi háyfirdómari í Bismarck, N. Dak., og nú kennari í lög-
um við ríkisháskólann í Urbana, Ulinois. Einn son eignuðust
þau hjón, er dó í barnæsku á frumbýlingsárum þeirra.
Guðbjörg var vel gefin kona, og svo minnug, að fáir voru
hennar jafningjar. Rímur, sögur og sálma kunni hún óend-
anlega. Sérstaklega muna börn hennar eftir minnisgáfunni
miklu, því sögur og rímur, sem hún sagði eða kvað þeim til
skemtunar, sýndust þeim óteljandi. Hún var gestrisin eftir
bezta hætti forn-íslenzkra höfðingja, þýð í lund og ríkulega
gædd umburðarlyndi og kærleika. Við jarðarförina mælti
einn af hennar elztu nábúum, að hún hefði umgengist vini og
vandamenn með óbreyttri hógværð og hæversku, þótt hún
væri óbifanleg, þar sem um frumreglu þessa lífs eða annars
var um að ræða, var hún öllum fusari að slaka til, eða jafna
deilur, þegar friður í nágrenni var í hættu. Þrátt fyrir fátækt,
sem flestir íslenzku frumbyggjarnir áttu við að berjast, hvattf
hún af heilum hug börn sín og stjúpsyni til að ganga menta-
veginn og búa sig sem bezt undir baráttu lífsins. Blöð og tíma-
rit las hún iðulega sér til skemtunar og svo fyrir mann sinn,
sem hefir verið blindur í 15 ár. Seinustu dagana, sem hún
Jifði, komu í Ijós á ný einkenni þau, sem haft höfðu aðal yfir-
ráð yfir öllu hennar lífi og allri hennar framkomu þau voru.
skyldurækni, stöðuglyndi og trúfesti, þótt áhuginn fyrir ver-
aldegum efnum væri heldur farinn að þverra, sá hún með
vaxandi skýrleika öll sannindamerki lífsins, sem er hinu meg-
in grafarinnar; og aldrei var hún ánægð, fyr en búið var að
fullvissa hana um, að eiginmaðurinn hennar blindi hefði alla
þá aðstoð, sem hún í meira en 43 ár, þó sérstaklega á seinni
árum, hafði veitt honum.
Við gröf hennaV stóðu níræðir menn og unglingar, sem all-
ir báru vott um vinsæld og veglyndi hinnar látnu. Mun eng-
um, sem hlustuðu á, hafa fundist ofmælt, þegar sera Hans B.
Thorgrímsen sagði við jarðarför hennar: “Hér er farin trú
kona og góð móðir.”
—Vinur.
hræðsla í Arnarbælishverfinu;
einkum man hún eftir, að einn ung-
ur maður í hverfinu var mikið ótta-
fullur.—Sá maður varð gamall, en
var veill fyrir hjartanu alla æfi.—
Það stendur alveg heima að þetta
hafi verið sama halastjörnuárið,
sem það, er eg hefi talað um hér að
framan, eða árið 1858; þá átti hún
að vera fimm ára um haustið.
Styrkir þetta þá skoðun mina, að
eg muni rétt um atburð þann, er eg
hefi áður frá sagt, enda dreg eg það
sjálfur í engan efa.
Sláttuvél séra Magnúsar
Grímssonar.
Svo er frá sagt í æfisögu séra
Magnúsar sál. Grímssonar, að hann

£LE<S
Skoðið hið mikla
úrval
Frá $4.95
hjá
WíimípcóHijdro.
* 55.59
vmn MOTK DAMC AVL
PrlncMt SL *
ANO McOLAMOI IVL
hafi'fengist við að búa til sláttuvél.
Þetta er alveg rétt; hann bjó til
fyrirmynd (model) af sláttuvél úr
tré, hefir dáið áður en hann kæmi
henni lengra áleiðis. Þessa sláttuvél
eða sláttuvélarfyrirmynd sá eg í
æsku og handlék oft og tiðum. Hún
var til á Mosfelli í Mosfellssveit á
þeim árum, þegar séra Þorkell
Bjarnason var þar prestur. Eg
lærði hjá honum undir fyrsta bekk
latínuskólans veturinn 1870—71, og
undir annan bekk veturinn 1872.
