Lögberg - 06.08.1931, Blaðsíða 1

PHONE: 86 311
Seven Lines
íot

it€d
v'.v-S
■•**«!& V® For
‘"0.^ ll° Service
and Satisfaction
íief i.
PHONE: 86 311
Seven Lines
Ruffi
(Olf ÍÍS® r...

Better
Dry Cleaning
and Laundry
44. ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 6. AGÚST 1931
NUMER 32
Frá Gimli
“Kvenfélag í heimsókn til Bet-
el”. — Að segja meira, er eigin-
Iega óþarfi. Það væri að segja
sömu söguna upp aftur og aftur.
Þó að góðu börnin smáu vilji ein-
lægt heyra sömu söguna upp aft-
ur, o!g segi í hvert sinn: “ósköp
er hún falleg, segðu mér hana
aftur” — þá er ekki víst, að stóru
börnin, sem hafa heyrt svo marg-
ar sögur, kæri sig um sömu sög-
una orð fyrir orð, upp aftur og
aftur. Aðal-efnið er þetta: Þeg-
ar kvenfélög eru á ferð hér á Bet-
el, eru þær allar þrjár syst-
urnar á ferð í sparifötunum sín-
Rausn, Góðvild og Alúð. Það er
ekki ósvipuð aðferð eins og þeg-
ar gestrisinn húsbóndi tekur á
móti kærkomnum gestum sínum.
Fyrst hitar hann umhyggjusam-
lega upp húsið með góðum eldi-
við til að gjöra það sem notaleg-
ast. Svo koma skemtilegar og
skynsamlegarsamræður o!g margt
gaman ber á góma. Svo er með
hina líkamlegu hressingu, þegar
búið er vel að hlúa að íbúðarhúsi
sálarinnar, — er farið að hugsa
um andlega fóðrið handa henni,
með ættjarðarljóðum og hljóm-
leikaspili. — En þó ættjarðar-
ljóðin séu fögur, o!g hljómlistin
ómi ljúft, og gjöri sitt til að gjöra
hugann mildan sem vorblæ, verð-
ur eigi hjá því komist, að heyra
einhversstaðar, djúpt í tóna-
geiminum, sáran og viðkvæman
streng, og sorgþunga nótu sam-
stillast Igleðihljómnum. Það er
meðvitundin um hina erfiðu og
þungu tíma nú um heim allan:
vinnuvöntun og stíflu í viðskifta-
lífselfinni; hvað margir hafa nú
um stundir mikla örðugleika við
að stríða, sem ollir þeim þungra
hugsana. Þessi hljómstrengur
tvinnar sig inn á milli hinna ann-
ara tóna; hjá því verður ekki kom-
ist. En svo kemur skynsemin,
eins og umhyglgjusöm og nærgæt-
in móðir, sem er að koma barninu
sínu í ró, og segir: “Þetta er
gangur lífsins á öllum öldum.
Mann'lífshafið líkist svo oft út-
hafinu: ýmist úfið eða rólegt,
ólgandi eða spegilslétt. Og sá
hefir höndina á stjórnvölnum,
sem þekkir í vélinni öll hjól o!g
allar fjaðrir, veit hvað bezt hag-
ar og hvaða leið 'bezt er að halda,
og sem bæði er umhyggjusamur
og góður. Við, sem á skipunum!
erum, getum oft,' ýmsra kringum-
stæðna vegna, svo lítið og verðum
því með því litla, sem við megn-
um, að bæta það upp með traust-
inu á honum, sem við stýrið
stendur. — Þessi stífla kom um
heim allan í viðskiftalífselfina,
án þess að menn ei!ginlega viti
hvernig helzt, og nógu líklega
smá-liðkast hún úr, eða hverfur,
eins og hún kom, án þess að
menn eiginlega viti hvernig. —
Eitt kvenfélagið kom hér enn í
heimsókn til Betel í fimtánda
skifti, síðan heimilið byrjaði. —
Það var kvenfélagið “Djörfung”
frá Riverton pósthúshéraði hér í
Manitoba. Og sýndi það okkur
öllum hér á Betel sömu rausn og
góðvild eins og öll hin önnur
skiftin, sem það (félagið) hefir
komið 1 heimsókn hingað.
