Lögberg - 09.04.1931, Blaðsíða 1

Lögberg - 09.04.1931, Blaðsíða 1
44. ARGANGUR WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 9. APRÍL 1931 NÚMER 13 Palladómar 26. marz. Eftir hinar mörgu urgur á Þ‘ngi um hveitisamlagsábyrgðina, var það hressandi að heyra Col. Taylor í gær (25. marz), gefa í stnttu máli stefnu afturhalds- ílokksins, jafnvel þótt það sé ei'íitt enn, að vita fyrir víst hvað er hvað. Col. Taylor lýsti því yfir, að samlags- og samvinnusala væri orðin sveitlæg á meðal vor, og yrði að fylgja henni, viðurkenna hana og auka. — Mr. Bracken sPurði, hvort það innibindi að- eins hreyfinguna um hundrað af hundraði í samlagi, — allir ættu a<5 vera í Samlaginu? — Col. Tayl- °r sagði, að það innibindi í sér hugmyndina, hundrað af hundr- f’ði; jen að saAnlagssamningarn- ir, hingað til 1 viðurkendir, hafi haldið mönnum of föstum. Hann 'agði til að meðlimum þeim, sem væru óánægðir, væri leyft fara úr félaginu; því að hið eina samla!g, sem gæti þrifist, v®ri það, sem fult væri á barma at ánægðum meðlimum. Ef að Waður verður óánægður, veikir tað félagsskapinn, að halda hon- Uln innan veggja. ILofum hon- Uln að fara út og viðra sig, og fara svo hvert sem honum sýnist. í*á mæltist Col. Taylov til ^ess, að stjórnin losaði Samlags- rnenn við allan ótta um það, að farið yrði að lögsækja þá, hvern °g einn, í því skyni að fá endur- b°rgað tapið á sölu uppskerunn- ar 1929. “Betra að tapa dálitlu”, Sagði leiðtogi afturhaldsmanna, en að þren'gja meira að hinum atlareiðu aðþrengdu bændum.” Col. Taylor sagði líka, að sinn flokkur væri á móti því, að nokkr- ar ábyrgðir yrðu gefnar. í fyrsta Lgi sagðist hann hugsa, að banka- haldarar hefðu leitt forsætisráð- herra Sléttufylkjanna hálfblind- andi út í að gefa ábyrgðir í fyrst- unni. Það hefði verið gott að hann (Col. Tayior)t hefði sagt bað fyrir ári síðan. Það hefði Líálpað oss. En hvað sem því Iíhur, þá lýsti hann yfir því, að atjórnin hefði ekki viðh;ft næ'gi- iega varfærni við umsjón sam- ‘agshreyfingarinnar síðan hún gekk í ábyrgðina — ekki “vakt- að” ráðsmann Samlagsins nógu yel. Hann benti á, að þegar rík- isstjórnin kom á sjónarsviðið: fa) þá hefði nýr ráðsmaður ver- jð útnefndur; (b) sölureglugerð- inui hefði verið breytt; (c) yfir- skoðunarmenn hefðu verið sett- lr- En þegar forsætisráðherrar Sléttufylkjanna hefðu verið a ð, hefði ekkert ákveðið verið gert, e'g Samlagsmenn hefðu velt sér í °barfa, eins og (víðvarpi, sem hefði átt að skoðast “mentandi”, en hefði í raun og veru verið grimdarfult áhlaup á utanfélags- Ptenn og bændur. Col. Taylor er á móti frum- Vnrpum þeim, sem liggja fyrir Pingi í þessu efni, vegna þess að bau gera ráð fyrir að áframhald Verði á ábyrgðum þeim, sem bingið gekk í fyrir ári síðan. Og hann er á móti því, að ábyiigðin yerði endurnýjuð. Hann er líka a móti þessum frumvörpum vegna Pess, að ekkert er sagt um stefnu * þessu sambandi í framtíðinni. _ví betra, sem menn fá meira að v,ita um hvað á að gera í fram- tíðinni, álítur hann, fyrir alla niutaðeigendur. Hin núverandi aonunglega rannsóknarnefnd, sem ef að starfi, ætti að fá umboð yitt stækkað, svo hún gæti feng- ‘ð upplýgingar um hvernig eða undir hvaða fyrirkomúlagi, sam- yinnuhreyfingin getur þrifist. hin nýja stefna innibindur meiri o!g áframhaldandi ábyrgðir, Pá