Lögberg - 03.10.1929, Qupperneq 1

PHONE: 86 31]
Seven Line&
vé¥'
n n^.S'o-t0^
„ (víío 'vtt' '-1
&*** For
iöl
42 ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 3. OKTÓBER 1929
NÚMER 39
Dr. Pilcher
í Fyrstu lútersku kirkju.
Hinn þjóðkunni fræðimaður og
skáld', Dr. C. V. Pilcher, prófessor
við Wycliffe College í Toronto,
verður staddur hér í borginni um
næstu helgi og prédikar í Fyrst^
lútersku kirkju við hádegis-
guðsþjónustuna næsta sunnudag
(6. okt. Dr. Pileher er, sem kunn-
ugt er, íslands-vinur hinn mesti,
hefir numið íslenzka tungu frá-
bærlega vel, og þýtt á ensku heil
söfn af íslenzkum sálmum og ljóð-
um. íslendingar í borginni eiga
þess nú kost, að sjá og heyra
henna ágæta mann á sunnudag-
inn kemur, og virðingu sína og
þaklæti sýna þeir honum með því
að fjölmenna við guðsþjónustuna
kl. 11 f. h. á sunnudaginn.
B. B. J.
Hinn aukni hraði
og framfarir
Eftir Erl. Johnson.
Bandaríkin
Nýlega hafa verið gefin saman
í hjónaband, þau Mr. John Cool-
idge, sonur Mr. og Mrs. Calvin
Coolidge, og Miss Florence Trum-
bull, dóttir ríkisstjórans í Con-
necticut.
* » *
John W. Garret, frá Baltimore,
hefir verið skipaður sendiherra
Bandaríkjanna á ítalíu.
* * *
Nefnd iBandaríkjaborgara, af
arabiskum uppruna, hefir vitjað
á fund Stimsons utanríkisráð-
gjafa, og farið þess á leit, að hann
hlutaðist til um, að rettur Araba
verði fulltrygður í Palestinu.
* * *
Yfir umsjónarmaður með fram-
fylgingu vínbannslaganna í Ban-
daríkjunum, James M. Doran, tel-
ur virðingu almennings fyrir lög-
unum, vera jafnt og þétt að auk-
ast, og geri það þarafleiðandi eft-
irlitið drjúgum auðveldara,
ella myndi verið hafa.
Upphaflega virðist hinn líkam-
legi maður eigi hafa verið skap-
aður fyrir mikinn hraða, ef mið-
að er við þann hraða, er vér þekkj-
um nú á dögum . Aftur á móti
sýnist hanna hafa fengið í vöggu-
gjöf ómælanlegan hughraða. En
fyrir þessa ofangreindu vöntun,
að hann sjálfur gat eigi fylgt eft-
ir huga sínum, eða liðið sem ljós
í lofti, virðist strax vakna hjá
honum hin sterka löngun til að ná
í aukinn hraða.
Fljótt hefir hann fundið til
þess, hvað hann var sjálfur seinn,
og fljótt mun hugur hans hafa
eins og sagt'honum: Flýttu þín!
inn stíga upp í flugvélina og sjá-
um hann nú, og hann flýgur yfir
býli okkar, svo við erum næstum
því að segja hætt að taka eftir
honum. Við vitum, að annar mað-
ur er stiginn upp í flugdrekann.
Sá maður er tignarlegastur og við
horfum frekar á hann, eða rétt-
ara >sagt, flugdreka hans. í hon-
um sýnist nú sá maður vera loks
búinn að kasta mæði í leit eftfr
meiri hraða, en er þó þar hvergi
nærri ánægður með hraða sinn.
í dag er hann í tilraunum að full-
komna dreka sinn og fá á hann
enn meiri hraða.