Þeir, sem töluðu á samkom-
unni, voru þessir: forseti félags-
ins, Mrs. Guðrún J. Briem, þakk-
aði prógramsnefndinni og öllum
þeim, sem aðstoð sýndu; Mr.
Sveinn Thorvaldsson kaupmaður
í Riverton, forseti samkomunn-
ar, talaði til okkar gamla fólksins
mjög hlýjum orðum, og mintist á
heimferð sína síðastliðið sumar;
var auðheyrt á orðum hans, að
hann var ástfanginn í gömlu kon-
unni heima, sem að skáldin kalla
“ísafold, ástkæra fósturmold,
Fjallkonan fríð”. — Svo talaði
Mrs. Hinriksson og þakkaði heim-
sækjendum. Svo talaði Miss El-
inora Julius og las upp nöfn
þeirra, sem á heimilinu voru fyr-
ir fimtán árum síðan, en sem nú
eru allir dánir nema aðeins fjórir.
IKlukkan fimm að kveldi var
samsætinu lokið, og gleði og þakk-
læti á báðar hliðar ljómaði sam-
an við sólsetrið.
Þá er eftir að minnast á eitt
snildar og góðverkið enn, og það
er: Að kveldi þess 23. þ.m. kom
bingað til Bete'l, ásamt konu sinni,
Mr. Árni Helgason rafmagns-
fræðingur frá Chicago, og kom
bann og þau hjónin, sem bæði
fóru heim til íslands síðastliðið
sumar, til að sýna okkur ferðalag-
ið heim og heima, bæði á sjó og
landi. Voru kvikmyndirnar, sem
bann hafði til að sýna, svo skýr-
&r og ágætar, að undrun þótti, og
lýsingin og útskýringin eftir því
ápæt og nákvæm hjá honum sjálf-
u.m- Var Mr. Lárus Árnason,
einn af okkur hér á Betel, svo
Bókmentir fyrir börn
og unglinga
(Útdráttur úr fyrirlestri fluttum á
þingi Hins íslenska lúterska kven-
félags, haldiff í Langruth io. og
n. júlí, 1931).
Eftir Mrs. H. Hannesson
Hér að ofan, getur að líta myndastyttu þá af Leifi hepna, er Banda-
ríkjastjórn sæmdi tsland með í tilefni af þúsund ára afmæli
Alþingis. Við fótstallinn stendur myndhöggvarinn, Stirling
Calder frá New York.
Mrs. Margaret Scott
Þessi stórmerkilega kon andaðist
í Winnipeg á laugardaginn var, 1.
ágúst, 75 ára að aldri. Hún var
stofnandi hinnar alkunnu góð-
gerðastofnunar hér í borginni, sem
við hana er kend, Margaret Scott
Nursing Mission. í síðastliðin 45
ár varði hún kröftum sínum, með
einstakri fórnfýsi, í þarfir fátæk-
linga og sjútolinga í Winnipeg.
Mun hennar jafnan verða minst
með mikilli virðingu og þakklát-
semi.
Þingi slitið
Sambandsþinginu var slitið á
mánudaginn, eftir að hafa setið
nálega fimm mánuði og búið til
mikinn fjölda af lögum. En margt
af því, sem þingið hefir gert, hef-
ir engan veginn gengið orðalaust
af, því stjórnin hefir á þessu
þingi mætt harðri mótspyrnu
ýmsum atriðum. En það kom vita-
skuld ekki fyrir mikið, því stjórn-
in hefir yfirgnæfandi meiri hluta
á þinginu og getur farið sinna
ferða hvað sem mótstöðuflokkur-
ferða, hvað sem mótstöðuflokkarn-
ir segja, og gerir það líka.
