Lögberg - 22.12.1927, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 22. DESEMBER 1927.
I
Bls. 5.
k
^DODDS
KIDNEY^
^HEUMAT'.
Dodtis nýrnapillur eru best*
nýrnameðalið. Lœkna og gigt bak-
v«rk, ihjartabilun, þvagteppu og
önnur veikindi, sem stafa frá nýr-
unum. -- Dodd’s Kidney Pills
ko«ta 50o askjan eða sex öskjur
fyrir $2.50, og fást hjá ölluvn lyf-
sölum eða frá The Dodd's Medi-
cine Company, Toronto, Canada.
GUNNAR JÓHANNSSON.
Enn hefir fækkað um íslenzkan
mann
•og ætlunarverki hans lokið með
sóma.
Vel um sitt stefnumark vandaði
hann,
valdi ei hverfleikans (hyllingu
tóma.
Síðast, er æfisól öldungsins rann,
aftaninn glóði í fegursta Ijóma.
Prúður í háttum, með hagvirka
mund,
heimilið sýndi þess ótvíræð merki;
fríður á velli og forsjáll í lund,
fylgdust að þrekið og áhuginn
sterki.
Auðnu þar studdi hans ágæta
sprund,
ástrík og framsýn í hússtjórnar-
verki.
Kurteis og þýður í viðkynning
var,
vinsældir eignaðist samtíðar-
manna,
góðs var að njóta og gestrisni þar,
glæddi það fólkinu ánægju sanna,
njdsama ávexti efalaust bar
auðnuríkt líf hans að þekkja og
kanna.
Ef gætu menn vandað sem Gunn-
ar sitt ráð,
og göfgað sitt lífsstarf með hátt-
prýði’ og dygðum;
minníng hans tengd er við dreng-
skap og dáð,
dugnað og góðvild, með orðheldni
og trygðum,
mannlífsins tilgangi mundi þá
náð,
menning og vellíðan þroskast í
bygðum.
Mannvænu börnin og húsfrúin hýr
heiðra hans mining með lífernis-
prýði,
uppeldis vandvirkni dáðrík og dýr
dygðina glæðir og virðing hjá
lýði;
ókomnar farsældir undir svo býr,
aftur er sameinast hópurinn fríði.
Ort fyrir Hilmar Finnson.
Kristín S. Johnson.,
Alþingishátíðin 1930.
Helztu fyrirætlanir Alþingis-
nefndarinnar.
Nefndin og almenningur.
Um fátt mun nú meira rætt á
landi hér, meðal alls almennings,
en alþingishátíðina 1930. Það er
nokkuð sama, hvar drepið er nið-
ur á landinu — hvort það er sunn-
anlands, eða norðan, fyrir austan
eða vestan, hvort það er til af-
dala eða á útnesjum — tíðasta
umræðuefnið er hátíðin og alt það
í þjóðlífinu, sem snertingu fær af
henni.
Þetta er að mörgu leyti eðlilegt.
Þjóðhátíðin 1874 stendur enn fyr-
ir mönnum í einskonar töfraljóma.
Hún setti marga og góða krafta
í hreyfingu, og upp af henni óx
margt af þeim bezta gróðri, sem
þióðlíf okkar nýtur enn. Menn
líta því til alþingishátíðarinnar
með eftirvæntingu, vona að hún
kunni að marka að einhverju leyti
tímamót í sögu okkar, stefna nýj-
um kröftum til starfs og leysa úr
læðingi ýmislegt, sem legið hefir
ófrjótt og bundið til þessa.
Víst er það að minsta kosti, að
mfikið er um hana talað, og undir-
búning hennar, og beinast spurn-
ingar um hana aðallega til blað-
anna—hvað líði störfum og fram-
kvæmdum, hvert fyrirkomulag sé
hugsað til að hafa o. s. frv.