ætti stjórnin að láta fólkið Segja, hvað því sýnist um málið, sem er sama sem að segja, að Pað ættu að verða almennar feosn- ’ngar næsta ár, — Taylor’s að- erð að tala. — Mr. Bracken aagði, að ekki yrði gengið í neina abyrgð, svo ag þingið vissi ekki a Pví, sem er sjáanlega bending Uln. að svo geti farið, að stefrit erði til aukaþings. (Meira kaup yr*r þingmennina). • 8e®r- Muirhead (Gov. Norfolk), j . beldur samnin!gi nr. 3 við Sam- f . > og skammast sín ekkert s'ari*. Pað, flutti stutt erindi, og ?a> að Samlagsmenn vildu e duj. ^orga fjj þag sem ‘ Jornin hefði ■ofhörga‘0, beldur bv' ^amlagið liði undir lok, M ** h.ann vissi hvað það þýddi. J ■ P^rum orðum myndi hann “Föllum í hendur guði; jf"? 1 Pendur Spánar.” Ef Sam- ej ! verður ekki eyðilagt, með , nhverju sérstöku “uppistandi”, ^a Ver®ur skuldin borguð, sa!gði bæn!í ’”Samlagið hefir gefið öðrn Um meira traust hverjum á 111 ’ en nokkuð annað um mörg undanfarin ár”, sagði hann. “Og samkepnin hefir leitt oss út í ó- skapnað þann, sem vér nú höfum innan vébanda vorra. “Standið fast Craigellachie! og látið ekki undan síga!” — Mr. Evans sleit umræðum. Þá ruddist þingheimur í gegn um kornútsæðis reglugerðina; því vér höfum lesið um það, að vorið sé komið, og vér viljum heldur trúa því, heldur en óveðr- inu, sem sjáanlega æddi og hringiðaði kring um þinghúss- byggin'garnar, /þegar vér vorum að brjótast norður á leið til Carlton strætis. 31 marz— Það er hart fyrir viðvaning, sem er að reyna að komast áfram í veröldinni að láta á sér bera, þegar helmingur þingmanna heldur stöðugt áfram að taka fram í fyrir honum, þegar hann er að tala. Vér höfum meðlíð- an með Mr. Garson (Gov. Fair- ford), sem flutti langa og dálít- ið þunglamalega ræðu frá aftari bekkjunum, sem átti að bera blak af Mr. Bracken. Hann var varla kominn almen^ilega af stað, þeg- ar Col. Taylor, hinn alvani bar- dagamaður, byrjaði að grípa fram í fyrir honum. Hann bað um orðið aftur og aftur, til þess að sjá um að Mr. Garson færi aldrei út fyrir vébönd þess, sem álitið væri leyfilegt og sæmilegt. Vand- ræðin voru þau, að Mr. Garson (þegar hann var að tala um hveitisamlagsfrumvörpin) sagði eitthvað, sem virtist vera ásökun um, að Col. Taylor hefði gjört eitthvað, sem ekki virtist sann- gjarnt. Eftir því sem Mr. Garson sagðist frá, hafði Mr. Bracken sýnt Col. Taylor, svona undir fjögur augu, hvernig fjárhagur Samlagsins stæði, og hvernig menn hefðu hugsað sér að selja. — Col. Taylor bað um orðið' á augabragði. Hann- sagði, að þetta hefði sér verið sýnt heimullega, og þegar einn maður sýndi öðr- um eitthvað, svona undir fjögur augu, þá ætti sá fyrnefndi ekki að sleppa slíku við aðra menn, ella væri drengskapur hans í veði. Ef hann gerði sig sekan um að láta fleiri vita, þá væri hann ekki lengur heiðvírður maður. Þegar loksins að Mr. Garson hafði skriðið út á völlinn undan árásum Col. Taylors, þá höfðu tveir aðrir, góðir og gamlir i- haldsmenn, náð haldi á honum, svo hann losnaði eiginlega aldr- ei. Mr. Garson gekk svo langt að segja, að Col. Taylor talaði um sinn eigin drengskap og virð- ingu, aðeins þegar hann kæmist í klemmu. Eins og fullkomlega heiðvirðum manni sæmdi, svar- aði Col. Taylor þessu engu. Vér erum að tala um sérstak- lega heiðvirða menn, og mættum því geta þess