Við skulum þá taka meiri hlið-
sjón af honum. Hann er fáum (
kunnur enn, og við skulum í huga j
vera með honum á dreka hans |
nokkra stund. Við skulum sitja j
með honum í farþegastofum 'hans. I
Hann er þar með marga með sér.
er kannske verið að gifta
Flýttu þín! Á ferðum, er fyrst
hafa víst verið lítið lengri, en sem ( pað
við nú köllum langar bæjarleiðir, j hjón í drekanum, þegar við kom-
virðist hann finna hjá sjálfum sér um, eða messa. Það gerir raunar
Htið til flýtis. Síðar fer hann að ^ hefir þó sem sagt engan. Við erum
ganga við staf, og með hann er
hann sýnilega löngu eftir að hann
er búinn að læra að hagnýta sér
hestinn og fleiri dýr, sér til hraða
og þæginda.
Við vitum eigi gjörla, hvenær
maðurinn náði til að þekkja hjól-
ið, og varðar það þó miklu í sögu
hans við hraðann. Hann sá það
gat farið eða oltið fljótara en alt
annað. Fljótara en hestur hans.
En af því að eitt hjól reyndist
valt, setur hann tvö hjól á einn
en möndul og býr til kerru, endur-jþeim, er við erum stödd í; hann
bætir hana og stækkar þar til hún I sýnist vera hugsi. Það er eins og
* * *
Claudius H. Huston frá Tenn-
essee, hefir verið kjörinn tforseti
miðstjórnar Republicana flokks-
ins í Bandaríkjunum.
* * *
Seytján manns létu nýlega lífið
í Detroit, af völdum elds, er upp
kom í samkomuhúsi einu þar í
borginni.
* * *
Theodore Roosevelt, hefir ver-
ið skipaður landstjóri í Porto
Rico.
* * *
Útfluttar vörur frá Bandaríkj-
unum á yfirstandandi ári, hafa
numið $5.374,000,000, en innflutt-
ar vörur $4,292,00,000.
* * *
Harry F. Guggenheim, forseti
Guggenheim stofnunarinnar, hef-
ir verið skipaður sendiherra í
Cuba.
* * *
Harry M. Blackmer, olíukongur,
hefir verið dæmdur í $60,000 sekt
fyrir að neita tvisvar að bera
vitni í málinu gegn Harry F. Sin-
cliar.
FlMTÍU ARA PRESTSKAPAR-
AFMÆLI.
Þennan sunnudag fyrir 50 ár-
um, sem þá bar upp á 31. ágúst,
var séra Einar Jónsson prófastur
á Hofi vígður að Felli í Sléttu-
hlíð. Siðan hefir hann verið prest-
ur á þessum stöðum: Að Mikla-
bæ í Skagafirði (1883—9), að
Kirkjubæ í Hróarstungu (1889i—
1910), að Desjarmýri í Borgarfirði
eystra (1910—12); og síðan að
Hofi í Vopnafirði. Er hann nú
elzti þjónandi prestur á landinu.
1 vetur sem leið, var séra Einari
hér í Reykjavík sér til heilsubót-
ar, á heimili sonar síns, Vigfúsar
skrifstofustjóra, en nú er hann
heima og við allgóða heilsu. Á
l>essu ári (7. des.) verður hann 76
ára að aldri. Fáir munu það vera,
sem eiga meiri eða almennari vin-
sældum að fagna en séra Einar,
°F munu því margir minnast hans
* dag uieð hlýjum hug — Mgbl.
1- sept.
löngun til hraðans, og þegar tek-
in er af honum hliðsjón þar, þá
sjáum við hann fyrst taka sér
staf í hönd sér til léttis og hraða-
auka og flýtis. Hann reynist samt
seinn og úthaldslaus, hefir ekki
nógu sterk lungu, fær hlaupa-
sting undir bringspalir og Ijóst
fljótt. Þessu lík mun hin fyrsta
tilraun mannsins við hinn aukna
hraða. Hann getur stokkið á stöng
sinni og hún verður honum ofur-
ekkert til. Hann tekur okkur vel.