Þá var þessi vél altaf uppi á loftinu
í kirkjunni yfir kórhvelfingunni.
Þar hefir hún verið eflaust þangað
til að kirkjan var rifin — sem aldr-
ei skyldi verið hafa — í tíð séra Jó-
hanns þorkelssonar. Þá hefir henni
að líkindum verið fleygt innan um
annað brak úr kirkjunni, verið seld
með því, og síðan verið höfð ein-
hversstaðar undir ketilinn; enginn
þar viðstaddur kunnað að meta
hana eða orðið til að bjarga henni
frá glötun.
Skemtilegra hefði verið, að eiga
hana nú á þjóðminjasafninu. Hún
var þó fyrsta tilraunin, sem gerð
var hér á l&ndi og af íslenzkum
manni til að búa til sláttuvél.
Það eru nú komin full 54 ár eða
freklega það,' síðan að eg sá og
handlék vél þessa, en samt man eg
sæmilega hvernig hún var útlits.
Um samsetning hennar hið innra
eða hvernig hjólum og gangverki
var háttað, man eg ekki nú orðið.
En hið ytra var hún eins og kassi
í lögun, hér um bil ein alin á lengd,
nálægt þjú kvartél á breidd og tvö
kvartél á þykt, eða þó tæplega þáð.
Innan á þessum kassa var gangverk
vélarinnar. Utan á þennan kassa, til
vinstri handar, var negld stöng,
hæfilega löng til að halda í með
vinstri hendi, er vélinni væri ýtt á-
fram á hjóli líkt og hjólbörum. En
út úr miðjum kassanum var hægra
megin ás, og á honum sveif til að
snúa með hægri hendi, um leið og
vélin ýttist áfram; með þessari
sveif var vélin knúð áfram og látin
slá. Sláttumaðurinn gekk þannig á
eftir vélinni, átti að ýta henni áfram
með vinstri hendi, en snúa henni
með þeirri hægri. Hún átti að
ganga á einu hjóli, sem var að
framan, þeim megin sem vissi frá
sláttumanninum; og þar áttu ljá-
irnir að vera. Mér var aldrei fylli-
lega ljóst, hvernig þessu ætti að
vera fyrir komið, held þó, að þeir
hafi átt að vera fyrir framan hjól-
ið, og vera fjórir að tölu, og snúast
í hring, um leið og vélinni var ýtt
áfram og snúið.
Vélarkassinn var því þannig í
notkun, að mjóu fletirnir á honum
sneru upp og niður, en breiðu flet-
irnir sinn til hvorrar handar. stöng-
iná vinstri fletinum ,og sveifin á
þeim hægri.
Ekki veit eg hvort nokkur mað-
ur skilur nokkurn þlut í þessari lýs-
ingu; en fyrir mínum hugskots-
sjónutn stendur þetta alt ljóst, þó
mér takist máské ekki sem fimleg-
ast að lýsa þessari fyrstu íslenzku
sláttuvél, sem því miður er nú
komin fyrir kattarnef, eins og fleiri
hlutir frá fyrri og eldri tímum.
Það hefir sjálfsagt kostað séra
Magnús sál. Grímsson mikla fyrir-
höfn og umhugsun, að smíða þessa
vélarfyrirmynd, þótt hún væri öll
úr tré, og hann hefir eflaust gert
sér vonir um, að gagn yrði að henni
í framtíðinni. Hitt veit eg ekki,
hvort hann hefir verið búinn að
gefast upp við hana eða ekki, þegar
hann andaðist. En í mínum augum
var þessi tilraun stórvirðingarverð,
og á það srkilið að henni sé haldið
á lofti; sýnir hún það, að séra
Magnús hefir í þessum efnum ver-
ið langt á undan sínum tífna og —
borið í þeirri grein, er að þessu
lýtur, höfuð og herðar yfir sína
samtíðarmenn.
Hitt er aftur á móti annað mál,
að segja má, að tilraun þessi hafi
orðið að engu. En flestar allra
merkilegustu uppgötvanir í heim-
inum, eru fæddar undir því stjörnu-
merki, að fyrstu tilraunirnar hafa
orðið að engu. í því efni á séra
Magnús sál. Grimsson sammerkt
og samrekstra við marga allra
helstu snillinga heimsins. Eg tel
vist, með sjálfum mér, að þessi
sláttuvél hefði aldrei reynst nothæf.