líka, að seinna um daginn var Mr. Schultz (Lib. Mountain) að flytja mjög snotra og vandaða ræðu, og vék að ýmsu, sem Mr. Evans hafði sagt um Hveitisamlags frumvörpin, og gat þess, að það !gerði minstan mun, fyrir hverja þingmaður væri að vinna; en hitt væri meira um vert, hvort skoðanir hans og bendingar um málin, væru heil- brigðar eða ekki. — Mr. Evans, sem, var sagt, þegar hann kom til baka frá Neepawa, að Mr. Ivens hefði verið að reyna að “negla húð hans á girðinguna” á föstudaginn, bað nú um orðið, og spurði sk)/rt og skorinort, hvort þetta væri á nokkurn hátt bending til sín um það, að hann væri “partiskur” eða tilheyrði einhverri “klikku”; ef svo væri, þá gerði Mr. Schultz svo vel að taka það aftur strax. — Mr. Schultz, sem meinti ekkert nema gott eitt, hreinsaði andrúmsloftið með því að segja, að sér hefði ekki dottið neitt þvílíkt í hug, og Mr. Evans settist niður. ■Sjáanlega getur enginn gefið slíkt í skyn, um slíkan mann sem Mr. Evans, og sloppið án hegningar. —Já, það var eftir- minnilegur dagur fyrir alla, við- víkjandi drengskap og virðingu margra hinna stærri manna. Mr. Schultz sagði, að allir þeir, sem tilheyra hans flökki (allir fimm) áliti, að Samlagssamning- urinn gefi ekki Samlaginu rétt til þess, að innheimta nokkrar aukav borganir frá Samlagsmönnum. Hann álítur ósanngjarnt, að inn- heimta ábyrgðarféð frá Samlags- mönnum einum; því ábyrgðin hefði átt að ná til allra bænda, í sam- laginu eða utan. Hann álítur samt, að Samlagsmenn ættu ekki að leysast frá skyldum sínum gagnvart félagsskapnum, heldur standa fastir með honum. Hann hefir mikla trú á Samlaginu og þorpi, sem hann kallaði “Baldur —áður og eftir”. Áður en Sam- ('Framh. á bls. 5J MRS. STEINUNN DAVIDSON. Hún andaðist hinn 2. þ.m., á Al- menna spítalanum hér í borg- inni, 75 ára að aldri. Til þessa lands kom hún fyrir 27 árum og var lengst af á Gimli, nema síð- ustu árin hjá syni sínum, W. A. Davidson, 328 Oak Str., Winni- peg. Maður hennar, Andrés Davidson, lifir hana, og fjögur börn þeirra: W. A. Davidson, sem fyr er nefndur; Trausti David- son á Gimli, Mrs. M. J. Thorarin- son o!g Mrs. H. M. Sveinsson, báð- ar í Winnipeg. Jarðarförin fer fram í dag, miðvikudag, kl 3.30, frá Fyrstu lútersku kirkju. Fálka-flug Fálkarnir fá leyfi frá City Parks Board um afnot af Sargent Park í sumar; er tæplega hægt aÖ hugsa sér heppilegri staö til íþrótta iðkana að sumarlagi. Vér vonumst nú eftir að sem flestir ungir Islendingar inn- ritist í félagið, og sleppi ekki þessu ágæta tækifæri. Þarna verða þreytt kapphlaup, stangarstökk og öll önn- ur vanaleg “field sports”. Ágætt tækifæri til þess að þjálfa síg fyr- ir íslendingadaginn. Vér þurfum 24 unga íslendinga til þess áð taka þátt í íslenzkri glímu, 40 til þess að taka þátt í diamond ball, 30 til þess að taka þátt i hlaup- um og stökkum og fjöldan allan til þess að taka þátt i ýmsum öðrum i- þróttum. lnnritist nú áðnr en að dcildar- skifting fer fram. Whist Drive, kaffi, dans, í G. T. húsinu á laugardags kvöldið. \ erð- laun gefin, inngangur 250; byrjar kí. 8:15. MuniS að koma—munið að kcma í tíma. A. G. M. Hveitisalan Um ekkert virðist vera talað nú á dögum, eins mikið og hveit- ið. Fundir eru haldnir víðsveg- ar, jafnvel heil þing, til að ræða um hveitisölu og hveitikaup. Eitt slíkt