Lögberg - 10.04.1930, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FI&TUÐAGINN 10. APRÍL 1930.
Bls. 3.
t
i
▼
Sérstök deild í blaðinu SOLSKIN Fyrir börn og unglinga
s/^s/s/na>££^/ I
M O RGU N 8 ARI Ð. ’
GuSað var á gluggann minn,
Svo glatt, um dimma njólu.
Árla morguns upprisinn,
Ungur kom liann til mín inn,
Steig þar geisli’ á stokkinn minn,
Er stafaði undan sólu.
Rósafingur rétti hann mér,
Sem rúna letur skráði.
Seg þú mér ef sorgir ber,
Sviðann tek ég strax frá þér.
Hann gullkorn lagði’ í lófa mér,
Sem ljósafræi sáði.
Hann guðar alla glugga á,
Með glóbjart hár á vöngum.
Hann vekur hverja von og þrá,
Hann víkur ekki snauðum frá,
Hann gengur flestar götur á,
Með glóbjart hár á vöngum.
Og síðla kvelds, við sólarlag,
Er sólblik lék um græði,
Eg bað um annan bjartan dag,
Sem blessun dreifði á allra hag,
Því senn við hinzta sólariag
Eg sef í kyrð og næði.
Yndo.
GÓÐ VÖGGUGJÖF.
(Steinn sagði “Smára”)
Maður var í heiminn borinn. Lengi hafði
komu hans verið beðlð, með mikilli óþreyju.
Fríður var hann og föngulegur, sem vænta
mátti. Á þeim dögum var það siður dísa og
álfa, að koma á vettvang, þegar svona stóð á,
og gefa barninu vöggugjafir. Ein dísin gaf
því auðlegð, önnur metorð, þriðja næmi, fjórða
háttprýði, fimta fegurð, sjötta mælsku, sjö-
unda ástsæld, áttunda frægð o. s. frv. Allar
gáfu þær eitthvað af því, sem menn sækjast
mest eftir í lífinu. —
Þama fjölmentu þær, því nokkuð sérstak-
legaa stóð á með fæðingu þessa baras. Ein
dísin hafði orðið isíðbúnari en hinar, svo þegar
hún loksins kom að vöggu bamsins, vora hinar
allar farnar, og hún sá allar gjafimar, sem þær
höfðu skilið eftir í vöggunni. Þarna sá hún
saman komið alt það, sem mönnum þykir nokk-
urs um vert. Hún varð hrygg, því henni fanst
hún ekkert geta gefið, sem barninu gæti orðið
að liði; hinar höfðu gefið alt..
Hún settist við höfðagafl vöggunnar og
iiorfði hnuggin á barnungann, sem svaf fyrsta
dúrinn sinn í skrautbúnu vöggunni. “Hvað á
eg að gefa?” sagði hún hvað eftir annað við
sjálfa sig. Svo fór hún enn einu sinni að at-
huga gjafirnar frá hinum. Þá sá hún að engin
hafði gefið barninu þær gjafir, sem vinnandi
lýðnum verða dýrmætustu hnossin. Engin
hafði gefið því starfsþrána né nœgjusemina.
Þær höfðu gefið mörgu almúgabarninu þessar
gjafir, en — auðvitað — höfðu þær ekki álitið
'syni stórauðuga höfðingjans geta orðið slíkar
gjafir að nokkru gagni. “Jæja,” sagði síð-
búna dísin við sjálfa sig, “það er ekki líklegt,
að þessu barni verði lið að þessum gjöfum. En
ef eg á nokkuð að gefa, þá verð eg að gefa
þetta, því hinar liafa gefið því öll önnur gæði
lífsins. Enginn getur heldur vitað það fyrir,
hvenær hvað eina getur komið að haldi. Margt
getur breyzt um hagi mannsins á langri æfi —
eg sé að ein $tf stallsystrum mínum hefir gefið
þessum sveini langlífi — og sá, sítn fæddur er
í auðlegð, getur orðið fátækur á seinni árum.
