Lögberg - 28.11.1929, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 28 NÓVEMBER 1929.
BlB. 8.
Cunard línan
hefir opinber-
lega v e r i ð
kjörin a f
s 5 á 1 f b o 8 a-
nefnd Vestur-
Islendinga til
aS flytja heim
[slenzku Al-
þingishátíðar
gestina.
J. H. Gislason,
H. A. Bergman.
E. P. Jðnsson.
Dr. S. J. Johannesson.
A. B. Olson,
J. Brandson, forseti.
G. Stefánsson,
Dr. B. H. Olson,
'S. Anderson,
G. Johannson,
S. K Hall,
A. C. Johnson,
Jonas Palsson,
P. Bardal,
H. Markusson,
W. A. Davidson.
L. J. Hallgrlmsson,
Spyrjist fyrir um aukaferölr.
Arlðandi að kaupa farbréf sem fyrst, til að tryggja sér gott pláss.
Frekari upplýsingar á öllum skrifstofum Cunard-félagsins, eða hjá
J. H. Gíslason, Convener Volunteer Committee, 409 Mining Exchange
Building, Winnlpeg, Canada. ^
Miss Thorstina Jackson, Passenger Executive Department
GUNARD LINE, 25broadway, newyork, n.y.
dórsyni í Sauðlauksdal. Þessar
tilraunir og aðrar báru lítinn á-
rangur. Fyrstu tilraunirnar með
trjárækt á íslandi, sem hafa bor-
ið sýnilegan árangur, eru gerðar
af þeim Skriðufeðgum (Skriðu í
Hörgárdal), Þorláki Hallgrímssyni
og Jóni, og Birni Kæmested á
fyrri hluta 19. aldar. Þeir gróð-
ursettu birki- og reynitré, sem
enn eru við lýði á nokkrum stöð-
um, t. d. Skriðu, Fornhaga, og
Lóni í Hörgárdal, Akureyri og
víðar. Þessi tré hafa staðið nær
heila öld, sem talandi vottur um
hverjir möguleikar væru hér til
trjáræktar, án þess nokkuð væri
gert í þeim efnum.
Árið 1899 var komið á fót trjá-
ræktarstöð á Akureyri. Þar hafa
verið gerðar tilraunir með trjá-
fræssáning og aldar upp trjáplönt-
ur, sem svo hafa verið seldar til
þeirra, sem tré hafa viljað gróð-
ursetja. Þau tré, sem bezt hafa
þróast á Akureyri, eru öjörk,
reynir, fura, greni og lævirkjatré.
Mörg trén eru nú 6—8 mftra há.
Af trjám þeim, sem alin hafa ver-
ið upp á Akureyri, eru nú gróð-
ursettir fagrir trjágarðar við bæl
í Eyjafirði, Þingeyjarsýslu og víð-
ar. Þetta hefir vel lánast.
Á Suðurlandi byrjaði kona ein,
— Guðbjörg í Múlakoti í Fljóts-
hlíð, — um aldamótin að ala upp
trjáplöntur. Það hepnaðist ágæt-
lega. Af plöntum þeim, er hún
hefir alið upp, hafa verið gróður-
settir trjágarðar á Suðurlandi,
einkum í Rangárvallasýslu. í
Reykjavík hefir einnig verið gert
nokkuð að trjárækt. Ýms mis-
tök hafa verið þess valdandi, að
árangurinn hefir víða orðið lítill.
Einstök dæmi sýna þó, að hér eru
góð skilyrði til trjáræktar, t. d.
gróðursetti Þorvaldur Thoroddsen
álm og hlyn við hús sitt í Reykja-
vík 1888. Þau tré þrifust vel og
sama má segja um mörg tré, sem
gróðursett hafa verið á síðarj ár-
um í Reykjavík.