Rt. Hon. C. J. Doherty
dáinn
Hann andaðist hinn 28. júlí
síðastl., að heimili sínu, West-
maunt, Quebec, 76 ára að aldri.
Hann var dómsmálaráðherra í
Canada á stríðsárunum og þang-
að til 1921, að hann hætti að gefa
sig við stjórnmálum. Hann var
Fylkiskosningar í Quebec
Almennar fylkiskosningar í
Quebec-fylki fara fram 24. ágúst.
Síðustu fylkiskosningar fóru þar
fram 1927, og þurfti stjórnin því
ekki nauðsynlega að ganga tli
kosninga fyr en á næsta ári.
Frjálélyndi flokkurinn hefir set-
ið þar að völdum síðan 1897, eða
í 34 ár. Núverandi forsætisráð-
herra, Mr. Tascherau, hefir gegnt
því embætti síðan 1920. Leið-
togi íhaldsflokksins er Mr. Houde
og er borgarstjóri í Montreal. Er
sagt að hann sé bardagamaður
mikill og að þessar kosningar
muni verða sóktar af miklu
kappi. Þykir nú mjög óvíst hvern-
ig fara muni.
Háttvirti forseti, heiðruðu til-
heyrendur!
“Blindur er bóklaus maður,” er
gamalt máltæki, og er það sannmæli.
Eg geng að því vísu að engin sé
hér inni sem ekki sjái hvaða gilcli
það hefir að glæða áhuga fyrir
hollum og þarflegum lestri hjá
börnum og unglingum. Eg ætla
því að leitast við að gera grein fyrir
því gildi sem það hefir og hvaða
bækur eru æskilegastar.
Horfin er sú óréttláta afstaða
eldra fólksins, sem oft átti sér stað
á fyrri tímúm að líta með vanþókn-
un á alla lestrar og lærdómstilhneig-
ingu hjá unglingunum. Viðkvæðið
var þá oft “Bókavitið verður ekki
látið i askana. Nær væri að taka
sér eitthvert þarflegt verk i hönd.”
Svona afstaða mun hafa átt sér
alment stað í fleiri löndum en á ís-
landi fyrir liðugum mannsaldri. En
sem betur fer hefir þetta algerlega
hreyzt, og er nú alment viðurkent
að lestur góöra bóka jafnframt
skólamentun, sé stór þáttur í þrosk-
un manngildis og persónuleika ein-
staklingsins.
Það er því brýn skylda hverra
foreldra að sjá um að börnin hafi
aðgang að góðum bókum og tíma-
ritum í frístundum sinum, og hafa
um hönd eitthvað af þessu tagi eftir
föngum. Þess meira, þess betra,
en fáein blöð og bækur nægja, ef
ve! valin, betur en mikið safn af
misjöfnu tagi. Sem heimilisblað af
heztu tegund er hefir öllum með-
limum f jölskyldunnar eitthvað af5
bjóða mætti nefna Family Herald
and Weekly Star. Vandaðra blað
aö efni og vali er tæpast unt að
finna með jafn lágu verði. Til eru
einnig alfræðibækur, svo sem
World’s Book of Ivnowledge, sem
eru sannkallaðar fróðleikslindir
tyrir hinn spyrjandi og leitandi
liarnsanda. En þqssar bækur eru
kostbærar, og þarajfleiðandi geta
fæstir orðið þeirra aðnjótandi.
Gott bókasafn — ekki endilega
stórt, en vel valið þyrfti helzt að
vera til á hverju heimili, sem börn-
in hefðu aðgang að, Sá sem lærir
á unga aldri að finna andlega full-
Hlýtur verðlaun
Miss Pearl Pálmason, dóttir Mr.
1 og Mrs. S. Pálmasdn, 654 Banning
Str. hér í borginni, hefir hlotið
silfur medalíu frá Toronto Con-
servatory of Music fyrir að hafa
fengið betri vitnisburð, við nýaf-
staðin próf í fiðluspili, heldur en
nokkur annar nemandi í Canada.