Svo eg gef barninu starfsþrá og nægjusemi.,>
Svo rakti liún eftiskonar guðvefjarhnýti utan
af þessum tveim gersemum og óf því utan um
^rægðina, sem ein dísin hafði gefið baminu.
Árin liðu. Barnið varð smá^sveinn, sem allir
hjálpuðu til að eyðileggja, með dálæti og dekri.
Smásveinninn varð unglingur, sem átti kost á
öllum lystisemdum og nautnum lífsins. En hann
hafði óbeit á nautnunum, og kendi sáran til
lífsleiða, þegar hann var starflaus. Hann fór
jafnvel í hernað, til þess að forðast athafna-
leysi, þótt hann hefði megnasta viðbjóð á mann-
vígum. Hann jós út fé á báðar hendur, því
hann þóttist alt af hafa of mikið fé til umráða
—langt fram yfir þarfir sínar.
Unglingurinn varð fulltíða maður, sem helg-
aði alt sitt líf starfinu, en hafnaði alveg hefð
og auði og öðru því, sem hann áleit fánýti og
jafnvel hættulegt tímanlegri og eilífri velferð
mannanna. “Gefa mikið, en þiggja lítið,” var
kjörorði hans. Löngu fyrir andlát isitt — þá
var hann 82 ára — var frægð hans flogin um
allan heim. Það var hvorki auður hans né tign,
eða glæsimenska, því síður nautnir munaðar-
varnings, eða tízku-tildur, sem öfluðu honum
frægðar. Enda mun frægð á þann hátt fengin
sjaldan varanleg—sú frægð fær vanalega “ó”
sem forskeyti, þegar frá líður, en—frægð hans
mun seint fymast, því hún var reyfuð — við
vöggu lians — guðvefjarhnýtinu góða, sem
heilladísin, er síðan var verndarvættur hans,
óf með eigin höndum, og — gaf honum í vöggu-
gjöf.
Móðir míni sagði mðr, að engum gersimum
væri hægt að jafna saman við starfsþrá og
nægjusemi. Reynslan hefir kent mér, að hún
fór með rétt mál. Reynið sjálf að sannfærast
umað svo er! — Smári.
IIVERNIG JÖLASÁLMUR VARÐ TIL.
Það var á aðfangadagsmorgun. Marteinn
Marteinn Lúter sat við skrifborð sitt og var
að búa sig undir jólaræðuna. Skrifstofudyrn-
ar voru opnaðar, og inn kom Katrín húsfreyja
hans, og fremur gustmikil. “Góði Marteinn
minn, eg kemst ekki yfir helming af því, sem
eg þarf að gera fyrir hátíðina. Gerðu mér nú
þann greiða, að fara yfir í liina stofuna og
sitja við vögguna lijá honum Hans litla, svo að
eg þurfi ekki að tefja mig á því, að sinna hon-
um. ” — Marteinn Lúter tók biblíuna sína með
sér og settist við vögguna. Hanis litli svaf vært.
Lúter hvarf nú allur frá ræðugerðinni. Laut
hann niður að vöggunni og var með hugann
allan hjá syni sínum. Hver hugsunin tók við
af annari, og hann fór brátt að hugsa um hve
furðulegt það væri, að sonur guðs hafði legið
jötu rétt eins og hvert annað barn hinna allra
fátækustu foreldra. Honum varð það þá fyrir
sem oftar, að hann sótti hörpuna sína og lék
undir, er ljóðin brutust fram úr hjarta hans,
og þá orti hann við vöggu sonar sínis jólasálm-
inn alkunna: “Ofan af himnum boðskap ber”.
Lagið kom um leið af sjálfu sér, og hann söng
hvert versið af öðru við hörpuslátt. — Nú eru
um 400 ár liðin, síðan Lúter sat við vögguna
og orti sálminn. En síðan hefir sálmurinn ver-
ið sunginn á öllum jólum á mörgum tungum um
víða veröld. — Þegar Katrín húsfreyja kom
inn seinna um daginn, þakkaði Lúter henni fyr-
ir að hafa sett sig í það að gæta vöggunnar.