En — hitt veit eg ekki, og það veit
enginn, hvað séra Magnúsi hefði
tekist í þessu efni, ef honum hefði
orðið lengra lífs auðið.
Veislan í Alfsnesi.
Kona séra Magnúsar Grímsson-
ar var Guðrún Jónsdóttir, systir
Bjarna rectors; hún lifði í 20 ár
eftir dauða manns síns. Hún var há
og grönn kona; ekki mátti hún fríð
kona kallast, þó ekki ólagleg.
Mér þótti hún á bernskuárum
mínum ávalt fremur súr og stúrin
á svipinn og fanst mér einlægt eitt-
hvað kuldalegt við hana. En eg
heyrði einlægt talað um hana, sem
mestu dugnaðarkonu og ‘fork’ í
búskapnum, og víst þurfti hún um
æfina á þeim kostum að halda, og
það því fremur, sem orð lék á, að
maður hennar hefði enginn búmað-
ur verið, og hún því i öllu, sem að
búskap laut, hefði orðið að vera
bæði bóndinn og húsfreyjan.
Eftir lát manns síns fluttist frú
Guðrún búferlum að Álfsnesi á
Kjalamesi og þar bjó hún í mörg
ár. Síðar flutti hún að Mógilsá á
Kjalarnesi, sem er eða var þá
kirkjujörð frá Mosfelli, og þar
andaðist hún árið 1880.
' En að Mosfelli kom eftir séra
Magnús sál. séra Þórður Árnason,
sem prestur hafði verið á Vogsós-
um í Selvogi og á Klausturhólum í
Grímsnesi;; hann var bróðir Jóns
Árnasonar fræðimanns og umsjón-
armanns lengi i Latínuskólanum.
Séra Þórður lifði stutta stund eftir
að hann kom að Mosfelli, liðug tvö
ár, dó 18. /júlímánaðar 1862.. Man
eg eftir honum þó eg ungur væri,
er hann kom í Viðey til að messa.
Árið 1864 var Ragnheiður fermd,
dóttir séra Magnúsar sál. og frú
Guðrúnar. Með henni var fermd
Guðrún Snæbjörnsdóttir; hún var
dóttir Snæbjarnar kaupmanns Snæ-
bjarnarsonar, sem druknaði í Sæ-
ljóninu undir Svörtu loftum 1857;
var hann bróðir frú Sigríðar konu
séra Þorvaldar Böðvarssonar, sem
prestur var á Stað í Grindavík og
síðan lengi í Saurbæ á Hvalf jarðar-
strönd. Guðrún ólst að einhverju
leyti upp hjá frú Guðrúnu og
manni hennar; sennilegt, að þau
hafi tekið hana, er faðir hennar
druknaði, eða fram úr því; en alt
er mér það ókunnugt.
Guðrún var einstaklega lagleg og
fríð stúlka. Hún fór, að því eg veit
frekast, til Kaupmannahafnar á
ungum aldri, og hvarf aldrei hing-
að heim aftur.
Ragnheiður Magnúsdóttir var
einnig mjög nett og lagleg stúlka,
grannvaxin og prúðmannleg; en
fremur var hún veikluleg í útliti.
Hún fór síðan til Ameríku eftir lát
móður sinnar; veit eg ekki um
hana meira. Ef þær stallsystur eru
enn á lífi, þá eru þær nú orðnar
yfir hálf áttræðar. Þær voru báðar
fermdar á Mosfelli af séra Jóhanni
Knúti Benediktssyni. Kona hads
var systir Benedikts Sveinssonar al-
þingismanns og sýslmanns, og voru
þau foreldrar Ólafíu Jóhannsdótt-
ur.
Við ferminguna efndi frú Guð-
rún til mikillar veislu heima í
Álftanesi og bauð mörgum. For-
eldrum mínum var boðið og tekið
fram, að eg ætti að fylgja þeim.
Mér er þessi veisla sérstaklega
minnisstæð; það var fyrsta veislan,
sem eg var í á æfinni, og eg sá þar
í fyrsta sinn verulega drukkinn
mann, sem hafði í frammi svæsin
drykkjulæti, svo stór veisluspjöll
urðu að, til mikills angurs fyrir frú
Guðrúnu og alla veislugesti.
