Lögberg - 30.05.1929, Síða 6

Bls. 8.
.....
Mánadalurinn
EFTIR
JACK LONDON.
“Heldurðu að þér liefði fallið vel, að búa
úti á landií” spurði Saxon.
‘‘Já, auðvitað.”
‘Margt fólk býr enn í sveitunum,’’ sagði
hún.
“Já, enn þá, en þeir eru alt af að koma til
bæjanna og reyna að fá þar vinnu.”
XI. KAPÍTULT.
Loks fékk Villi vinnu við að keyra hesta lijá
félagi einu, sem tekið hafði að sér að byggja brú
ekki alllangt frá Oakland. Aður en hann byrj-
aði að vlinna, gekk hann fyllilega úr skugga um
það, að þar ynnu engir aðrir en þeir, sem
tilheyrðu verkmanna félögunum og það unnu þar
engir aðrir fynstu tvo dagana. En það stóð ekki
lengi. Þá hættu þegr, sem við steinsteypuna
x oru að vinna, gerðu verkfall, og Indíánar voru
teknir í þeirra stað sem vitanlega tilheyrðu engu
verkamanna félagi. Þá hættu allir hinir að
yinna og Villi eyddi því, sem eftir var af degin-
um til að ganga heim, því peninga hafði hann
ekki til að borga fyrir farseðil.
Hann sagði Saxon frá þessu þegar heim kom og
endaði söguna með því, að ómögulega hefði hann
getað unnið með mönnum sem voru að brjóta
verkamannasamtökin á bak aftur.
“Nei,” sagði Saxon. “Það var ekki von þú
gætir það.” En ekki gat hún komið því fyrir
sig hvemjig þessu eiginlega gæti verið varið> að
það var nóg að gera og mennirnir vildu vinna,
en gátu það ekki vegna þess að það voru viss
samtök sumra verkamannafélaganna, sem stóðu
á móti því. Hveraig voru þessi verkamannafé-
lög komin til? En ef þau þurftu endilega að
vera til, því voru þá ekki allir verkamenn í þeim!
Þá mundi ekki þessi ófriður milli verkamann-
anna eiga sér stað og þá gæti Willi unnið í friði
á hverjum degi. Annað,sem hún var að hugsa
um var það, hvar hún gæti fengið hveitisekk, því
hún var löngu hætt að kaupa brauð af bakaran-
um af því að þau kostuðu of mikið. Konuraar
þar í nágrenninu, sem hætt höfðu að kaupa brauð
voru svo margar, að bakarinn hafði ekki getað
haldist við og var faginn burtu með fjölskyldu
sína. Afleiðingar verkfallsins voru alstaðar sjá-
anlegar, hvar sem litið var.
Einn daginn kom einhver ólcunnugur maður
og spurðji eftir Willa. Hann vildi fá leigt her-
bergi. Þegar Willi kom heim um kveldið hafði
hann merkilegar fréttir að segja henni. Yfir-
maður félagsjns, sem hann hafði unnið hjá, hafði
fundið hann að máli og boðið honum hundrað
dali um mánuðinn ef hann vildi bvrja aftur að
vinna og vera formaður.
Saxon varð það ^iæstum ofraun að hugsa til
þess hve nærri þau voru því nú, að geta lifað í
alsnægtum. Og því meira varð henni um þetta,
að þegar hún fékk þessar fréttir, voru þau að
neyta kveldverðar, og alt sem þau höfðu til mat-
ar voru kartöflur og eitthvað fleira af garðmat,
ekkert kaffi og ekkert smjör. Hundrað dalir um
mánuðinn! Hún varð að taka á allri sinni still-
ingu til að halda sér í skef jum.
“Hvernig stendur á að þeir bjóða þér
þetta?” spurði hún.
“Það er auðskil|ið,” sagði hann. “Þeir hafa
margar ástæður til að bjóða mér þetta. Sá, sem
þeir hafa nú til að hirða um keyrsluhestana góðu
kann ekkert með þá að fara og annar þeirra er
orðinn haltur. Þeir vita, eða þá grunar, að eg
munji hafa verið býsna óþarfur mörgum, sem
þeir liafa fengið til að vinna í okí:ar stað og eg
eigi mikinn þátt í því, að þeir eru nú margir í
lamasessi. Macklin hefir verið formaður fyrir
þá í mörg ár. Eg man að hann var það þegar
eg var dálítill drengur. Nú er hann veikur og
getur ekki unnið lengur. Þeir verða að fá eán-
hvern í hans stað. Eg hefi lengi unnið hjá þeim,
og eg gæti vel gert þetta. Þoir vjta fullvel að eg
hefi gott vit á hestum og kann að fara með þá.