Hann átti einmitt því að þakka, að hann orti
jólaisálminn. Honum fanst eins og hann hefði
miklu síður getað ort sálminn við skrifborðið
en bamsvögguna. — (Þýtt). — Smári.
STEFNDU H Á T T!
Áfram, sviphýri sveinn —
láttu sigrandi þor
búa’ í sálunni’ og vekja þinn dug.
Vertu heilhuga og hreinn, —
þá mun hamingjuvor
veita liagsæla þroskun og dug.
Verði sólskin í sál!
Og hið síglaða fjör
gjöri samband við göfginnar þrótt.
Hreint og milt skal þitt mál, —
líkt og marksækin ör
ávalt miða til gagns fyrir drótt.
Vertu fús bæði og frár
til að framkvæma alt,
sem þú finnur að rétt styður mál.
Láttu æskunnar ár
verða æfinnar salt,
svo að aldregi sljófgist þín sál!
—Smári. Friðfik Friðriksson.
SPARAÐIR AURAR GRÆDDIR AURAR.
Siggi var 8 ára og Fríða systir hans á 7. ári.
Siggi var orðin vel læs og hafði gaman af að
lesa. Einn daginn rakst hann á bókina “Far-
sæld” eftir O. S. Marden. Fyrsta málsgreinin
sem hann las, var þessi: “Eyðslusemi er kvilli,
sem erfitt er að lækna.” Hann las áfram, og
hugsaði um það, sem hann las. Um kvöldið
sagði hann við Fríðu systur sína :
“Eg kal segja þér nokkuð, Fríða! Eg las
það í góðri bók í dag, að við höfum bæði kvilla,
sem er erfitt að Lækna. En það þarf að lækna
hann.”
“Þurfum við þá að fara til læknisins ? ’ ’
spurði Fríða, hálf-skelkuð.
“Nei. Við getum læknað hann sjálf. En
þá verðum við líka að gera það bæði og hjálpa
hvort öðru til þess. Þú veizt að við fáum istund-
um aura, sem okkur eru gefnir. Oftast kaup-
um við sælgæti fyrir aurana, og stundum ein-
hver bráðónýt barnagull. Nú skulum við aldr-
ei kaupa sælgæti í sumar, en gevma alla aur-
ana, sem við fáum, og vita, hvað það verður
orðið mikið í haust. Við fáum nógan og góð-
an mat, og þurfum ekki að vera að eta sælgæti.
Eg get smíðað okkur báta, tréhesta, trékarla o.
fl., sem við getum leikið okkur að, svo við þurf-
um ekki að vera að kaupa okkur ónýt barna-
gull í búðunum. Þetta skulum við nú gera,
Fríða mín! Við skulum ekki eyða nokkrum eyri
til óþarfakaupa í sumar.”
Aumingja Fríðu hraus hálfgert hugur við
þessari ráðagerð. Það var 'svo sem ekkert
fagnaðarerindi, sem bróðir hennar flutti
þama: Aldrei að smakka sætabrauð, gráfíkj-
ur, brjóstsykur eða súkkulaði alt sumarið!
Hart var það! En hún var orðin því svo vön
að líta upp til bróður síns, og liún sá sér ekki
annað fært en lofa því hátíðlega, að eyða eng-
um eyri um sumarið.
Foreldrar barnanna voru bæði ung og
hraust, og höfðu fasta vinnu mikinn hluta árs-
ins. Afkoma þeirra mátti því heita fremur
góð, svo að hvorki liöfðu þau né bömin af
skorti að segja. — 1 sama húsi bjó aldraður
verkamaðUr — einyrki — sem bað börnin oft
að gera sér greiða, svo sem að sækja mjólk
fyrir sig, kaupa smávegis í búðum og fl. þ. h.
