Lögberg - 20.09.1928, Qupperneq 2

ttl*. 1
LöOBBRG, FIMTUDAGINN 20. SEiPTEMBER 1928.
Sérstök deild í blaðinu
SÓLSKIN
VORMORGUNN.
Glitrar dögg á grænu engi,
gullnum roða ’ á fjöllin slær;
hreyfir vorsins hörpustrengi
himinvakinn léttur blær;
fossar úðaskrauti skarta,
skelfur berg við yndishót;
fuglar syngja, blómin bjarta
'breiða faðminn sólu mót.
Unn að ströndu létt upp líður,
« laugar tárum dökkan sand.
Alt er vaxið — ekkert bíður,
ást er vafið haf og land.
Dýrstu raddir dagsins óma,
dvalasporin eyðast skjótt.
Ait hið auða, týnda, tóma
týgjast von og nýjum þrótt.
Vor og morgunn. Vinir lífsins.
Vonir jfæðast ykkur hjá.
Burtu hverfur klaki kífsins,
knýr á hurðir sólarþrá.
Beztar sýnir hugann henda,
hreinust fegurð, beinust leið.
Dásamlegast, djarfast benda
drættir lífs um morgunskeið.
—Smári. Iluida.
POKAIIONTAS.
Þjóðsaga frá Vesturheimi.
(Framli.)
Þegar Povrhatan kom heim til ættmanna
sinna, undruðust þe.ir mjög og fluttu þessi gleði-
tíðindi ur einni búð í aðra. Varð nú mikill
fagnaðarfundur meðal Inda. Hrósuðu þeir á-
kaflega höfðingja nýlendumanna og sungu um
hann lofkvæði. Þeir gátu alls ekki skilið. hvað
því mundi valda, að höfuðsmaður lók eigi Pow-
hatan aif lífi, til að hefna sín; slíkt höfðu þeir
aldrei fyr heyrt.
Göfuglyndi höfuðsmanns fékk svo á þá, að
þeir héldu ráðstefnu og kvntu bál til vitnis um,
að þeir vildu vera vinir nýlendumanna.
Júkka var viðstaddur og lagði ekki orð til.
heldur æstist því meira af reiði og hatri, því að
nú sá hann öll sín vélráð verða til ónýtis. Og
þótt hann væri áður mikilsvirtur, þá varð hann
nú uppvís að lygum og svikráðum, og misti alt
álit sitt. Strauk hann því burt frá ættinni í
bræði sinni og fólst í þykkum skógi upp til
fjalla hjá upptökum fljótsins.
Pókahontas gladiist ákaflega af burtför hans,
því að meðan hann var nálægur, var hún aldrei
óhrædd um, að hann ynni eitthvert níðings-
verk.
Nú leið |Veturinn og vorið, svo að ekki bar
til tíðinda. Öll störf nýlendumanna hepnuðust
vel. Þeir fengu mikla uppskeru og verzluðu
við Inda. Mikla verzlun áttu þeir við Ómeiða
Inda hjá Niagara-fossi, og fluttu þaðan margs-
konar vörur í hvert sinn er þeir fóru þangað.
Voru nú hús þeirra full af ýmsum gæðum, sem
gátu orðið þeim að miklu fé heima á Engalndi.
John hafði ekkert frétt frá Englandi um
langan tíma, og tók nú ákaflega að fýsa heim,
til að sjá konu sína og börn. En hann varð að
gæta embættis síns, og nýlendumenn vildu eng-
an veginn missa hann.
Þó að Júkka væri lengi fjarri ættmennum
sínum, þá var hann ekki aðgerðalaus, og
gleymdi eigi hatrinu til nýlendumanna. Hann
smaug um alla skógana kringum Jamestown,
og sat um að veiða einhvern borgarmanna, ef
færi gæfist á, og allra helzt höfuðsmanninn. En
hann komst aldrei í færi við þá um veturinn eða
sumarið, og beið því haustveiðanna. Þá fóru
borgarmenn á veiðar, til að safna sér sem
mestum vetrarforða. Fundu þeir oft Inda, og
bannaði þeim enginn veiðamar.
Einn dag fór höfuðsmaður sjálfur á hjarta-
veiðar og hinir beztu veiðimenn með honum.