Það er nú líka alt sem eg kann, nema að berjast. ”
“Hugsaðu þér Willi!” sagði Saxon.
“Hundrað dalir um mánuðinn! Hundrað dalir
um mánuðinn!”
“Og bregðast félögum mínum,” sagði hann.
Hér var úr vöndu að ráða. Þau hprfðu hvort
á annað. Hún beið eftir honum að segja eitt-
hvað, en hann bara horfði á hana og sagði ekki
orð. Saxon fanst að jietta væri þýðingarmesta
augnablikið sem hún hefði enn lifað, og hún
reyndi að vera eins stilt og hugsa eins skvnsam-
lega eins og hún mögulega gat. Hún gat ekkert
í það ráðið hvað maðurfinn hennar hugsaði um
þetta. A honum voru engin svipbrigði að sjá og
augnaráðið lýsti því á engan hátt, hvað hann
hugsaði. Hann bara horfði á hana og beið.
“Þú getur ekki gert það, Willi,” sagði hún
loksins. Þú getur ekki brugðist félögum þínum.”
Hann greip um hendurnar á henni og varð
alt í einu svo hjartanlega glaður.
“Þú ert bezta konan, sem til er í veröldinni.
Ef hinjir mennirnir væru eins vel giftir eins og
eg, þá mundum við áreiðanlega vinna verkfall-
ið.”
“Hvað mundir þú hafa gert Willi, ef þú hefð-
ir verið ój^iftur?”
“Þá hefði eg látiðskríða til skara.”
‘ ‘ Þaðl ætti eítki að gera neitt til þó þú sért
giftur. Það er ekk]i nema sjálfsagt, þó eg fylgi
þér í öllu. Annars væri eg ekki góð kona. ”
Nú mundi Saxon eftir manninum, sem komið
hafði um daginn og hún hélt að nú væri tæki-
færi að segja bónda sínum frá erindi hans.
LÖGBERG FIMTUDAGINN 30. APRIL 1929.
“Það kom maður hérna í dag,” sagði hún.
“Hann vildi fá leigt lierbergi. Eg sagði honum
að hann skyldi tala um það við þig. Hann vildi
borga sex dali um mánuðinn fyrir auða her-
bergið. Það er helminguijinn af því, sem við
þurfum að borga á mánuði fyrir húsgögnin og
jiiar að auki gæti eg keypt sekk af hveiti. Eg
hefi ekkert hvqiti núna. ”
Hún sá strax að Willa féll þetta ekki vel í
geð.
“Það er víst einhver af þessum náungum,
sem er að stela vinnu frá okkur verkamönnun-
um?”
“Nei, Kann er kindari á jámbrautarlest, sem
fer til San José. Hann heitir James Harmon;
er nýkominn frá Truckee. Hann vinnur á nótt-
unni en sefur á daginn og því vildi hann fá her-
bergi einhversstaðar þar sem englin böra væru
og alt sem kyrlátast. ’ ’
Það var ekki fyr en eftir að Saxon hafði var-
ið löngum tíma til að sannfæra Willa um að þetta
væri svo sem engin verkaukf fyrir sig, að hún
gat fengið hann til, að samþykkja að hún leigði
þessum manni herbergið, og jafnvel eftir að
hann hafði samþykt það, gat hann ekki látið
vera að telja á því tormerki.
“Eg vil ekki að þú þurfir að stjana við aðra
menn. Það er ekki rétt, eg á að sjá um þig.”
“Þú hefðir nú gert það líka,” svaraði hún,
“ef þú hefðíir tekið þessa vinnu, sem þér bauðst.
En J)ú getur það ekki, af því það væri rangt.
En fyrst eg fylgi þér, þá er ekki nema rétt að
eg fái að gera það, sem eg get gert.
