Lögberg - 10.03.1932, Blaðsíða 1

t
45. ARGANGUR 53
Daglegar ferðir
um Island
MILLI AMERÍKU OG EVRÓPU.
Norðurleiðin sigrar.
Guðmundur Grímsson dómari
frá Norður-Dakota, kom hingað um
daginn með Brúarfossi, ásamt frú
sinni. '
Erindi hans hingað er að fá leyfi
til þess hjá þingi og stjórn að am-
eriska flugfélagið Trans-American
Airlines Corporation, megi byggja
hér flughöfn, loftskeytastöð og
allan hinn fulkomnasta útbúnað
fyrir flugferðir.
Fái félagið slíkt leyfi hér og jafn-
framt leyfi hjá dönsku stjórninni
til að gera flughafnir í Grænlandi
og Færeyjum, þá er ákveðið að
hefja daglegar flugferðir milli
Bandaríkjannai og Evrópu þessa
leið.
Um erindi Guðmundar Grímsson-
ar hingað og fyrirætlanir flugfé-
lagsins, hafa honum farist orð á
þessa leið í viðtali við Morgun-
blaðið:
Vilhjálmur Stefánsson er
frumkvöðullinn.
Fyrir löngu síðan hefir Vilhj.
Stefánsson bent á, að mjðg væri
vel hægt að halda uppi flugferðum
í norðlægum löndum. Hann hef-
ir í ritum sínum fært sönnur á, að
flug gæti eins komið að notum í
norðlæigu loftslagi, eins og þar
sem veðráttan er mildari og þar
sem reynslan hefir sýnt, að flug-
samgöngur eru til hins mesta hag-
ræðis.
En Vilhjálmur hefir jafnfamt
bent á þá augljósu staðreynd, að
vegalengdin milli Bandaríkjanna
og Evrópu er ékki meiri, þegar
farin er norðurleiðin um hafið,
en þegar farið er yfir þvert At-
lantshaf. En norðurleiðin er að
því leyti aðgengilelgri, að hægt er
að hafa marga viðkomustaði á
þeirri leið, því enginn áfangi
yfir hafið er lengri en 500 enskar
mílur.
Smátt og smátt hafa menn farið
að veita þessum bendingum Vil-
hjálms Stefánssonar eftirtekt.
Rannsóknir Trans-American
Airlines Corporation.
öllum er í fersku minni flug
Cramers í sumar, er hann flaug
yfir Grænlandsjökla, og hingað,
en fórst nokkrum dölgum seinna
við Orkneyjar. Það var þetta fé-
lag, Trans-American Airlines Cor-
poration, sem gerði Cramer út.
Seinna sendi sama félag Preston
til að rannsaka þessa flugleið. —
Preston fór aldrei lengra en til
Norður-tCanada. Stjórn félagsins
fanst óþarfi að láta hann fara
lengra,
því Cramer hafði fært sönnur á
að leiðin væri fær.
Menn veita því alment ekki eft-
irtekt að leiðin milli Chicago og
London er um það bil hálfnuð,
þegar flugmennirnir leggja upp
frá Ameríkuströnd yfir til Græn-
lands.
En um leið og rannsökuð er
norðurleiðin milli Ameríku og
Evrópu, er og rannsökuð norður-
leiðin milli Ameríku og Asíu. —
Lindbergh hinn frægi fór norð-
urleiðina til Asíu í sumar.
Um 50,000 dollara hefir félag
þetta ejrtt í að rannsaka flug-
leiðir þessar, og skilyrði fyrir
flugsamgöngum þessa l^ið.
Og nú er þeirri rannsókn svo
langt komið, að félagið telur full-
víst, að flugsamgöngurnar séu
framkvæmanlegar. Hefir félagið
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 10. MARZ 1932
valið Vilhjálm Stefánsson sem
einn meðráðamann sinn viðvíkj-
andi flugferðum þessum.
Það kom til orða, að hann kæmi
hingað, til þess að leggja þetta
mál fyrir þing og stjórn. En hann
hafði ekki tíma til þess, er til
kom.
Rannsóknum lokið.
