Lögberg - 21.03.1929, Page 2

Bls. 2.
LÖGBERG FIMTUDAGINN 21. MARZ 1928.
EFTIR ALTSAMAN
er ekkert sem
jafnast á við
Á Kjalvegi
Ferðasaga eftir A. B. og K. B.
(Niðurlag.)
Suður Kjol.
Við riðum nú suður hinn gamla
Kjalveg, fyrir austan 'Strýtur. Lá
vegurinn fyrst beint í gegn um
Kjalhraun og var fremur ógreið-
ur. En útsýni er hvergi fegurra
á öræfunum. Við höfðum aldrei
séð Hofsjökul njóta sín betur.
Það sást meira af bláum hlíðum
fyrir neðan snjóinn, og virtist
hann því hærri og tignarlegri en
nokkru sinni fyr. Ef Langjökull
er “rómantiskur”, er Hofsjökull
“klassiskur”. Hann er eins og
fornt hetjukvæði. Við urðum svo
gagntdkin. a|f náttúrufegurðinni,
að við gleymdum alveg að sakna
samferðamannanna.
Á Há-Kili standa sex vörður
saman, og eru þar fjórðungaskil
milli norðlendinga- og sunnlend-
ingafjórðungs. Við fórum af baki
til að sjá Grettishelli, sem er þar
beint .undir. Hellir þessi er nokk-
uð stór, og hátt undir loft í hon-
um, en kaldur og óvistlegur er
hann, eins og allir hellar. SIó á
okkur óhug, því okkur fanst, sem
staðurinn væri þrunginn af ó-
gæfu Grettis. Við vorum fegnar
að komast aftur út í ylinn og sól-
arbirtuna.
Nokkru sunnar sáum við glita í
eitthvað hvítt á hól, og var það
beinahóll, þar • sem Reynistaða-
bræður urðu úti. Við stúlkurnar
riðum að hólnum, til að skoða
hann, en Gunnlaugur hélt áfram
með lestina. Þegar við komum
að hólnum, sáum við, að hið hvíta
var alt saman bein — úr hestum
og kindum. Voru þau dreifð um
allan hólinn, og há varða hlaðin
úr beinum uppi á hólnum. Þegar
við litum í kringum okkur og sá-
um land og jökla ljóma í sólskini
og tíbrá, var erfitt fyrir okkur
að ímynda okkur, hvernig um-
horfs hefir verið á þessum slóð-
um, þegar bræðurnir urðu úti.
Það fór hálfgerður hrollur um
okkur. Við höfðum gleymt, að
íslenzk fjallanáttúra hefir tvær
hliðar.
Hestarnir voru mjög órólegir
þarna, og urðum við að láta und-
an og halda áfram ferðinni. —
Riðum við nú beint yfir hraun og
mela í áttina til Kjalfells og náð-
um brátt lestinni. Hljóp nú
Reykur jafnan fyrir lestinni, því
hann hafði farið Kjalveg áður og
rataði.
Við beygðum til hægri fyrir
Kjalfell. Vegurinn lá nú um mel-
öldur og móa. Þræddi Gunnlaug-
ur torfurnar af mestu snild. Hest-
unum mun hafa þótt nokkuð heitt,
því alt í einu Iagðist stóri-Brúnn
niður með K. B. og ætlaði að fara
að velta sér, með hana á bakinu.
í Svartárbugum var áð og haft
hestabýtti. Okkur var nú oft lit-
ið við í áttina til jöklanna og ör-
æfafellanna, sem voru að hverfa.
Kvöddum við þau með söknuði,
eins og gamla vini. Um stund
fengum við aftur að sjá Hvítár-
vatn og skriðjöklana, og um 5-
leytið komum við að ferjustaðn-
um við Hvítá.
Yfir Hvítá.
Við höfðum 10 hesta og allmik-
ínn farangur, svo að við urðum
allar að hjálpa fylgdarmanninum
eftir megni að koma því yfir ána.
Við sprettum af öllum hestunum,
settum fram bátinn, og reri Guð-
laugur yfir með nokkuð af far-
angrinum og J. M. og A. B. í
fyrstu ferð, en K. B. og Bridget
urðu eftir og héldu við hestana.