James Harmon var jafnvel til enn minni ó-
þæginda, heldur en Saxon hafði nokkurntíma
bújist við. Þó vinnan, sem hann stundaði væri
að vísu alt annað en hreinleg, þá var hann furð-
anlega hreinlegur, og altaf Jweginn þegar hann
kom heim. Hann hafði lykil að bakdyrunum og
gekk ávalt umþær. Við Saxon talaði hann ahlrei
neitt noma kannske kastaðli á hana kveðju, þegar
hann kom eða fór, og þar sem hann var aðeins
heima að deginum, þá var hann búinn að vera
þama í viku áður en Willi sá hann.
Willi var farinn að koma heim miklu seinna
en vandi hans hafði verið, og oft fór hann einn
út seint á kveldin. Hann sagði henni aldrei hvað
hann væri að gera, eða hvert hann færi, og hún
spurði heldur 'aldrei um það. En það fór ekki
fram hjá henn(i að það var oft töluverð vínlykt
af lionum þegar hann kom heim. Ekki það að
mikið bæri á honum eða hann væri með nein
drykkjulæti. Hann var aukheldur enn hæglát-
ai)i en vanalega, og það bar ekki á neinum óstyrk
hjá honum. Hann var heldur ekki þrætugjarn,
en það sem liann sagði, þegar hann var drukk-
inn, sagði hann með þeirri sannfæringar vissu,
að þar var ekki neinu um að þoka. Það sem
hann sagðji var rétt og alt sem því var gagnstætt
var rangt. Það var þýðingarlaust að tala nokkuð
meira um það.
Saxon sá nú ekki lengur hans betri mann að-
eins. Hann var svo mikið öðruvísi heldur en
hann hafði verið, að hennji fanst næstum að hún
væri að kynnast mann.i, sem hún hefði aldrei
þekt áður. Hvemig sem hún reyndi að sporna
við því, })á fann hún samt að hún var að fjar-
lægjast liann meir og meir. Henni var í fersku
minni hve góður hann hafði verið og nærgætinn
og prúður. Hún mundi hve ant hann hafði lát-
ið sér um að koma í veg fyrir illindi og áflog og
alt þess konar. Nú þótti honum bara vænt um
það og sóttist eftir því. tJtlit hans var orðið alt
annað en áður. Þessi unglingslegi, góðlegi svip-
ur var horfinn og svipurinn bar nú vott um ó-
bilgirni og harðlyndi.
Það kom varla fyrjir að hann væri ónotalegur
eða vondur við hana. En hann var hættur að
vera góður við hana. Hann var farinn að láta
þana svona hér um bil afskiftalausa. Hún var
honum eins og áður, nema hún tók lítinn þátt í
afskiftum hans af verkfallinu, en samt leit út
fvrfr að honum væri farið að standa nokkurn
veginn á sama um hana. Þá sjaldan að hann
sýndi henni blíðu, þá fanst henni að hann gera
það eins og af gömlum vana, en ekki að honum
væri það eiginlegt. Stundum þegar hann var ó-
dfukkinn fanst hennji þó hans gamla blíðlyndi
bregða fyrir, en það entist ekki og dó strax út.
Skapferli han„s var orðið alt annað en áður. Alt
þetta strið hafði haft afar ill áhrif á hann. Ekki
bar minsta á þessu þegar liann svaf. Hann lét
afar illa í svefni, barðist um eins og hann væri í
hörðum áflogum og lét stundum út úr sér hin ó-
skplegustu blótsyrði. Þetta minti hann á það
sem María hafði sagtl henni um Bert.
Eitt var.alveg ljóst fyrir Saxon, og það var
það, að Willi hafði ekki af ásetningi skift svona
um ham og orðjið allur aiinar maður en hann
áður var. Ef þetta verkfall og alt það stríð sem
því fylgdi, hefði ekki komið fyrir þá var hún
viss um að Willi væri enn samji elskulegi góði
pilturirín sem hann hefði áður verið og sem hún
liafð unnað af öllu hjarta. Það voru áreiðan-
lega hinar ytri kringumstæður, sem höfðu gert
hann eins og hann var orðinn. En héldi þessu
áfram, }>á duldist henni ekki, að það var úti um
ánægju hjónabandsins. Hún gat ekki elskað
manninn s'inn eins og hann nú var orðinn, og hún
gat ekki séð að hann ætti það skilið. Ef til vill
ætti það fyrir þe(im að liggja að eignast afkvæmi.