Þetta er í þriðja sinn, sem hún
hefir fengið samskonar viðurkenn-
ingu við slík próf. Miss Pálmason
er aðeins fimtán ára gömul. Fiðlu-
spil hefir hún lært hjá bróður sín-
um, Mr. Pálma Pálmason.
ískyggilegt ástand
Col. James R. Biggar, umboðs-
maður Rauðakross félagsins í Can-
ada, er nýkominn til Toronto, eft-
ir að hafa ferðast víða um Vestur-
Canada. Segir hann, að mörg
hundruð fermílna svæði í suður-
talinn einn með merkustu lög- Muta Saskatchewanfylkis líkist
fræðingum og stjórnmálamönnum
í Canada.
Niður Niagara.
í fyrra fór ungur Aemríku-
maður niður Niagarafossinn í
stálkúlu, sem öll var fóðruð inn-
an með þykkum púðum. Nú ný-
le!ga hefir Hill, svo hét maðurinn,
leikið þetta aftur, og lá þá við, að
honum hefndist fyrir dirfskuna.
Kú>lan rakst ^sem sé með feikna
hráða á klettasnös nokkura í foss-
inum og lenti svo í hringiðu fyrir
neðan fossinn og snarsnerist þar
i sífellu. Fór þessu fram í tvær
klukkustundir og datt engum ann-
að í hug, en að Hill væri stein-
dauður. Að lokum tókst Iðgregl-
unni að ná í kúluna. Þegar hún
var opnuð, var HiH lifandi, en í
yfirliði. Hann var óbrotinn og
náði sér furðu fljótt.
góður að þakka sýninguna kær-
lega, fyrir okkar állra hönd.
Gimli, 29. júlí 1931.
J. Briem.
helzt Sahara eðimörkinni, svo sé
gróðurinn lítill vegna þurkanna í
sumar. Hann.segir einnig, að á
þessu svæði sé að minsta kosti
125,000 manna, sem nú þegar
skorti eða mjög bráðle'ga muni
skorta föt, fæði, eldivið og skepnu-
fóður.
til þess að öðlast dýpri skilning á
því stigi menningar, sem þjóðfélag
vort stendur á, að börnin lesi þegar
fram líður ýmislegt er sýnir fram-
þróun mannsandans og mannlegra
framkvæmda frá því lægsta til hins
hæsta.
Flest börn eru gædd kýmnisgáfu
að meira eða minna leyti. Þann
eiginleika er gott að glæða, en var-
ast að láta hann snúast upp í hæðni.
Létt og leikandi fyndni varpar oft
leiftri yfir hina dimmustu skugga
mannlífsins.
Um lestur trúarlegs efnis má með
sanni segja að Biblían, sérstaklega
Nýja Testamentið hefir alt inni að
geyma sem hægt er að óska. Einn-
ig má með sanni segja að trúar-
meðvitundin gangi eins og rauður-
þráður í gegnum ótal margar góðar
hækur, svo trúarleg áhrif af heilla-
vænlegu tagi er víða að íinna.
Eg hefi geymt hið bezta i bók-
mentalegum skilningi til hins sið-
asta.—Eg á við skáldskap. Engin
hugsun í óbundnu máli er svo fög-
ur og hrífandi, að hún ekki græði
á því að vera breytt í skáldlegt
form. Það er mjög nauðsynlegt
að glæða á unga aldri skilning og
smekk fyrir -versum og kvæðum.
Það þróar tilfinningalíf hjá börn-
unum og kennir þeim betur en
nokkuð annaö að gleðjast og hryggj-
ast með öðrum mannlegum verum.
Þar læra þau í fylsta máta áð meta
fegurð bæði forms og efnis. 1
skáldskap verður alt fagurt miklu
fegurra,—og einnig alt ljótt miklu
ljótara, en í óbundnu máli. Skáld-
skapur snertir dýpri strengi í sál-
um manna en nokkurt óbundið mál
megnar að hreyfa. Glæðið snemma
smekk fyrir þessu. Grípið tæki-
færið ef stutt kvæði eða vers er til
meðferðar er hefir einhverja sér-
staklega fagra mynd aS geyma.
