Lögberg - 13.06.1929, Side 3

LÖGBERG FTMTUDAGINN
13. JÚNÍ 1929.
Bls. S
GOÐSAGNIR FORN-GRIKKJA.
1. Akkilles.
Akkilles þótti einna ágætastur ungra manna
á Grikklandi. Faðir lians var konungur, en
móðir hans var Þetis sævardís. Að fegurð var
liann goðum líkur og eftirmynd Þetis móður
sinnar. En að hreysti líktist hann tnjög föður
sínum. Hann var alinn upp við íþróttir og
karlmenskuraunir frá æsku og varð ofurmenni
að allri orku.
Þetis harmaði það mjög, er Helen fagra var
numin á braut, og Grikkir ldupu til vopna.
Júpíter hafði sjálfur sagt henni, að ef Akkilles
færi í stríðið, mundi hann aldrei heim koma.
Þetis vissi sjálf, að þetta var satt. Sjálf var
hún ódauðleg, af því að liún var sævardís og
goðkynjuð, en Akkilles var dauðlegur maður í
aðra ættina.
Þegar Akkilles var ungbam, þráði móðir
hans, að gera hann ódauðlegan. Hún fór því
með hann að á einni í undirbeimum og baðaði
liann þar. En sú náttúra fylgdi vatninu í ánni,
að hvað sem snerti það, varð ódauðlegt.
Nú vissu allir, að Akkilles hafði verið bað-
aður í þessari á. Héldu því allir, að hann væri
ódauðlegur. En Þetis vissi, að lítill blettur
var á öðrum hælnum, sem ekki hafði vöknað í
ánni. Kom það af því, að hún hélt um hann,
þegar hún dýfði honum í vatnið. Hún hafði
gleymt að væta hann á eftir, og ekki munað það,
fyr en hún var komin í mannheima, en þá var
það of seint. Hún vissi, að þessi blettur mundi
verða orsök í dauða hans. Þetis hafði því ver-
ið skjótráð, að koma Akkilles undan, áður en
farið var að kveðja hetjur Grikklands í stríðið.
Nú vissi enginn hvar hann var, nema móðir
hans. Hún hafði komið honum fyrir hjá kon-
ungi í eyju einni. Gekk hann þar í kvenbún-
ingi, og hafðist við lijá dætrum konungs.
Spekingur einn hafði sagt foringjum Grikkja,
að för þeirra mundi ekki verða sigurvænleg,'
nema Akkilles færi með þeim. Þeir fóru því
lieim til föður hans, en Akkilles fanst livergi.
Odysseifur tók þá að sér að leite hans.
Að lokum gat hann einhvern veginn komist
að því, hvar móðir hans hafði fólgið hann. Od-
vsseifur fór þá óðara út í evjuna. Svo vel var
Akkillles dulbúinn, að engum hefði dottið í hug,
að það væri piltur. En Odysseifur hugsaði nú
upp ráð, til þess að koma öllu upp. Hann tók
nú á sig dulargervi og lézt vera kaupmaður og
hafði margskonar kvenskraut á boðstólum.
Komst hann þannig inn í garð konungs, ]>ar
sem meyjamar voru að leikjum. Þær skoðuðu
vaminginn með miklum áhuga, allar nema ein.
Hún var há vexti. Yirtist hún ekki kæra sig
um neitt af glingri því, er Odysseifur var að
sýna. Tók hann þá skínandi fögur vopn úr far-
angri sínum, hélt þeim upp og lét sólina skína
á þau. Þá kom hin hávaxna kona, og skoðaði
vörana með mikilli ákefð.
Odysseifur var ekki viss um, að þetta væri
Akkilles. Hann gaf því til kynna, hvert erindi
sitt væri, og kvaddi Akkilles til farar móti