Mbl. hefir því snúið sér til eins
þess, sem er í alþingisnefndinni og
beðið hann að segja því helztu
drættina úr fyrirætlunum hennar,
hve langt væri komið undirbún-
ingi, og hver yrði svipur hátíð-
arinnar svona í aðaldráttum. Og
fer ’hér á eftir það, sem nefnd-
armaðurinn sagði blaðinu um til-
lögur þær, er nefndin hefir S
hvggju að leggja fyrir þingið S
vetur. Er þó það, sem hér verður
sagt á ábyrgð þess nefndarmanns
og blaðamanns, sem niður hefir
skrifað.
En áður en lengra er farið, er
rétt að taka það fram, að ekkert
er fastráðið S nefndinni, engin
sérstök tillaga samþykt endan-
lega. Það.sem hér verður sagt
frá, er þvi ekki annað en það
helzta, sem nefndin hefir hugsað
sér um tilhögun hátiðarinnar. En
ne^ndin lítur svo á, að ekki sé
nema gott og sjálfsagt, að almenn-
ingur fái að fylgjast með störf-
unum og kynnast þeim tillQgum,
se efstar eru á baugi i nefndinni,
til þess að meiri og fyllri umræð-
ur geti farið fram um þær en
kostur hefir verið á enn. Og nú
beinlínis æskir nefndin eftir því,
að sem flestir komi fram með þær
tillögur, er þeir hyggja að til bóta
séu, og yfir höfuð verði alt fyrir-
komulag hátíðarinnar rætt sem
ítarlegast, annað hvort í blöðun-
um eða bréflega við nefndina.
H.ún vill, sem sagt, fá úr sem
mestu að vinna af tillögum og at-
hugunum á öllu sem að hátíðinni,
lýtur.
Nefndin og hátíðin.
Eins og kunnugt er, hafa komið
fram bæði í nefndinni og utan
hennar tillögur um að gera ýmsa
hluti 1930, sem í rauninni koma
alþingishátíðinni ekkert við. En
nefndin mun nú vera ásátt um
það, að skifta sér ekki af öðru
en því, er beinlínis snertir sjálfa
hátíðina. — T. d. hefir verið, eins
og menn muna, talað um það, að
láta gera ’íslenzka kvkmynd, af
atvinnuháttum landsmanna, nokk-
urskonar ytra borði þjóðlífsins,
En nefndin mun ekki taka þá hug-
mynd upp á sína arma. Ef það
yrði gert, yrði samþykt þess að
munii játa, að skemtilegt væri að
geta reist hana í sambandi við
hátíðina.
Þá hefir og veríð talað um, að
nota hátíðina til þess að gefa Há-
skólanum byggingu. En það er
sem sagt ekki annað en uppá-
stunga, og hefir ekki verið rætt
í nefndinni á þeim grundvelli, að
til framkvæmda kæmi. En að því
máli verður þó vikið síðar hér í
greininni.
Hér fara þá á eftir helstu til-
lögurnar, sem nefndarmenn hafa
hugsað sér að gera.og aðaldrætt-
ir þess skipulags, sem nefndin
hugsar sér að verði á hátíðinni.
En eins og fyr er drepið á, er ekk-
ert fastákveðið enn, þó ætla megi,
að aðal-atriðin í tillögum nefnd-
armanna haldist.
Vegagerð í sambandi við
hátíðina.
Nefndin lítur svo á, að vega-
gerðin verði eitt hið vandamesta
og dýrmætasta í sambandi við
hátíðahöldin. En þó verður svo
að búa um þá hnúta, að þeir, er
sækja vilja hátíðina, geti komist
þangað með sæmilega greiðu
móti, og þurfi ekki að setjast aft-
ur vegna vegaleysis að hátíðar-
staðnum.
Nefndin hefir reynt að geta í
þær eyður, hve margt manna sækti
hátíðina. Býst hún við að héðan
frá Reykjavík þurfi að komast áð-
ur en hátíðin byrjar um 10 þús,
manns. Þeir af nefndarmönnum,
sem hæst hafa áætlað gestafjölda,
hafa nefnt 25 þús. alls, erlenda og
innlenda menn, en helzt hefir það
orðið ofan' á í nefndinni, að gera
mætti ráð fyrir um 15,000 gesta.