Réttirnir vou þessir venjulegu:
hnausþykkur gr.j ónagrautur, með
kanel og mjólk út á, steik og pönnu-
kökur. Eg man enn, þó langt sé um
liðið, hve fast að maðurinn, sem
drukkinn varð, rak á eftir veislu-
gestunum, að láta sér ganga að
borða grautinn, svo að menn kæm-
ist sem fyrst að öðru máli á dag-
skrá, sem sé steikinni og brennivín-
inu. Þegar svo langt var komið, þá
fór að verða kliður i stofunni á
Álftanesi; þessi maður fór bæði að
halda ræður og flytja kvæði, sem
hann hafði ort við þetta tækifæri.
Þetta fór alt vel framan af; en alt
út um þúfur síðari hluta veislunn-
ar.
Eg sat í veislunni á milli for-
eldra minna að austanverðu í stof-
unni og tók gaumgæfilega eftir öllu
sem gerðist; var eg um það bil 9
ára, er þessi veisla var haldin. —
Til dæmis upp á það, að kröf-
urnar um skemtanir voru minni þá
en nú, og hve lítið þurfti þá — fyr-
ir 60—70 árum, — til að gleðja
fólkið og skemta því, vil eg taka
það fram, að faðir minn sál. átti
fremur litla harmoníku, og kunni
að spila fáein lög á hana, svo sem
“Eldgamla ísafold,” Gamli Nói” og
“Gleði öll unaðarstund.” Eftir að
borð voru upptekin, tók hann upp
harmóníkuna og lék á hana nokkur
lög, sjálfsagt ekki af neinni list.
En fólkið var í sjöunda himni, sat
hugfangið undir þessari “músík”.—
Hvað mundi vera sagt núna um
slíka skemtun!
Maðurinn, sem drukkinn var,
sagði, að það væri skömm að því
að taka ekki undir og hann reið á
vaðið og beljaði: “Eldgamla Isa-
fold,” og seinast fór svo, að allur
þingheimur söng undir, man eg eft-
ir þeim ofsalega klið og hávaða í
stofunni og svo hélt hann langa
ræðu á eftir; þá man eg það, að
mig var farið að dotta við öxlina
á henni móður minni. En — þá
kom nokkuð fyrir, sem gerði mig
glaðvakandi, og sem mér þótti lang
besta númerið á prógramminu.
Rappó kom inn í hendingskasti,
stökk upp á borð, þar sem leyfar
söfðu verið settar, diskar með
pönnukökum og sykurílát með syk-
urmolum o. fl. Rappó reif í sig
hverja pönnukökuna eftir aðra og
sleikti á svipstundu upp úr sykur-
ílátunum. Síðan snöggsneri hann
sér að veislufólkinu, settist upp á
aftari endann og afturlappirnar og
prjónaði framan í fólkið með fram-
fótunum og vældi afarhátt og ámát-
lega. Fólkið — og þar á meðal eg
— ætlaði að tryllast af hlátri, gaml-
ir bændur og konur engdust sundur
og saman. Þegar loksins sljákkaði
í fólkinu, — þá segir sá drukkni:
“Mikið helvíti á maddaman þarna
merkilega skepnu!” Þá kom önnur
hláturhviða, litlu minni en sú fyrri.
En — hver var nú þessi Rappó?
Það var hvít-svartflekkóttur keltu-
rakki, sem frá Guðrún átti, útlend-
ur — sjálfsagt danskur — að kyni,
lítíll, snöggur og strykinn. Hann'
kunni allskonar “kúnstir,” þar á
meðal þessa, sem hann lék í þetta
sinn. Hún hafði á honum ógnar dá-
lwti, og það mátti honum ekkert
banna. Hann lá altaf í besta rúm-
fa ■UVnuntt'U }
unppvjs ntiao-ii
1 gn.i3 Ápd
þér gœtiO yOar ekki
,C3eymið matinn í gððum ís-
skáp, sem er vel fyltur með
is, og heílsa ifjölskyldunnar
er vernduð fyrir hættunni,
sem af hitunum stafar.