Hann býður okkur sæti. Vð setj-
umst í fóðraða stóla. Þar hagar
öllu til, eins og í stóru farþega-
skpunum á höfunum, sem sv.o
margir þekkja. Þar eru t. d. reyk-
ingasalir, borðsalir, danssalur og
svefnklefar. Við verðum strax
vör við það, að drekinn ruggar
ekki, eins og skip á sjó. Hann
líður þó þarna áfram 100 mílur á
kl.stund, altaf á réttum kjöl, en
í stuttu máli komin burt af jörð
vorri í bili, en vitum af henni niðri
í djúpinu, rétt eins og við vitum
af sjávarbotni, þegar við siglum
á sjó. — Við sjáum nú aftur
flugmanninn. Hann er stór og
gerfilegur maður 1 einkennisbún-
ing sínum. Við höfum lesið sög-
una af honum, um óeiru hans á
jörðinni, og sem heldur því fram,
að fuglinn sjálfur sé ekkert nema
óeirðin. Skyldi það þannig? —
Hann gengur nú um gólf í sal
er orðin að vagni, og notar hest
inn til dráttar, og lætur sitja við
það langa lengi. Svo þetta, að
maðiírinn kemur auga á hjólið, er
ef til vill hinn markverðasti við-
burður í hinni löngu ferðasögu
mannsins á leið til hraðans, og
lítið sögulegt athygli.
sögulegt athygli.
Næst sjáum við þá manninn
þeysast áfram á járnbrautavagn-
inum. Búinn að finna upp eim-
ketilinn. Og úr því fer honum að
smá-leysast gátan um hvernig
hann, í samneyti við hinn eftir-
sóknarverða 'hraða og tímasparn-
að, geti komist í enn nánara sam-
band við þessa fylginauta sína,
því enn þráir hann meiri hraða.
Nú líður langur tími, en maður-
inn gleymir ekki að fikta við hjól-
ið þar til næst við sjáum hann á
reiðhjólinu. Fyrst var það stórt
og óliðlegt, með litlu hjóli í sam-
bandi, þannig, að það var fyrir
aftan stóra hjólið. Það virtist
okkur heyrist hann fara að raula
eitthvað fyrir munni sér. Við
heyrum ekki oðaskilin, en eg geri
honum upp orðin, eitthvað á þessa
leiðá
“lEitt er bezt, að eiga hvergi
heima,
og una ei neinum vissum jarð-
ar stað;
en berast heldur brátt um Ijóss-
ins geima
og búa í hjarta guði mildan
stað.
Maður í sifeldri hættu, er
alt af að færast nær guði. Hann
hlustar gerla á alheimslífsins and-
árdrátt, á sama hátt og hann
sækist eftir meiri hraða. — Nú
gengur flugmaðurinn út úr saln-
um, því nú er hann að fá loft-
skeyti, sem segir honum, að flug-
dreki hans sé nú um það bil að
líða að stóru, hvítu snjóskýi, og
skeytið segir honum alt um vind-
hraða þess, og annað fleira. Að
síðustu heyrum við loftskeyþin
þó ekki verða hagfelt, og varð gnauða fyrir utan drekann og við
fárra manna eign. Maðurinn held-
ur áfram að breyta þessu hjóli
sínu, þar til bæði hjólin eru orðin
jafnstór, og þá með áframhald-
andi fullkomnun urðu þau að síð-
ustu býsna þægileg og almenn. >—
Þó þau væru fyrst lengi stígin á-
fram, þá var það þó ólíkt betra, en
að ganga, að eg ekki tali um hinn
feikna flýti og aukin þægindi, við
það se mað ganga. Reiðhjólin urðu
að sönnu almenn og nú urðu menn
heimtufrekari en áður, og enn
sagði hugur þeirra: Flýttu þín!
Flýttu þín!
Nú líður ekki á löngu, þar til
við sjáum manninn á bíl (auto-
mobile), og þar er hann enn, og
þarf vart að skýra útbreiðslu bíls-
ins. Hann er orðinn nú svo al-
mennur og allir þekkja hann. Þó
að líkindum fari með hann eins
og reið’hjólið, að hann fari úr
brúki síðar meir, þá hefir hann
þó mikið til síns ágætis og hefir
aukið hraða á mönnum og fleira.