Allur þessi fjöldi þarf að kom-
ast til Þingvalla á einum sólar-
hring, og verður þá vitanlega örð-
ugast að koma fólkinu héðan frá
Reykjavík. — Bifreiðar eru nógu
margar, að áliti nefndarinnar, en
það sem strandar á, eru vegirnir.
Nú er ekki, eins og kunnugt er,
um að ræða nema eina leið héðan,
Mosfellsheiðarveginn, og værí þá
um að ræða, hvort ekki væri rétt
að ráðast í lagningu nýs vegar,
Nú vill svo vel til, að á vega-
liigum frá Alþingi er gert ráð
fyrir nýjum vegi t/il Þingvalla,
sem á samkvæmt þeim, að vera
lokið 1933. Sá vegur á að liggja
upp Mosfellsdalinn. Hann er nú
•þegar lagður að mestu upp að
Laxnesi, og á hann að liggja það
mundi taka slíkrar kvikmyndar
hafa mikinn kostnað í för með
sér, en nefndin mun vera sam-
mála um það, að eyða sem minstu,
gera ekki tilögur, er kostnaðar-
samar yrðu í framkvæmd og yfir
höfuð sníða hátíðinni þann stakk,
sem er í samræmi við f járhagslega
getu okkar.
Tvær bækur.
Þó er það eitt mál, sem nefnd-
in ætlar að mæla með að verði
sem einn liður í hátíðahöldunum.
Er það útkoma bókar eftir Sig-
urð prófessor Nordal. Hún fjallar
um íslenzka menningu, meginat-
riði sögu vorrar og bókmenta og
þá um leið eðli og einkenni þjóð-
arinnar., — Væntir nefndin sér
mikils af þessu verki; hefir Nor-
dal dregið saman efni í þessa bók
árum saman, og lítur nefndin svo
á, að með henni fái þeir, sem
annars vilja nokkuð um okkur
vita, sannastar og fylstar upplýs-
ir.gar um land og þjóð, og því sé
afar mikilsvert, að 'hún komi út
einmitt 1930, þegar sem mest verð-
ur um okkur talað. Er tilætlanin,
að hún komi út á mörgum tungu-
málum, svo sem flestir hafi bók-
arinnar not.
Eins og kunnugt er, er í ráði, að
út komi um líkt leyti bók um Jón
Sigurðsson, eftir Pál E. Ólason
prófessor. Hún verður að vísu
ekki á vegum nefndarinnar, en
hún telur útkomu hennar einmitt
á þessum' tíma mjög æskilega, og
gerir ráð fyrir, að það mun þykja
stór fengur, að gott verk um fræg-
asta og fremsta stjórnmálamann
okkar byrji að koma út það árið,
sem minst er á 1000 ára stofnun
alþingis, og um leið stofnun ís-
lenzka ríkisins.
En sem sagt — nefndin ætlar,
sér ekki að taka upp á arma sína
nema það eitt, er kemur alþingis-
hátíðinnf beinlínis við, að undan-
tekinni bók Nordals. Hefir nefnd-
armaður sá, er Mbl. átti tal v'ið,
tekið það skýrt fram, að nefndin
vilji engan hlut eiga að því, að við
sýnumst meiri en við erum, að
hátíðin verði tildurs- og yfirlætis-
hátíð,. Vill hún sporna við því,
að erlendum mönnum gefist kost-
ur á að sjá dugnað okkar í því að
herma eftir þeim umfram efni, en
stuðla að hinu, að þeir sjái smá-
þjórð, sem sker sér stakk eftir
vexti. Þykir nefndinni ekki hlýða,
evða miljónum króna í hátíðahald,
þegar segja má, að flestum ef ekki [ an upp Bringurnar og koma á
öllum menningarþörfum okkar sé
cfullnægt enn.
