Lögberg - 24.10.1929, Side 2

Els. 2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 24. OKTÓBER 1929.
Alþjóðasamvinna í mentamálum
Eftir Guðm. Finnbogason.
íslendingar hafa ekki enn geng-
ið í Þjóðbandalagið, en að lík-
indum gera þeir það áður en langt
líður. Ein grein þess hefir þegar
náð til íslands, en það er sú, sem
veit að alþjóða samvinnu í menta-
málum, og skal hér skýrt stutt-
lega frá henni.
Þjóðbandalagið hefir frá önd-
verðu beint athygli sinni að slíkri
samvinnu, og árið 1922 skipaði
ráð Þjóðþandalagsins a'lþjóða-
nefnd fyrir samvinnu í menta-
málum. Sitja í henni 15 manns,
valdir meðal forustumanna í vís-
indum og bókmentum til þess að
Þreytu og Kjarkleysis Tilfinning-
ar á morgnana.
j Fyrsta merki þess, að þú sért að
| tapi kjarki og kröftum og heilsan
__ j sé að bila, eru þessir þreytuverkir
Þá hefir verið unnið að því að ’ á morgnana. Fólk, sem þannig er
, ,, , ... , .... 1 ástatt fyrir, hefir vanalega litla
færa út hofundarettmn, serstak- ,,, ,,. »
lega að koma því a, að visin a-, nýrna ega iifrarveiki, gas í mag-
menn fái iðgjöld uppgötvana anurrii höfuðverk, svima, óhreina
sinna, en fyrir því er ekki séð í tungu, andremmu og mleira slíkt.
löggjöf neinnar þjóðar. Sá sem | Nuga-Tone er ágætis meðal til
finnur upo nýtt áhald eða vél, get- að bæta heilsuna og auka kraftana
„ . , r. .. ' 1 og hefir hjalpao þusundum manna
ur fengið emkaleyfi og grætt a, ^ ^ hafa ^ blóðið
því, en vísindamaður, er fmnur rau^ 0g heilbrigt og styrkir taug-
áður óþekt náttúrulögmál eða eig- arnar 0g vöðvana ótrúlega fljótt
inleika einhvers efnis, fær ekkert j og vel. Menn þekkja ekkert meðal,
fyrir þó að uppgötvun hans geti, sem er eins gptt til að auka mat-
haft ómetanlegar afleiðingar fyr- j arlystina og bæta rneltinguna og
, ., , , * koma heilsunni yfirleitt í gott lag.
ir mannkymð, er hun verður j LyfsaHnn selur það með
grundvöllur margvíslegra fram-, fryggrjngU> ag peningunum er skil-
kvæmda í iðnaði, jarðrækt, heil- j að aftur, ef meðalið reynist ekki
Kleifarvatn
Eftir Guðm. G. Bárðarson.
athuga alt það, er snertir sam- j brigðismálum o. s. frv. Þykir því eins og vonast er eftir. Kaupið og
vinnu i mentamálum og glæða i meiri nauðsyn til að tryggja vís-1 sannfærist. Varist eftii líkingar.
Ríður á að fa egta NuganTone.
andleg viðskifti þjóðanna. Fyrsti
forseti nefnarinnar var franski
heimspekingurinn Henri Bergson.
En er hann lét af forsetastörfum
sakir heilsubrests, tók við frægur
hollenzkur eðlisfræðingur, pró-
fessor Lorentz. Hann er nú dá-
indamönnum arð uppgötvana
sinna, sem reynslan sýnir, að hin
bágu kjör, sem þeir eiga við að | í Prag og kaþólsk nefnd fyrir al-
búa, eru farin að fæla suma unga þjóða samvinnu í mentamálum.
Prófessor Gilbert Murray stýrði
fundinum, og fóru umræður fram
á frönsku eða ensku eftir því sem
proí. í
m 'Hfræði við háskólann í Oxford. j sviðum, svo sem að koma því á, að
Af öðrum nefndarmönnum skal j listamenn fái nokkurn hundraðs-
aðeins nefna prófessor Einstein hluta af verðaukningu þeirri, sem
og frú Curie, er radium fann.
Þessi 15 manna nefnd greinist
s*'o áftiír í 4 smærri nefndir með
2—6 í hverri. HeUr ein til með-
ferðar háskólamál, cnnur bók-
fræði, þriðja bókmentir og listir,
fjcrða höfundarétt, en hver nefnd
hefir 5—7 sérrræðinga ti! aðstoð-
ar í þeim efnum, sem hún fja’.lar
um.