Eg endist vart að lýsa því hér, en
segi að eins: Bíll í ferðum brunar,
börn og konur ferðast. En þau
þrá líka meiri hdaða.
Við höfum nú þegar séð mann-
förum. Látum bara huga vorn
bera oss aftur niður á jörðina. En
drekinn líður Inn í skýið.
Nú erum við þá aftur komin á
jörð vora. Þar sjáum við strax
annan mann vera að leita að
hraða. Hann á líka sína sögu við
hraða-tilraunirnar, og því verðum
við að hörfa með honum langt til
baka, og sjá hann við fyrstu til-
raunir.
Það virðist þá sennilegast, að
hann hafi fyrst iðkað sund í byrj-
un, þar til hann lærir að fleyta
sér á trjáviðum. Hann bindur
saman fleka úr við, og ýtir honum
áfram með stöng sinni. Síðar
breytir hann flekanum í bát, smíð-
ar sér árar og fer að róa honum.
Hann getur nú farið hraðara en
áður og lengra frá landi. En hon-
um verður strax þungur róðurinn.
og alt af segir hugur hans: Flýttu
þín! Flýttu þín! Vindurinn
hrekur hann stundum undan
landi og hann fær ekki við neitt
ráðið. — Nú er þar til að taka, að
hann kemst í samband við vind-
inn, býr til segl á bát sinn og sigl-
ir, og getur nú farið um sjóinn
léttara en áður, og alt af segir þó
hugur hans: Flýttu þín! Flýttu
þín! Hann langar strax til að
sigla hraðara og hann getur ekki
siglt á móti vindinum nema með
því móti að slaga fram og aftur.
Nú stækkar hann bát sinn, þar
til hann er orðinn að stóru haf-
skipi með afar stór segl. En þó
reynist það líka þannig, að það
getur ekki siglt á móti vindi. En
þarnaistígur hann þó stórt spor
upp í hraðann, en þráir þó enn
meiri hraða. Hann lætur samt
þetta duga langa lengi, bara held-
ur áfram að stækka skip sitt og
auka því hraða, þar til við sjáum
hann koma brunandi í eimskipinu.
Þá eykst hraðinn mikið, og það
skip gat farið móti vindi, og þótti
það ekki smálítill kostur. Saga
hans að stækka og endurbæta
þetta skip er löng og merkileg, en
hún verður ekki hér sögð. Og enn
í dag sjáum við 'hann stækka það
og endurbæta, og þó er það nú
orðið að stóru haftrölli. Samt á
hann eftir að stækka og breyta
þessu skipi og auka á því hraða,
því hugur hans segir: Flýttu þín!
Flýttu þín! Hann á enn eftir að
læra að láta það fara eða bruna
áfram hraðara af loftþrýstingi og
minka þannig eldsneyti. Það skip
á að verða fyrst og fremst ó-
sökkvanlegt. Það á að hafa tvo
kyli, í stað þess að núverandi skip
hans hefir einn og það fyrirbyggir
því, að ramba eða rugga á sjón-
um, og það heggur ekki upp og
niður eftir bárum. Hraði þess
verður þá miklu meiri, en áður.
í stuttu máli, það verður alt öðru-
vísi skip, en nú tíðkast.
Það er mjög erfitt að lýsa þessu
tilvonandi skipi, svo ilesandinn
geti fengið um það ljósa hug-
mynd. Það á að hafa fjórar gang
skrúfur og vera 600 feta langt
Það á nefnil. að hafa það langa
holkyli, fyrir neðan báða þess háu
stöðvunarkyli, og á þeim flýtur
skipið, í stað þess að fljóta
byrðing sínum, því hann verður
allur fyrir ofan sjávarflöt, til að
fyrirbyggja sjóþrýsting. Þessir
holkylir, svona langir, hafa
feikilega mikið flotmagn og eru
með gangskrúfum á endunum.