Þjóðarhöll á Þingvöllum.
Sumir nefndarmanna munu þó
vera þeirrar • skoðunar, að ekki
beri að fráfælast útgjöld, sem
lógð væru í varanlega hluti, í
sambandi við þjóðhátíðina. T. d.
hefir komið sú hugmynd fram í
nefndinni, að bygð yrði nokkurs-
konar þjóðarhöll á Þingvöllum,
ekki stór eða gífurlega kostnaðar-
söm, en sem samsvaraði náttúru
og sögu staðarins. Þessi þjóðar-
höll ætti að vera skjólgarður
þeirra andlegra hreyfinga í land-
inu, sem þar vildu eiga athvarf.
Þar hefðu ýms félög fundi sína,
þar væri gistihús og veitingastað-
ur, og annað það, er hlýða þætti
í slíku húsi.
En ekki mun vera mikið fylgi
innan nefndarinnar með þessari
vera venjulega þingmál. Auk þess hugmynd, þó sumir nefndarmenn
t
JÓLA-ÖSKIR
öllum sínum mörgu, íslcnzku viðskiftavinum
í Vesturlandinu, flytur Eaton’s félagið innilegustu
árnaðaróskir um gott og
Gleðilegt Nýár!
t
f
T. EATON C
o
LIMITED
t
t
T
t
f
f
f
f
f
f
♦!♦
Þingvallaveginn nokkuð austar-
lega.
Með lagningu þessa vegar, er
tilgan^urinn ekki sá einn, að bæta
samgöngurnar við Þingvelli, held-
ur og að opna möguleika «£yrir
ræktun mikils landsflæmis, sem
bíður ónotað í Mosfellsdalnum.
Lítur nefndin svo á, að það sé
því betra, þess fyr sem þessi veg-
ur verður bygður.
Er hún öll á einu máli um það,
að leggja til, að þessi vegur sé
lagður. fyrir 1930, og með honum
sameinaðar þarfirnar fyrir bætt-
ar samgöngur við Þingvelli 1930
og ræktunarmöguleikarnir í Mos-
fellsdalnum.
Fé er að vísu ekki fyrir hönd-
um til þess að leggja þennan veg,
en nefndin mun leggja til, að
tekið sé lán til að byggja hann,
sem svo borgist á þeim tíma, sem
átti að leggja hann.
En margir koma aðrar leiðir
en frá Reykjavík. Sunnlendingar
úr austursveitum öllum koma
landveg beint á Þingvelli. Hefir
nefndin athugað, hvað hægt væri
að gera til að létta þeirn sóknina
að hátíðarstaðnum.
Um er að ræða tvær leiðir, sem

Frá
JÓLAGJAFA-
BCÐINNI
í
VESTUR-CANADA
Demanter
Platinum
Perlur
og
Gullstáss.
Úr Hringir
Glervarningur Klukkur
Postulín
Silfurvarningur
DINGWALL’S
Portage og Garry
Winnipeg
Sunnanmenn gætu farið til Þing-
valla. Er þar fyrst að geta leið-
arínnar upp með Soginu. Er hún
bílfær af Grímsnesbrautinni í
góðu veðri, allar götur upp að
Þingvallatúni, en hægt er að gera
þessa leið góða, með litlum til-
kostnaði. Er þá spurningin um
það, hvort gera eigi veg frá Kald-
árhöfða að enda Þingvallavatns
norðanvert, alla leið að Hrafna-
gjá, en þangað nær vegurinn nú
frá Þingvöllum, — eða hafa báta-
flutning á vatninu. Er ýmislegs
að gæta í þessu sambandi. Með-
an hátíðin stendur yfir, þarf að
sjá fyrir bátum á vatninu. En
þegar litið er til framtíðarinnar,
er nauðsynlegt, að þessi leið sé
opnuð, og^ telur nefndin það
nauðsynjaverk, þar sem hann
liggur í sveit upp að vatninu.