Ár'ð 1925 setti svo Frakkland í
samvinnu við Þjóðbandalagið á
fót í París alþióðastofnun fyrir
samvinnu í mentamálum (Inter-
national Institute of Intellectual
Cooperation), fékk því til umráða
höll eina og tvær milj. franka ár-
lega til að starfa fyrir. En auk
þess tekur stofnunin við gjöfum
og hefir fengið styrk frá stjórnum
ýmsra landa. Stofnunin lýtur al-
þjóðanendinni í Genf og gerir þær
rannsóknir og framkvæmir það, er
nefndin felur henni. Starfsmenn
stofnunarinnar eru frá ýmsum
þjóðum. Formaður hennar er Ju-
lien Luchaire, umsjónarmaður
fræðslumála í Frakklandi.
Loks hafa í flestum löndum ver-
ið settar á stofn þjóðnefndir fyrir
samvinnu í mentamálum, er stofn-
unin í París snýr sér til, hvenær
sem hún þarf að afla sér skýrslna
um eitthvað, erað þessum málum
lýtur, og sendir alt, sem hún gef-
ur út. Var ein slík nefnd sett á
stofn hér á íslandi í vor af vís-
indafélaginu, fyrir forgöngu dr.
Björns lögmanns Þórðarsonar,
eins og skýrt var frá hér í blaðinu
fyrir skömmu.
Gangur þessarar alþjóðasam-
vinnu í mentamálum er þá þessi:
Alþjóðanefndin í Genf ákveður
verkefnin og fær þau sérnefndum
sínum fyrst til meðferðar. Síðan
tekur Parísarstofnunin við, gerir
þær rannsóknir sem þarf og send-
ir álit sitt aftur til sérnefndar
þeirrar, er málið heyrir, en hún
flytur það fyrir alþjóðanefndinni
á allsherjarfundi. Þyki henni þá
ástæða til, leggur hún tillögu um
málið fyrir ráð eða þing Þjóð-
bandalagsins, því nefndin er að-
eins ráðgjafi þess. Samþykki ráð
og þing tillöguna, fer hún aftur til
stofnunarinnar í París, er síðan
starfar að því að fá ríkin eða
stofnanir þær og félðg, sem hlut
eiga að máli, til að hrinda tillög-
unni í framkvæmd.
Starf það, sem þessar samvinnu-
stofnanir Þjóðbandalagsins hafa
með höndum, er orðið geysi-marg-
þætt. Alt miðar að því, að tengja
þjóðirnar andlegum böndum,
greiða götu nýrra hugmynda til
allra þjóða, koma skipulagi á sam-
vinnu að vísindum, listum og
fræðslumálum og gera öllum auð-
veldara starfið í þjónustu þeirra.
Skal hér aðeins bent á nokkur
mál, er tekin hafa verið til með-
ferðar.
Eftir stríðið mikla, var hagur
þeirra, er fást við andleg störf,
svo bágborinn í ýmsum Iöndum,
að til vandræða horfði. Hefir ver-
ið safnað skýrslum um þessi efni
hvaðanæfa og gefnir út ritlingar
um ástandið í ýmsum löndum og
þá jafnframt bent á ráð til bóta
og gerðar ráðstafanir til að hjálpa
þeim löndum, sem verst voru
stödd, svo sem Austurríki, Ung-
verjalandi, sumum Balkanlöndun-
um o. s. frv. með bókagjöfum,
námstyrkjum, kennaraskiftum, o.
s. frv.
%-erk þeirra fá í hvert skifti, sem
þau eru seld, og að tryggja það,
að verkum þeirra sé ekki spilt
með breytingum á þeim. Þá er
og stefnt að því, að ríkið fái um
skeið útgáfurétt að ritum, þegar
rétti höfunda lýkur, og renni arð-
urinn af honum til stofnana, er
styrkja vísindi og bókmentir.
Mikið hefir verið unnið að þvi
að koma á sem beztri samvinnu
milli háskóla, kennara og stúdenta
víðsvegar um heim, og gefin út
rit til að greiða fyrir þeim, er
sækja vilja nám í önnur Iönd, svo
sem skýrslur um ýmiskonar þjóð-
leg námskeið, stofnanir er greiða
fyrir stúdentum, um ferða og
námstyrki, stúdenta- og kennara-
skifti, jafngildi prófa og náms-
stiga í ýmsum löndum o. s. frv.