Til þess gat hún ekki hugsað nema með skelf-
ingu. Hvernig í óisköpunum stóð á þessu öllu
saman? Þá gátu gat hún ekki ráðið.
Wjilli hafði líka sínar ráðgátur, sem hann gat
ekki leyst úr.
“Hversvegna gera byggingamennirair ekki
verkfall líka?” sagði hann eitt kveldið með mik-
illi frekju. “Jú, það er vegna þess að O’Brien
vill það ekki, og þeir sitja og standa eins og hann
vill, í staðinn fyrir að kasta honum út óg fara
sinna ferða. Þeir mættu vita að hann er pólj-
tískur bragðarefur og fjárdráttarmaður. Eða
þá þetta stóra verkamanna samband. Því sér
það ekki um að allir geri verkfall. Þá mundum
við vinnapins og að drekka. Hamingjan góða!
eg hefi ekki reykt sæmilegt tóbak eða drukkið
góðan kaffibolla, eg veit ekkj hvað lengi. Eg
tala nú eki um góða máltíð. Eg vigtaði mig í
gær og eg vigta fimtíu pundum ipinna, en þegar
verkfallið byrjaði. Eg verð bráðum að engu ef
þessu heldur áfram. Þetta er það sem eg fæ
fyrir að hafa borgað mín gjöld til verkamanna-
félagsins í mörg ár. Eg fæ ekki nóg að borða og
konan mín verður að stjana við leigjanda í hús-
inu. Það kemur að því einhvem daginn að eg
rek hann burtu.”
“Þetta er ekki hans skuld,” sagði Saxon.
“Hver er að segja það?” svaraði Willi höst-
uglega. “Eg ger,i þetta nú kannske samt. Hvaða
gagn er annars að þessum verkamanna samtök-
um, þegar ekki er hægt að vinna verkfall. Mig
vantar ekki liálfa spönn til að hætta við þetta alt
saman og ganga í lið með verkveitendunum. Eg
bara v,il það ekki. Þeir geta farið norður og nið-
ur. Ef þeir halda að þeir geti látið okkur kné-
krjúpa sér, þá er bezt fyrir þá að reyna það. En
mér leiðist þetta. Það er eins og allir séu orðn-
ir hringlandi vitlausir. Ekkert vit í neinu.
Hvaða gagn er að styrkja þessi verkamannafé-
lög, þegar þau geta ekki unnið verkfall? Og
hvaða gagn er að berja þá til óbóta og gera þá
ófæra til vinnu, sem koma til að vinna í okkar
stað, þegar þeir koma altaf fleiri og fleiri? Eg
held allir séu orðnir vitlausir og eg líka.”
Það er mjög sjaldgæft að Willi talaði svona.
Vanalega var hann mjög þegjandlegur og
virtist vera áhyggjufullur. Það var aðeins þeg-
ar hann hafði drukkið óvanalega mikið að hann
vrð æði opinskár.
Eitt kveldið kom Willi ekki heim fyr en eftir
klukkan tólf. Saxon var orðin mjög óþolinmóð
og áhyggjufull, sérstaklega vegna þess að hún
hafði frétt að verfallsmenn hefðu lent í ein-
hverjum skærum við lögregluna. Þegar Willi
loksins kom, sannfærðist hún um að þær fréttir
mundu vera sannar. Ermarnar á treyjunni
hans voru nærri rifnar af. Hálsbindið var horf-
ið og allir hnappar úr skyrtunni hans. Þegar
hann tók af sér hattinn, sá hún að það var kúla á
höfðinu á honum, ástærð við meðal epli.
“Veistu hver gerði þetta?” sagði hann.
“Það var þessi j)ýski vinur þinn. Herman lög-
reglumaður. Eg skal jafna um hann einhvern
tíma síðar. En það er annar náungi líka, sem
eg skal jafna um að mér heilum og lifandi, þeg-
ar verkfallið er úti. Hann heitir Blancliard—
Roy Banchard.”
“Ekki þó Blanchard, Perkins og Company?”
spurði Saxon meðan hún var að þvo meiðslið,
sem Willi hafði orðið fyrir og jafnframt að
reyna alt sem hún gat til að halda honum í skef j-
um, eins og hún var vön.
“Jú, hann er víst sonur gamla mannsins.