Réri hann svo aftur yfir með tvo
báta, en J. M. og A. B. áttu að
taka á móti hestunum. Þótti þeim
það allmikill vandi, að eiga að
handsama 10 hesta, nýkomna af
sundi upp úr jökulvatni, og höfðu
því alla varúð við. Tóku þær af
sér hattana, sem voru hvítir, svo
að minna bæri á sér, og settust j
síðan á bakkann milli steina og
biðu. Hestarnir voru reknir út í
og voru eftir skamma stund komn-
ir yfir ána. Stukku þá J. M. og
A. B. á fætur og náðu í tauminn
á fyrsta hestinum um leið og hann
steig á bakkann, og svo koll af
kolli, unz þær höfðu náð þeim öll-
um. Svo stóðu þær og biðu eftir
samferðafólkinu, en þorðu engum
hesti að sleppa. Því næst setti
Guðlaugur annan bátinn á eystri
bakkann, og flutti svo það, sem
eftir var af farangrinum og K. B.
og Bridget yfir um í hinum. Var
hann svo settur á vestri bakkann,
lagt á hestana og lagt af stað
Hafði allur flutningurinn yfir
ána tekið einn klukkutíma.
Það var ólíkt umhorfs hér núna
og síðast, þegar við vorum við
Hvítá. Nú var ekkert ský á
himninum og alt svo tært og
hreint. Við riðum nú suður með
Bláfelli, og er það langur og leið-
inlegur vegur. Opnaðist nú út-
sýni til suðurs, og sáum við jafn-
vel Ingólfsfjall Ijósblátt í fjarska,
eins og Norðurlandsfjöllin höfðu
verið um morguninn. Loks kom-
um við í mjög stóra og grösuga
torfu; var það Fremstaver, hinn
fyrirhugaði náttstaður.—
f Fremstaveri.
Við riðum lengi um graslendi
og mýrar. Komum við þá fram á
brattan bakka og Guðlaugur benti
hreykinn niður í djúpan og grös-
ugan hvamm á bökkum Hvítár,
einhvern hinn ákjósanlegasta
tjaldstað. Við riðum niður í
hvamminn og stigum af baki,
guðsfegnar eftir 12 tíma hvíldar-
litla reið í steikjandi hita. — En
okkur brá illa í brún. Loftið var
svo kvikt af fiðrildum og mýi, að
varla sá handaskil. Við flýttum
okkur að koma upp tjaldinu, sem
nú var orðið aðeins eitt, og skrið-
um inn í það, til að forða okkur
undan flugunni, en enginn nenti
að eiga við matinn. ■ Stakk þá
Bridget upp á því, að borða að-
eins kaldan mat, og var það sam-
þykt í einu hljóði. Við borðuðum
kaldan, niðursoðinn lax og rikl-
ing með smjöri. Brauðið urðum
við að spara til næsta morguns.
Sváfum við flestar vært þessa
síðustu nótt í óbygðunum við
hinn þunga og dimma nið Hvítár.
Voru viðbrigði að heyra þennan
drynjandi bassa eftir hinn létta
klið lækjanna og vellið í hverun-
um.
Er við vöknuðum næsta morg-
un, var steikandi hiti og óþolandi
mýbit. Var þetta sunnudagur-
inn 22. júlí, heitasti dagur árs-
ins. Inni í tjaldinu var krökt af
mýi, og voru sumar okkar illa
bitnar. A. B. baðaði sig í lækn-
um með cigarettu í munninum, til
þess að verða ekki bitin. Við eld-
uðum morgunmatinn og bárum
hann upp á grýtta hæð fyrir ofan
tjaldstaðinn, ef nokkur andvari
skyldi vera þar, og þar borðuðum
við morgunmat okkar sitjandi á
steinum. Nú var orðið þröngt í
búi hjá okkur. Við fengum hafra-
graut og kaffi, hálfa aðra brauð-
sneið hvert, og af öðrum mat átt-
um við aðeins eftir rikling, smjör
og ýmislegt til að hafa ofan á
brauð, en ekkert brauð. Var því
heppilegt, að við áttum stutt eft-
ir til bygða.
Til bygða.
Nú riðum við aftur um fornar
slóðir, en yfir öllu var bjartara
en það hafði verið á útleið. Við
komum við í Selhögum, fyrsta
tjaldstaðnum okkar. Nú lá litli
hvammurinn við litla lækinn bað-
aður í sól, svo undur hlýlegur og
vistlegur. Við hefðum fegnar
viljað tefja þar um stund og rifja
upp gamlar endurminningar, en
til þess var ekki tími. — Eftir
hálftíma komum við að girðing-
unni, sem okkur hafði fundist svo
mikið til um að komast út fyrir.
Þar skildum við við Guðlaug, því
hann hélt áfram með lestina
um Hóla til Austurhlíðar, en við
tókum á okkur krók til þess að
sjá Gullfoss í sólskini. Ríðum
við nú til vinstri upp með girð-
ingunni og förum brátt að sjá úð-
ann af fossinum. — Alt í einu
hrópar ein okkar: “Nei I sko, þarna
er maður!” Sat sá á steini og
horfði undrandi á þessi fyrir-
brigði, sem þótti skrítið að sjá
mann. Við fossinn fengum við
að sjá nóg af fólki, því það var
sunnudagur, og margir að ríða út.