Talið um það blátt áfram eins og
það liggi opið, og opnið þannig dyr
barnshugans dálítið betur fyrir hug-
myndinni og sjáið hvernig svipur-
inn breytist og glaðnar þegar hin
fagra mynd birtist i huga barnsins.
Bezt er að læra sem mest af kvæð-
um í æsku—það gerir ekki til þó
þau skilji kvæðin ekki til fulls á
unga aldri. í fyrstu er það máske
íormfegurðin ein sem hrífur, en
eftir því sem árin líða og færa
meiri þroska og lífreynslu, eftir
því fá kvæðin dýpri þýðingu.
Kvæðin eftir Robert Louis Steven-
son og EHu Wheeler Wilcox eru
einkar vel fallin til lesturs fyrir
yngri börnin. Fyrir hin stærri eru
hin fögru kvæði Shelley’s — “The
Drf H. Frederiok Thorlakson.
Dr. Thorlakson hefir undanfar-
in nokkur ár, stundað lækningar
að Crystal, North Dakota, við
hinn bezta orðstír. Síðastliðinn
vetur stundaði hann framhalds-
nám í Vínarborg, en hefir nú á-
kveðið að setjast að í borginni
Seattle, í Washington-ríki, sem
sérfræðingur í augna, eyrna, nef
og hálssjúkdómum. Árna vinir
hans honum !góðrar giftu á hin-
um nýju stöðvum.
Sveinbjörn Árnason
Félagi vor, Sveinbjörn Árna-
son, dó þann 26. febrúar 1931.
Hann varð bráðkvaddur á heim-
leið frá vinnu.
Fæddur 22. september 1869 í
| Borgarf jarðarsýslu á íslandi.
Svein'björn fluttist vestur um
haf, er hann var 24 ára að aldri.
Hér í Chicago bjó hann um sjö ár,
hin síðustu æfinnar.
Viðeigandi virðist, að “Vörður”
geymi nokkur orð um þennan
látna meðlim T. N. T. Hans
mun lengi saknað verða af þeim
löndum, er honum kyntust. Með
fráfalli hans er horfinn einn
hinna ramm-íslenzkustu og gerfi-
legustu úr hópi Vestur-íslend-
iniga, og stórt skarð höggvið í
fámenna hópinn okkar í Chi-
cago.
Félags- og kunningsskapur við
Sveinbjörn var ánægjulegur og
uppbyggjandi. Hann var skemti-
legur í samræðum, hvaða mál-
efni sem á góma bar; en þegar á
íslenzka strenginni , var slegið,
tókst honum þó bezt; þá voru til-
vitnanir hans oft sérlega smelln-
ar og fyndnar og hittu markið.
Sveinbjörn var skáld gott, en
fátt hefir eftir hann sézt á prenti.
Það kom fyrir, að hann fór með
kvæði, án þess að greina höfund-
inn, og mun flest slíkt hafa verið
eftir hann sjálfan. Hann lét lítið
yfir skáldgáfu sinni, hélt ljóðum
sínum lítið á lofti, og óskaði frem-
ur að gleymast, en verða settur
á 'bekk með miðlungs hagyrðing-
En hann var mjög frum’eg-
Hjálp til atvinnuleysingja
og bænda
Þingið hefir !gengið þannig frá
því máli, að það hefir falið stjórn-
inni að hafa allan veg og vanda af j um.
málinu. Það hefir, með öðrum orð-iur í hugsun og andlegt líf hans
um, gefið stjórninni heimild til aðitróð eigi æfinlega almennings
, -ibrautir. Tao væri það þvi, ef
ikvæði hans glotuðust og þeir, sem
sýndist, tiH að bæta hag Þeirra, nokkur heirra hafa heyrt, munu
sem atvinnúlausir eru og bænda, vona( ag út verði gefin ljóðabók
sem nú fá mjög litla eða enga upp-| eftir Sveinbjörn Árnason. Ekkja
skeru, og sumir ekki einu sinni(Sveinbjarnar er þar til að hjálpa
fóður handa skepnum sínum. Sættil^ v’^ undirbúning slíkrar út
,, , . ,,,, gáfu. Hennar aðstoðar og raða
þetta horðum motmælum af halfu|verður vonandi leitað> nær til
frjálslynda flokksins, sem leit svo framkvæmda kemur í þessu máli.