Trójumönnum. Pilturinn sagði þegar til sín.
Kvaðst vera þr<jyttur á athafnaleysinu og
verða mjög feginn að fara för þessa.
Hann fór nú heirn til föður síns og bjóst til
fararinnar. Þetis móðir hans sagði honum orð
Júpíter og bað hann að fara varlega. En Akk-
illes varð ekki láttur fararinnar. Hann her-
væddist og kvað kappa föður síns til farar með
sér. Þeir voru þess fúsir, og ])óttust menn að
meiri að fylgja slíkum kappa.
En þungt í skapi varð Þetis, móður haps,
er hún sá hann leggja frá landi. Hún vissi, að
hún mundi allrei framar sjá son sinn hinn goð-
um boma.
II. Trjóustriðið.
Grikkir og Trójumenn börðust af mikilli
lireysti utan við borgarvirki Tróju. 1 full tíu
ár stóð það stríð, og mátti ekki á milli sjá.
Borgarmúrarnir voru traustir, og Grikkir unnu
ekki á þeim. Junó og Aþena hjálpuðu Grikkj-
um, af því þær lögðu hatur á París. Venus aft-
ur á móti lagði Trójumönnum lið.
A 'tíunda ári stríðsins vann Akkilles þvílík
hreystiverk, að Grikkir töldu Trójumenn sigr-
aða. Þá bar svo við einn dag, að hann var mjög
farinn að nálgast hlið Trójuborgar. Þá skaut
París ör að honum. Hún kom í hælinn, eina
blettinn, sem vopn gátu bitið. Þar féll Akkill-
es, og var það hans bani.
Það var nú alt útlit fyrir, að Grikkir vrðu
að snúa heim við svo búið, án þess að ná Hel-
enu. Það var ráðkænsku Odysseifs að þakka,
að svo varð ekki. Hann skii>aði svo fvrir, að
miklum trjávið var safnað saman utan við
borgarmúrana. Úr honum var gerður stór tré-
hestur, holur innan. Að þessu starfi loknu
tóku Grikkir upp hertjöld sín og bjuggust. til
brottfarar. Um morguninn, þegar Trójumenn
vöknuðu, sáu þeir að Grikkir voru horfnir, en
skip þeirra sáust sigla frá landi. Hurfu þau
loks úr augsýn bak við eyju eina í fjarlægð.
Vígvöllurinn var auður. Ekkert var þar, sem
minti á óvinina, nema tréhesturinn mikli. —
Trójumenn stóðu á borgarmúrum sínum og
horfðu glaðir á brottför óvinanna. Hliðin voru
opnuð, og fólkið þaut út á vellina. Þeir litu með
forvitni á staðinn, þar sem óvinir þeirra höfðu
dvalið. Þeir virtu fyrir sér tréhestinn mikla,
°g undrðust það, að Grikkir höfðu skilið hann
þar eftir. Varð nú mikil ráðagerð um það,
hvað við hann skvldi gera. Nokkrir vildu láta
brenna hann, svo að ekki yrði eftir neitt þar í
landi, sem mint gæti á Grikki. “Köstum hon-
um á sjó út,” sagði einn. “Höggvum hann í
sundur, og sjáum hvað er innan í honum,”
sagði annar, og var það viturlega ráðið. En
flestar voru þær raddirnar, sem heimtuðu, að
hesturinn yrði dreginn inn fyrir borgarmúr-
ana og geymdur þar til minja um ófarir
Grikkja og sigur Trójumanna. Þegar hávað-
inn var sem mestur, kom þar að flokkur manna.
Drógu þeir með sér grískan mann og færðu kon-
ungi sínum. Hann gekk skjálfandi af ótta fyr-
ir Príam konung og sagði þar sögu sína.
Hann sagði, að Grikkir hefðu verið orðnir
þreyttir á stríðinu og þráð að komast heim.