Það var fagurt að sjá Gullfoss.
undir tvöföldum regnboga, en
samt fanst okkur hann ekki eins
hrífandi eins og okkur hafði þótt-
um kveldið í dimmviðrinu.
Á leiðinni til Geysis, riðum við
fram úr hóp, sem hafði folald
með sér, og þegar við vorum
komnar spölkorn frá honum, tók-
um við eftir því, að folaldið hafði
elt okkur. Þótti okkur óviðeig-
andi að koma með folald í eftir-
dragi úr svona langri ferð og
vildum fyrir hvern mun losna við
það, en okkur tókst ekki að koma
því af okkur, fyr en við vorum
komnar fram hjá Kjóastöðum. —
Þegar við komum að Austurhlíð,
var Guðlaugur um það bil að
leggja af stað að Fellskoti, því
hann ætlaði að nota tækifærið til
þess að sofa heima hjá sér um
nóttina. í Austurhlíð var okkur
tekið með mikilli gestrisni, og var
okkur leyft að tjalda á túninu við
bæjarlækinn. Þurftum við þar
lítið að hafa fyrir lífinu, því allir
voru fúsir að hjálpa okkur. Þar
fengum við mjólk og nýbakað
brauð og var okkur heldur ný-
næmi á því. Þessa nótt var sof-
ið vært í tjaldinu, og vaknaði
engin okkar fyr en Guðlaugur
“barði að dyrum” klukkan sjö og
hálf. Um sama leyti var okkur
fært kaffi og kökuj frá bænum,
og þótti okkur það þægileg ný-
breytni og hinn mesti munaður,
að borða kökur og drekka úr fín-
um postulínsbollum.
Guðlaugur hafði með sér yngsta
sin sinn, sem einnig hét Eiríkur,
eins og fyrri fylgdarmaður okkar.
Urðum við nú brátt ferðbúnar,
kvöddum í Austurhlíð, þökkuðum
góðar viðtökur og riðum af stað.
Laugardalur og Þingvellir.
Leið okkar lá nú um gróðursæl-
ar sveitir. Við áðum við Brúará
og riðum svo meðfram “Laugar-
dals angandi hlíðum”. Var nú
erfitt að halda saman lestinni, því
hestarnir vildu heim að hverjum
bæ. Þegar við komum á móts við
Hjálmstaði, skall alt í einu okk-
ur hellirigning. Hleyptum við þá
hestunum á sprett og lint’um ekki
fyr en við komum heim að Laug-
arvatni. Þar biðum við um stund
í þeirri von, að rigningunni
mundi slota, þurkuðum föt okkar
og fengum ágætis kaffi.
Þegar við lögðum af stað aft-
ur, þótti okkur ráðlegast að fara
í olíuföt, enda fengum við mikla
rigningu á Laugardalsvöllum og
Lyngdalsheiði. Á Þingvallavatni
var svo hvast, að hvítir vatns-
strókar feyktust hátt í loft upp.
Þegar við komum niður undir
Vatnskot, varð fyrir okkur bíll á
veginum. úr honum spruttu þrír
menn með myndavélar og veittu
okkur fyrirsát. Áttum við einksis
annars úrkosta en að ríða beint á
móti vélum þeirra. Voru þetta
Englendingar, er munu hafa
hugsað sér gott til glóðarinnar,
að ná þarna í ósvikna íslenzka
jferðamannalest, með trúisshelsta,
olíuföt og hvað eina. En okkur
þótti þetta hin mesta ósvífni. —
Þegar við komum til Þingvalla,
riðum við til Valhallar, sprettum
þar af hestunum og létum þá í
hestarétt og fórum síðan inn í
Valhöll, til þess að drekka skiln-
aðarkaffi með Guðlaugi og Eiríki
og þakka þeim góða fylgd.
Okkur þótti skrítið að borða
aftur við borð og undarlegt hvað
alt fólkið var hreint og hvítt í
framan. Þarna sátu ungar stúlk-
ur í fínum kjólum með nýbylgjað
hár og fágaðar neglur og nörtuðu
í matinn, en við vorum í þvældum
reiðfötum, úfnar og útiteknar,
eins og villimenn. Var ekki laust
við, að við kynnum hálfilla við
okkur.— Á eftir fórum við út með
Guðlaugi, til þess að kveðja hest-
ana. Við áttum nú hver sinn
uppáhaldshest, sem okkur tók
sárt að skilja við, og var rauna-
legt að horfa á eftir lestinni, þeg-
ar Guðlaugur og Eiríkur riðu af
stað og hurfu fyrir austan Nikul-
ásargjá.