Þá er hin leiðin sú, að fara
upp Laugardalinn. Verður þá
farið út af Grímsnesbrautinni all-
ofarlega, og þaðan á Þingvelli um
Laugardalsvelli.
Um þessa leið er svipað að segja,
og hina, að hana má gera bílfæra
með tiltölulega litlum kostnaði.
Og hún á sammmerkt við hina
einnig í því, að hún er nauðsyn-
leg í framtíðinni fyrir ferða-
mannastraum og vaxandi sam-
göngur innan héraða.
Báðar þessar leiðir, eða önnur
hvor, munu koma til greina, en
óráðið er enn, hvað ofan á verð-
ur í því efni.
Nefndin er sammála um það, að
ekki beri að gera aðra vegi bíl-
færa fyrir 1930. En hitt telur
hún nauðsynlegt, að ruddir séu
reiðvegir á fjallvegum, svo sem
Uxahryggur og fleiri leiðir fyrir
Borgfirðinga, og sömuleiðis fyrir
norðanmenn. Og er þar í raun og
veru ekki um annað að ræða, en
nauðsynlegar fjallvega-umbætur.
(Framh.)
Fréttir.
Austur hluti Evrópu, alt frá
Norðurhöfum til suður enda
Balkanskaga, hefir lengi verið á-
hyggjuefni stjórnmálamanna, þeirra
sem ant er um friðinn, og svo er
enn. Voru þar ýmsar breytingar
gerðar á landamerkjum ríkja á
milli eftir stríðið, en íbúar þeirra
rikja sýnast litlu ánægðari eftir en
áður. Eru mörg ágreiningsefnin
þar austur frá um þessar mundir
en þó lítur heldur út fyrir að þjóð-
bandalagið muni geta stilt til frið-
ar í þetta sinn, svo ekki dragi til
stórra vandræða, í bráðina að
minsta kosti. í þetta sinn er það
sérstaklega Pólland og Lithuania,
þar norðan við, sem er áhyggju-
efni álfunnar. Árið 1920 tóku
Pólverjar borgina Vilna af Lithu-
aníu-mönnum með ofbeldi og hefir
aldrei gróið um heilt síðan, þeirra
á milli. Lithuania var einu sinni
Póllandi tilheyrandi, en var þó
fylki út af fyrir sig, með einhverj-
um sérréttindum. Eftir að Pól-
landi var N,vift í þriðja sinn, laut 1
þetta land Rússum. eins og mikill
hluti Póllands. Siðan 1920 hafa
Lithuaniu menn reynt alt sem þeir
hafa getað til að ná aftur borginni
Vilna, sem þeir telja að sér til-
heyri, en Pólverjar hafa þvemeit-
að að láta hana af hendi, og þykir
meira að segja mjög grunsamt að
þeir hafi hug á að Ieggja undir sig
alt landið. Er hér íbýsna ójafn
leikur, því Lithuaniu menn eru að-
ein^ tvær imiljóni'r, ’en Pólver jar
tuttugu og sjö miljónir. Er þetta
ágreiningsmál all-fIókið og hafa
báðir málsaðilar margt fram að
færa sér til málsbóta.
Þjóðbandalagið hefir nú að und-
anförnu haft þetta mál með hönd-
um, og eins og fyr segir, lítur nú
heldur út fyrir að ekki muni til
mairi vandræða draga í bráðina.
Þjóðverjar eru smátt og smátt
að leggja niður sína gömlu og
rótgrónu höfðingjadýrkun. Nú
eru þeir hættir að ávarpa sína
yfirhershöfðingja með virðingar-
titlinum “yðar hágöfgi”, og ávarpa
þá nú| bara með “herra hershöfð-
ingi.”
Magic bökunarduft,
er ávalt það bezta í
kökur og annað kaifi-
brauð, það inniheldur
ekkert alum, né nokk-
ur önnur efni, sem
valdið gætu skemd.