En veður höfðu oft hamlað, þegar ]>eir ætluðu
að leggja frá landi. Ijoks hafði þeim komið
saman um, að fóma yrði mannslífi, til þess að
komast aftur í sátt við guðina. Hann var sá,
sem fóma átti. Hafði honum tekist að komast
undan. Kvaðst hann hafa falið sig og beðið
þess, að Grikkir færa. Nú bað hann Priam kon-
ung að lofa sér að setjast þar að og verða einn
af borgurum Tróju. Konungur lofaði honum,
að hann skvldi fá að halda bæði lífi og limum
og fá að vera, eða fara frjáls hvert sem hann
vildi., Að svo mæltu spurði hann Grikkjann,
til hvers þessi tréhestur hefði verið gerður.
“Það var gert,” svaraði Grikkinn, “til veg-
semdar gyðjunni A]>enu. Henni var gefinn
hesturinn. Var hann gerður svona stór, til
þess að Trójumenn ekki gætu flutt hann inn
fyrir borgarmúrana. ”
Nú heyrðust enn þá meiri óp en áður: —
“Flvtjið tréhestinn inn í borgina. Flytjið hann
alla leið að musterinu.”
Einn af prestum Neptúns stóð mjög á móti
þessu. “Mikil er blindni ykkar, Trójumenn,”
sagði hann. “Hafið þið ekki þegar lært að
þekkja bragðvísi Grikkja?” Að svo mæltu
skaut hann spjóti í síðu hestsins, svo að það
stóð þar á oddi. Svo bar við, að vopnabrak
hevrðist innan í hestinum.
Nú sló ótta á aila. Tveir afar stórir högg-
ormar komu upp úr sjónum og réðust á prest-
inn, sem kastaði spjótinu, og svni hans tvo, og
urðu öllum þremur að bana. Þetta fanst Tróju-
mönnum sönnun ]>ess, að guðunum hefði ekki
líkað aðfarir prestsins. Þeir heimtuðu, að liest-
urinn væri þegar fluttur að musteri guðahna
og helgaður þeim. Fjöldi manna þaut að borg-
amiúrunum og reif hlið á þá. Bundu þeir nú
reipum um fætur hestsins, festu kefli neðan á
fætur iians og drógu hann svo imi í borgina.
Gríski unglingurinn horfði á þessar aðfar-
ir og reyndi að dvlja fyrirlitningu sína. En
með gleði horfði hann á stóra skarðið, sem
komið var á múrvegginn. Báðið hafði meira
að'segja gefist betur, en Grikkir liöfðu sjálfir
búist við. Þanijig hafði liugvit eins manns
komið því til vegar, sem tíu ára hernaður heill-
ar þjóðar hafði ekki getað áorkað. Gleðilætin
ómuðu um alla borgina. Veizla var í hverju
húsi langt fram á nótt. En svo féllu liermenn
Trójuborgar í fasta svefn. Þá gekk gríski ung-
lingurinn að tréhestinum, eins og Odvsseifur
hafði! beðið hann, og hleypti þar út hetjum
Grikkja. Þeir höfðu falið sig innan í hestinum
og lieyrt alt, sem fram fór. Grísku skipin höfðu
öll snúið við, þegar rökkvaði. Hermennirnir
vora voru komnir á land og þustu að, þegar
þeir sáu merki foringjanna, sem höfðu verið
innan í hestinum. Herinn strevmdi inn um
skarðið á múrveggnum. Trójumenn vöknuðu
við vondan draum. Þeir börðust vasklega, en
það stoðaði ekki. Eldur geysaði úr öllum átt-
um. Þess var ekki langt að bíða, að Trójuborg
væri orðin að ösku. Þannig endaði hið mikla
Trójustríð, sem byrjaði með þrætueplinu og