Eitt hið erfiðasta fyrir vísinda-
menn nú á dögum, er að fá yfirlit
yfir það, sem út kemur árlega á
ýmsum málum í þeim greinum, er
þeir stunda. Til þess að létta und-
ir í þessum efnum, hefir alþjóða-
nefndin gefið út meðal annars
skrá yfir helztu rit, er flytja bóka-
skrár og ritfregnir um það, sem
út kemur árlega í hverju landi í
hverri grein vísinda og bókmenta,
og um þær stofnanir, er slíkar
skrár semja og gefa út. Einnig
hefir verið unnið að því, að koma
á sambandi milli þjóðbókasafna í
ýmsum löndum, svo að hægt væri
að lána bækur og handrit frá einU
safni til annars og láta í té
fræðslu um það, hvað hvert safn-
ið hefir að geyma og hvar beztur
er bókaforðinn til hverrar rann-
sóknarinnar.
Á líkan hátt hefir verið unnið
að því, að koma á samvinnu milli
listasafna I ýmsum löndum og
gefin út rit í því skyni.
Stofnunin í París gefur árlega
út skrá yfir helztu rit, er komið
hafa út í hverju landi árið á und-
an, og fær hvert land þar rúm
fyrir 40, 20, 10 eða 5 rit, eftir því
hve mikið kemur þar út af bók-
um.
Loks undirbýr þessi alþjóða-
samvinna alþjóðafundi vísinda-
manna í ýmsum greinum, alþjóð-
legar listasýningar o. s. frv.
Á fund þann, er haldinn var í
Genf 18.—20. f. m. hafði alþjóða-
nefndin fyrir samvinnu í mentn-
málum boðað fulltrúa frá öllum
þjóðnefndunum til þess að ræða
um samvinnuna milli alþjóða-
nefndarinnar, stofnunarinnar í
París og þjóðnefndanna. Var það
fyrsti fundur, sem haldinn hefir
verið af þessu tæi, og greiddi
Þjóðbandalagið nokkurn hluta af
ferðakostnaði fundarmanna. Þótti
ekki sæma, að vér íslendingar
byrjuðum samvinnuna með því að
senda engan á fundinn og veitti
stjórnin mér góðfslega nokkurn
styrk til fararinnar. Á fundinn
komu fulltrúar frá 28 löndum:
Austurríki, Bandaríkjunum, Bras-
ilíu, Belgíu, Bretlandi, Búlgaríu,
Danmörku, Eistlandi, Finnlandif
Frakklandi, Grikklandi, Hollandi,
íslandi, ítalíu, Japan, Jugoslavíu,
Lettlandi, Lithaugalandi, Luxem-
burg, Noregi, Póllandi, Rúmeníu,
Spáni, Svisslandi, Svíþjóð, Tjekkó-
slóvakíu, Ungverjalandi, Þýzka-
landi. Auk þess komu þar full-
trúar fyrir tvær nefndir, sem að
vísu eru ekki þjóðnefndir, en eru
þó í þessari samvinnu, sem sé
nefnd ukraniskra háskólaborgara
og efnilega menn frá þeirri braut
og beina huga þeirra að arðvæn-
legri störfum. Jafnframt hefir
inn og forseti nefndarinnar er nú i verið unnnið að því, að skýra og j hver vildi, en jafnskjótt og fund-
Gilhert Murray, nróf. i grískri [ færa út höfundaréttinn á öðrum armaður hafði flutt ræðu, stóð
upp þýðandi og flutti ræðu hans
á hinu málinu jafnliðugt og þótt
hann talaði frá eigin brjósti. Var
leikni þýðandanna í þessu aðdá-
anleg. Umræðurnar snerust mest
um skipulag samvinnunnar og
helztu agnúa, sem á því þótti vera.
Þá gáfu og fulltrúarnir skýrslu
hver um störf sinnar nefndar og
komu jafnframt með þær bend-
ingar, er þeim þótti hlýða. Var
einn af þeim fyrstu (fulltrúi Bel-
gíu)i svo langorður, að samþykt
var að hver skyldi aðeins tala í
10 míntur.