Petta kostar lítið og þaíi
sem þarf getið þér fengið
með hægum borgunar-skil-
málum frá
ADrnr
inu í baðstofunni, og alt af uppi á
höfðalagi, og át ekki annað en úr-
val af matnum. Ef hann kom á aðra
bæi, þá var engu líklegra en honum
væri visað á hjónarúmið; upp í
það stökk hann og settist á höfða-
lagið. Þar sat hann svo og prjónaði
framan í húsmóðurina þangað til
að hún gaf honum sykur, brauð og
smjör og lundabagga,í eða annað
þar á borð við.
Veislukvöldið hafði Rappó verið
lokaður uppi á baðstofulofti, til
þess að hann gerði engin veislu-
spjöll; en er fram á kom, slapp
hann ofan af loftinu, og þá var það,
að hann kom inti í stofuna, leit eft-
ir leifunum og gerði “honör” fyrir
boðsgestum húsmóður sinnar. Eg
var eftir þetta alveg samdóma
manninum í veislunni, að það væri
“stórmerkileg skepna, sem mad-
daman í Álfanesi átti.” Henni þótti
líka vænt um hana, sagði fólkið.
Eg hafði eitt gott af þessari
fyrstu veislu; fyrir það, sem þar
gerðist, skýrðust fyrir mér hug-
myndir mínar um það hvernig menn
gætu orðið að tjöruköggum, um
það hafði eg áður árangurslaust
brotið heilann; eftir, þessa veislu
fór eg að renna grun í, hvernig slík
hamskifti gerðust. — En — sagan
um tjörukaggann er á þessa leið.
Tjörukagginn.
í Viðey, þar sem eg lifði bernsku-
árin, sást ekki drukkinn maður, að
segja mátti, og vín ekki um hönd
haft, sem talist gæti; heimilið með
sama fyrirmyndarbrag í því, sem
öllu öðru. En — engin regla er án
undantekningar; og svo var um
þetta.
1 Viðey var á bernskuárum mín-
um fullorðinn maður, sem hét Tóm-
ás Jakobsson. Hann hugsaði að öllu
leyti um sauðfénaðinn á veturna;
að öðru leyti gekk hann að allri
vinnu. Túninu í Viðey var öllu
skift niður í velli; sló einn maður
hvern völl. Vellirnir voru þessir, að
mig minnir, — talið sólarsinnis frá
stíg þeim, er lá frá íbúðarhúsinu,
þstofunni) niður í Heimavör: Jó-
hannsvöllur, Nautabrekka. Sam-
slægja. Þorgeirsvöllur, Pálsvöllur,
Haíatún, Éjósatún, Norðurkinn,
Suðurkinn, Aftanköld, Skólapilta-
völlur; hann var tvígildur, og slógu
þeir hann, faðir minn sál. og Tómás
heit. Jakobsson.
Tómás var skyldur Ólafi sáluga
Stephensen “húsbóndanum,” eins
og hann var alt af kallaður af heim-
ilisfólkinu í Viðey; og einhver veg-
inn hafði sú hugmynd læðst inn hjá
mér í bernsku, líklega heyrt lieim-
ilisfólkið tala um það, þó að eg
muni það ekki, að húsbóndinn hefði
tekið Tómás til sin út i Viðey, af
því honum hefði ekki hentað að
vera á landi. — Tómas var mjög
heimilisrækinn og fór aldrei eða að
minsta kosti mjög sjaldan i land
allan ársins hring. En til Reykjavík-
ur fór hann einu sinni á ári, þegar
farin var aðalkaupstaðarferðin; og
þá var hann vanur að sigla sig um
koll; það skildist mér alt seinna, er
eg fór betur að vitkast.
Par sem nú llður a8 uppskerunni, þá verið viðbúnir og pantið nú
HollandsiBinder Twine
Tvinninn, sem er Lengri, Betri og Sterkari en annar Tvinni^
pér þurfið ekki
aðeins bestu teg-
und til að binda
hveitiC, iheldur
einnig góð bönd
til að binda fyrir
pokana.
Bæði 8 punda og
B punda hnyklar
eru af beztu teg-
und óg tvinnlinn
fer ekki I snurður
t og ekkert fer til
ónytis . Allur vor
tvinni er trygður
gegn hættu.
Sjáið næsta umboðsmann, sem selur Holland Tvinna.
Vörur vorar er vor bezta auglýsing.
Tegundir vorar eru .Queen City, B50 fet; Prairie Þride, 600 fet;
Manitoba Special, 6B0 fet.