Ferðalok.
Við biðum í nokkra klukkutíma
eftir bílnum, sem átti að sækja
okkur og farangur okkar. Það var
stór flutningsbifreið, með nokkr-
um yifirbygðum sætum að fram-
an. Var þar svo lágt undir loft,
að við urðum að sitaj kengbogn-
ar, til þess að rekast ekki upp
undir, en vorum samt hálfrotaðar
þegar við komum til Reykjavík-
ur. —
Klukkan um 11 stanzaði bíllinn
fyrir utan Þingholtsstræti 14. Þar
var dótið borið út og þjár af okk-
ur stigu út. Þar beið okkar for-
vitið fólk og heitur kveldmaur.
Þótti heimilisifólkinu við ekki
hafa fríkkað í ferðinni, og höfum |
við oft seinna heyrt skáldlegar
lýsingar á því, hve dráslaralegar
og útiteknar við hefðum verið.
En okkur var sama, því við kom-
um úr ferðalaginu endurhrestar
á líkama og sál og með auð af
fögrum endurminningum.
Loftið og sólskinið á öræfunum j
er svo styrkjandi og lífið undir
berum himni svo hressandi, að
þeir einir geta trúað, sem reynt
hafa. “Fagurt er á fjðllunum
núna,” sagði Halla. Þeir, sem
hafa farið um öræfin, skilja seið-
magnið, sem felst í þessum orð-
um. Hin háleita, ósnortna fegurc
öræfanna hlýtur að yerða ógleym-
anleg hverjum, sem sér hana.
Brot úr ferðasögu
í byrjun nóvembermánaðar fór-
um við mæðgur, Mrs. H. Hockett
og eg, skemtiferð vestur á Kyrra-
hafsströnd. Til Blaine var ferð-
inni aðallega heitið, því þar á eg
marga góðkunningja. Dvöldum
við þar um tíma og heimsóktum
þar marga gornvini mína frá No-
Dakotá og víðar að, sem gerðu
okkur stundirnar skemtilegar. Við
vorum á einni fjölmennri íslenzkri
lestarfélagssamkomu í Blaine, og
var prógramið tombóla og dans
og svo blessað kaffið á eftir.
Aðal ræðumaðurinn var herra
Andrew Danielson, 'þingmaður,
Blaine. Hann er röggsamlegur
ræðumaður og sagðist vel. Eitt,
er hann talaði um, var prentlist-
in, hvað áríðandi væri að aðgæta
vel, hvað sett væri á prent; það
læsu margir og geymdist stund-
um lengi; einnig að velja góðar
bækur til aflestrar Eins var á-
gætis söngur undir stjórn organ-
ista safnaðarins, Jóns Magnús-
sonar Jónssonar frá Fjalli. Eg
skemti mér vel þetta kveld á með-
al íslendinganna í Blaine, og að
vera á íslenzkri samkomu, sem
mér er nýtt um að njóta. Var
þessi kveldstund hin ánægjuleg-
asta.
Eftir styttri viðstöðu í Blaine
en eg hafði ætlað mér, þá eg fór
að heiman, fórum við mæðgur til
Seattle. Þar er margt gott ís-
lenzkt fólk og lúterskur söfnuð-
ur, sem hefir ágætan prest, séra
Kolbein Sæmundsson, sem ekki
hefir brugðist söfnuði sínum eða
kalli, og prédikar séra Kolbeinn
Sæmundsson af sannfærandi trú,
um “þá náð að eiga Jesúm.” Eg
fór oft til íslenzkrar messu í Se-
attle; ein af þeim messum var sú,
er séra K. K. Olafson, forseti
kirkjufélagsins, flutti þar á þakk-
lætisdagskvöldið. Það var eitt af
mínum aðal erindum vestur á
ströndina, að fara til góðrar ís-
lenzkrar messu. Einnig fórum
við á margar góðar og skemtileg-
ar íslenzkar samkomur.
Við vorum svo hepnar, að fá
verustað hjá þeirri mætu konu,
ekkjufrú Sumarliða Sumarliða-
sonar, gullsmiðs, frá Milton, N.
D. Hún hefir verið ein af mátt-
arstólpum lútersku kirkjunnar, og
er hún það enn, þó farin að eld-
ast. Mrs. Sumarliðason fór með
okkur milli frænda sinna og vina,
er hún á marga í borginni, og fyr-
ir þá sök kyntist eg betur mörgu
góðu fólki í Seattle, og er eg öllu
því góða fólki innilega þakklát
fyrir góðar viðtökur og allar
skemtistundirnar, sem eg hafði á
meðan að eg dvaldi í Seattle.