þing var haldið í Róma- borig fyrir skömmu, og þar voru saman komnir fulltrúar frá eitt- hvað 40 til 50 þjóðum, þeirra, sem kaupa þurfa hveiti, og þeirra, sem hafa það til sölu. Árangurinn virðist hafa orðið lítill eða enginn. Fulltrúarnir skiftust í tvo flokka. í öðrum flokknum voru þeir, sem hafa hveiti til að selja og vilja vitan- lega fá sæmilegt verð fyrir það. 1 hinum flokknum þeir, sem ekki vilja kaupa, eða ekki fyrir það, sem kalla mætti sæmilegt verð, að minsta kosti. Ekkert sam- komulag eða úrræði, að því er séð verður. Annan fund ætla fulltrúar frá þeim þjóðum að halda, sem hveiti hafa til að selja, í næsta mánuði. Verður sá fund- ur haldinn í London undir for- ystu Hon. G. H. Ferguson. Stórkoállegur jarðskjálfti Um mánaðamótin síðustu uröu stórkostlegir jarðskjálftar í borg- inni Managua í Nicaragua. Ellefu skarpir kippir hver á fætur öðrum, og segja fréttir þaðan aS sunnan að mikill hluti borgarinnar hafi hrunið og um þúsund manna farist og tjónið muni nema $30,000,000. Meðal þeirra, sem fórust voru marg- ir Bandaríkjamenn, því þeir voru þarna margir og höfðu þar mikil viðskifti. Utbreiðslufundur Síðastliðið miðvikudagskveld var haldinn útbreiÖslufundur í Good- templarahúsinu undir umsjón stúkn- anna. Var þar margt til skemtun- ar og ein alllöng bindindisræða. Gunnlaugur Jóhannsson stýrði fundinum og byrjaði hann með stuttri ræðu. Skýrði hann frá því, að mönnum væri að skiljast það betur og betur með ári hverju að á- fengisáhrifin á þjóðlíkamanum væru að sínu leyti eins og blóðeitrunar- áhrif á líkama einstaklingsins. Eins og þaö væri áríðandi að grípa til rót- tækra ráða til þess að lækna blóð- eitrun; þannig væri þess ekki síður þörf að rista djúpt í kaunin til þess að komast fyrir rætur áfengiseiturs- ins í þjóðlíkamanum. Dr. B. J. Brandson, sem er með- limur stúkunnar Skuld, flutti aðal- ræðuna; var hún bæði hvetjandi og íræðandi. •Ilefði hún i raun réttri átt aS birtast öll í heild sinni, því hún var þörf og ákveðin hugvekja fyrir bannmenn og bindindisvini, en sökum þess að það er ekki hægt verður að nægja að 'birta úr henr.i fáein atriði. Ræðumaður hóf mál sitt með því að sýna fram á hversu afarmiklu bindindishreyfingin hefði komið til leiSar þegar tekið væri tillitr til þess að sá félagsskapur væri í raun og veru kornungur. Kvað hann það æfinlega hafa verið reynslu liðinna tima, að hreyfing, sem ris upp til þess að brjóta niður gamlar og rót- grónar venjur, ætti erfiðleikum og jafnvel ofsóknum að mæta. Hér ’nefði verið um að ræSa eina allra rótgrónustu venju mannkynsins; enda hefði hreyfingin verið litin illu auga og mótspyrna gegn henni afar- sterk. En þrátt fyrir það væri á- rangurinn kraftaverki næst. Bað hann áheyrendur sina að renna aug- um aftur í tímann um tuttugu ára skeið og íhuga þær stórfeldu breyt- ingar, sem skeð hefðu síðan. Hefði einhver spáS því i þá daga, að árið 1930 yrði bindindisáhrifin orðin eins almenn og búin að afkasta eins miklu og raun væri á, mundi það hafa verið skoðað eins og hverj- ir aðrir marklausir draumórar. Aðalhlutverk bindindisliðsins kvaS Dr. Brandson það vera að fræða bæði einstaklinginn og heildina um ábrif/'og skaðsemi áfengisnautnar- innar; vekja meðvitund allra fyrir því að hér væri ekki einungis um ó- þarfa nautn að ræða, heldur