Nú er flugfélagið tilbúið til
verklegra framkvæmda til undir-
búnings flugfreðunum milli
Bandaríkja og Evrópu. um Can-
ada, Grænland, ísland og Fær-
eyjar. Undir eins og fengin eru
leyfi þessara landa til að byggja
flughafnir, verður byrjað á að
gera hafnirnar og önnur nauðsyn-
leg mannvirki.
Búist er við, að flugferðirnar
geti hafist þessa leið ef tir 2—3 ár.
Leiðin.
Flugleiðin á að vera þessi: Frá
Detroit, skamt frá Chicago, norð-
ur eftir Canada, beina leið, langt
frá austurströndinni, yfir Hud-
sonsund, Baffinssund, yfir Davis-
sund til Grænlands, yfir Græn-
landsjökul nokkru norðar en ís-
land, til íslands, Færeyja o'g Shet-
lands, en þar eiga leiðir að grein-
ast til Englands og Noregs, en að-
alleiðin fær endastöð í Höfn. Er
Höfn valin sem endastöð, vegna
þess, hve miðsvæðis hún liggur við
ferðum til meginborga álfunnar.
Með því að leggja leiðina norð-
ur Canada, langt frá austurströnd-
inni og nokkuð norðarlega yfir
Grænland, losna flugmenn svo vel
sem unt er við þokur.
Millistöðvar.
Ætlast er til, að leið þessari
verði skift milli tíu áfangastaða,
og verði fullkomin flughöfn á
hverjum stað, með öllum þeim út-
búnaði, sem að gagni getur kom-|
ið. Veðurstofuf verða býgðar, þar|
sem þær eru ekki fyrir, og loft-
skeytastöðvar. Er ætlast til þess,
að skift verði um flugvélar og flug-
menn í hverri stöð, svo hver flug-
maður fljúgi aðeins einn áfanga.
Frá veðurstofunni fá flugmenn
veðurfregnir meðan þeir eru á
flugi, enda verða þeir í stöðugu
loftskeytasambandi við stöðvar
flugfélagsins.
Ætlast er til, að ávalt sé flug-
élar til taks á hverri stöð til hjálp-
ar, ef einhver flugvél þarf að setj-
ast milli áfangastaðanna. — Vél-
arnar verða með þrem mótorum, og
með flotholtum, þær sem yfir sjó
fara, en með hjólum og skíðum þær
sem fara yfir land. Að sjálfsögðu
verða aðeins notaðar hinar öflug-
ustu og beztu flugvélar, og alt
gert sem hægt er, til þess að sjá
farþegum og flutningi sem bezt
borgið.
Daglegar ferðir.
Flugferðir þessa leið eiga að
verða daglegar, þannig, að fluga
leggi upp á hverjum degi frá
hverri endastöð. Flugið milli De-
troit og Hafnar, á að taka 48 klst.
En ef það reynist svo, að ókleift
verði að fljúga um nætur, tekur
flugið um 72 klst.
Kostir norðurleiðarinnar.
Kostir norðurleiðarinnar eru
þeir, sem fyr er vikið að, að
hvergi þarf að fara lengri leið en
500 enskar mílur yfir haf. Þarf
því ekki að taka nema tiltölulega
lítið af olíu í flugvélarnar í einu.
svo taka má í þær flutning svo
miklu nemur.
En á öðrum leiðum yfir Atlants-
haf, er hafið milli áfangastaða a.
m. k. 2000 enskar mílur. Þetta
gerir það að verkum, að norður-
leiðin sigrar.

Gangur tímans
▼
Þeg>ar eg var barn, sem bæði
brosti og grét um leið:
tíminn skreið.
Þegar eg varð meiri máttar,
mál og hugsun f ékk:
tíminn gekk.
Þegar vaxinn var eg maður,
vina bundinn taug:
tíminn flaicg.
Bráðum eg á lífsins leiðum
lýt sem kalin jurt:
tíminn burt.
Sig. Júl. Jóhannesson þgddi
Erindi Guðmundar Gríms-
sonar dómara.