Þessi dæmi, sem nefnd hafa
verið, og mörg fleiri, sanna það,
að möguleikar eru til trjáræktar
á íslandi. Það, sem nefnt hefir
verið, er alt bygt á framtaki ein-
staklinga, er útvegað hafa sér
plöntur til gróðursetningar. Hins-
vegar hefir ríkið síðan um alda-
mót látið vinna nokkuð að skóg-
rækt hér á landi. Starf skógrækt-
arinnar hefir aðallega verið í því
fólgið, að friða hinar litlu skóg-
arleifar. Þetta hefir borið undra-
verðan árangur. Birkiskógarnir
breiðast út og þroskast betur en
áður. iSvo hefir einnig verið
komið upp nokkrum trjáreitum til
að ala upp trjáplöntur og gróður-
sett skógarsvæði á nokkrum stöð-
um, t. d. Þingvöllum, Grund 1
Eyjafirði og víðar. Árangurinn
af þessu hefir verið seinvirkur.
Svo virði^t, að í óræktarjörð vanti
eitthvað til þess að trén þrífist
vel. Og ^tanda þau svo árum
skiftir án þess að vaxa á eðlilegan
hátt. Svo hefir þetta verið með
fururnar á Þingvöllum, við Rauða-
vatn og víðar.
Hverjar leiðir á að fara til að
klæða landið?
/
Af því, sem þegar hefir verið
sagt, er auðsætt, að möguleikar
eru til trjáræktar hér á landi
Árangurinn af því, sem gert hefii
verið, er undra góður, þótt mes
sé gert af vankunnáttu og engai
verulegar tilraunir verið gerðar
þessum efnum. Það virðist þv
vera leið opin til að klæða landií
á ný. En til þess að forðast mis
tök og lítinn árangur af starfinu
þarf að koma upp myndarlegr
trjáræktarstöð, þar sem trjáfræ
sé sáð og aldar upp trjáplöntur
stórum stíl, af þeim trjátégund
um, er bezt þrífast. Þessar plönt
ur á svo að gróðursetja þar sen
menn vilja rækta skóg, eða ai
gróðursetja við bæi og hús. J
þessari trjáræktarstöð á ennfrem
ur að gera tilraunir með alt er ai
trjárækt lýtur, svo sem hverja
tegundir geti þrifist hér, ræktun
araðferðir o. fl. o. fl.
Svona löguð trjáræktarstöi
mundi mynda undirstöðu að fram
tíðar trjárækt á íslandi, frá þess
ari stöð ætti að mega fá góða
trjáplöntur — þá væri hægt ai
kalla menn til starfa, svo landi:
yrði klætt á ný. — Fram að þessi
hefir verið vöntun á góðum trjá
plöntum, og þess vegna lítið ver
ið fert. Trjáfræssáning hér
óræktarjörð mundi bera lítinn á
rangur. Að hinum ungu trjá
plöntum þarf að hlúa á uppvaxl
arárunum. Það verður að ein
gert í trjáreitum (plante-skólum';
ndibiggVagtyæ :hh)ódmu asL v ö
Allstaðar, þar sem unnið er a
því að klæða löndin á ný, er kom
ið upp stórum trjáreitum og til
raunastöðvum. Mér er kunnug
um, að svo hefir verið gert í Noi
egi, Svíþjóð, Danmörku og Finn
landi. í öllum þessum löndur
er árangurinn augljós, stór svæ?
sem áður voru ber og nakin, haf
verið klædd skógi. Alkunnugt e
um józku heiðarnar. öll vestui
strönd Noregs var ber og nakin
nú er verið að klæða hana á nj
Jafnvel eyjaklasann, sem liggu
utan við ströndina, er farlð a
klæða skógi. En allar þessa
plöntur eru frá trjáræktarstöð\
unum.
Ef Vestur - Islendingar vilj
eitthvað gera til að stuðla að þv
að fósturjörðin verði klædd a
nýju, mundi ekkert hafa jafr
mikla þýðingu fyrir framtíð þes
Cr þú hefir aldrei
neina verki og
pC blóðið er hreint
og í bezta lagi þá
Lestu þetta ekki!
Vér gefum endurgjaldslaust eina
flösku af hinum frœga Pain Killer,
Blackhawk’s (Rattiesnake Oil) In-
dian Liniment
Til aS lœkna gigt, taugaveiklun,
hakverk, bólgna og sára fœtur
og allskonar verki.