Innan við hverja skrúfu til end-
anna, á þessum sem maður gæti
vel kallað hólkkyli, verður vél
(motor) fyrir hverja skrúfu, en
með því að hólkar þessir eiga að
vera mjóir, smjúga þeir sjóinn
auðveldar en neðri partur á byrð-
ingi gerir, og þar fyrir fæst meiri
hraði og minkar eldsneyti. Skip-
ið verður bygt eins og hvalur í
laginu. Loftpressan' (compressed
air) fæst af því að skipið á að
hafa vindkok að framan og úr því
rennur pípa eftir endilöngu skip-
inu, ofarlega inn í því, og niður
í sjó fyrir aftan skipið; og á þann
hátt ýtir það á eftir skipinu, til
að auka 'hraða og spara eldsneyti
Þessi ferðahraði er sá yngsti,
sam maðurinn sækist eftir á sjón-
um. Hann sækist einnig eftir
auknum hraða í öllum iðnaði, í
allri verzlun, og yfir það heila
tekið í öllum greinum, og hann er
búinn að fá hann, að miklu leyti,
en hvergi nærri eins og hugur
hans býður honum, og enn hróp-
hann á meiri hraða. Hvergi er
það eins sýnilegt eins og í stór-
borgunum. Hann fer þar út í all-
ar greinar og aux heldur inn í
sönginn. Alt gengur þar “í fart-
inni”. Þessi maður verður fræg-
ur í dag og gleymdur á morgun.
Hnefaleikamaður verður miljóna-
hafi á einu kveldi. Sá sem ekki
fylgist með hraðanum, er að drag-
ast aftur úr og verður að taka sæti
aftarlega í veizlusal lífsins. Og
enn kallar alt: Flýttu þín! Flýttu
þín!
Fréttabréf
Leiðréttlng.
Meinleg villa hefir slæðst inn í
kvæði mitt ‘Nátt-töfrar” 1 síðasta
blaði “Lögbergs”. Seinasta lína
þriðja erindis er prentuð þannig:
“að leik þér sé við prúðra bjarka
fætur.” En á að vera: “að leik
þær sé við prúðra bjarka fætur.”
Richard Beck.
Vogar, Man., 25. sept.
Fátt ber hér til tíðinda, sem í
frásögur sé færandi. Veldur því
að miklu leyti strjálbýli og ó-
greiðar samgöngur. Telja flestir
jað ókost, og mun það rétt álitið
frá almennu sjónarmiði. En það
hefir líka sína .kosti, að hafa rúmt
um sig. Hér er að sönnu örðugra
um ifélagsskap og samvinnu, en
)ar sem þéttbýlla er, en hér er
líka minna um flokkadrátt og æs-
ingar. Hér býr hver að sínu.
Enginn er öðrum háður, og hafa
því flestir sjálfstæðar skoðanir,
án áhrifa frá öðrum. Auðvitað
förum við margs á mis, sem stór-
borgamenningin gæti veitt, en
við sleppum líka við margt, sem
henni er samfara, og sem ekki er
til bóta.----Þetta átti að verða
fréttabréf, en það hefir víst lent
út af alfaravegi. Lærðir menn
hafa sagt mér, að í fréttabréfum
ætti ekkert að vera, nema fréttir;
en það ætti að vera virt til vork-
unnar, þótt við ólærðu mennirnir
skrifuðum ekki eftir .föstum regl-
um, eins og hámentaðir menn.
Tíðarfarið hefir mátt kallast
gott í sumar hér, sem annarsstað-
ar, en ekki að sama skapi hag-
stætt fyrir landbúnaðinn. Vorið
var kalt framan af, en úrkomur
litlar; spratt því seint gróður.
Þegar fram á vorið leið, hlýnaði
tíðin, en vart gat heitið að dropi
kæmi úr lofti síðari hluta maí og
■fram til júníloka. Það leit því
illa út með grasvöxt þann tíma,
því hálendi tók að brenna af of-
þurki. Aftur bætti það um, að
láglendi var alt þurt, sem oftast
er undir vatni, og spratt þar all-
vel. Heybyrgðir urðu því sæmi-
legar hjá flestum, enda var tíðar-
farið hagstætt um heyskapartím-
ann; stöðug þurkatíð allan ágúst,
aðeins einn rigningardagur. Ak-
urblettir og garðar mjög lélegir,
svo fáir munu hafa kartöflur nema
til heimilisnota, og sumir ekki, en
það er fátítt hér í bygð.