Þeim hepnaðist yfrið vel og feldu mörg dýr;
voru þeir allir gíaðir. Þá sá einn veiðiriiaður
íagurt rádýr. Þeir hlupu allir eftir því, en
höfuðsmaður og 'Thornton vom síðastir. Þá
fló ör úr skóginum í síðu höfuðsmanni og særði
hann svo að hann hné í faðm Thorntoni.
Þegar veiðimenn sáu höfðingja sinn hníga
niður, æstust þeir til hefnda og hlupu víðsveg-
ar út um skóginn til að ná þessum fláráða morð-
inS’ja og svala sér á honum. Leituðu þeir eins
og þeir gátu, en fundu hann ekki, og snem svo
aftur til Thomtons.
, Honum gramdist þetta og sagði: “Þekkið
þér ekki kænsku Inda? Maðúrinn er skamt héð-
an; þaðan kom örin og mun svikarinn felast
þar.”
Veiðimenn hiupu þangað í skóginn, er Thorn-
ton benti, og litlu síðar heyrði hann kall veiði-
manns, svo að hann skildi, að þeir höfðu'fund-
ið manninn.
“Ja, nú hafa þeir fundið hann,” sagði hann
og glaðnaði yfir honum. Þá hevrði hann aftur
hrop þeirra og skot. “Eg vona, að þeir láti
hann ekki sleppa,” sagði Thoraton. O nú
heyrði hann fleiri skot og mikið fagnaðaróp.
Skommu siðar komu veiðimenn með lík eins
Inda og þektu allir, að Júkka var þar kominn,
b estiS hann upp á hæsta tré, að hrafnar
og vargar óti hold hans,” sagði Thornton. Þeir
gerðu eins og hann skipaði þeim, og bám síðan
höfðingja sinn heim til borgarinnar. Sár hans
grem fljótt, og varð hann heill. —i
Ekki löngu síðar kom Pókahontas til James-
town. Sa höfuðsmaður og aðrir, að hún var
h rygg í bragði og hafði þungar ámyggjur, því
að hún stóð' þegjandi og komu tár í augu.
Seinast tók hún til máls og fékk varla orði
upp komið, sagði, að víg Júkka væri sér kunn-
ugt orðið og launhatur ættmanna sinna mundi
bráðum koma í ljós, og skyldu borgarmenn vera
viðbúnir ófriði. “Lengi hefi eg,” mælti hún,
“reynt að sefa reiði föður míns; en nú er þess
eigi lengur kostur. Mun eg seinna láta þig vita,
ef eg má, ráð hermanna vorra og hvaðan þeir
munu sækja að yður.”
Svo sneri hún aftur heimleiðis, en borgar-
menn bjuggust til varnar.
Nú hafði Powhatan fastráðið, að dylja ætl-
un sína sem lengst, og farið varlegar en hið
fyrra sinni. Þess vegna hafði Pókahontas eigi
granað, að ófriðurinn væri svo nærri og reynd-
ist. Faðir hennar bjó alt undir á laun, og varð
eigi kunnug ætlún hans fyr en herinn tók sig
upp. ’ » *
Þó hélt hún heit sín og flaug eins og elding
niður eftir skóginum, synti yfir um fljótið og
komst til Jamestown nokkru fyr en herinn. Hún
sagði höfuðsmanni þau óttalegu tíðindi, að
Ómeiða-ættin væri gengin í lið með föður sín-
um. Væri nú herinn mikill-, og ætluðu þeir ekki
J að leggja niður vopnin, fyr en allir nýlendu-
menn væru drepnir og borgin rifin niður.
Borgarmenn bjuggust nú við í mesta flýti
og fluttu konur og böm út á skipið. En Póka-
hontas vildi nú vera hjá nýlendumönnum, því
að hana granaði, að faðír hennar hefði njósnað
um ferðir hennar, og lét höfuðsmaður það eft-
ir henni.
1 sama bili komu njósnarmenn borgarmanna
og sögðu, að her Inda nálgaðist borgina, og
skömmu síðar sáu menn, að liðið geystist fram
úr skóginum.
Nýlendumenn höfðu það fram yfir Indur í
orastunni, að þeir kunnu hernaðarlistir Norð-
urálfubúa og áttu skotfæri. En hinir kunnu
ekki að hræðast og voru manna hugprúðastir
og æddu frgm af grimd og hefndargimi, svo
ekkert stóð fyrir þeim. Hér var líka svo mikill
liðsmunur, að borgarmenn unnu ekki á.