endaði með eyðilegging heillar þjóðar. —
S. A. — Samlb.
ÞINGSTAÐURINN FORNI.
Fyrir nálega 1000 áram var maður á ferð,
um Island, í einkennilegum erindum. Honum
liafði verið falið að velja allsherjar-þingstað
handa Islendingum. Hann var nú að leita að
])essum stað. Maður þessi hét Grímur, að við-
urnefni geitskór. Hann fór víða um landið,
^’fir fjöll og dali, ár og læki og um víðlendar
sléttur. A ferðalagi sínu sá hann víða skógi-
vaxnar hlíðar, blómum skreyttar, og grösuga
dali, þar sem ár og lækir liðuðust um og runnu
til sjávar. En livergi sá hann hentugan þing-
stað, sem honum líkaði. Loksins kom hann að
víðáttumikilli hraunbreiðu, fjöllum luktri á alla
vegu, þar sem
“fjallhnjúkaraðirnar risu í kring
sem risar á verði við sjóndeildarliring.”
Hún var öll skógi vaxin og kölluð Bláskógar.
Þar var fagurt um að litast. Náttúran var
þama margbreyttari, dýrðlegri og hrikalegri,
en víðast hvar annars staðar á Islandi. Fyrir
sunnan liraunflákann var stöðuvatn mikið og
fagurt, sem ]>á var kallað Ölfusvatn. Við norð-
urenda þess voru sléttir og grösugir vellir og
báðum megin við þá voru hrikalegar gjár og
hraunsprangur. Þessa velli valdi Grímur fyr-
ir allsherjar þingstað. Enginn var óánægður
með staðinn, en allir hafa rómað það síðan,
hvað Grímur var lieppinn í valinu. Nú var ferð
hans lokið. Þama var alþingi Islendinga
stofnað árið 930 og var háð þar á hverju ári til
1798, að það var flutt til Reykjavíkur; síðan
eru nú liðin 125 ár. Eftir að alþingi var stofn-
að á þessum stað, var hann kallaður Þingvellir
og vatnið Þingvallavatn, og liefir heitið það
síðan.
Merkasta gjáin á Þing\d>llum er Almanna-
gjá. Hún er um tíu km. á lengd og liggur að
norðvestanverðu við vellina. Vestari gjár-
bakkinn er jþverhnýptur veggur um 30 m. liár,
en sá eystri er miklu lægri. Óltal hliðarsprung-
ur og klofningar liggja út úr aðalgjánni. Sum-
staðar er botninn í gjánni grasi vaxinn, og ligg-
ur þjóðvegurinn eftir honum á stuttum kafla.
Þegar farið er eftir veginum um gjána, eru
hamraveggir til beggja handa, og sést þá ekki
nema upp f heiðan himininn.
Öxará steypist ofan í gjána á einum stað og
myndar þar fallegan foss. Hún rennur spöl-
kom eftir gjánni og síðan austur gegn um
gjábakkann ofan á þingvellina. Skamt fyrir
austan vellina. eru era 2 gjár, með svo kristal-
tæru vátni, að sést í botn á 10 metra dýpi. Önn-
ur gjáin nefnist Flosagjá. Hiin er kend við
Brennu-Flosa, sem brendi inni Njál og sonu
hans. Hin 'heitir Nikulásargjá, og er kend við
mann, sem drekti sér í gjánni fyrir tæpum 200
árum.
Að sumu leyti hafa Þingvellir lítið breyzt
síðan í fomöld. Áin, gjárnar og hraunið er
svipað og áður var. Vellirnir era einnig líkir
og þeir voru, þó hefir áin skemt þá mikið. Skóg-
urinn er að vísu liorfinn á stóram svæðum, og
hrauninu kring um vellina, svo að nú er það
blásið og bert, en víða mosavaxið.