Eg varð eftir í Seattle, á með-
an dóttir mín og dótturcíóttir, er
kom með okkur að austn, fóru til
Portland, Oregon, og fleiri bæja
suður með ströndinni.
Tíminn var takmarkaður, vegna
heimilisástæðna; varð því að
hraða ferðinni heim, og höfðum
við ekki tíma til að sjá alla, er
okkur langaði til, og eins kveðja
fólkið jneð þakklæti fyrir viðtök-
umar. Bið eg því Lögberg að
flytja þeim öllum, er á einn eða
annan hátt gjörðu ferð okkar
mæðgna ánægjulega þar vestra,
mitt alúðarfylsta þakklæti, en sér
á parti þeirri góðu, ekkjufrú Sum-
arliðason í Seattle og heiðurs-
hjónunum, Mr. og Mrs. Magnús
Josephson, í Blaine, er buðu okk-
ur heimili hjá sér á meðan við
dvöldum í Blaine, og reyndust
okkur sem góð systkini.
Sú dygðaríka og trygglynda
æskuvina' mín, Miss Soffía Thor-
steinsson í Blaine, tók á móti mér
sem elskuleg systir og er eg henni
hjartanlega þakklát. Á heimili
hennar í Blaine, hafði eg hugsað
mér að hafa aðallega verustað,
meðan eg dveldi í Blaine; en því
miður var heimilishagur hennar
breyttur, þá er eg kom vestur.
Einnig þökkum við kærlega
frænku okkar í Seattle, Miss
Berthu Thorsteinson, er mætti
okkur á járnbiautarstöðinni, og
þeim K. Skagfordssonar dætrum,
er tóku okkur mæta vel.
Eg get ekki gengið fram hjá að
minnast á þau aldurhnignu, góðu
hjón, Mr. og Mrs. Magnús Jóns-
son frá Fjalli. Eg hafði komið
til þeirra á íslandi á þeirra ný-
uppbygða, fallega heimili á Fjalli,
og notið þar eins og fleiri þeirrar
höfðinglegu gestrisni, er þau voru
þekt að. Þá voru þau í broddi
lífsins, “með líf og líf og fjör og
fjör, er fæðir bros á hverri vör”.
Eg man enn þó svo vel, hvað mér
þótti ánægjulegt að koma til
þeirra, svo nú fanst mér eg mega
til að heimsækja þau líka í Blaine,
í þeirra aldurdómi, og dáist eg
nú enn meir að því hvað þau bera
vel ellina, með þeim stór-ann-
mörkum, er henni fylgja, og hafa
þau orðið að reyna það eitt með
því allra sárasta af annmörkum
ellinnar, þar sem hann er np bú-
inn að vera blindur í tólf ár. —
Blíðubros lék á hinu föla andliti
öldungsins, og hún Margrét
Grímsdóttir, “heimasætan” á
Fjalli, er heimilisprýðin í elli
sem æsku. —
Þá er eg var inni hjá þeim
hjónum, Magnúsi og Margrétu,
duttu mér í hug þessar vísur:
Una sér við skorinn skamt,
skiljast ekki að dáðum,
eins er bölið öðru tamt,
eitt er hjarta í báðum.
“Elli, þú ert ekki þung
anda guði kærum.
Fögur sál er ávalt
undir silfurhærum.”
öldungurinn sendi mér kveðju-
orð, sem hann hafði skrifað sjálf-
ur, er eg geymi sem annan menja-
grip.
Á leiðinni heim stönsuðum við
hálfan dag í New Westminster,
B. C., því mig langaði til að sjá
vinkonu mína, Miss Fríðu Svein-
son, sem er sjúklingur þar á Gen-
eral Hospital, og hefir verið um
langan tíma. Eg þekti hana, þeg-
ar við vorum báðar í Hallson-
bygð. Og er hún mörgum kunn
fyrir sinn dugnað, höfðingsskap
og fórnfýsi öðrum til góðs, sérí-
lagi þeim, sem bágt áttu. Og er
það eitt til dæmis, þá verið var
að byggja kirkjuna í Hallson; þá
hafði margur lítil efni; gaf hún
ljósahjálminn í kirkjuna, sem eg
man ekki hvort kostaði fjörutíu
eða fimtíu dali. Hún vildi gefa
hann ein; hennar höfðingslund
nægði ekki minna. Hún er ótrú-
lega kjarkmikil enn, og getur
dulið tilfinningar sínar undir
brosblæju andlitsins.
Sama kveld heimsóttum við þau
hjónin, Mr. og Mrs. E. Gillies. Mr.