Einnig gefum vér í eina vlku
meS Blackhawk’s Blood and Body
Tonic. Ágætis meSal, sem kemur í
Veg fyrir 90% af orsökum allra
mannlegra sjúkdóma. paS hreinsar
blðSiS og kemur líffærunum [ eSli-
legt ástand.
Blackhawk’s Indian Liniment kost-
ar $1.00 flaskan. MeSan þetta boS
stendur, sendið oss þessa auglýs-
ingu og $1.00 og vér sendum ySur
pðstfrftt tvær flöskur og vikuforða
af Blood and Body Tonic, alt fyrir
$1.00. Hjúkrunarkonur mæla meS
því. Ábyrgst aS vel reynist.
BLACKHAWK INOIAN REMEDY CO.
DEPT. 6.
296 Gladstone Ave.,
TORONTO 3, ONT.

máls, og að 1930 yrði komið á fót
myndarlegri tilrauna- og trjárækt-
arstöð.
S. Sigurðsson.
búnaðarmálastjóri.
Aths. — Þessa fróðlegu, ofan-
skráðu grein, sendi oss í vikunni
sem leið, búnaðarmálastjóri ls-
lands, hr. Sigurður Sigurðsson,
með þeim tilmælum, að hún yrði
birt í Lögbergi. Skal það nú með
ánægju gert, um leið og vér þökk-
um honum fyrir sendinguna. —
Ritsj.
Samkepni í framsögn
Fræðslumálanefnd sú, er kosin
var á síðasta Þjóðræknisþingi,
hefir nú í hyggju að koma af stað
samkepni í framsögn í sem flest-
um bygðum og bæjum íslendinga.
Samkepni sú, er deildin Frón
hafði í vetur sem leið, hepnaðist
svo vel, að engum getur dulist, að
slík samkepni út um bygðir, er
mjög æskileg spor til eflingar
íslenzku meðal uppvaxandi ung-
linga. í von um, að þetta hepn-
ist eins vel og samkepnin hjá
Fróni, hefir verið dregin upp
reglugjörð, sem hér fylgir, og á
að notast við samkepnina.
Eg hefi þegar skrifað til félaga
og einstaklinga út um bygðir, að
hrinda þessu í framkvæmd; en ef
einhverjir staðir, sem eg hefi
ekki skrifað til, vildu taka þátt i
þessu, vonast eg fastlega til, að
þeir gjöri mér aðvart.
Samkepnin verður fyrir börn upp
að 16 ára aldri, og verða tvenn
verðlaun veitt, silfur- og bronze-
medalía. Þau börn, er vinna silf-
ur medalíu, koma til Winnipeg og
keppa um gullmedalíu á þingi
Þjóðræknisfélagsins. Gert er ráð
fyrir, að arður af samkomum
þessum nægi til að borga fyrir
medalíurnar og kosta vinnandann
til Winnipeg. Mun nefndin sjá
um verustað handa börnunum og
að útvega medalíur. Samkepni
þessi þarf að vera búin út um
bygðir fyrir Þjóðræknisþing, svo
æskilegt væri, að sem fyrst værl
tekið til starfa.
Deildin Frón í Winnipeg, mun
halda sína samkepni einhvern tíma
í janúar, og vil eg benda foreldr-
um á, er ætla að láta börn sín
t^ka þátt, að gefa inn nöfn þeirra
til kennara Fróns eða undirrltaðs.
Þetta starf er til menningar á
marga vegu. Um leið og það er
til eflingar íslenzku, þá kennir
það okkar upvaxandi íslendingum
að koma fram fyrir almenning.
Einnig vekur það nýjan dug og
framþrá hjá þeim, eins og slíkar
samkomur ávalt gjöra.
Eg vona, að þátttaka bygðanna
verði svo góð, að gull-medalíu-
samkepnin geti orðið íslendmgum
til heiðurs.
Bergthór Emil Johnson,
1016 Dominion St.
* * *
Reglugjörð fyrir samkepni í
framsögn.
1. Samkepni þessi er aðallega
til að efla viðhald íslenzkrar
tungu meðal uppvaxandi barna
vestanhafs.
2. .Skal samkepni þessi haldin
undir umsjón deilda Þjóðræknls-
félagsins, þar sem þær eru, ann-
ars skulu valin félög eða einstak-
lingar, þar sem engar deildir eru.