Eg hafði auðvitað ekkert að
segja af störfum íslenzku nefnd-
arinnar, sem er nýstofnuð, og
hafði því þær míntur, sem mér
voru ætlaðar, til að koma fram
með uppástungur, er miða að því
að greiða fyrir andlegri sam-
vinnu á sérstöku sviði. Hún var
sú, að í hverju landi skyldi vera
nefnd manna — helzt þjóðnefnd-
in fyrir samvinnu í mentamálum
eða deild af henni — er hefði rétt
til að samþykkja þýðingar úr
hvaða máli sem er, enda mætti
engin rit þýða nema með leyfi
nefndarinnar. Þegar þýðingin
væri komin út, tilkynti nefndin
það samsvarandi nefnd í landi
höfundarins, er þá léti hann vita
um þýðinguna. Höfundur fengi
engar tekjur af þýðingunni, fyr
en útgefandinn hefði fengið út-
gáfuskostnað sinn endurgreidd-
an, en þaðan af skiftist það, sem
inn kæmi fyrir sölu bókarinnar, í
þrjá staði, þannig að tiltekinn
hundraðshluti gengi til útgef-
anda, annar til höfundar og þriðji
rynni í sjóð, er gengi til að launa
starf nefndarinnar við þetta.
Ríkið skipaði endurskoðara, er
færi yfir útgáfureikninga þýð-
inga og gætti þess, að hverfengi
sitt. Ef til vill kæmi til mála, að
höfundur gæti prentað á rit sitt
bann gegn þýðingunni, ef hann
kysi heldur sjálfur að semja við
þýðanda og útgefanda. Á líkan
hátt mætti hafa skipulagið um
leikrit og hljómlist.
Ástæður fyrir tillögunni eru
þessar: Þegar þjóð er í Bernar-
sambandinu, verður að jafnaði að
sækja um leyfi til að þýða hve
litla skáldsögu eða ritgerð sem
er, en það getur oft verið bæði
erfitt og tafsamt. Stundum er
ekki unt að vita heimilisfang höf-
undar. Nafn hans finst ef til vill
ekki í neinu höfundatali, ef hann
er un^ur og óþektur. Þá getur og
verið erfitt að gera honum ljóst,
að hann geti ekki fengið nema lít-
ið eða ekkert fyrir þýðingarrétt-
inn. Hverjum höfundi er auðvit-
að hugarhaldið um það tvent, að
rit hans verði vel þýtt og að hann
fái sem mestar tekjur af því, en
hann getur langsjaldnast haft
neina vissu um það, að þýðandinn
sé starfi sínu vaxinn og að þau
laun, sem honum eru boðin fyrir
þýðingarréttinn, séu sanngjörn.
Úr öllu þessu ætti skipulag það,
er eg sting upp á, að bæta. Nefnd-
in mundi geta séð um það, að
þýðingarnar yrðu svo góðar sem
kostur er á: hver höfundur fengi
að sama skapi mikið fyrir verk
sitt, sem það yrði vinsælt; áhætta
útgefenda yrði minni, er þeir
þyrftu ekki að greiða fyrir þýðing-
arréttinn nema útgáfan svaraði
kostnaði, og alt ómakið og töfin
við að hafa upp á höfundinum i
fjarlægu landi og semja við hann
með löngum bréfaskriftum hyrfi
úr sögunni. — Lesb. Mgbl.
Eg geri ráð fyrir, að margir
Reykvíkingar hafi heyrt Kliefar-
vatn nefnt, og sumir hafi komið
svo langt suður á bóginn, að þeir
hafi séð það. Vatnið liggur norð-
ur af Krísuvík í djúpri dæld milli
i Sveifluháls og Lönguhlíðarfjalla.
Yfirborð vatnsins er 135 m. hátt
yfir sió. Þ. er um 6 km. að lengd
og rúmir 2 km. að breidd, þar sem
það er breiðast. Sveifluháls ligg-
ur með endilöngu vatninu að vest-
an, myndar snarbratta hamrahlið
niður að vatninu. Er hann úr
hann úr móbergi og gnæfir þar
við himin sérkennileg og hrikaleg
tindaröð og eru sumir tindarnir
alt að 400 metra háir (397, 395,
389 m. etc.), en fjöllin hinumegin
um 300 m. há yfir sjó.
Allan þennan fróðleik um vatn-
ið geta menn fengið með því að
líta á nýia kortið af þessu svæði.