bein- linis skaðlega nautn og hættulega. Þegar sú sannfæring hefði fest ræt- ur, þá væri málinu borgiö. Sín skoðun sagði ræðumaður, að væri sú, að bæði hér og í Bandaríkj- um hefði það verið heillavænlegfa að bannlögin hefði ekki komið eins fljótt og þau geröu. Bindindisfræðsl- an hefði ekki verið orðin nógu al- menn og nógu rótgróin til þess að þjóðin stæði einbeitt og líttskift á bak við lögin; en til þess að virðing fyrir lögum og hlýðni við þau gæti átt sér stað, v;eri djúp og víðtæk sannfæring fyrir nauSsvn þeirra og réttmæti aðalskilyrðið. Bannlögin hefðu t. d. hér í Canada komist i gildi á þeim tímum þegar hugir manna voru einskorðaðir við stríðs- málin og engu öðru var nokkur veru- legur gaumur gefinn. Sama væri að segja um Bandaríkin. Þegar svo stríðinu lauk hófust á- rásir á lögin frá hálfu jæirra, sem á vínsölunni vildu græða. Nú voru bindindismenn orðnir verjendur málsins, en hingaS til höfðu þeir ver- ið sækjendur. Einskis var svifist af hálfu áfengissalanna og fylgifisk- um þeirra. Þeir bæði brutu lögin sjálfir og hvöttu aðra til að brjóta þau. Var það aðallega gert í því skyni að reyna að sannfæra almenn- ing um það að ekki væri mögulegt að framfylgja slikum lögum. Kvað ræðumaSur þá menn, er í stórum stil verzluðu með áfengi þar sem vín- bann hefði verið samþykt, hættuleg- asta allra manna í því tilliti að skapa virðingarleysi fyrir lögunum yfir- leitt. Þá kenningu kvað ræðumaður æfinlega hafa verið heimskulega i sínum augum, að af því bannlögin væru brotin, ætti að nema þau úr gildi. Kvaöst hann engin lög þekkja, sem að fullu væri haldin og aldrei brotin, samt mundu fáir vilja ráð- leggja afnám allra laga af þeirri á- stæðu. Mikið kvað hann gert til þess að fá bannlögin afnumin i Bandaríkj- unum, en taldi mjög litlar líkur til að það tækist. Hér i Canada væru lagabreytingar og laga-afnám til- tölulega auðvelt mál. Fyrir sunnan Saknar hans ekki Miss MacPhail, sem er eina konan sem sæti á á sambands- þinginu í Ottawa, sagði hér um daginn, í þingsalnum, að vegna Ontario-fylkis, þar sem hún á sjálf heima, þætti sér einstakleíga vænt um, að Hon. G. Howard Ferguson væri farinn þaðan, og hún sagðist þakka Bennett for- sætisráðherra hjartanlega fyrir að hafa losað Ontario við hann. Hins vegar sagðist hún taka sér þetta nærri vegna Breta, sem nú verða að sitja uppi með hann, og hún tæki sér nærri að sjá slíkan stjórnmálamann, sem Ferguson, vera til þess kjörinn, að vera fulltrúi Canada í London. En hvað sem því liði, þá þætti sér þó mjög vænt um, að hann væri farinn frá Ontario. Miss Mac- Phail tók það sérstaklega fram, að þegar hún se!gði þetta, væri sér full alvara Thompson fallimj Borgarstjórakosnin'gar fóru fram í Chicago á þriðjudaginn í þess- ari viku, og féllu þær þannig, að Anton J. Cermak (demokrat) var kosinn borgarstjóri með 191,916 atkvæðum fram yfir Williám Hale Thompson (Big Bill), sem verið hefir borgarstjóri í Chicago síð- ustu þrjú kjörtímabilin. Kosn- ingarnar fóru fram friðsamlega í þetta sinn, sem oft áður hefir orðið nokkur misbrestur á. Konungurinn veikur Undanfarna daga hefir Geoúge konungur verið töluvert lasinn. Læknarnir segja, að hann hafi slæmt kvef, en telja sjúkleika hans ekki hættulegan, eða ekki enn sem komið er. landamærin væri öðru máli að