Einn af þessum náungum, sem ekkert hefir gert
um sína daga annað en eyða peningum föður
síns. Hann er að hjálpa til að brjóta verkfalls-
menn á bak aftur og lætur mikið yfir sér. Blöð-
in hampa honum ósköpin öll. Mig hefir aldrei
á æfi minni langað eins mikið til að berja á
nokkrum manni.”
“Eg held annars að eg eigi ekkert við þenn-
an Herman. Hann er búinn að fá höggið borg-
að. Einhver kastaði stóeflis kolamola í hausinn
á honum og hann þarf ekki meira í bráðina að
minsta kosti.
“Þetta voru ljótu lætin. Það var barist með
öllu, sem hönd á festi, grjóti og múrsteinum og
bareflum og öllum skollanum. Þeir J)orðu ekki
að kalla út herliðið og heldur ekki að skjóta á
okkur. Sjúkravagnarair liöfðu svei mér nóg að
gera, og það er áreiðanlega nokkuð þröngt á spí-
talanum nú sem stendur. Þú hefðir átt að sjá
röðina af strætisvögnunum, sem urðu að standa
k\rrrir langan tíma því þeir komust ekki gegn
um þröngina. ”
“Hvað gerði þessá Blanchard eiginlega af
sér?” spurði Saxon.
“Hann var fyrirliði verkfall.sbrjótanna í
þetta sinn og hann keyrði hestana, sem eg var
vanur að keyra. Hann hafði safnað að sér heil-
um hóp af stúdentum, þessum náungum, sem
aldroi vinna ærlegt handarvik en eru duglegir
að eyða peningum, sem aðrir hafa aflað. Þessir
náungar komu í vinnuna keyrandi í stórum og
fallegum bílum og það var sjálfsagt meir en
helmingurinn afl öllum lögreglumönnum í Oak-
land með þeim. Þeir börðu okkur miskunnar-
laust með bareflunum. Yið létum grjótið ganga
á þeim. Fyrirliði lögreglumannanna sat þarna
í bíl' og var eins valdsmannlegur eins og hann
ætt|i helminginn af veröldinni að minsta kosti.
En meðan hann sat þarna kom þar að roskin
kona og kastaði dauðum ketti beint framan í
hann. Hann þurkaði framan úr sér með vasa-
klútnum sínum og kallaði svo upp af öllum
mætti: “Takið þið konuna fasta!” En okkar
menn urðu fyrrj til og komu henni undan. Keyr-
ararair frá Frisco komu og hjálpuðu okkur.
Þeir náungar láta ekki alt fyrir brjósti brenna,
j>að má eg segja þér,. Okkar lögmenn verða að
verja þá líka. Meiri hlutinn af verkamönnum í
Oakland var þarna samankomjinn og eg er viss
um að fjöldi af þeim hafa verið teknir fastir.
“Eg er viss um að Roy Blanohard á ekki
meira við þetta. Eg býst við að hann hafi feng-
ið nóg af þessu, og jiessir náungar, sem með
honum voru. En samt sem áður, hann stóð sig
vel. ”
“Hann er sjálfsagt hugaður maður,” sagði
Saxon.
“Hugaður!” sagði Willi með töluverðum
ofsa. “Það þarf ekk,i mikið hugrekki fyrir þá,
sem hafa lögregluliðið og herinn og flotann á
bak við sig. Eg býst við að þú sért komin á
þeirra hl^ið. Hugaðir! Þessir náungar, sem eru
að taka brauðið frá munninum á konum okkar
og böraum. Litla barnið hennar Mrs. Jones do
í gærkveldi. Það var bara vegna þess að hún
hafði ekki gott fæðl og gat ekki nært bamið sitt
KAUPIÐ AVALT
LUMBER
hjá
THE EMPIRE SASH & DOOR CO. LTD.
Yard: HENRY AVE. EAST. - - WINNIPEG, MAN.
OfRce: 6th Floor, Bank of HamlltonChambera
eins og átti að vera. Við vitum líka bæði, að þáð
er fjöldi af þessu gamla fólki, sem nú verður að
fara á fátækra heimjlin af því að yngra fólkið
getur ekki lengur séð um það eins og núna er á-
statt.