Frakkar eru að láta byggja
lang-stærsta kafbát og fullkomn-
asta, sem enn hefir gerður verið
nokkurs staðar og er hundrað tonn-
um stærri heldur en kafbáturinn
“V-4”, sem er eign Bandaríkja-
manna og nú sem stendur er hinn
mesti kafbátur í heimi. Á bát
þessum verða hundrað menn og
hann hefir margt sér til ágætis
fram yfir aðra báta og þar á með-
al það, að hann getur farið miklu
lengri leið neðan sjávar heldur
en aðrir bátar, og margt fleira
hefir hann fram yfir þá
Wonderful Values in
DINNER WARE
Offered in Banfield’s
Great XMAS GIFT Sali
We have on display a wonderful se-
lection of Dinner Sets and Tea Sets,
showing the newest patterns and
shapes imported from the largest
potteries in England, Scotland and
France. A set makes the most ap-
propriate gift, and is equally shared
by every member of the family.
4 ^ Any Dinner Set. The
J| I balance
▼ I ranged
w in convement
B Delivers Dividend Payment Plan
payments o n o u r
EXAMPLES OF OUR SPECIAL VALUES
tive sets yet displayed at a
remarkable saving
Xmas Sale
TOYS, A Great Selection, AULess Than One Dollar
2-String Corn
Brooms.........
Train on Track with Tender
and ............
Coach ..........
“Rubber-neck” Me-
chanical Dancers ...
Selection of
Games .............
Leather Football
with bladder........
16-Piece Decorated T e a
Sets, 7Q
f or................. • < O
Fancy Dressed
Sleeping Dolls .
Large Stocking QQ
Bags ................ •«'«'
Several Styles,
Hustler Toys ...
Assorted Sizes QC
Car and
Garage .........
„95
Mechanical Horse
and Buggy ....
4-Valve Musical
Comets.........
Squeeky Washable Clown
Dolls, , CQ
for ..............
Kliptiko Building
Sets............
Real Parchment JQ
Drums...............•*«'
Pistol Humming
Toys...........
.57
.59
Store Open
EveiUngs
TTntil Xnins
JABanfie/d
~ LIMITED
“The Reliable Home Furnisher”
492 MAIN STREET — PHONE 86 667
Mall Orders
Promptly
Pilled—Stoek
Permltting
JADE WILD ROSE SETS
Serviceable Scotch im-
ported Sets, with blue
shaded rose sprays
white ground.
97-Piece Sets. X
Special,
for........
on
m a s
$19.85
52-Piece Sets. X m
special,
for .........
$12.95
DINNERSETS
Full 97-Piece Service semi-
porcelain, well glazed attrac-
tive shapes. This white set
is real vaiue.
Xmas Sale (PQ QT
Price........
I WHITE AND GOLD
SETS
Only twenty 97-Piece Ser-
vices, snow white with dou-
ble gold line and gold decora-
tion and traced handles.
Xmas Sale (P1A HZ
Price.........Jpiy.lí)
SCOTCH IVORY SETS
’retty Sets with ivory
round, bright colored fancy
orders, quaint designs,
ewest shapes.
fmas Sale

21-PIECE TEA SETS
most useful present, semi-
ircelain -sets, with litho-
aphed borders. gold edged.
x Cups and Saucers, Six
lates, Cake Plate, Cream
id Sugar. Choice of two
isigns.
mas Sale
PEARL PATTERN
BLAIR’S ENGLISH
Coloring and design similar
to the famous Crown Derby
pattern. The most attrac-
“BRIDAL ROSE”
LIMOGES SETS
97-Piece services f r o m
France, the “Elite” quality
are open stock pattern. Only
a few sets left.
Xmas Sale HiPvQ 7f\
Price ..... $00.10
SCOTCH SEMI-
PORCELAIN SETS
A selection of three patterns,
wide or narrow, lithographed
floral borders Attractive,
serviceable 97-piece sets.
írT‘sSale.,.. $27.50
Price