En hvað vitum vér svo meira um
þetta einkennilega og stóra vatn?
Bókstaflega ekki neitt. — Þetta
stóra vatn, sem liggur svona nærri
höfuðstað landsins, er algerlega
ókannað. En ýmsar kynujasögur
ganga um það, sem hefðu átt að
hvetja menn til að hefjast handa
og láta verða af því að kanna
vatnið rækilega. Sumir segja, að
vatnið sé “botnlaust”, eins og svo
mörg önnur fjallavötn hér á
landi, er þjóðsögurnar ræða um;
dýpi vatnsins hefir aldrei verið
mælt. Það er sagt, að fjara og
flóð fari fram í vatninu, og að
hér um bil 20 ár líði þar milli flóðs
og fjöru, eða milli þess að vatnið
er hæst og lægst. Þetta kann að
þykja ótrúlegt, en eftir því, sem
nákunnugir menn hafa skýrt mér
frá, er einhver fótur fyrir því, að
vatnið aukist og minki nokkuð
reglubundið. Á lágstöðutímum
vatnsins er sagt, að komi upp
leirur, er ná að klæðast stör, er
veiti góða slægju. — En þegar
vatnið eykst aftur, flæðir það yf-
ir þær og gróðurinn eyðist. 1
þjóðsögum er það hermt, að ekki
er kvikt líf í vatninu nema öfug-
uggi og loðsilungur, sem hverjum
manni sé banvæn fæða. Ýmsir,
sem eg spurði um vatnið, höfðu
sagt mér, að ekkert fiskikyns
myndi þar finnast. Nú í sumar
kom eg að vatninu og fór góðan
spöl meðfram því, og spurðist fyr-
ir um það hjá Krísuvíkurbúum. 1
vatninu er mikið af hornsílum.
Eru þau oft sérstaklega stórvaxin
in og svo mikið af þeim, að þau
reka stundum í land í hrönnum
í hvassviðrum. En líklega hefir
silungur aldrei í vatnið komist
síðan landið bygðist. — En myndi
þá ekki silungur geta þrifist í
vatninu? Því er enn ósvarað.
Vatnið er líklega alt að þriðjung-
ur á við Þingvallavatn. Gæti sil-
ungur dafnað þar vel. Ætti að
geta orðið þar bezta veiðivatn
stærðarinnar vegna. Líkurnar fyr-
ir því, að silungur geti þrifist þar
eru harla miklar. Hornsílamergð-
in í vatninu bendir á, að þar muni
vera nóg um æti og vatnið nægi-
lega súrefnisríkt, og að engu leyti
óholt fiski. — Þar sem eg kom að
vatninu, var allmikill jurtagróður
í botninum, og mjög mikið af
vatnskufungum, sem er uppáhalds
fæða silunga. Tel eg og víst, að
þar muni vera mikið af lifandi
vatnareki (smákröbbum o. fl.),
sem er nauðsynleg frumáta í
hverju fiskivatni.
Fyrir rúmum mannsaldri fékk
Árni Gíslason sýslumaður í Krísu-
vík mann til þess að sækja silung
eða silungsseiði í Elliðavatn, til
þess að flytja í vatnið. Silunginn
flutti maðurinn á hestum í skrín-
um. Sendimaður kom við 1 Hafn-
arfirði, drakk sig þar ölvaðan, og
dvaldi þar lengur en æskilegt var,
og dó allur silungurinn í skrínun-
um. Eigi að síður hélt sendimað-
ur áfram förinni með silunginn
dauðan og setti hann í vatnið og
hefir víst þózt reka erindi sitt vel.
Síðan þessi tilraun var gerð, hef-
ir enginn haft framtak í sér til
þess að gera aðra tilraun í þessa
átt.