gegna; lög, sem þar væru samþykt og orðinn þartur af stjórnarskránni væri nálega ómögulegt að nema úr gildi, enda væri krafan um afnám •bannlaganna aðallega frá hálfu brennivínsliðsins, sem væri í mikl- um minni hluta. En sá minni hluti væri afar hávær og hávaðinn mest- megnis í því skyni gerður að villa sjónir og láta fólk halda að hann væri rödd meirihlutans. Sjálfur hafði ræðumaður verið á ferð í Bandarikjunum og grenslast eftir Jæssu persónulega og niður- staða hans varð sú, að hávaðinn og kröfurnar tyn afnám bannsins væri aðallega i stórbæjum, t. d. New York og Chicago, en í öllum smærri bæjutn og úti á landsbygðinni væri almenn ánægja með lögin. Hér í Manitoba kvað ræðumaður eitt einkennilegt atriði hafa komið fyrir í sanífcandi við áfengis löggjöf- ina. Bindindismenn hefðu haldið því fram og þvi hefði alment verið trúað að ef konur fengju atkvæði væri úti um alla áfengissölu. Svo hefðu verið greidd atkvæði um málið af karlmönnum einum og þeir hefðu með lögum rekið áfengið í útlegð, en þegar konurn hefði verið veittur atkvæðisréttur, hefðu þær látið blekkjast. Ræðumaður endaði með því að hvetja bindindismenn og bannvini til einbeittrar og látlausrar baráttu, þangað til þjóðinni skildist sá sann- leikur að áfengið væri óvinur henn- ar, sem hún ætti að dæma i útlegð. Þegar bannlögin komust á hér kvað hann bindindismenn hafa hald- ið að starfinu væri lokið og að mestu leyti lagt árar í bát; þetta hefði ver- ið hinn mesti misskilningur og yrði þeir að gæta þess framvegis að brenna jsig ekki á sama soöi. Hann endurtók það að heppilegra mundi hafa verið ef lengur hefði dregist að leiða í gildi bannlög i Canada. Hefði fræðsla í þeim mál- um og uppihaldslaus barátta haldist, þá væru einmitt líkur til að nú væri 1 kominn tími til þess að reyna algerð fcannlög, en afturkippur sá, sem orð- ið hefði í því máli, hlyti að seinka algerðum sigri; aðalatriðið væri nú að láta ekki hugfallast eða áhug- ann minka; hafa takmarkið glögt og stöðugt fyrir augum, stefna að því hiklaust og vera vakandi til þess að geta fengið sigur þegar þar að kæmi. Á fundinum fór einnig fram hljóðfærasláttur, söngur og upp- lestur. Sig. Júl. Jóhannesson. Ihugunarefni Frá því hefir verið skýrt að Ottawa stjórnin hefði ákveðið að sæma ísland einhverri minningar- gjöf í tilefni af þúsund ára hátíð- inni í fyrra sumar. Fréttinni fylgdi það að stjórnin hefði jafnframt tal- ið heppilegt að fulltrúar þeir, er heim fóru kæmu sér saman um hver gjöfin skyldi vera, eftir að þeir hefðu yfirvegað málið og kynt sér vilja íslendinga yfirleitt beggja megin hafsins. Þetta er einkar sanngjörn og vin- samleg aðferð. Og þótt stjórna- skifti hafi orðið siðan er engin á- stæða til þess að óttast nokkra breytingu í þvi samlfciandi, þar sem allir flokkar voru á sama máli. Nú hefir allangur tími gefist til þess að ræða málið bæði manna á meðal og í sainkvæmum. Hafa ver- ið um það nokkuð skiftar skoðanir, eins og eðlilegt er, og tillögur manna verið ýmsar og ólíkar. Aðallega man eg eftir þremur tillögum. í fyrsta lagi hefir verið stungið upp á því að íslandi sé gefinn sjóð- ur, sem stjórnin heima verji á hvern þann hátt, er henni þykir hagkvæm- ast. I öðru lagi að veitt sé fé til þess að kosta menn frá íslandi ti! Canada, er hér stundi framhaldsnám að