I fyrsta áhlaupi féllu margir Indar fyrir
skotum borgarmanna, en þá æddu þeir svo gevst
fram, að hinir hrukku fyrir. Skipaði þá höf-
uðsmaður liðinu að þoka nær borgarvíginu og
verjast þaðan. Varð nú orusta sem áköfust.
En meðan höfuðsmaður færði lið sitt undan,
var hann særður, fékk kylfuhögg, svo að hann
féll í valinn. Sló þá ótta á borgarmenn, og
flýðu allir, en Indur eltu með óttalegu herópi.
Þar. féllu margir nýlendumenn fyrir þungum
höggum Inda, áður en þeir náðu víginu.
Nú heyrðu allir, að hershöfðinginn væri fall-
inn, og var þeim það mikill harmur. En í sama
bili kom öllum saman tim, að gera útrás og falla
heldur hver um annan þveran, en að ná eigi
líki höfðingja síns, er þeir áttu svo margt gott
að þakka. Indur stóðu í kringum vígið og org-
uðu siguróp; kom þeim sízt í hug, að borgar-
menn mundu æða út aftur eftir flóttann; því
brá þeim mjög við, er hinn fámenni her raddist
út úr víginu með mikilli eggjan/ Ætluðu Ind-
ur, að þeir væra nú hálfu fleiri en áður. Biðl-
uðust þá flokkar þeirra og veittu lítið viðnám
og flýðu út úr borginni.
Borgarmenn ráku flóttann langt upp í land;
féll margt af Indum á flóttanum og margir
urðu handteknir. Við þetta snera borgarmenn
heim aftur, en hershöfðingjann fann enginn.
Varð af þessu mikill harmur með nýlendurpönn-
um, og þótti vera útséð um bygð sína þar í
landi.
Thomton gamli hafðn enga ró, og óðar en
dagur ljómaði, kallaði hann saman alla her-
menn, sem eftir lifðu, og sagði, að það væri
heilög skvlda þeirra, að leita höfðingja síns og
fíelsa hann, því að vera mætti, að hann væri
enn á lífi.
Allir gerðu góðan róm að máli Thomtons,
og lögðu hermenn af stað, bratust enn inn í
herbúðir Tnda og ráku þá á flótta, en fundu þó
eigi höfðingja sinn. Þeir leituðu þann dag all-
an og um nóttina , sneru síðan heimleiðis við
svo búið, og ætluðu að Indar hefðu náð höfð-
ingja þeirra og tekið hann af lífi.
Þetta var þó öðruvísi en þe.ir ætluðu. Poka-
hontas hafði horft á bardagann, og tók vand-
lega eftir öllu, sem við bar. Hún sá John falla,
og er landar hennar vora komnir á flótta, gekk
hún í valinn og fann höfuðsmann á lífi, en hann
lá í óviti. Hún þvoði sár hans og batt um, og
bar hann skamt burt úr valnum; og er hann
raknaði við, studdi hún hann ýmist eða bar upp
með fljótinu frá borginni, þangað til hún kom
þar að fylgsni í hellisskúta fram með ánni.
Þorði hún ekki að færa hann í borgina, því að
hún bjóst við, að landar sínir kæmi aftur og
legði bæinn í eyði. /
J°hn var nú mjög áhyggjufullur út af því,
að hann væri mí fjarri mönnum sínum, er þeir
voru staddir í mestum háska. Samt þorði hann
ekki að smia til borgarinnar, með því að hann
var heldur eigi gangfær fyrir sáram sínum..
Pókahontas hjúkraði honum, sem bezt hún
gat, safnaði lækningajurtum til' að leggja við
sár hans, og súrum aldinum til svölunar í sára-
sóttinni. Ekki vissi hún, hvemig bardaganum
hafði lokið, og þorði því aldrei að koma nærri
borginni til að njósna um það, og forðaðist að
láta sjást nokkur spor eða merki þess, hvar hún
gekk. I
Powhatan hafði gefið því gaum, að höfðingi
nýlendumanna féll í bardaganum, en vissi, að
hann var ekki á valdi sinna manná. Hann-sakn-
aði líka dóttur sinnar.