Það getur varla vansalaust tal-
ist, að þetta mikla vatn í nágrenni
höfuðstaðarins verði ókannað enn
um margra ára skeið, og eigi gerð
tilraun til þess að flytja þangað
fisk. Vér eigum nú þrjá fiski-
fræðinga, og ættu þeir að taka
höndum saman um að kanna vatn-
ið. Strax og kringumstæður leyfa
ætti að flytja þangað silungaseyði
og vita hvernig þeim farnast i
vatninu. Eg tel harla líklegt, að
silungur geti þrifist þar. Hitt
Magnesia er bezt
við meltingarleysi
Flest fólk, sem þjáist af gasi í
maganum, annað hvort stöðugt
eða við og við, eða þá meltingar-
leysi, er nú hætt við að borða bara
vissa fæðu, sem því oft fellur illa
og eins við allskonar meðul, sem
eiga að bæta það sem að er, en eru
oft skaðleg. í þess stað fylgir fólk
nú þeim ráðum, sem hér hafa oft
gefin verið og taka annað hvort
eina tekskeið eða fjórar töflur af
Bisurated Magnesia í dálitlu af
vatni, eftir máltiðir, með þeim á-
rangri, að þeim batnar alveg og
þeir fara að geta borðað hvað sem
er og hafa góða heilsu. Þeir sem
nota Bisurated Magnesia, geta not-
ið fæðunnar með ánægju, því þeir
vita, að þetta góða meðal, sem
fæst hjá öllum lyfsölum, eyðir
gasinu og veldur því, að melting-
in verður auðveld og manni líður
vel. Þú ættir að reyna þetta sjálf-
ur, en vertu viss um að fá ekta
Bisurated Magnesia.
: er lagðar voru í endurnýjunar-
: sjóð, en gjöldin voru samtals kr.
1273,335.30, þar af til lagninga
[ kr. 85,099.67.
Tekjur landssímans árið 1928
| námu alls kr. ' 1,666,259.21, en
! gjöldin urðu alls kr. 1,170,361.63.
— Tekjuafgangur verður sam-
kvæmt þessu kr. 485,897.58, “og
er þessi upphæð”, segir í skýrsl-
unni, “10.1%. af því fé, er ríkis-
sjóður hefir varið til símalagninga
j til ársloka 1928, og rúmlega 9%
af þeirri upphæð, sem varið hefir
verið til símalagninga til sama
tíma, að meðtöldum framlögum
hreppsfélaga og annara.”—ísland.
Alþjóðabandalag flœkicga
getur ef til vill verið vafasamt,
hvort að silungur geti hrygnt
þar eða hvort silungshrogn geti
klakist þar út. Ef svo reyndist,
mætti hafa þá aðferð, að flytja
j seyði að árl. til þess að halda við
veiðinni, líkt og Norðmenn gera
| við um fiskivötn sín, þar sem
j klakstöðvar eru eigi notandi.
—Lesb. Mgbl.
I ______
Skýrsla
um störf landssímans árið 1928.
Símakerfið var aukið allmikið á
árinu. Lagðar voru landsímalin-
ur 48.07 km. að lengd, þar af nýj-
ar stauraraðir 116,07 km., og sæ-
sími 1.1 km.. — Úr ríkissjóði var
samtals varið til nýrra símalagn-
inga þetta ár 319,245 kr.
Fimtán sveitabæir fengu á ár-
inu einkasíma frá landssímastöðv-
unum.
Á Fagurhólsmýri í öræfum var
sett upp bráðabirgða loftskeytastöð
(talstöð). Kostnaður rmar 3,650
krónur.
í símalinuna milli Víkur og
Hornafjarðar (samt aukalínum)
voru keyptir allir staurar, krókar
og einangrarar og fluttir til lands-
ins á sérstöku skipi. Kostnaður-
inn rúmar 126 þús. kr.s
í innanbæjar-kerfinu í Reykja-
vík var lagt mikið af jarðsímum
(2,263.1 m.). Lengd víra var um
289,980 m.
Aðgerðir og endurbætur fóru
fram á flestum lírium og stöðv-
um landssímans. —. Yfir Hval-
fjörð, við Langeyri, var lagður
nýr sæsími í stað hins gamla (frá
1909)i. Nýi sæsíminn er 2,800 m.
langur. Gert var við sæsímann í
Önundarfirði.
í Keflavík og á Patreksfirði
voru sett ný miðstöðvarborð.
í árslok 1928 var lengd lang-
línanna (stauraröð) 3,271.9 km„
þar af sæsímar 105.9 km. og jarð-
símar 25.87 km. — Lengd víra var
alls 9,738 km.