Fyrir þessa snúninga galt hann þeim 1 kr. um
vikuna, í þær 25 vikur, sem hann hafði atvinnu.
Siggi stokkaði oft um línu fyrir sjómenn, og
kendi Fríðu litlu að hjálpa sér til við það; og
stundum sóttu þau beitu fvrir sjómenn, auk
margra annara snúninga, og fengu oft góða
borgun fyrir. Þau fóru oft í berjamó um sum-
arið og fengu marga aura fyrir berin, sem þau
tíndu. Þegar þau sögðu foreldrum sínum frá
fyrinetlun sinni, urðu pabbi og mamma mjög
glöð, og gáfu börnunum sínum aurabauk til að
safna peningunum í.
Svo var baukurinn opnaður fyrsta vetrar-
dag. Hvað margir aurar haldið þið að hafi
oltið úr honumf Hvorki meira né minna en
4860 auiar. Pabbi og mamma kystu börnin
sín ástúðlega og bættu 11 kr. og 40 aurum við
peningana þeirra, svro að þau gætu lagt 30 kr.
livort inn í isparisjóðinn. Pabbi þeirra sagði
þeim, að fyrsta vetrardag næsta ár, yrðu þess-
ar 30 kr. orðnar 31 kr. 35 aurar, þótt þau bættu
engum evri við uppliæðina. Hann sagði þeim
líka, að þau ættu að safna öllum aurum, sem
þau eignuðust héðan af, og aldrei eyða neinu
til óþarfakaupa. Það yrði gaman að sjá, hve
mikið þau ættu þá í sparisjóðsbókinni sinni
þegar þau fermdust.
Aldrei mundu börnin til, að þau hefðu lifað
slíka fagnaðarstund. En hvað þeim hafði líka
liðið vel þetta síðastliðna sumar! Aldrei orð-
ið veik, ekki einu sinni fengið tannverk né
magakveisu, en eignast aura næsturn því dag-
lega, og svo áttu þau nú heilmikla peninga. Þau
fundu það bæði — og það gladdi þau ósegjan-
lega — að “kvilli” þeirra var læknaður. Fyrir
löngu var þau alveg hætt að langa. í sætindi, og
þau höfðu aldrei skemt sér betur en þetta sum-
ar, þótt þau hefðu engin leikföng keypt í búð-
unum.
Er nú enginn af hinum ungu lesendum
“Smára” litla svo forvitinn, að hann langi til
að vita hvernig gleði þessara barna var háttað,
daginn sem aurabaukurinn þeirra var opnað-
ur? Þetta getur hann fengið að vita, ef hann
fer að al\reg eins og þau gerðu.
—Smári. Barnavinur.
JÓLAHUGSANIR KISU.
Mjá, mjá!
Mér finst standa mikið til.
Mjá, mjá!
í öllu því ég ekkert skil.
Mjá, mjá!
Alt er þvegið
alt er prýtt.
Alt eg fágað —
hreint og nýtt.
í dallinum mínum er mjólk og rjómi
og mikið af inndælum graut.
Mér í hvívetna sýndur sómi
— sjaldan ég þvílíks naut;
En sá matur! Mjá, mjá!
munur er nú á — á:
Stærðarstyrlta af fiski,
isteikt kjöt á diski —
og mikið meira
og margt fleira! —
En hvemig stendur á þessu
ég alls ekki skil. —
En það gerir ekkert til!
—Smári.
MÓÐURLEYSINGINN.
(Aðsend þýðing.)
Dómarinn sat í sæti sínu, strangur og virðu-
legur. En niðri á gólfinu var sökudólgurinn,
ófrýnn og skuggalegur. Þungum sökum var
hann borinn, og sannanimar gegn honum voru
alveg óhrekjandi. Dómurinn var að vísu ekki
enn upp kveðinn, en augljóst var að engin und-
ankomuvon var fyrir seka manninn. Hann
hlaut að sæta margra ára fangavist.