Harold & Thompson
Umboðsmenn í Manitoba, Saskatchewan og Alberta.
RBGINA,
SASK.
I kaupstaðarferðina var farið á
áttrónu skipi, sem hét Viðeyingur,
smíðaður af Kristni sáluga Magnús
syni í Engey, hinum mikla og góða
skipasmið, um það leyti, sem eg
fór allra fyrst að muna eftir mér.
Stærsta skipið á undan Viðeying
hét Kári; hann sá eg aldrei fljóta
á sjó; hann hvíldi alla mína bernsku
á sínum lárberjum, lá á hvolfi vest-
ur i Káravör, vestan undir Nausta-
brekku. Verslað var við Gram
lausakaupmann, á Reykjavíkurhöfn
og við Havsteinsverslun, “Ziemsen
vesturfrá”, sem kallaður var.
Það var fyrsta verslunarbúðin, er
eg kom inn í hér í Rvík. Hún var
lág og dimm og leiðinleg; þótti
mér skömm til koma, að koma inn
i hana; yfir höfuð þótti mér öll
hús í Reykjavik lág og kotungsleg,
er eg kom hér i bernsku, nema
Latinuskólinn og Stiftamtsmanns-
húsið. Eg var vanur miklu höfðing-
legri hýbýlum í Viðey. Og þessa
Reykjavíkur höfðingja, sem eg
heyrði menn vera að tala um
stundum, leit eg á með hreinni og
beinni lítilsvirðingu.
(Niðurl. næst.)
Islendingadagurinn á
Hnausum.
Ekki vitum vér, því Ný-íslend-
ingar héldu sinn íslendingadag i
þetta sinn 1. ágúst, en ekki 2. á-
gúst eins og venja er til, nema ef
sú skyldi vera ástæðan, að þeir
hafa viljað gefa Winnipegbúum
sem bezt tækifæhi til vera þar,
því þann dag var hér frídagur.
Nokkuð var það, að fslendingar í
Winnipeg notuðu vel þetta tæki-
færi til að skemta sér, og voru
þarna fjölmennir, þrátt fyrir það,
að töluverðir örðugleikar voru á
því, að komast frá Gimli til
Hnausa, fyrir þá, sem ekki höfðu
sinn eigin farkost, eða með öðr-
um orðum, sinn eigin bíl.
Allar bygðirnar í Nýja íslandi
héldu í þetta sinn einn sameigin-
legan íslendingadag, nálægt mið-
b'iki héraðsins, á þéim stað sem
póststjórnin og járnbrautarfélag-
ið æfinlega kalla og skrifa
Hnausa og skeyta ekkert um mál-
fræði eða málvenjur. Það er
einkennilegt hvernig gert er upp
á milli Hnausa og Lundar, sem er
annað pósthús og járnbrautar-
stöð hér í fylkinu. Báeði nöfnin
eru fleirtöluorð og hafa sams-
konar endingu. En þó skrifar
maður ávalt, og segir oftast Lund-
ár og Hnausa og svo föst er sú
venja, að oss finst næstum, að
oss beri að biðja afsökunar á því,
að fara rétt með Hnausa nafnið í
fyrirsögn þessarar greinar. En
hvað sem þessu líður, þá sóttum
vér íslendingadaginn á Hnausum
á mánudaginn, e'ins og aðrir góð-
ir menn, og vér höfðum ánægju af
ferðinni.
íslenzkasta bygðin var Nýja ís-
land lengi talið allra bygða í
Vesturheimi. Nú er það líklega
ekki lengur rétt, því í þessu hér-
aði er nú miklu fleira fólk af öðr-
um þjóðum en íslendingum, flest
frá MiðnEvrópu, þessu fólki, sem
einu nafni er kallað “Gallar”,
hvaðan sem það kemur. Það fólk
er enn töluvert ólíkt íslending-
um, en líklega verður munurinn
Htill, þegar tímar líða, eins og
segir í vísunni þessari alkunnu—
það er sagt að skáldin séu oft á
undan sínum tíma—
“Kæru landar, kjósið fjandans
Gallann,
hann er alveg eins og þið,
alt er sama þjóðernið..”