Eftir nokkra daga komu friðmenn frá borg-
inni, er kaupa vildu höfðingja sínum lausn, því
að þeir ætluðu, að liann væri í höndum Inda.
Þá grunaði Powhatan, að höfuðsmaður væri
á lífi, og mundi dóttir sín vera hjá honum, vænti
því, að sér mætti enn auðnast að ná honum, og
héfna þess grimmilega á honum, að hann tók af
lífi hinn tignasta mann ættarinnar, fósturson
hans, og ná aftur barni sínu, sem hann unni
svo heitt. Hann kallaði því til sín alla beztu
menn ættarinnar, og skipaði þeim að leita höf-
uðsmannsins og dóttur sinnar, sem vandlegast
alla vega.
Þeir fóra þegar í leitir, og könnuðu alla
skóga og fylgsnl þar umhverfis, en fundu alls
ekld. Gekk svo marga daga.
Þá varð, Powhatan afarrreiður, stappaði nið •
ur fótunum og sagði, að það væri mikil höfuð-
skömm, að þeir sæi eigi við brögðum einnar
konu, því að dóttir sín myndi leika á þá og fel-
ást þar sem þeir leituðu.— Seinast leiddist öll-
um eftirleitin. Þó var einn af Indum manna
glöggvastur. Hann mintist þess, að hann sá
einhverju sinni troðin laufblöð hjá lind í skóg-
inum. Kom honum nú í liug, að njósna betur
um þetta, gekk í skóginn nærri lindinni og fól
sig þar í þéttum ranni, eins og höggormur, sem
bíður eftir bráð sinni. Hotium hafði eigi bragð-
ist glöggskygnin, því að þetta var lind sú, er
Pokahontas sótti vatn í handa hinum særða, og
voru nú sár hans mikið til gróin, því að eigi
skorti aðhjúkrun. Frh.
Smælki.
Skósmiður nokkur geymdi jarðepli til vetr-
arins í kjallara undir húsinu sínu. Þegar fram
á veturinn kom, minkaði hrúgan alt í einu, svo
að undrum sætti. Sá skósmiðurinn þegar í
hendi; sér, að þessu myndu þjófar valda. Lík-
legt þótti honum, að þeir myndu halda áfram
uppteknum hætti og vitja um afganginn síðar.
Þess vegna tók hann sig til og. rak í hvert jarð-
eplið af öðru kynstrin öll af trénöglum, sams-
konar og notaðir era í skóbotna. Nú líður og
bíður. Grunur skósmiðsins rættist: Aftur var
stolið af jarðeplum hans. — Nokkru síðar komu
ungir drengir eins nágrannans inn til skósmiðs-
ins, er hann og fólk hans mataðist. Spyr þá
skósmiður drengina meðal annars að því, hvort
þau séu eki góð, jarðeplin þar hjá föður þeirra.
“ Jú-u, þau væra ágæt, ef ekki væri svona mikið
af trénöglum í þeim”, svöraðu drengirnir. —
“A, er það svo,” varð skósmiðnum að orði. —
Nú var hann nokkurs vísari. — Smári.
Dœmisögur. — Mýsnar og skipið.
Skip nokkurt hraktist til og frá í sjó, en loks
'Strandaði1 það við eyðiey og.gliðnaði í sundur.