Eldar hafa víða gert mikið tjón
í sumar, en þessi bygð hefir að
mestu leyti sloppið við þá. Þó
varð hér tjón af skógareldi í vor
í Hayland pósthéraði. Brunnu þá
öll hús á heimili Gunnars Holm
og sona hans, og öll útihús á heim-
ili Stefáns Holm; en íbúðarhúsið
á landi Stefáns brann ekki, því
það er á háum steingrunni, svo
eldurinn náði því ekki. Bæði þessi
heimili voru mannlaus og nokkuð
afskekt, svo eldsins varð ekki
vart fyr en of seint var að bjarga,
en skógur á allar hliðar, og brann
hann allur. Nokkrar kindur fór-
ust í eldinum, sem Geirfinnur Pét-
ursson átti. Um upptök eldsins
er ókunnugt, en líklegt er talið,
að hann muni hafa breiðst út frá
eldstöðvum kynblendinga, sem um
þessar mundir voru á veiðum á
þessum stöðvum.
í ágúst voru stóreldar að heita
mátti í öllum áttum hér í kring,
en enginn þeirra komst inn í þessa
bygð, þótt nærri léti með suma
þeirra. En hér vaf svo þykk
reykjarsvæla, að varla sá til sól-
ar þó heiðríkt væri, og horfði til
vandræða með útbreiðslu eld-
anna. En 3. þ.m. gerði regn nærri
í heilan sólarhring, og dofnuðu
þeir þá mjög, en sumir dóu alveg
út. Síðan munu þeir hafa verið
viðráðanlegir. Skaðar miklir hafa
orðið að eldum þessum, bæði á
heyjum og 'húsum, en ekki hefir
frézt nákvæmt um þá, því mestir
hafa þeir verið í strjálbygðum
sveitum mitt á milli Winnipeg-
vatns og Manitobavatns, eða fyrir
vestan Manitobavatn, en þaðan
eru litlar samgöngur um þetta
leyti árs.
Heilsufar manna hefir alment
verið gott í sumar, engin manna-
lát eða slysfarir.
Af framförum eða framkvæmd-
um er fátt að segja héðan. Þó má
geta þess, að allmikið hefir verið
unnið að vegagjörð hér í sumar,
og verður framhaldið af því í
haust. Lætur nærri, að nú sé
komin góð akbraut um endilanga
bygðina, og til beggja járnbraut-
arstððva, Ashern og Eriksdale.
Auk þess 'hefir talsvert verið
gjört við hliðarbrautir. Má það
teljast framför mikil fyrir bygð-
ina, því oft hafa vegir verið hér
sem næst því ófærir, þegar rign-
ingar hafa gengið. Ferðalög
og flutningar eru nú orðið mest á
bifreiðum og dráttarvélum alla
tima árs, þegar snjólétt er. Verð-
ur okkur því ekki svo mjög örðugt
um ferðalög og aðdrætti, þótt
langt sé til járnbrautar, en það
eru um 30 mílur eftir þessum veg-
um. Mulvihill er að sðnnu 10
mílum nær, en það eru litlar lík-
ur til að þangað verði bílvegur
fyrst um sinn.
Guðm. Jónson.
Viðreisn landbúnaðarins
lenzkum sveitum, heldur verður
jjóðinni í heild gróði og að það á
marga vegu. A.
—Vísir.