Um erindi s'itt hingað segir
Guðmundur Grímsson dómari m.
a.:—
Flugfélagið hefir falið mér að
annast um að fá leyfi íslendinga
til þess að gera hér eina af aðal-
millistöðvum flugleiðarinnar. —
Flugfélagið sækir um leyfi til þess
að mega fljúga yfir ísland, eftir
hinni fyrirhuguðu flugleið, byggja
flughöfn með flugvélaskýlum, við-
gerðaverkstæðum, vöruskemmum,
olíugeymum, loftskeytastöð handa
flugmönnum o. s. frv., sem til
þarf, svo að hér geti orðið ein
helzta stöð flugleiðarinnar.
Alt þetta hlýtur að kosta
geisimikið fé, enda er búist við
þvi, að undirbúningur allur undir
flugsamgöngur þessar kosti svo
miljónum dollara skifti.
En áður en hafist er handa, þarf
flugfélagið að fá leyfi til þess að
koma öllu þessu á fót á tilætluð-
um áfangastöðum. Og til þess að
flugferðir þessar geti borgað sig,
þarf félagið að fá forréttindi fram
yfir önnur flugfélög í Bandaríkj-
unum, til þess að byggja hér flug-
höfn, svo félagi þessu skapist um
árabil, aðstaða til þess, að sitja að
pósttekjum af þessari leið, frá
Bandaríkjastjórn. — En pósttekj-
urnar verða mestu og trýggustu
tekjurnar af flugsamgöngum þess-
um.
Á hinn bóginn er það á engan
hátt tilætlun félagsins, að fara
fram á, að ísland á nokkurn hátt
amist við því. að Evrópuþjóðir at-
hafni sig til flugferða um ísland,
eins og þeim býður við að horfa.
En félagið vill eitt Bandaríkjafé-
laga hafa hér flu'gpóstferðir um
hafið næstu 15 árin.. Ef póstferð-
irnar verða ekki komnar á eftir
fimm ár; mega þessi fimtán ára
forréttindi falla niður.
Framtíð flugferðanna.
Að endingu segir Guðmundur
Grímsson, dómari:
Flugfélagið Trans - American
Airlines Corporation er ákaflega
öflugt félag. Það hefir um mörg
ár annast flugferðir milli Norður-
o'g Suður-Ameríku. Þó er það nú
fyrst nýlega, að hluthafar félags-
ins hafa fengið arð af fé sínu. f
Bandaríkjum heldur félagið uppi
póstferðum á mörgum flugleiðum.
Hluthafar og stjórnendur eru
einhuga um það, að ílugferðir eigi
ákaflega mikla framtíð fyrir sér,
og þeir láta einskis ófreistað til
Alþingi sett
Það var sett hinn 15. febrúar.
Þingmenn komu saman í þinghús-
inu kl. 1 e. h. og genfeu þaðan 1
kirkju. Séra Friðrik Hallgrims-
son prédikaði og lagði út af 85.
Sálmi Davíðs, 9.—14. versi.
Að aflokinni guðsþjónustu gengu
þingmenn til fundar í Neðrideild-
arsal Alþinfeis. Forsætisráðherra
.'as hin venjulegu konungsbréf,
þar sem Alþingi er stefnt saman
og lýsti yfir að þingið væri sett.
Þingmenn mintust ættjarðarinnar
og konungsins með ferföldu húrra.
Forsetakosningum var frestað
til næsta dags. Fóru þær þá fram.
Fóru þær þannig, að forseti Sam-
einaðs þinlgs var kosinn Einar
Árnason; forseti efri deildar Guð-
mundur ólafsson, og forseti neðri
deildar Jörundur Brynjólfsson.
Einnig fóru þá fram ýmsar nefnd-
arkosningar.
þess að hrinda fyrirætlunum sín-
um í framkvæmd.
Við Vilhjálmur Stefánsson höf-
um báðir fullan kunnugleik á því,
að félagið er í alla staði heilbrigt
og hefir bæði mátt og vilja til
þess að koma þessum áformum í
framkvæmd. Við erum þess og
fullvissir, að flugsamgöngur þess-
ar verða íslandi til mikils gagns
og heilla í framtíðinni.
Með þessu móti verður ísland á
alfaraleið stórþjóðanna; fær dafe-
legar póstferðir til umheimsins.
Með því opnast nýir markaðir, og
nýir lífsvegir, er ísland kemst í
náið samband við Ameríku og Ev-
rópu.