3. Unglingar upp að 16 ára,
mega taka þátt í samkepninni.
4. Engin takmörk skulu sett
um efni eða lengd kvæðanna.
5. Tvenn verðlaun skulu veitt,
silfur og bronzt medalía.
6. Þeir, er vinna silfur medalíu,
mega taka þátt í samkepni fyrlr
gull medalíu, er haldin skal á
þingi Þjóðræknisfélagsins.
7. Skal stjórnarnefnd Þjóð-
ræknisfélagsins hafa umsjón með
veitingu verðlauna, eða skipa
nefnd til að sjá um þetta starf.
8. Þrír dómarar, valdir af þelm
er hafa umsjón með samkepninni
í hverjum stað, skulu dæma verð-
laun samkvæmt eftirfarandi regl-
um: (a)i Fyrir íslenzkt málfæri,
25%; (b) Skilning á efni, 25%^
Minni, 20%; (d)t Framkoma, 15%
(e) Meðferð, 15%. Alls 100%.
9. Ef nokkrar breytingar eðay
bendingar til ibóta fyrir sam-
kepnina þykja nauðsynlegar, skal
slíkt lagt fyrir aðal nefndina til
yfirvegunar.
Fáein orð að vestan
í Heimskringlu, sem út kom 6.
nóv. síðastl., birtist heillöng grein
eftir ritstjórann, S. F. f. H.
Yfirskrift greinarinnar er: “Fá-
ránlegur bæklingur um ísland.”
Ritgjörðin virðist lýsa svo miklu
hatri og flokksofstæki, og jaínvel
strákskap, að undrum sætir. Það
vill nú svo vel til að eg hefi
þennan bækling við hendina, sem
ritstjóranum verður svo margrætt
um, og var búinn að fá hann áður
en þetta áminsta blað Heims-
kringlu kom út.
Mér dettur ekki í hug að fara
að eltast við allar þær hártogan-
ir, sem þessi þriggja og hálfs
dálks langa ritgerð hefir með-
ferðis, því það mun hverjum heil-
vita manni augljóst, sem greinina
les, að til þess fimbulfambs, sem
þar er þyrlað saman, liggja annað
tveggja, lítt stjórnanlegt flokks-
hatur, eða þá óstjórneg afbrýðls-
semi, eða hvorttveggja, sem mér
er nú nær að ímynda mér. En
sem sannkristnum bróður sæmir,
tek eg ekki svo lítinn þátt í núver-
andi kjörum Heimskringu ritstjór-
ans, þar sem auðsýnilegt er, að
hann sér nú sinn flokk vera að
tapa svo hörmulega. Því þó að
hin sjáLfkjörna þjóðræknisnefnd,
svo kallaða, geti máske talið sér
dálítinn hóp íslendinga, sem henni
(nefndinni) hefir tekist að smala
saman nú í síðastl. tvö ár, með
marg-auglýstum fundahöldum og
fyrirlestra fargani, samfara ‘‘fðst-
um og bænahaldi”, þá virðist rit-
stjórinn nú vera ifarinn að sjá, að
sá hópur muni ekki vigta á móti
þeim íslendingum og annara þjóða
mentamönnum, sem með Cunard-
línuskipinu fer.
Þetta, sem nú hefir verið sagt,
virðist vera það, sem gengur nú
mest að ritstjóra Heimskringlu.
Hann er svo miklum gáfum gædd-
ur, að hann sér nú allareiðu, að
þeir háæruverðugu herrans þjón-
ar, með S. H. f. H. í öndverðri
fylkingu, verði ekki fyrir fyrsta-
flokks metorðum, er á Þingvöll
kemur.
Þó eg, sem þessar línur rita, sé
í 1500 mílna fjarlægð við Heims-
kringlu ritstjórann, þá get eg samt
ósköp vel séð hann i anda sitjandi
við skrifpíÆtið sitt,' með pennann
i hægri hendí, en auglýsingapésa
Cunard línunnar í vinstri, og sýn-
ist sem hagl hrjóti af augum hans,
og finst mér það mjög eðlilegt,
því enginn hefir enn dirfst að
bregða Hafnaættinni um hug-
leysi.