aflokinni skólagöngu heima (scholarship). í þriðja lagi að veitt sé fé til skóggræðslu á íslandi. Um fyrsta atriðið þarf ekki að f jölyrða. Sjóður, sem algerlega væri fenginn íslenzku þjóðinni i hendur til eignar og umráða, yrði að sjálf- sögðu þeginn með einróma þakklæti og gæti engum deilum né skoðana- skiftum v>aldið. Um fé til þess að kosta unga ipenn burt úr landinu væri öðru máli að gegna. í fyrsta lagi mun það vera skoðun margra að í flest- um greinum sé mentun eins full- komin á íslandi og hér—ef ekki að sumu leyti fullkomnari. í öðru lagi er það reynsla án nokkurra undan- tekninga að talsverður hluti ungra manna, frá hvaða landi sem er, sem 1 hingað sækja framhaldsmentun, staðnæmist héi fyrir fuit og alt og verður sterkt aðdráttarafl fyrir fleiri að’ koma á eftir. Eru til þess ýmsar og eðlilegar ástæður: Þessir námsmenn—eins og allir gestir— eru bornir hér á höndum sér á með- an á dvölinni stendur,. Allir þeir, sem nokkru ráða reyna að haga þvi þannig að þeir sjái land og lýð i “sparifötunum.” Við þeim blasa einungis gleðihliðar lífsins, en þeim dyljast þær dekkri. Þeir hljóta því að skapa sér einhliða hugmyndir um líf og líðan fólks yfir höfuð og verða óafvitandi áhrifamiklir vesturflutn- inga agentar. Þetta eru ekki hug- myndir einar eða getgátur, heldur cr það reynsla þeirra þjóða, sem námsmenn hafa átt hér vestra. Væri það illa farið ef þúsund ára hátíðin yrði þannig upphaf að nýrri útflutningaöldu, að fleiri eða færri af vænlegustu sonum þjóðarinnar (og dætrum) hyrfu henni og drægju allmikinn hóp á eftir sér; þvi mér skilst að Island hafi á engu meiri þörf en fleiri dugandi mönnum. Eg fyrir mitt leyti er sannfærður um að þessi hugmynd, ef hún kemst í framkvæmd, vrði íslandi til óheilla, i hversu góðu skyni, sem hún væri framborin. Annað mál væri það, ef íslenzkir ur.gir menn væru studdir til þess að afloknu námi hér að fara heim til ættjarðar vorrar—tslands—og full- numa sig þar í ruorrænum fræðum. Norræna eða íslenzk tunga er að festa rætur hér i álfu eins og annars- staðar sem sígilt bókméntamál, og metnaður vor ætti að stefna að þvi marki að koma kennurum að við sem flestar stofnanir hér til þess að kenna tungu vora og bókmentir. Menn sem fullkonma skólamentim hefðu hér og framhaldsmentun í norrænum og íslenzkum fræðum við háskóla íslands gætu átt vissar stöð- ur við marga háskóla hér i álfu beggja megin landamæranna. Þriðja tillagan er sú að veitt sé fé til skóggræðslu á íslandi; hún finst mér skynsamlegust og heppilegust alls þess, er til umtals hefir komið. Eftir því sem ég veit bezt er herra J. T. Thorson lögfræðingur upp- hafsmaður þeirrar tillögu. Hann bar hana fram á samkomu Skóg- græðslufélagsins í Jóns Bjarnason- ar skólanum, og var að henni gerður hinn liezti rómur. Meðmæli Thor- sons meö tillögunni voru svo einkar fögur og vel framsett, að mig lang- ar til að endurtaka þau hér. Þau voru á þessa leið: “Eins og hér í lcndi cr og verður í allri framtíð lif- Indlandsmálin Þrátt fyrir nokkur uppþot og blóðsúthellingar, sem komu fyrir á lndlandi við og við, á ýmsum stöð- um, virðist Mahatma Gandhi hepn- ast furðu vel að halda sínum mörgu fylgjendum í skefjum. Ólgan er afarmikil eins og við er að búast, því á Indlandi, eins og annarstaðar, eru margir sem meira hafa kapp en