Eftir að Alþingi var stofnað á Þingxmllum,
reistu goðarnir og efnabændumir búðir úr
torfi og grjóti og klæddu veggina að innan og
tjölduðu yfir búðirnar með vaðmáli. 1 húsum
þessum sváfu þeir og mötuðust, en þingið háðu
þeir undir bera lofti. Það stóð yfir hálfan mán-
uð.
Enn ]>á sjást lág tóftarbrot af mörgum búð-
uð á Þingvöllum, bæði frá fornöld og seinni
tímum. Lögberg var helgasti staðurinn á Þing-
völllum. Enginn maður, sem varð brotegur við
lögin, og gerður sekur, mátti koma á Þingvöll
meðan á þingi stóð, en öllum öðrum var frjálst
að vera þar, enda. komu þangað bæði ungir og
gamlir, konur og karlar, ríkir og fátækir, hvað-
anæfa; af landinu. Var þá stundum glaðværð
mikil og skemtun meðal unga fólksins. Sumir
æfðu glímur og sund eða aðra. leiki. Aðrir
sögðu sög-ur, kváðu kvæði eða sögðu fréttir úr
fjarlægum héruðum eða frá útlöndum. Þá var
engin bók til eða fréttablöð. Öll fræðsla fór
fram munillega. Eftirtektin og minnið var svo
gott, að ekki þurfti að hafa vfir nema einu
sinni sögu eða langt kvæði, til þess að menn
lærðu það. En alvarlegu störfin á Þingvöllum
liöfðu ])ó einna mesta þýðingu fyrir almenn-
i ing. Þar voru búin til íög, mál manna dæmd,
menn gerðir sekir, háð einvígi og stundum
háðir bardagar.
Þingvellir vora í þá daga höfuðstaður Is-
lands, í vissum skilningi. Hvort þeir eiga eft-
ir að verða það enn, er undir því komið, hvað
við vil.jum sýna þeim mikinn sóma. —
—Guðm. Davíðss.—Samlb.
SVEITARÆR.
Heim að Fróni hugarsjónir vorar
ástir knýja yfir sæ,
inn í hlýjan moldarbæ.
Þad er bjart og þar er margt að líta.
Glaðar spinna1 úr þeli þráð
Þóra, Finna og Engilráð.
Litli Gestur lítinn liesthiiskofa
byggir rétt við rúmstokkinn,
reiptagl fléttar húsbóndinn.
Út í horn í hver-sdags forna kjólnum,
litla Þrúða velur veg,
vaggar bráðu mömmuleg.
Hrosshár spinnur Helgi vinnumaður.
Kveður Grímur geysihátt
Grettisrímur fram á nátt.
Grár af hærum Gunnar rær og stangar
beizlistauminn trosnaðan.
Tfeyju saumar húsfrevjan.
Ljúfum hreimi lengi seiminri.dregur.
Almenn gleði er inni þar.
Undir kveða stúlkurnar.
Ef að Gretti örlög sett um tíma
hafa kosið frið og fjör,
færist bros á hvreja. vör.
Þegar aftur eitthvað kraft hans lamar,
og af harmi svíða sár,
sézt á hvarmi blika tár.
Hér er Drottinn, hér er gott að vera,
lians því líking lieldur vörð
í himnaríki á vorri jörð.
Lærdóm mestan, lífsins bezta skóla
heima pjóðin á sér æ
inni’ í góðum sveitabæ.
—Sig. Júl. Jóhannesson.
r=
o
o
L
Proíessional Cards
>OC30CDOCDOCZ>OCZ>OC
>OCOOöf.
DR. B. J. BRANDSON 216-220 Medical Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sts. PHONE: 21 834 Office tlmar: 2—3 Heimili 776 Victor St. Phone: 27 122 Winnipeg, Manitoba. THOMAS H. JOHNSON H. A. BERGMAN ial. lögfrseBlngar. Bkrifatofa: Room 811 McArthar Bullding, Portage Ave. P.O. Box 1656 Phonea: 86 849 og 26 840