Á árinu bættust við 24 stöðv-
ar, þar af 4 eftirlitsstöðvar og 1
jloftskeytastöð. iStöðvarnar eru
þessar: Álafoss, Hruni, Galta-
fell, Ásar í Gnúpverjahreppi, Hæli
í Gnúpverjahr., Fellsmúli, Stóri-
dalur, Hnjúkur, Flaga, Eyjólfs-
staðir, Ás í Vatnsdal, Breiðabóls-
staður í Vesturhópi, Stardalur,
Fjósatunga, Þverá, Skarð í Kald-
rananeshn, Drangsnes, Deildar-
tunga og Laugarvatn. Eftirlits-
stöðvar: Heiðarbær í Þingvalla-
sveit, Gilstaðir í Hrútafirði, Stóra
Vatnsskarð og Reykir í Mjóa-
firði. — Loftskeytastöðin á Fag-
urhólsmýri er áður nefnd. — Fá-
einar stöðvar voru lagðar niður,
þar á meðal Varmá í Mosfells-
sveit.
í árslok 1928 voru opnar til af-
nota fyrir almenning 266 lands-
símastöðvar. Auk þess voru þá
28 línueftirlitsstöðvar.
í árslokin síðustu voru talsíma-
notendur í Reykjavík taldir 2,347,
á Akureyri 230, í Hafnarfirði 190,
Vestmannaeyjum 122 og á Isa-
firði 112. — Á öllum öðrum stöðv-
um voru þeir innan við hundrað.
Á árinu voru afgreidd samtals
266,134 gjaldskyld símskeyti og
518,862 viðtalsbil með tekjum fyr-
ir landssímann, er nema að upp-
hæð kr. 1,148,610.89. Árið áður
(182f7> var skeytafjöldinn talinn
246,282, viðtalsbilin 465,090, og
tekjurnar kr. 1,032,257.85. — Sam-
kvæmt þessu hefir tala símaskeyta
hækkað um 8% og tekjurnar um
11.2%.
Aðrar tekjur 1928 námu samtals
kr. 168,921.64, auk kr. 26,581.37,
Dagana 21.—23. maí mátti sjá
misilitan hóp í borginni Stuttgart
á Þýzkalandi. Þar var haldið flæk-
ingaþing. Fæstir höfðu hugmynd
um, hvað í aðsigi var, því að
fregnin hafði borist á milli flæk-
inganna án allrar hjálpar dagblað-
anna og stjórnvöld borgarinnar
forðuðust að láta nokkuð upp um
þingið, því að óttast mátti geysi-
aðsókn ferðamanna til að fylgjast
með þessu einstaka þingi. — For-
göngumaður þingsins var Gregor
Gog flækingur. Hann hafði feng-
ið leyfi borgarstjórnarinnar fyrir
þinghaldinu og til Stuttgart
streymdu nú allir, sem vetlingi
gátu valdið af hinum frjáslu íú-
um þjóðveganna.
Á járnbrautarstöðinni kendi
margra grasa. Gamlir gráskeggir
í gauðrifnum og slitnum fötum,
ungir æfintýramenn, berfættir, í
stuttbuxum og með gítar á öxl, og
heilar fjölskyldur af flækingum.
Hingað voru þeir komnir til að
ræða um bræðralag flækinga —
alþjóðabandalag flækinga.
Ræður voru haldnar og flæk-
ingar sungu gönguljóð við gítar-
hljómana. Ræðumenn héldu mjög
fram heiðri flækinga í hvívetna.
Hver fann Ameríku? Var það ekki
æfintýramaðurinn og flækingurinn
Kristóer Kolumbus Hver bygði
Róm? Var það ekki landshorna-
maðurinn Eneas?
Þessar og þvílíkar spurningar
komu fram. Og með hlátri og
glensi gengur þessj kafli móts-
ins.
En það hefir líka sínar skugga-
hliðar. Það er arðlítið verk að
betla. Flestir flækingar verða oft
að taka sér verk í hönd dag og
dag. En á þinginu koma lýsingar
þeirra á vinnunni og verkstjórn-
inni. Þar sem flækingum er gef-
inn kostur á að vinna, er kaupið
lágt, aðbúð ill og vinnutími lang-
ur. Hér er enginn félagsskapur
til að gæta hagsmuna stéttarinn-
ar. En á þinginu kemur fram ó-
vænt tillaga: Við skulum stofna
bandalag — bræðralag flækinga.
Við getum neitað að vinna. Við
gerum Verkin vel og mörgum
vinnuveitendum er hagur að
vinnu okkar. Við fáum kaupið
hækkað! Skýlin, sem okkur eru
ætluð, eru léleg og uppihaldið
dýrt. Aðeins á fáum stöðum
njótum við góðrar aðbúðar.