forsjá. Alsherjar þing hafa þjóð- frelsissinnar verið að halda nú að undanförnu, ]iar sem mættir voru fjölda fulltrúar frá öllurn hlutum Indlands. Voru þar æsingar miklar í byrjun. Þótti mörgum ekki viðlit að fallast á samninga þá, sem Gandhi hafði gert við Lord Irwin landstjóra á Indlandi og vildu berjast fyrir frelsi föð- urlandsins og héldu æsingaræð- ur miklar. En eftir að Gandhi var búinn að tala, virðast æs- ingamennirnir hafa sefast og alt dottið í dúnalogn. “Ekki skuluð þið fallast á þessa samninga,” sagði hann,“að eins vegna þess að eg hefi gert þá. Yður er frjálst að hafna þeim og kjósa aðra framkvæmdarnefnd. Eg lofa yður því alls ekki, að færa yður fullkomið sjálfstæði Indlands, þó eg sæki næsta fund Breta og Indverja í London, en eg lofa yður að færa yður eitthvað, sem ekki ef lakara en það, sem þið nú eigið við að búa.” Á þessu er auðséð, að Gandhi er mjög var- færinn að lofa ekki sínu fólki of miklu, og eins hitt að það treyst- ir honum takmarkalaust. Opinbera trúlofum sína Miss Mildred Bennett, systir Bennett forsætisráðherra, er trúlof- uð W. D. Herridge, hinum nýja sendiherra Canada til Washington. Það er haldið að þau muni gifta sig einhvern timan í þessum mánuði. Eftir það fara þau til Englands og kannske víðar um Evrópu og að því loknu fer Mr. Herridge að hugsa til að taka við emlxetti, sem honum hefir verið veitt fvrir nokkru síðan, eins og getið var um hér í blaðinu. Embætti þetta er eitt hið allra virðu- legasta, sem stjórn Canada hefir yfir að ráða, svo gæfan virðist blasa við þessum hjónaefnum. Landátjórinn kominn Landstjórinn nýi, Eord Bess- borough kom til Halifax hinn 4. þ.m. með frú sinni og föruneyti og var tekið á móti honum með mikilli við- höfn af helztu stórmennum lands- ins, þar á meðal Bennett forsætis- ráðherra. Landstjórinn lagði þar af embættiseið sinn og hélt svo til Ottawa. Kominn til ára sinna í West Oxford, Ontario er maöur sem John Minarel heitir. Hann varð 105 ára hinn 2. þ. m. Heilsan er enn góð og hann er hinn ernasti. andi partur af íslcncku þjóðinni sameinaður sál og líkama þcssarar þjóðar — synir Islands og dœtur — þannig vœri það vcl til fallið, að lif- andi partnr af þcssu landi yrði gróð- ursettur.á Islandi og lifði þar um aldur og œfi sameinaður sál og lík- ama landsins sjálfs—á eg þar við hin lifandi tré.”—Þetta þótti mönn- unt fagurlega mælt og var sérstak- lega á það minst að lokinni samkom- unni. Skógræktarmálið er að verða eitt aðal viðfangsefni íslenzku þjóðar- innar; hafa þegar verið mynduð skógræktarfélög bæði norðan lands og sunnan, og er nú frumvarp borið upp á Alþingi, þess efnis að veittar verði tuttugu þúsund krónur úr landssjóði til skógræktar. Hér vestra hefir verið stofnað skógræktarfélag meðal íslendinga í liðsaukaskyni við Austur-íslend- inga ; er náin og eindregin samvinna milli hinna austrænu og vestrænu deilda. Fornsögur vorar skýra frá því að ísland hafi verið skógi vaxið milli íjalls og f jöru; skógi klætt ísland er nú sameiginleg hugsjón allra sannra íslendinga hér og heima ; það þýðir nýtt land eða endurfætt, betra land og byggilegra, auðsælla land og enn þá fegurra. Að öllu athuguðu finst mér til- laga Thorsons heppilegust og farsæl- ust. Sig Júl. Jóhanncsson.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.