John Youkonfari..
Frá Islandi
Af Langanesströndum í Okt.
Frá byrjun júnímánaðar og þar
til í ágústmánaðarlok má telja að
tíðin hafi verið einmuna hagstæð
hér um slóðir. Sólríkir dagar,
stormalítið og úrkpmulaust að
mestu. Má því telja, að 'bæði
bændur og sjómenn hér hafi notið
vel verka sinna arðmestu mánuði
ársins. — En síðan í byrjun sept-
embermán. hefir verið fremur
vont tíðarfar, snjóað í fjöll og
heiðar og yfirleitt mikil um-
hleypingatíð.
Tún spruttu svo vel hér í sum-
ar, að af sumum fékst helmingi
meiri taða, en þau voru vön að
gefa af sér í meðal sprettuári.
Byrjuðu menn snemma að slá tún-
in og tvíslóu flestir eða allir slétt-
ur. Taðan náðist allstaðar með
ágætri verkun. Útengi var frem-
ur illa sprottið, en vel grænt. Hey
þau, er menn fengu, voru því góð
og náðust víðast hvar með á-
gætri verkun. Hættu menn slætti
snemma og munu allflestir hafa
verið búnir að ná upp öllum sín-
um heyjum fyrir göngur, sem þó
er mjög sjaldgæft hér.
Á Skálum og Bakkafirði hefir
fiskast vel í meðallagi í sumar,
en í Gunnólfsvík afburða vel.
Bezti báturinn þar (trillubátur
með fjórum mönnum)i fékk eitt
hundrað og fjörutíð skippund á
sjö vikum, en annar eitt hundrað
þrjátiu og fimm skippund á jafn-
löngum tíma.
Óhemju mikil síldarganga var
hér beggja megin við Langanes-
ið í júlímánuði. Frá Gunnólfsvík
voru eitt sinn taldar yfir tvo
hundruð síldarvöður í einu. Óð
síldin þá svo nærri landi, að
henda mátti steini út í sumar
vöðurnar. — Austfirðingar gerðu
út nokkra mótorbáta á fiskiveið-
ar hingað norður að nesinu í sum-
ar eins og að undanförnu. Munu
þeir hafa aflað vel, einkum þó
Norðfjarðarbátarnir.
Menn kvarta her mjög yfir vond-
um heimtum, enda viðraði afar-
illa bæði í öðrum og þriðju göng-
um. Er það haft eftir gangna-
mönnum, að naumast hafi inn-
heiðar hálfsmalast. Mikill snjór
var í heiðunum og krapahríðar-
veður, sem tók af alla útsýn og
vilti menn af réttri leið.
Slátrun er nýlega afstaðin.'"^—
Hafa dilkar reynst í meðallagi,
en menn kvíða lágu verði bæði á
kjöti og gærum. Dilkaslátur hafa
hér alment verið seld á krónu.
Enski botnvörpungurinn “Mer-
vina” frá Grimsby, kom á dög-
unum inn til Þórshafnar með slas-
aðan mann. Hafði maðurinn lent
í vírum og kjálkabrotnað. Botn-
vörpungurinn var fullfermdur og
fór beina leið heim.
Slæm kvefpest gengur hér, en
annars er heilsufar manna gott.
—'Vísir.
í meir en þriðjung aldar hafa
Dodd’s Kidney Pills verið viður-
kendar rétta meðalið við bakverk,
gigt, þvagteppu og mörgum fleiri
sjúkdómum. Fást hjá öllum lyf-
sölum, fyrir 50c. askjan, eða sex
öskjur fyrir $2.50, eða beint frá
The Dodds Medicine Co., Ltd.,
Toronto, ef borgun fylgir.
ENNA JETTICK MELODIES
again bring to you
SlR
HARRy Lauder
wíio will sing
SUNDAY, DEC. 1*t
ovcr th« N.0.C entire blue
net-worU and tupplementary
stations inciuding the Pacific
Coast net-work at eight o’clock
Eastem Standard Time
YOU NE.ED
NQ LONGER
er TOiD
THAJ'ýoií
HAVÍ A.N ‘
I.KAA < H 11
\ /Si thc conel'iiion ol Ennt Jcttidc M«lodi«,Slr H»rry
Lcwdm, Enn* Jcttick Gucrt ol Honoi, rrill oontlnu*
U. xoarim during timc mndc cvclUUc lUoiigk tk*
courtesy of ColUers’ Radio Hour.