Frá Islandi
Gamall íslenzkur málsháttur
hljóðar svo: “Bóndi er bústólpi,
bú er landstólpi”. Framsýnustu
mönnum þjóðarinnar, fyr og síð
ar, hefir verið það Ijóst,"Tive mik-
ilsverð sannindi málsháttur þessi
hefir að geyma. Þau sannindi hafa
knúið beztu menn þjóðarinnar til
þess að vinna að viðreisn landbún-
aðarins. Hér eins og í öðrum
löndum hættir mörgum til að meta
það mest, sem mestan gróða gef-
ur nútíðinni, þó það í rauninni
byggist á yrkju eða vinslu gróða-
linda, sem hljóta að tæmast fyr
eða síðar. óhófleg og óhagsýn
vinsla slíkra gróðalinda leiðir
það óhjákvæmilega af sér, að
komandi kynslóðir munu á marg-
vúslegan hátt eiga um sárt að
binda vegna slíkrar ska/mmsýni,
enda er sú stefna að vinna fylgi
framsýnna manna með ýmsum
þjóðum, að framtíðarinnar vegna
beri að nota sem mest af þannig
fengnum gróða til eflingar þeim
atvinnuvegnum, sem er og verður
lífæð þjóðfélagsins — landbún-
inum. Sumir menn telja það orða-
skrum, þegar talað er um, að
framtíð íslenzku þjóðarinnar sé í
sveitunum. Þó hafa ef til vill
fá orð meira sannleiksgildi í sér
fólgið. Alt það, sem gert hefir
verið íslenzkum landbúnaði til
viðreisnar, er jafnframt gert fyr-
ir komandi kynslóðir. Það verð-
ur aldrei um of brýnt fyrir mönn-
um, að vel ræktað land er náma,
sem aldrei þrýtur. Ræktun sveit-
anna er í rauninni grundvallar-
atriði sjálfstæðis þjóðarinnar.
Á síðustu áratugum hefir hvert
sporiði verið stigið á fætur öðru
til eflingar landbúnaðinum. Mikið
hefir unnist með stofnun lýðskóla,
bændaskóla, stofnun margskonar
sjóða o. s. frv. Meginatriðið er,
að áfram miðar og í rétta átt, þótt
við ýmsa erfiðleika sé enn að
stríða, svo sem fólksleysi og fjár-
skort. Þó eru horfurnar ef til
vill betri í því efni, en menn al-
ment gera sér í hugarlund. Það
er öllum vitanlegt, að í kaupstöð-
um landsins er margt manna, sem
helzt vill vera í sveit. Og það er
ýmislegt, sem bendir á, að straum-
urinn muni, þrátt fyrir alt, sveigj-
ast aftur til sveitanna, þegar skil-
yrðin batna til þess að koma sér
þar fyrir. Hvötin mesta verður
kaupstaðarbúum að sjá hvað gert
er í sveitunum, sjá bættan hag
manna þar og betri skilyrði til
þess að komast þar áfram.
1 stórum löndum, t. d. í Banda-
ríkjunum og Bretlandi, óttast
framsýnustu mennirnir mjög, hve
bændur eiga erfitt á margan hátt.
Þannig stóð í ritstjórnargrein í
einhverju víðlesnasta blaði Bret-
lands fyrir skömmu, að viðreisn
landbúnaðarins þar sé langsam-
lega þýðingarmesta málið, sem
nýja stjórnin verði að finna lausn
á. “Fari svo sem hingað til, að
sífelt minna land verði tekið und-
ir plóginn, þá er sundur kipt
traustustu stoðunum, sem ríkið
hvílir á.”
Þessi orð eiga ekki síður við
hér á landi. En þótt nú sé stefnt
í rétta átt í þessum málum hér á
landi, þá þarf enn mjög að auka
skilning almennings, ekki sízt
kaupstaðarbúa, á því, að af um-
bótastarfsemi á þessu sviði leiðir
ekki eingöngu velgengni í ís-
Reykjavík, 3. sept.
Skákþingið í Gautaborg. — Á
sunnudaginn komu þeir heim af
skákþinginu í Gautaborg, Pétur
Zóphóníasson forseti skáksam-
bandsins og Eggert Gilfer, er
báðir fóru á skákþing Norður-
landa, er háð hefir verið þessa
dagana í Gautaborg. Eggert tefldi
þar í I. fl. Flokknum var skift í
tvo parta, og voru 8 teflendur í
hvorum floki. Eggert varð sjötti
maður í sínum flokki með 2 vinn-
inga (1 unnið, 2 jafntefli og 4
töp) og kom því ekki til verðlauna.