Morguninn eftir las Saxon í blaðinu langa
frásögn um Jiað, sem Willi hafði verið að segja
henni kveldið áður. Roy Blancliard var hælt á
livert reipi fvrir Jiann hetjudóm, sem hann hefði
sýnt og var því þar haldjð fram með mörgum
fögrum orðum að liann hefði í Jiessari viðureign
rækt borgaraskyldur sínar af hinni mestu prýði.
Hún gat heldur ekkj að því gert, að með sjálfri
sér dáðist hún lieilmikið að hugrekki lians og
dugnaði. Það þurfti áreiðanlega töluvert áræði
til að gera það, sem liann hafði gert, }>ví það var
ekki við lömb að leika sér. Þar sem }>essir verk-
fallsmenn voru. Blaðið fann að því, að herliðið
skvldi ekki hafa verð kallað, því þess væri full
þörf að skjóta þessum óaldarlýð, verkamönnun-
um, eftirminnilega skelk í bringu, enda væri það
eini vegurinn til að lótta af þessum vandræðum.
Þá um kveldð fóru þau Willi og Saxon út
um stund og Jiegar þau komu heim aftur var ekk-
ert í kofanum til að eta. Willa varð þá það fvrir
að liann tók Saxon við aðra hönd sér og greip
yfirhöfnina sína með hnriji og svo fóru þau lít
aftur. Hann fékk einhversstaðar ofurlítið pen-
ingalán með því að pantseta yjfirhöfnina. Svo
fengu þau sér að borða hjá einhverjum matsala
sem með einhverju móti hafði komist upp á lag
að láta úti furðu góðar máltíðir fyrir aðeins
tíu cents. Þegar þau höfðu borðað, fóru þau á
kvikmvndahús og eyddu þar því sem eftir var af
peningunum.
Þegar þau voru á heimleiið hittu þau tvo af
félögum Willa, og hann fór með þeim og Saxon
beið hans lengi. Þegar hann loksins kom varð
hún Jiess vör að hann hafði fengið sér töluvert
í staupinu.
Skömmu síðar komu þau }>ar að sem afar stór
bíll stóð á strætinu og ungur maður var að hjálpa
nokkrum afar vel klæddum konum inn í bílinn.
Willi gekk til hans og lagði hendina léttlega á
handlegginn á honum. Hann var fullkomlega
eins Jireþinn eins og Willi og dálítið hærri.
Prýðilega laglegur og hraustlegur maður, að því
er Saxon sýndist.
“Má eg tala við þig eitt orð?” sagði Willi í
lágum róm.
Hinn ungi maður leit óþolinmóðlega á þau
Willa og Saxon og sagði heldur óþolinmóðlega:
“Jæja, hvað viltu?”
“Þú ert Blanchard,” sagði Willi. Eg sá þig
í gær. Þú varst fyrirliði þeirra, sem voru að
reyna að brjóta niður keyraraverkfallið. ”
“Gerði eg það ekki nógu vel?” spurði Blan-
chard glaðlega og leit á Saxon og svo aftur á
Willa.
“Auðvitað. En það er ekki Jiað, sem eg
ætlaði að tala um. ’ ’
“Hver ert þú annars?” spurði hinn ungi
maður hvatlega.
“ Verkfallsmaður. Það vildi svo til að þú
keyrðir hestana sem eg var vanur að keyra. Nei,
nei, vertu ekki að seilast eftir skammbyssunnl
núna. Þess þarf ekki. Eg ætla ekkert að gera í
þetta sinn. Eg ætla bara að segja þér dálítið.”
“Segðu það J)á strax,” sagði Blanchard og
gerði sig líklegan til að stíga upp í bílinn.

VULCANIRDN WORKS
WINNIPEG
Limited
Established 1874
MANITOBA
ELECTRIC STEEL CASTINGS OF ALL KINDS
MINE CAR WHEELS
GREY IRON and BRASS CASTINGS
BOLTS, NUTS, RIYETS, WASHERS, Etc.
BOILERS and STEEL PLATE WORK
STEEL TANKS OF EVERY DESCRIPTION
* IRON ANO STEEL FORGINGS
FIRE HYDRANTS FROGS and SWITCHES
ELEVATOR MACHINERY
ORNAMENTAL IRON WORKS
MAOHINING OF ALL KINDS
Prompt and Efficient Service
t
t
f
f
♦>
▼