Skipverjar komust samt allir lífs af og björg-
uðust á land, og vildi svo til, að mús nokkur ung
gat skotist með þeim upp á eyna. Trítlaði bún
þar fram og aftur og vissi ekki hvað hún átti
að gera af sér. Mús nokkur, sem lieima átti þar
í eynni sá hana, hljóp til hennar og mælti: “Hvar
átt þú heima í landinu, systir sæl? Eg man ekki
til að eg liafi séð þig áður.” — “Eg .er ekki hér
upp rannin,” svaraði aðkomumúsin; “eg er
komin úr skipinu, sem þú sér þama niðri í fjör-
unni.” — “Skipinu! eg skil ekki, við hvað þú
átt.” Þá komu þar að fleiri mýs og spurðu að-
komumúsina í þaula: “Hvaðan ertu? hvert
ertu að fara? hvað heitirðu?” — “Eg er komin
úr skipinu.” — “Skipinu? áttu við stóru skepn-
una, sem hér er komin á land?” — “Það er víst
hvalur,’ sagði ein grá mús.’ — “Nei,” sagði
önnur, “það er stóreflis fugl, sérðu ekki væng-
ina og svo líka nefið? Það eru víst ungarnir
hans, sem koma þarna út úr honum, en þeim era
ekki vaxnir vængimir enn. Æ, segðu okkur nú
frá þessu öllu, systir góð!” — “Blessaðar ver-
ið þið,” svaraði músin, “eg er jafnfróð um
þetta og þið sjálfar. Eg er borin og bamfagdd
í skipinu, og þar hefi eg alið allan minn aldur
og þaðan er eg komin; það er öll mín saga. Nei,
oftir á að hyggja, því get eg við bætt, að einhver
stór og viðbjóðsleg skepna, sem þeir á skipinu
kalla kött, hefir étið foreldrana mína báða og
öll systkini mín, svo eg ein lifi eftir. En spyrj-
ið mig nú ekki frekara, gefið mér heldur eitt-
hvað að éta, því eg er hálfdauð úr hungri.” —
“Auma æfin er það, sem þú hefir átt, vesaling-
ur!” sagði ein gömul mús; “komdu nú, tetrið
mitt, og fylgstu með okkur í skóginn, þar sem
við eigum heima. Þar skulum við vinna sam-
an, og muntu víst verða þörf mús í okkar fé-
lagi; það er gott, að þú ert komin til okkar, því
nú getur ])ú byrjað nýtt líf og lifað á&ægjulega
daga. — Stgr. Th. þýddi.
Vorhoði.
Af björtu fjalli eg brýt mér leið
á bjarmavæng um loftin heið.
Eg flýg um dal og breiða bygð og bláan sæ
Af væ{ðardvala vek eg drótt,
því vængir mínir eiga þrótt.
• Eg blæs á þokur, bárur vek og bræði snæ.
Mér draumasystir æskan er,
hin unga þjóð, er vogar sér
að lyfta væng úr vetrar geim í vor og sól.
Eg ljósið yfir löndin ber
og leysi þann, sem fanginn er.
Eg blessa yfir karlsins kot og kongsins stól.
Professional Cards
DR. B. J. BRANDSON
216-220 Medlcal Arts Bldtf.
Oor. Graham og Kemnedy 9t».
PHONE: 21 824
Oíflce tlmar: 2—3
Phone: 27 122
Winnlpeg, Manitoba.
DR O. BJORNSON
216-220 Medical Arts Bldg.
Cor. Gnaíiam og Kennedy Bta.
FHONE: 21 824
Offlce tlmar: 2—8.
Helmill: 764 Victor at
Phone: 27 686
Winnipeg, Manitoba.
DR. B. H. OLSON
816-220 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy Bta.
Phone: 2J 824
Otfice Houre: 3—6
Helmlll: 9 21 Sherbnme 8t.
Wlnnipeg, Manltoba.
DR. J. STEFANSSON
216-220 Medical Arte Hldg
Cor. Graham og Kennedy SU.
Phoie: 21 834
Stundar augna, eyrna nef og
kverka sjúkdóma.—Kr a8 hVtta
kl. 10-12 f.h. og 2-5 e.h.
Heimili: 373 R'irver Ave,
Tiails. 42 691
DR. A. BLONDAL
Medical Art« Bldg.
Btundar sérstaklega Kvenna Of
Barna sjúkddma.
Eír aC hltta frá kl. 10-12 f. h.
og 3—6 e. h.
Ottloe Phone: 22 308
Heimill: 8Od Vlctor St.
Síml: 28 180
Dr. Kr. J. Austmann,
Wynyard, Sask.
DR. J. OLSON
Tannlækntr
216-220 Medlcal Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy 8U.
Phone: 21 834
Heimllis Tais.: 88 626
DR. G. J. SNÆDAL
TannJæknir
814 Somerset Biock
Oor. Portage Ave o* Donald St.
Talslmí: 28 889
Dr. S. J. Jóhannesson
stuodar almennar
lœkningar
S32 Sherburn St. Tal«. 30 877
G. W. MAGNUSSON
Nuddlæknir.
609 Maryland Street
OÞriðja hús norðan við Sarg.)