á, að það væri réttur þingsins, að! Fjölhæfni lýsir í einu orði hæfi-
ákveða hve miklu fé mætti verja ]€ikum Sveinbjarnar. Hann var
til þessara óumflýjanle'gu útgja'ldaj víðlesinn gáfumaður. Stofna ís-
alveg eins og hvers annars. Hvað lenzkrar tungu þekti hann svo
stiórnin ætlar að cera í bessu að honUm var létt um að leySE
stjornm ætlar að gera i þessu úr hinum flóknustu kenningum
vandamáli, veit enginn enn sem ■ unun var að heyra hann út.
komið er. Sjálf lætur hún í slcýra torskilin kvæði. Einnig
veðri vaka, að hún ætli að gera kunni hann mjög mikið af ljóð-
eitthvað mikið, og öllum er ljóst,; um og sögum. En þótt hann væri
framúrskarandi vel að sér í ís-
nægingu í lestri gó'Sra bóka á sínu
eigin heimili fer sjaldan langt villur | GlcAid, og íleiri, hin ^ágætu kvæði
vegar síöarmeir. Sá hinn sami hef- 1 ^ ordsworth s og
Bretar rækta minna hveiti
Á þessu ári hafa Bretar sáð
hveiti í nálega tveim miljónum
færri ekrur he*ldur en í fyrra, eða
alls í 11,970,600 ekrur, en í fyrra
voru hveitiekrurnar 13,460,000,
og þó færri heldur en 1929. Bend-
ir þetta í þá átt, að Bretum þyki
hveitiræktin ekki borga sig vel.
Mörg bílslys
í júnímánuði í sumar urðu bíl-
slys 59 manneskjum að bana í
Ontario-fyllki, en 835 meiddust.
Flest hafa þessi slys viljað til um
há-bjartan dag og í góðu veðri og
á góðum vegum.
ir af andlegum nægtum að taka, og
er ekki nauöbeygður til að vera með
í hinni þreyjulausu leit eftir utanað-
komandi áhrifum. Vekja þarf hæfi-
lega og eðlilega óbeit á öllu af
lélegra tagi, en glæða smekk fyrir
því sem er úrval að efni og með-
ferð. í því að iÖka svoleiðis lestur
er fólgin mentun engu síður en því
sem kent er á almennum skólum.
Mér er nær að segja að áhrifjn
heima séu dýpri og róttækari því
þau eru oftast nær veitt í meira fá-
menni og kyrö en í skólunum.
Heimilið er hinn eðlilegi vakningar
og þróunarreitur barnsandans;
skólinn er nauðsynleg og starfandi
gróðrarstöð samvinnuhugmynda og
samfélagshugsjóna. En þróun hins
insta og dýpsta fer mest fram á
heimilinu á unga aldri. Gott er að
gefa þeim að miklu leyti lausan
tauminn með hvað og hýenær þau
lesa. Það kennir þeim að velja og
hafna. Sá sem ekki hefir notið
þeirrar ánægju að leita óhmdraður
þeirra auðæfa er gott bókasafn hef-
ir að geyma, en aðeins lesiö það
sem var skamtað og troðið í hann,
hefir farið mikils á mis. Það vek-
ur sálarlífið til starfa og vekur háar
lmgsjónir og veitir víðari sjóndeild-
arhring. Gott er ef hugsjónirnar
vakna hvert sem fullnæging þeirra
fer á eftir eða ekki. . Þær geta
ekki allar ræst, en altaf má mynda
nýjar. En fyrir að eignast hug-
sjónir er hver og einn ríkari en
sá sem aldrei átti neinar.