E. Gillies (Erlendur Gíslason) og
eg, vorum nágranna krakkar
heima á íslandi og foreldrar okk-
ar, er mér óhætt að segja, voru
góðir vinir. Hjá þessum hjónum
nutum við góðrar íslenzkrar gest-
risni og höfðum þar mjög skemti-
lega kveldstund. Mr. Gillies
veitti okkur þá ánægju, að fylgja
okkur niður á járnbrautarstöðina,
sem var langur vegur með stræt-
isvagni. Kona Mr. Gillies, er syst-
ir Mrs. J. B. Skaptason í Selkirk,
Man. Voru, þessi hjón þeir sein-
ustu íslendingar, er við sáum
vestur á strönd.
Eg bý lengi að þessari skemti-
legu ferð minni vestur og ber
hlýjar þakklætis endurminningar
til þeirra vestur á ströndinni, er
gerðu mér tímann þar ánægju-
legan. Tíðin var líka hin ákjós-
anlegasta á meðan við vorum þar.
Mrs. Th. Jónasson.
Erindi
flutt á Sam. kvenf. þinginu af
Miss Aðalbjörgu Johnson.
“BINDINDI.”
Enn .er bindismálið á dagskrá.
Ef til vill hafa bindindisfrömuSir,
og hvað helzt vínbannsmenn, álitið
fyrir nokkrum árum síðan, þegar
þeim tókst víða um heim að fá vín-
bann lögleitt, að nú væri sigurinn
unninn, eða að minsta kosti væri
þeir komnir yfir erfiðasta hjallann,
og leiðin þaðan í frá að takmark-
inu tiltölulega greið.
En reyndin hefir orðið önnur.
Engum dylst að drykkjuskapur er
rétt eins algengur, í það minsta, og
hann var áður en vínbann var lög-
leitt. Meðal unglinga er hann al-
gengari; og hann er að færast í
vöxt meðal kvenfólksins.
Þó væri ekki sanngjarnt að kenna
þetta vínbannslögunum; né heldur
að halda því fram að ástandið sanni
að ekki sé hægt að útrýma drykkju-
skap. Ólíkt er það hvernig litið er
á drykkjuskap nú, og t. d. fyrir 50
til 100 árum síðan, þegar það var
álitið næstum þvi eins sjálfsagt að
drekka og nú er álitið að skemta
sér á hreyfimynda sýningum. Og
þegar drykkjukrárnar voru jafn al-
gengfar og hreyfimyndasýninga hús-
in eru nú á dögum. Óneitanlega
hefir okkur þokað í framfara-átt-
ina, þó við hefðum umráð með
því að krefjast löggjafar áður en
bindindishugsjónin var búin að ná
fastari tökum á almenningsálitinu
En úr því sem komið er, hvað
getum við gert til að reisa rönd
við því ásigkomulagi, sem á sér
stað i okkar eigin bygðarlögum.
'Starfssvið okkar er tvent—útávið í
félagslífinu, og innávið á heimilun-
um.
Hér i Manitoba, að berjast fyrir
lífinu, er félagsskapur, sem kallar
sig “The League Against Alcohol-
ism. Skrifstofu sína hefir það í
310 Avenue building, hér í borg-
inni. Það var fyr meir kallað The
Manitoba Prohibiltion Alliance, en
breytti um nafn og endurbætti
stjórnarskrá sína síðastiðið haust.
Eg hefi í tvö ár samfleytt setið á
þingi þessa félagsskapar sem frétta-
ritari fyrir Manitoba Free Press,
og það sem helzt hefir vakið at-
hygli mína í sambandi við þau þing,
er vonleysis andinn, sem þar hefir
ríkt. Það mun óhætt að segja, að
tveir þriðju þeirra, sem þar hafa
setið hafa verið prestar, sem hafa,
sumir eflaust aðallega vegna stöðu
sinnar, margir eflaust vegna sann-
færingar sinnar, fundið sig knúða
til að láta sig málið skifta. “Hvað
getum við gert?” hafa þeir spurt.
það kostar svo mikið að senda
menn út um fylkið til þess að tala
um bindindismál. Það er ekki til
neins að biðja um peninga. Við
fáum þá ekki. En þeir eru afl þess
sem gera skal. Þess vegna getum
við ekkert. Allir kvarta um það
*hvað lítill sé áhuginn hjá þeim, sem
Uokkuð láta sig málið skifta: og
hvað það séu enn fleiri, sem ekk-
ert láta sig málið skifta. Þeir séu
verstu óvinir málsins, miklu verri
en þeir, sem vinni beinlínis á móti
því.