En hvernig sem fara kann, þá
er fólkið, sem býr með fram Win-
nipegvatni, vestan verðu og upp
með íslendingafljóti, hinu svo-
nefnda Nýja Islandi, enn íslenzkt
fólk, og það verður það vafalaust
töluvert lengi enn þá, að miklu
leyti.
En það var íslendingadagurinn
á Hnausum, sem vér ætluðum að
minnast á, að eins ofur stuttlega
þó. Veðrið var ágætt, ekki of
kalt og ekki of héitt, en þægilegt;
dálítil norðan gola og flugurnar
gerðu manni ekkert mein. “Land-
ið var fagurt og frítt” og gróður-
inn ákaflega mikill þarna fram
með vatninu, enda er nú “Ársins
hátíð hæst, ei haust, ei vor,
en sumar.”
Það eina, sem vér kunnum frá
íslepdingadeginum að segja af
eigin sjón og heyrn, er það sem
fram fór á ræðupallinum, því vér
komum seint og fórum snemma.
Ýmsar íþróttir og leikir höfðu
farið fram, áður en vér komum og
lúðrasveitin frá Riverton hafði
Ifcikið nokkur lög, fólkinu til
skemtunar, því sem kom tíman-
lega. Það sem maður tók fyrst
eftir, þegar til Hnausa kom, var
það hve fólkið var margt og bíl-
arnir margir. Oss var sagt, að
þarna hefði verið hátt á annað
þúsund manns, og flest af því
hefir sjálfsagt komið í bílum. En
þegar maður kom nær ræðupall-
inum, tók maður fljótlega eftir
því, að þar stóð séra Jónas A. Sig-
urðsson og var að mæla fyrir
minni íslands. Þar sátu hinir
ræðumennirnir þrír og þar sat
séra Jóhann Bjarnason, sem stýrði
samkomunni af miklum skörungs-
skap og fórst það ágætlega, því
maðurinn er vel til for'ingja fall-
inn. Ræðumennirnir voru fjörir
og hver öðrum mælskari og
snjallari og ræðurnar voru ailar
vandlega samdar og fluttar. Séra
Jónas A. Sigurðsson mælti fyrir
minni íslands, séra Ragnar H.
Kvaran fyrir minni Canada, séra
Jóhann 'Só^piundsson fyrir minni
gamla fólksins og Halldór Kyljan
Laxness fyrir minni unga fólks-
ins. Ekki skal lengra út í þetta
mál farið, en oss fanst til um
mælksuna. Milli ræðanna voru
söngvar sungnir af söngflokk,
sem þar var til staðins og mun
flest söngfólkið hafa verið frá
Árbrog, en söngstjórinn var Sig-
urbjörn kaupmaður Sigurðsson
frá Riverton.
Vér fórum á stað heimleiðis
þegar ræðurnar voru allar búnar,
því vér áttum langt að fara. En
vér höfðum mikla ánægju af að
koma að Hn|usum þennan dag og
hlusta á það sem fram fór og að
sjá marga gamla kunnihgja og
tala við þá, og vér þökkum Ný-ís-
lendingum kærlega fyrir skemt-
unina.
WONDERLAND.
Fólk ætti ekki að gleyma því,
að koma á Wonedrland á fimtud.,
föstud. og laugard. í þessari viku
og sjá kvikmyndina “While Lon-
don Sleeps”. Aldrei hefir Rin-
Tik-Tin betur sýnt, að hann er
undra-hundur veraldarinnar, þeg-
ar um kvikmyndirnar er að ræða.
Helene Castello og Walter Mer-
rill leíka kærustupör og þessi
fagra mær, Miss Castello, leikur
aðal hlutverkið prýðis vel. Aðr-
ir leikendur eru, John Patrick,
Otto Mathiesen, George Kotson-
aras og De Witte Jennings o. fl.
iLeikurínn sýnir merkilega mynd
úr mannlífinu og þá ekki síður
vitsmuni og trygð hundsins, og
þó fólk geti ekki séð allar góðar
kvikmyndir, þá ætti það ekki að
láta hjá líða að sjá þessa.

ENGINN 1 CANADA ÞARF AD DREKKA
NÝTT WHISKEY
ALDURINN Á
éé
éé
@1ADIAN (Rjb;
QVhisry
ER TRYGDUR AF CANADA-
STJÓRNINNI
Sl
; M M •; \y.
s