NNA JETTICK HEALTH SHOES
ágœtir til jólagjafa
B0S£
Mary
P • V varðar mestu, er velja skal skó.
OniO pæKindi eru mikilvæg, fegurð
æskileg, verS þýðingarmlkiB, en án
þess að skórnir fari vel, haflð þér
hvorki fegurð, þægindi eða gott
verðmæti.
ENNfl JETTICK SHOES F*T
Vér höfum allar víddir,
mjög víða og mjög
þröngva. Areiðanlega
stærð fyrir alla.
AAAA til EEE - Stærðir 1 til 12
0g verðið? $7 til
Spyrjið um nýja ritið
‘The Care of the Feet’
Kostar ekkert
PBOMENADE
MACDONALD SHOE STORE LTD.
PH0NE 29 201 494 MAIN ST-
j SÉRFRÆÐINGAR I AÐ LÁTA SKÓ FARA VEL.
ÆFIMINNING
Sigurður Guðmundsson.
Sigurður sál. Guðmundsson
var fæddur að Riverton, Man.,
29. jan. 1891. Faðir hans hét
hið sama og hinn framliðni,
Sigurður Guðmundsson, en
móðir hans heitir Ingveldur
Jónsdóttir og á heima í Árborg.
Þessi hjón voru ættuð úr
Húnavatnssýslu á íslandi, en
fluttu til Ameríku fyrir mörg-
um árum og áttu ávalt heima
í Nýja íslandi eftir það.
11. ágúst 1916, gekk Sigurður
sál. að eiga Sesselju Jóhannes-
son, sem nú er eftirlifandí
ekkja hans.
Systkini hins framliðna eru
þessi:
Mrs. Schram, búsett í Wyn-
yard, Sask.
Ingibjörg Karvelsson, búsett
í Árborg.
Sigurrós Jóhannesson, Wyn-
yard, Sask.
Guðmundur Guðmundsson,
Árborg, og
Ragnheiður Pálsson, Árborg.
Börn hins látna eru fimm og
öll í ómegð: Sigurrós, Ingunn,
Sveinn, Jónína, Kristín.
Þau hjón voru nýflutt hing-
að, höfðu verið aðeins hálft-
annað ár hér um slóðir.
Sigurður dó 8. nóv. e. h. af
hjartabilun ásamt botnlanga-
bólgu og garnaflækju. Æfi-
skeið hans var að eins 38 ár,
9 mánuðir og 11 dagar.
Hann var trúlíneigður og
trúaður maður, elskaði guð og
góðar dygðir og vildi hvergi
vamm sitt vita.
Blessuð sé minning hans.
C. J. O.
MARTIN £> CO.
Tækifæris-sala
á
Kven-yfirhöfnum, furskreyttum
$19-75 til $55.00
$
Fyrir
aðeins
niðurborgun
20 vikur til að
borga afganginn
FUR-YFIRHAFNIR
Að eins 10% niðurborgun, meðan þessi sala stendur
yfir. Afgangurinn á mörgum mánpðum.
Seal, Muskrat, Persian Lamb, Wombats
Yfirhafnir
$65.00 til $265.00
KJÓLAR! KJÓLAR! KJÓLAR!
Við öll tækifæri. Allar nýjustu gerðir.
$12.75 til $35.00
KARLMANNA-YFIRHAFNIR (allar stærðir)
$19.75 til $55.00
Karlmanna-
alfatnaðir
Tegund, sem vér ábyrgjumst.
$29.50 - $49.50
CAMEL PILE
YFIRHAFNIR
$75.00
Hægir
borgunarskilmálar
Búðin opin til kl. 10 á laugardagskvöldum.
I1ARTIN £> CO.
Casy Paument$ Ltd.
2nd Ftoor, Winnipegr Piano Bidgr. Portogrc ond Hargrave