Er ekki þetta hvöt til þeirra, sem
láta sig málið skifta að hefjast
handa. Hér er félagsskapur, sem
biður um styrk; biður um að þeir,
sem bindindismálinu unna komi
fram í dagsljósið, gerist meðlimir,
leggi til sín gjöld, safnj enn meiru
liði, þangað til fylkingin verður svo
stór að húfn hættir jað þurfa að
barma sér um vanmátt. Hvert
kvenfélag, sem er heilt i þessu
máli, getur skrifað til 310 Avenue
building og beðið um upplýsingar
viðvíkjandi starfinu; getur gerst
meðlimur í heilu líki, ef því sýnist;
getur greitt götu starfsmanna þess
í sinu bygðarlagi.
Enn fremur hefir fylkisstjórnin
skipað, t sambandi við mentamála-
deild fylkisins, mann, sem hefir
bindindismálafræðslu sérstaklega
með höndum, W. D. Bayley. Eg
veit ekki betur en að Mr. Bayley
sé fáanlegur til þess að ferðast um
bygðir hér og þar og halda fyrir-
lestra. Sannarlega veit eg það, að
ef hann kynni að vera í ykkar bygð-
arlagi, hvert svo sem það er, þá
þætti honum vænt um að hvert það
tækifæri, sem honum gæfust til að
auka þekkingu fólks á skaðsemi vín-
nautnar; honum er þetta brennandi
áhugamál. Þið getið fengið upp-
lýsingar viðvikjandi starfi Mr.
Baley’s frá mentamáladeildinni.
Þið getið tilkynt honum að ykkur
langi til að greiða götu málefnis þess
sem hann sérstaklega hefir með
höndum.
Á þetta tvent hefi eg bent vegna
þess að mér datt í hug að þið vær-
uð því sumar ókunnugar. Á Wo-
men’s Christian Temperance Union,
og Good Templara starfsemina
þarf eg ekki að benda.
En þegar alt kemur til alls, þá
verður starfsemin í félagslífinu til
litilla varanlegra umbóta, ef grund-
völlinn vantar. Alt ber að sama
brunni—-uppeldi og heimilis-áhrif-
um. Aðalástæðuna fyrir því ástandi
sem nú á sér stað er að finna í tíð-
arandanum. Hann dæmir öll höft
og alt hóf sem gamaldags kreddur,
og stærir sig af frjálsræði í hugs-
tinum og gjörðum. Stríðið á sinn
þátt í því. Foreldrar slóu slöku
við á þeim árunum fjórum, börn
voru svift föðuraga. Þvi er líka
óneitandi, að það vantaði þá um-
vöndun i uppeldi þeirra, sem nú
eru að nálgast fullorðinsskeiðið,
sem þið áttuð að venjast, sem ól-
ust upp á íslandi, eða á frum-
byggj a-árunum hér.
Kristileg umvöndun er nauðsyn
leg—en hún er ekki einhlýt. Of
oft verður stjórnarbilting í einstak-
Iings lifinu þegar af æskuskeiðinu
kemur. Það frjálsræði, sem börn-
um hefir verið gefið kann að verða
til þess að þau njóti sín betur á ein-
hvert hátt, en það leiðir lika til
stjórnleysis.
Sú hreyfing, sem mest ber á i
uppeldismálum í dag á að heita
bygð á visindalegum grundvelli—
sálarvisindum — “psychology.”
Mæðrum er kent að rannsaka sál-
arlif barnanna, og haga* meðferð
sinni á þeim eftir því. Þetta er
það, sem skynsamar mæður á öllum
timum hafa gert, þó þær hafi ekki
kunnað öll þau vísindalegu )nöfn
yfir hinar ýmsu tilhneigingar, sem
nú tíðkast.
Ekki tel eg neinn vafa á þvi, að
án kristilegra áhrifa á heimilinu, og
án kærleiksríkrar umönnunar, bregð-
ist sá uppeldismáti ekki siður en
hinir. En ýmislegt hefir þessi stefna
til sins gildis.
Okkur er gjarnt að skipa til-
hneigingum okkar og lyndisein-
Hafði þráláta
nýrnaveiki
Kona í Saskalchewan notar
Dodd’s Kidney Pills.
Mrs. A. Gullacher Staðhæfir, að
Dodd’s Kidney Pills, Séu Ágæt-
is Meðal.
Le Roy, Sask., 18. marz (Einka-
skeyti)—
Meðal hinna mörgu vina, sem
Dodd’s Kidney Pills hafa eignast
í Saskatchewan, er Mrs. Amos
Gullacher, sem er vel metin kona
í Le Roy. Hún, segir: “Eg held
að Dodd’s Kidney Pills séu ágætt
meðal, því þær hafa gert mér svo
mikið gott. Nokkrum árum áður
en eg giftist, hafði eg fengið þrá-
láta nýrnaveiki. Mér var ilt í bak-
inu og gekk með blöðrusjúkdóm.