Sambandið var stofnað. Sam-
heldni meðal flækinga hefir áður
verið til. Þeir hafa haldið listsýn-
ingu í Stuttgart. Foringi mótsins,
Gregor Gog, gefur út mánaðar-
blað fyrir flækinga og hann ætl-
ar sér nú með stofnun bandalags-
ins að koma upp flækingaheimil-
um víða um landið.
Það er siður, að bæjarfélag
bjóði þeim til veizlu, er þing halda
í sömu borg. Þetta gerði það ekki
í þetta skifti, en fólkið í borginni
lét fúslega af hendi rakna kaffi,
kökur, pylsur o, fl„ er tvær lag-
legar “farfugla” stúlkur gengu
um og söfnuðu til veizlunnar. Var
veizlan síðan haldin — hin veg-
legasta, er margir flækinganna
höfðu nokkurn tíma setið. Fór
hún vel fram, og að henni lokinni
dreifðust þátttakendur aftur um
landið. En minningin um þingið
mun lifa og það hefir styrkt sam-
heldnina með þessum olnboga-
börnum þjóðfélagsins. — Mgbl.
GIFTINGAR í RÚSSLANDI.
Ráðstjórnin í Rússlandi hefir
gert hjónabönd og hjónaskilnaði
mjög einfalda í landi sínu. Fólk
sem vill giftast, þarf ekki annað
fyrir því að hafa, en að ganga á
giftingarskrifstofu, fá þar stimpl-
uð skjðl sín og borga 60 kopek í
stimpilgjald. Með því er hjóna-
bandið orðið löggilt. Verði menn
orðnir leiðir á því næsta dag,
þurfa þeir ekki annað en snúa sér
aftur til sömu skrifstofunnar, fá
skjölin stimpluð, borga sama
r.timpilgjald og þá er skilnaður-
inn fenginn.
í Ukraine gilda þau lög, að menn
geta skilið við konur sínar, án
þess að hafa gert þeim nokkuð að-
vart um það áður. Þær geta jafn-
vel átt von á því, ef þær bregjða
sér út af heimilinu, að maðurinn
r.ái sér í skilnaðarplöggin á með-
an og að þau séu skilin að lögum
þegar hún kemur heim. — Lesb.
VEGAMÁL FÆREYINGA.
Nýlega voru vegamálin til um-
ræðu í Lögþingi Færeyinga. Tal-
aði Paturson þar um, hvað áunn-
ist hefði síðustu 25 árin. Sagði
hann, að lagðir hefðu verið 50 km.
langir vegir á þessu tímabili. Bar
hann þetta saman við vegahætur
á íslandi og víðar; sagði m. a. að
þar hefðu á sama tímabili verið
lagðir vegir, sem væru 1900 km. á
lengd, á Orkneyjum 850 km„ Shet-
landseyjum 800 km. Árlegt tillag
til vega er á Orkneyjum 550,000
kr„ Shetlandseyjum 450,000 kr„
og á íslandi fari um miljón króna
til vega á ári. En í Færeyjum
sagði Paturson, að sama og ekkert
hefði verið lagt til vega síðustu
4 árin. — Lagði hann til, að Fær-
eyingar tækju vegamálin í sínar
hendur, og var sambandsmaður-
inn Samúelsen á sama máli; því
þó Færeyingar sendu tilmæli til
Danmerkur um vegabætur, yrði
ekkert eða sama og ekkert úr
framkvæmdum. — Mgbl.
Fishermen’s Supplies Limited
Umboðsmenn fyrir—
Tanglefin Fiskinet, tilbúin af National Net and Twine Co.
Brownie kaðla og tvinna.
Vér höfum í Winnipeg birgðir af
Tanglefin Fiskinetjum, með lögákveðinni möskvastærð.
Maitre kagla og tvinna.
Kork og blý.
Togleður fatnað.
Komið og sjáið oss, þegar þér komið til Winnipeg, eða skrif-
ið oss og vér skulum senda yður Verðlista og sýnishorn.
Fishermen’s Supplies Limited
401 Confederation Life Bldg. Winnipeg. Sími 28 071
Rosedale Kql
Lump $12.00 Stove $11.00
FORD COKE $15.50 Ton
SCRANTON HARDKOL
POCA LUMP og
CANMORE BRICQUETS
Thomas Jackson & Sons
370 COLONY 8T.
PHONE: 37 021