— í sambandi við skákirnar voru
haldnir fundir um skákmálefni.
Hinn fyrri var haldinn laugardag-
inn 17. ágúst. Voru þá samþykt
ný endurskoðuð lög fyrir sam-
bandið, en síðari fundurinn var
haldinn laugardaginn 24. ágúst,
og var þá kosin stjórn sambands-
ins, ákveðið næsta þing o. fl. Á-
kveðið er í lögum þess, að forset-
inn og ritarinn séu Svíar. Forseti
var kosinn Ludvig Collijn stór-
kaupmaður í Stokkhólmi. Auk hans
eiga 9 aðrir sæti í stjórninni, þar
á meðal Pétur Zópóhníasson og
Garðar Þorsteinsson yfirréttar-
málaflutningsmaður. — Mgl.
Akureyri, 5. sept.
Lögjafnaðarnefndin hefir nú
lokið störfum sínum. En enn er
alt ókunnugt um samþyktir henn-
ar, eða þau mál, sem 'hún ætlar að
leggja fyrir stjórnir beggja land-
anna. Allmikið mun hafa verið
rætt um á fundum nefndarinnar
afhending íslenzks forngripa,
kirkjugripa, en stjórnir beggja
landa verða að fjalla um það mál,
áður en til úrslita kemur.
Gagnfræðaskólinn. — Eins og
kunnugt er, fer Einar magister
Jónsson frá gagnfræðaskólanum í
haust, suður, til fyrri kenslustarfa
sinna þar. Kennari er fenginn í
hans stað, Kristinn Guðmundsson,
doktor í hagfræði. Hefir hann
lengi verið í Þýzkalandi, og er ,
sagður vel að sér í þýzkri tungu.
En ófenginn mun vera enn kemn-
ari í stað Pálma Hannessonar.
Þjóðsöngurinn. — Björnstjerne
Björnson orti þjóðsöng Norð-
manna, "Ja vi elsker dette lan-
det”, eins og kunnugt er. Hann
sagði eitt sinn, að þjóðsöngurinn
væri að gera sig gráhærðan. Hvar
sem hann kæmi, og hvar sem menn
væru, kyrjuðu menn þjóðsönginn
og útþvættu 'honum á allar lund-
ir. Nokkuð sama má segja um
þjóðsöng okkar Islendinga, “ó,
guð vors lands”. Virðist það vera
ástæðulaust af söngmönnum, að
taka hann á söngskrár sínar, þeg-
ar þeir syngja opinberlega, er nóg
annað til, og hann á heldur ekki
að vera nein allsherjardula, sem
hampað sé seint og snemma. En
þó tekur út yfir, þegar áhejTend-
ur fara að klappa á eftir flutn-
ingi þess lags. Tíðkast það víst
hvergi á bygðu bóli annars staðar
en hér, að rokið sé til og klappað
á eftir þjóðsöngnum. Það er álíka
smekklegt og réttm'ætt og ef
klappað væri á eftir flutningi
sálmalags í kirkju við guðsþjón-
ustu. — Norðlingur.
Reykjavík, 24. ágúst.
Fylla tók nýlega tvo þýzka tog-
ara að ólöglegum veiðum og voru
báðir sektaðir, annar um 12,500
kr„ hinn um 18 þús. kr, enda hafði
hann áður verið sektaður fyrir
landhelgisbrot. ^
Skeiðaáveitan. 1 vor og sumar
hefir verið unnið að því, að end-
urbæta upptök vatnsins. Er því
verki nærri lokið. Á nú að vera
fulltrygt, að menn geti fengið
nægilegt vatnsmagn 'hvnær sem
er, en á því hafa orðið misbrestir
hingað til, og því misfellasamt
með sprettuna.
—Tíminn.