Vinur minn réði mér til að reyna
Dodd’s Kidney Pills. Eg fékk
tvær öskjur og áður en eg var bú-
in úr þeim, var eg albata. Eg hefi
alt af haft þær við hendina síð-
an.
Að veikindi Mrs. Gullacher stöf-
uðu frá nýrunum, er áreiðanlegt,
fyrst Dodd’s Kidney Pills lækn-
uðu hana.
Dodd’s Kidney Pills hafa lækn-
að þúsundir af veiku fólki, körl-
um og konum. Reynið þær sem
fyrst.
kunnum í tvo f lokka: kosti og galla.
En galla má gera að kosti, og kosti
að galla, eins og állir vita, sem
nokkuð hafa fengist við uppeldis-
mál. Það mun teljast galli að vera
hársár—að vera tilfinninganæmur
um of fyrir þvi, sem sagt er um
mann. En með þvi að innræta
þeim, sem þannig er gerður að eðl-
isfari, að það sé litið niður á
drykkjumanninn, á þann, sem ekki
kann að stjórna sér, er hann styrkt-
ur gegn freistingunni þegar hún
kemur.
ístöðuleysi er kannske algeng-
asta lyndiseinkunnin, sem leiðir til
drykkjuskapar. En svo vill til, að
vstöðuleysi er vanalega samfara í
fari eins manns það, að vilja vera
rríaður með mönnum. Þar er td-
tölulega auðvelt að vekja metnað,
þann metnað, að vera einn í þeirra
hópi, sem aðrir líta upp til; hópi
hinna sterku,
En öllu öðru fremur eru haar
hugsjónir—sá skilningur á lifinu,
sem sér það í sambandi við sjálfan
guð í alheiminum; sú trú, sem út-
rýmir, fyrir samfélag við höfund
og lind heilagleikans, öllu því, sem
er lágt og syndsamlegt: og sem veit-
ir, þegar freistingarnar koma, styrk
að stríða, og fullvissar manni sig-
urinn jafnvel áður en stríðið hefst.
Niðurlag af rœðu Mrs. S. Olafson
—cr hún hélt til þess að innletða
umrœður um "Hcimih'ð a Sam.
kvenfél. þinai 14- fehr- vTBt-.
Aldraðan föður, sem atti einn
son, dreymdi einu sinni að hann
vær’i kallaður fyrir dómstól Guðs
almáttugs og honum þótti Drottinn
sjálfur biðja sig að standa reik-
ingsskap á hinni ódauðlegu barns-
sál, sem honum hefði verið trúað
fyrir. Faðirinn benti á konuna
sina og sagði: “Spurðu hana eftir
því, eg vann fyrir heimilinu, en hun
Ó1 upp drenginn.”
Þá sneri Drottinn sér að móður-
inni og spurði hinnar sömu spurn-
ingar, og móðirin svaraði: “Eg
hafði vald yfir drengnum aðeins
sex fyrstu árin af æfi hans, þá tóku
skólarnir við honum þar eyddi hann
næstu 16 árum, hafi eitthvað orðið
að er það kennurum hans að
kenna.”
Og Drottinn sneri sér þangað sem
stór hópur kennara stoð. Þeir af-
sökuðu sig líka og sögðu: “Við
kendum þessum manni þær náms-
greinar, sem skólunum var falið að
kenna, við bárum enga ábyrgð á
sál hans. Spurðu þjóna kirkjunn-
ar eftir henni.”
Drottinn sneri þá til þjóna kirkj-
unnar, þeir svöruðu: “Þessi piltur
kom sjaldan til okkar, óreglulega
sótti hann sunnudagaskóla, sjaldan
var hann við guðsþjónustur, heim-
ilið stóð ekki með okkur i starfí
okkar og við gátum aldrei snert sál
hans.”
Þá hrökk faðirinn upp og hon-
um fanst að DrotUnn horfa með
tárvotum augum á alt þetta fólk,
sem liafði mistekist svo grátlega
vcrk sitt.
Tökum nú höndum saman, mis-
skiljum ekki stöðu okkar. Vinnum
saman, svo að við ekki hrökkvum
upp við það að Drotlinn horfi á
mislukkað verk okkar með tárvot-
um augum.
Þakkarorð.
Innilegt þakklæti til allra, er
heiðruðu með návist sinni við út-
förina, minningu mannsins míns,
Jóhanns Jóhannssonar, og hlúðu
að bonum í banalegunni. Sér-
stakar þakkir færi eg hjúkrunar-
konunum, Mrs P. Bjarnason, og
Miss Stephenson, er önnuðust
hann í sjúkdómsstríðinu.
Mrs. J. Jóhannsson,
og fjölskylda.
Langruth, Man.