Prone: 88 072
Viðtalstími: kl. 10—11 f. h.
og kl. 3—5 e. h.
Dr. C. MUNSON, L. D. S.
Dentist
66 Stobart Bldg.
290 Portage Ave. Winnipeg
Phone 25 258
Fer til Gimli og Riverton. —
Veitið því eftirtekt í bæjar-
fréttunum.
Dr. C. J. Houston,
Dr. Sigga Christianson-Houston
Gibson Block
Yorkton, - Sask.
Fowler Qptical
294 CARLTON ST.
NEXT TO FREE PRESS
DRS. H. R. & H. W. TWEED
Tannlæknar.
406 Standard Bank Bldg.
Cor. Portage Ave. og Smith St.
Pþone 26 545. Winnipeg
THOMAS H. JOHNSON
H. A. BERGMAN
U, liiKfræfSingar.
Bkirifstofa: Room 811 McArtiwr
Building, Poi-tage Ave.
P.O. Box 1656
Phonea: 26 849 og 26 840
LINDAL, BUHR & STEFÁNS0N
tpitvniktr iögfræOingar.
356 Maia St. Tala.: 24 963
peir hafa eiimiB ekrifatofuir al
Lundar, Riverton, Gimli og Pin«y
og eru þar a8 hitta & efUrfylgl-
andi tlmusn:
Lundar: Fyrsta miSvikudag,
Rtverton: Fyrsta ftmtudag,
Gimli: Fyreta míCvikudag,
Pinoy: priSja föstudag
1 hverjruim mAnu8i
J. Rapar Johnson,
B.A., LL.B„ LL.M. (Harv.)
Islenzkur lögmaður.
704 Mining Exchange Bldg.
356 Main 8t.
Winnipeg, Manitoba.
Símar:
Skrifst. 21 033. Heima 29 014
JOSEPH T. THORSON
tsl. lögfræðingur
Scarth, Guild & Thorson,
Skrifstofa: 308 Great West
Permanent Building
Main St. south of Portage.
Phone 22 768
G. S. THORVALDSON,
B.A., LL.B.
Lðgfræðingur
709 Electric Chambers
Talsími: 87 371
Residence
Phone 24 206
Office
Phone 24 107
E. G. BALDWINSON, LL.B.
Barrister
905 Confederation Life Bldg.
Winnipeg.
A. C. JOHNSON
»07 Coufederation Life Bld*.
WINNIPEG
Annast um fasteignir manna. Tek-
ur a8 sér að ávaxta aparifé fúlka.
Selur eldsábyrgð og bifneáBa ábyrgð-
ir. Skriflegum fyrirspurnum svaraB
samstundis.
Skrif stof ueimi:
24 263
Hetaiaelmi: 33 83*
J. J. SWANSON & CO.
IjlMiTI'iD
R e n t a 1 «
« Insurance
RealEstate
Mortgagei
600 PARIS BLDG., WINNPBO.
Phones: 26 349—2« 340
Emil Johnson
SERVIOE ELEOTRIO
Rajmagns Contracting — Allttevnt
ráfmtagnsdhöld seld og við pau gart
__ Eg sel Moffat og CcClary elda-
vélar og hefi þwr til sfjnis d verk-
stœOi minu.
524 8AKGENT AVH.
(gamla Johnson’s bygglngin viB
Young Street, Wlnnipeg)
Verkst.: 31 507 Heima:27 316
A. S. BARDAL
848 Sherbrooke St.
Selur líkkistur og annaat um út-
farir. Allur útbúnaður sft. beatft.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina.
Skrifstofu tals. 86 607
Helmiiis Tals.: 58 302
Dr. C. H. VR0MAN
Tannlæknir
505 Boyd Building Phone 34 171
WINNIPEG.
SIMPS0N TRANSFER
Verzla me8 egg-á-dag hænsnafðSur.
Annast einnig um allar tegundir
flutninga.
647 Sargent Ave. Sími 27 240
CORONA HOTEL
189 Notre Dame East
Verð herbergja frá $1.50 og
hækkandi.
Símar: 22 935 — 25 237
Giftinga- og Jarðarfara-
Blóm
með lltlum fyrirvark
BIRCH Blómsali
693 Portage Ave. Tals.: 30 720
St. John: 2, Rlng 3