“Rís þú upp,” isagði dómarinn við seka
manninn. “Nú kveð ég upp dóminn yfir þér.
Átt þú nokkuð enn ósagt þér til varaar?”
Seki maðurinn stóð upp og talaði í hálfum
hljóðum. Það var svo sem ekki nein frambæri-
leg vörn, en það var andvarp úr djúpi hjartans:
“Eg var móðurlaus, þegar eg man fyrst eftir
mér. ’ ’ — Það1 varð dauðaþögn í salnum. Dóm
arinn beið með að kveða upp dóminn. Tárin
komu fram í augu margra. Heit samúðaralda
fór um salinn, og hún vermdi kalt hjarta af-
brotamannsins. Hann tók aftur til máls og þá
runnu honurn tár um kinnar: “Eg stæði ekki í
þessum sporam í dag, ef eg hefði átt elskandi
móður, sem grátið hefði yfir mér og beðið
fvrir mér.”
Aumingja maðurinn. Hans beið vitaskuld
fangelsisvist, en sagan minnir á orðtakið:
“Fár sem faðir, en engin sem móðir.” •— Eng-
inn fær lýst því, hvað móðurkærleikurinn má
sín mikils. Guð náði og vemdi hvern þann
ungan svein, sem aldrei hefir komið undir
vanga mömmu sinnar og heyrt bænarkvak
móðurástarinnar fyrir .sér. — Móðurhjartað er
og verður heitast.
—Þakkaðu guði, ungur lesandi, fyrir góða
móður og alla ást og umliyggju hennar.—
—'Smári.
“ SYSTIR OKKAR.”
(Þýðing úr þýzku.)
Fyrir nokkrum árum bar svo við í borg
einni þýzkri, að unglingsstúlka slagaði dauða-
drukkin á götu og datt alt af öðru hvoru endi-
löng í götuforina. Mikil umferð var þar og á-
horfendumir því margir,.en þó undarlega megi
teljast, þá virtist sem flestir þeirra hafa sér-
staka ánægju af hrakförum unglingsstúlkunn-
ar. Einstaka maður lét sér þó fátt um finnast,
og fór einhver þeirra að svipast eftir lögreglu-
þjóni til að koma stúlkunni undan og vitanlega
í fangelsi. En þegar hæðnishrópin og hlátur
fjöldans kvað'sem hæst við, þá kom ung og vel-
búin stúlka þangað og sá hvað um var að vera.
Gekk hún rakleitt þar að, sem dauðadrukna
stúlkan lá í forinni, og reyndi að reisa hana á
fætur og þvo aurinn af andliti hennar og fót-
um. En sem einn ungur maður, snyrtilega bú-
inn sér það, kallar hann úr hópnum isem hæst
hló áður: “Látið hana liggja í forinni. Hún
kann hvort sem er bezt við sig á götunni.” —
Þetta þótti afar-fyndið og var hlegið dátt að.
En unga stúlkan svarar einbeittlega og ákveð-
ið: “Nei, alls ekki, herra minn!. Komi held-
ur einhver ykkar og hjálpi mér. Hún er systir
okkar.” — Enginn — alls enginn kom samt sem
áður henni til hjálpar. — En hvað myndir þú
hafa gert, ungur lesandi? . . . Mundu að bræðra-
lagsandinn \er kjarni |fagnaðarerindis Jesú
Krist. — Smári.
SPAKMÆLI.
Það er sagt að þögn a réttum tíma, sé gull-
væg,-----en hins gæta fáir, að þögn á röngum
tíma getur valdið hraparlegum miskilningi. —
Anon.
Vertu aðgætinn á. alt í daglegu lífi, en ekki
sízt á framkomu þeirra, sem þú ert líklegur að
þurfa við að eiga; margur fær illan árekstur
fyrir eftirtektaleysi á hlutunum í kring um
' sig. — Anon.
Snúið úr ensku af Jakobinu J. Stefánsson.
Heola, Man.