Lesturinn mætti innibinda
söguleg rit og skáldrit. Mikil upp-
örfun fyrir drengi er i því að lesa
æfintýri og hetjusögur. Einnig
æfisögur merkra manna og mikilla
leiðtoga. Hver er ekki auðugri eft-
ir að hafa lesið Ivanhoe, David
Copperfield, Treasure Island, And-
erson’s Fairy Tales, King Solomon’s
Mines, og fleiri. Einnig æfisögur
slíkra manna sem David Living-
stone, Martin Luther, John Wesley,
Benjamin Franklin, Abraham Lin
hinir miklu
kvæðaflokkar Tennyson’s, sem hafa
ótal gimsteina að geyma — að ó-
gleymdum hinum ódauðlegu leikrit-
um Shakespeare’s. Enginn ætti að
ná svo fullorðinsaldri að hann ekki
hafi lesið nokkur þau beztu af
leikritum Shakespeare’s.
En fátt er það af ágæti í annara
þjóða skáldskap sem ekki má finna
í skáldskap 'vorrar eigin þjóðar.
Það má lengi leita ef finna á kvæði
er taka fram sumum af okkar ís-
lenzku perlum. Eg hef jafnvel
íundið það að íslenzku kvæðin hafa
oft farið betur með líkt efni, en
ensk, og að íslenzk þýðing á ensku
kvæði fer stundúm fram úr frum-
kvæðinu. íslenzkan er svo auðugt
og f jölskrúðugt mál. Svo alt þetta
er næg ástæða til að hvetja ung-
ntenni til íslenzku lesturs. Mér
var altaf illa við þrafninn, því af
honum fara margat illar sögur.
Aldrei hélt eg að eg gæti fundið til
meðaumkvunar með krumma þang-
að til eg las kvæðið hans Davíðs
Stefánssonar frá Fagraskógi
“Svartar fjaðrir.” Einnig má
nefna hið átakanlega kvæði Þor-
steins Erlingssonar “Seinasta nótt-
in.” Eg hygg að fá börn geti lesið
það til enda án þess að tárast.
“Sólskríkjan” er annað undur fag-
urt kvæði eftir Þorstein. Það er
sannnefndur gimsteinn í íslenzkri
ljóðagerð. Þar bregður skáldið upp
dýrðarljóma hinna háleitustu mann-
legra tilfinninga. Þar er uppmál-
uð náttúrufegurð, háleit ástartil-
íinning, æskugleði, og aS síðustu
hrennandi ættjarðarást og söknuður
útlagans i framandi landi. Hið
stórfengilega hrífandi kvæði Hann-
esar Hafsteins “I hafísnum” er góð
lexía uni hugrekki og sjálfsfórn í
hættunni.
Síðast en ekki sízt vil eg nefna
hin aðdáanlegu fögru kvæði Jónas-
ar Hallgrímssonar, sem eru sérlega
vel fallin til lesturs fyrir unglinga.
Þau hafa það til síns ágætis, að þau
eru undantekningarlaust hrein, mál-l
að mikið þarf að gera. Stjórnin
hefir því hér mikið verkefni fyrir
höndum og vandasamt.
Kínverjar flytja til
Manchuriu
arum
lenzkum fræðum, fylgdist hann
einnig vel með í enskum og am-
erískum bókmentum. Þetta voru
hjáverk, atvinna hans var tré-
smíði.
Hann var einn af stofnendum
íslendingaféla!gsins Vísis í Chi-
cago, og í því starfandi til dauða-
dags. Oft skemti Sveinbjörn á
j fundum þar og þá oftast til þess
Á síðastliðnum þremur
eða svo, hafa um tvær miljónir
Kínverja flutt til Manchuriu og|^5“ ""^“"liíium' eða engum
sezt þar að ,og heldur fólksflutn-j fyrirvara Gamansemi og ágætt
ingurinn þangað stöðugt áfram.