DR O. BJORNSON 216-220 Medical Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sts. PHONE: 21 834 Office timar: 2—3 Heimill: 764 Vlctor St., Phone: 27 586 Winnipeg, Manitoba. LINDAL, BUHR & STEFÁNS0N lalenzklr lögfræBingar. $56 Msdn St. Tala.: 24 »68 pelr hafa elnnig akrifotx>fur aS Lundar, Riverton, Glmli og Plaac og eru þar aB hltta & etftlrfylgj- andi tlruum: Lundar: Fyrsta mlBvlkuda*. Rlverton: Fyrsrtn ftmtudag, Gdmll: Fyrata miBvikudag, Piney: prlBja fðatudag I hverjum mfinuði

DR. B. H. OLSON 216-220 Medical Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sts. PHONE: 21 834 Office Hours: 3—5 Heimili: 921 Sherburn St. Winnipeg, Manitoba.

J. Ragnar Johnson, B.A., LL.B., LL.M. (Harv.) lslenzkur lögtnaður. Rosewear, Rutherford, Mcln- tosh & Johnson. 910-911 Electric Railw. Cmbrs. Winnipeg, Canada Sími: 23 028 Heima: 71753 Cable Address: Roscum

DR. J. STEFANSSON 216-220 Medical Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sts. PHONE: 21 834 Stundar augna, eyma nef og kverka sjúkdöma.—Er a8 hitta kl. 10-12 f. h. og 2-5 e. h. Heimlli: 373 River Ave. Tals.: 42 691

JOSEPH T. THORSON ísl. lögfpæðingur Scarth, Guild & Thorson. Skrifstofa: 308 Great West Permanent Building Main St. south of Portage Phone: 22 768

DR. A. BLONDAL Medlcal Arta Bldg. Stundar sérstaklega kvenna og barna sjúkdöma. Er að hitta frá kl. 10-12 f. h. og 3—5 e. h. Office Phone: 22 296 Heimili: 806 Victor St. Slmi: 28 180

G. S. THORVALDSON, B.A., LL.B. Lögfræðingur Skrfstof a: 702 Confederation Life Building Main St. gegnt City Hall Phone: 24 587

Dr. Kr. J. Austmann, Wynyard, Sask.

A. C. JOBNSON »07 Confederatton Llí« SIfl» WINNIPEG Annast um fasteignir manna. Tek- ur að sér að ávaxta sparifé fölks. Selur eldsábyrgB og bifreiBa ábyrgð- lr. Skriflegum fyrirspurnum svaraB eamstundls. Skrifstofuslmi: 24 263 Heimaslmi: 33 328

J. J. SWANSON & CO. LIMITED 601 Paris Bldg. Winnipeg Fasteignasalar. Leigja hús. írtvega peningalán og elds- ábyrgð af öllu tagi. Phone 26 349

A. S. BARDAL 848 Sherhrooke 8t- Selur llkkiötur og annaet um 4t- tarir. Allur útbúnaBur aá beott. Enníremur selur bann aHstrnnar mlnnlsvaröa og legatelna. Skrlfstofu tals. 86 607 Helmllla TftLs.: 88 808

Residence Office Phone 24 206 Phone 24 963 E. G. BALDWINSON, LL.R Islenzkur lðgfræðingur 708 Mining Exchange 356 Main St. Winnipeg

ALLAR TEGUNDIR FLUTN- INGA. Nú er veturinn genginn í garð, og ættuð þér því að leita til mín, þegar þér þurfið á kolum og við að h&lda. JAKOB F. BJARNASON 668 Alverstone. Sími 71 898 t

DR. S. J. JÓHANNESSON stundar lækningar og yfirsetur. TiL viðtals kl. 11 f.h. til 4 e.h. og frá 6—8 að kveldinu. Sherbura St. 532 Sími 30 877 \

ÍSLÉNZKIR FASTEIGNA- SALAR Undirritaðir selja hús og léðir ; og leigja út ágæt ihús og íbúðir, hvar sem vera vill í bænum. Annast enn fremur um allskon-! ar tryggingar (Insurance) oa veita fljóta og lipra afgreiðslu . ODDSON og AUSTMANN 521 Somerset Bldg. Sími 24 664!

G. W. MAGNUSSON Nuddlæknir. 609 Maryland Street QÞriðja hús norðan við Sarg.) PHONE: 88 072 Viðtalstími: kl. 10—11 f. h. og kl. 3—5 e. h.

Dr. C. H. VR0MAN Tannlæknlr 505 Boyd Bullding Phone 1« 171 WINNIPEG.

DRS. H. R. & H. W. TWEED Tannlæknar. 406 Standard Bank Bldg. Cor. Portage Ave. og Smith St. Phone 26 545. Winnipeg

ÞJOÐLEGASTA Kaffi- og Mat-söluhúsið sem þessl borg hefir nokkurn tlma haft Innnn Tobanda slfum Fyrirtake máltlBir, ekyr. pönnu- kökur, rullupydsa og þjéBrwknl*- k&ffL — Ut&nbæjarmenn fá mt. ávalx fyrst hresslngu á WEVEL CAEE, «08 Sargent Ave ■ Stml. B-3187. Rooney Stevens. elgandx.

SIMPSON TRANSFER Verzla me8 egg-á-dsg hwnanaföBur. Annast einnig um allar tegundlr flutnlnga. 681 Arlington St., Winnipeg