Eru hinar miklu sléttur í Man-
j • -
minni gerðu honum létt um slíkt.
Hann mundi fjölda atvika, það
churiu nú sem óðast að býggjast
af Kínverjum, en peningarnir, sem
notaðir er til allra framkvæmda
þar, koma svo að segja allir frá
Japan.
coln og ótal fleiri. Nauðsynlegt er) ið fágað og skáldskapurinn óvið-k
jafnanlegur. Eg vil sérstaklega
nefna hið hugljúfa erindi “Ástkæra,
ylhýra málið.” Einnig kvæðin
Gunnarshólmi,” “Skjaldbreiður” og
“Nú andar suörið sæla vindum þýð-
um.” En þau verðskulda öll að
vera lesin.
Mér hefir virst á mörgum tilfell-
um, sem eg hef veitt eftirtekt, bæði
fyr og síðar, að sameiginleg hrifn-
ing og þekking á fögrum skáld-
skap hjálpi mönnum oft til að sjá
inn úr ytri skelinni hver á öðrum
og mynda fasta og varandi vináttu
sín á milli. Það sem getur haft
svona djúptæk áhrif er vissulega
þess virði að stunda.
Prófessor Allison við Manitoba
University kemst svo að orði, í
hvöt til unglinga um að iðka lestur
o* lærdóm: “Eg ráðlegg ungmenn-
um að læra utanbókar sem mest af
kvæðum því þau eru viss með aö
njóta ánægju af því síðarmeir.
Leggið einnig stund á að muna
merka viðburði, merkar persónur
og hugmyndir í bókum sem þið
lesið. Því eins og einn gamall
prófessor komst að orði við mig:
‘Ungmannshuginn er eins og garður.
Ef við sáum réttri tegund af sæði
í garðinn, ræktum og vökvum hann
kostgæfilega, þá ber hann fagran
og þarflegan ávöxt. Þ a n n i g
ef vér gróðursetjum í huga ung-
mennanna háleitar og fagrar hug-
sjónir afburöa rithöfunda, þá hlýt-
ur uppskerann að verða þeim til
varanlegrar ánægju og blessunar.’ ”
jafnvel frá barnæsku, sem hann
sagði frá í skáldlegum orðum og
með leikara lægni.
í stað þess að fara mentave'g-
inn, sem hann hefir sjálfsagt
fýst, fór Sveinbjörn á unga aldri
til Ameríku. Æfintýrablær er
yfir æfiferlinum. Alinn upp í
sveit á íslandi, þar byrjar hann
að lesa undir skóla og stundar
einnig sjóróðra; þegar hann kem-
ur til Ameríku, stundar hann bú-
skap og fiskiveiðar norðarlega í
Canada, þá smíðar og fasteigna-
söly. í Winnipeg, og síðast smíð-
ar í Chicago. Hálf-fimtugur að
aldri gerðist Sveinbjörn sjálfboði
í heimsstríðið mikla, nær fjögur
ár var hann í herbúðunum og
á vígvellinum i liði Canada. Að
gerast hermaður á þessum aldri
og ganga í stríð við hlið sonar
síns. lýsir manndáð og hug-
prýði.
Hermaður, sagnamaður og skáld;
Sveinbjörn átti alla hæfileika
hirðmanna. Vinir hans minnast
hans þannig o!g munu lengi sakna
hans úr hópnum.
Chicago, 6. maí 1931.
A. H.
Dr. S. W. Prowse
Hann andaðist á Almenna spít-
a'lanum í Winnipeg, á laugardag-
inn í vikunni sem leið, nále'ga 62
ára að aldri, fæddur í Charlotte-
town, Prince Edward Island, 25.
ágúst 1869. Hann hefir verið
talinn einn með merkustu lækn-
um Winnipeg-borgar og síðan 1917
hefir hann verið forseti (Dean)
læknadeildar háskólans. Fyrir
ári síðan sæmdi Manitoba háskóli
hann doktors nafnbót.