Báðir óskum við Vilhjálmur
þess, að íslendingar megi taka
þessari málaleitan félagsins vel
— þessu tilboði, að leggja eina
aðalpóstleið heimsins um Reykja-
vík. — Mgbl.
f sambandi við þessa frétt, má
enn fremur feeta þess, að sam-
kvæmt símskeyti frá Reykjavík
29. febrúar, hefir fumvarp verið
lagt fyrir Alþingi, í samræmi við
það, sem sagt er hér að framan.
Er þar áskilið, að ekkert annað
Bandaríkja flugfélag hafi rétt til
póstflutninga, með flugvélum’
hvað ísland snertir, næstu fimtán
ár. Að öðru leyti er gert ráð fyr-
ir, að réttindi félagsins standi í
75 ár. Ekki verður séð af sím-
skeytinu, hvort það er stjórnin,
sem leggur þetta frumvarp fyrir
þingið, en líklegt virðist að svo sé.
NÚMER 10
Frá Ottawa
Ekkert stórmerkilegt þaðan að
frétta. Þeir jagast þar um toll-
mál og sýnist alt af sitt hverjum.
Og þeir tala mikið um launalækk-
un og um atvirinubætur og um at-
vinnöleysis styrk. En hvað það
snertir, að bæta úr atvinnuleys-
inu, virðist stjórnin alveg eins
ráðalaus, eins og hún hefir verið.
Hún sýnist nú sjálf vera farin að
trúa því, að hún ráði lítið við
kreppuna. Bennett segir, að það
sé enfein hæfa í þeim áburði, að
hann hafi notað þjóðarfé til að
borga fyrir skemtiferð mágs síns
og systur til Evrópu, þegar þau
voru nýgift. Það var nú heldur
aldrei trúleg saga.
Sameiginlegur fundur
Sléttufylkjanna
Fylkisþingið í Alberta hefir,
með 31 atkv. gegn 22, samþýkt til-
löfeu þess efnis, að skorað sé á
fylkisstjórnina í Alberta að gang-
ast fyrir því, við stjórnirnar í
Manitoba og Saskatchewan, að
þingmenn allra Sléttufylkjanna
héldu sameiginlegan fund með
sér, til að ræða sameiginleg hags-
munamál þessara þriggja fylkja.
Margir þinfemannanna sáu enga
þörf á þessu og héldu að bezt væri
að hvert fylki út af fyrir sig
hugsaði sem bezt um sín eigin
mál, en létu mál hinna fylkjanna
afskiftalaus. G. L. Gibbs, verka-
mannaflokks þingmaður frá Ed-
monton, bar fram þessa tillögu.
Séra Magnús Skaptason
dáinn
•
Hann andaðist á þriðjudaginn,
hinn 8. marz, að heimili tenfeda-
sonar síns og dóttur, Dr. og Mrs.
M. B. Halldórson hér 1 borginni,
þar sem hann hefir verið í mörg
ár. Hann var 82 ára að aldri,
fæddur 4. febrúar 1850. Jarðar-
förin fer fram á föstudaginn kem-
ur, kl. 2 e. h., frá kirkju Sam-
bandssafnaðar. í þetta sinn er
hér ekki hægt að minnast frekar
hins merka, gamla klerks, þvi
þessi andlátsfregn barst Lög-
bergi ekki fyr en blaðið var til-
búið til prentunar.
Vatnsflóð í British
Columbia
'Fyrstu dagan af þessum mánuði
gerðu vatnsflóð töluveyða skaða á
ýmsum stöðum í British Colum-
bia. Gengu þá hlákur og all-
! miklar rigningar og árnar uxu ó-
vanalega mikið og flæddu víða út
úr farvefei og gerðu æði mikinn
skaða á ökrum og engjum, brutu
margar brýr og skemdu vegi. Hafa
ekki ein,s mikil vatnsflóð komið
þar í t’uttugu ár.
Smjör og oátur
Árið 1931 voru 2,281,317 pund
af smjöri flutt til Canada, og
1,446,147 pund af osti. Smjörið
kostaði $832,531, en osturinn
$403 958. Smjörið kom frá einum
sjö löndum, en aðallega frá Nýja
Sjálandi og Ástralíu. Osturinn
var innfluttur frá seytján lönd-
um.
Getið var þess hér í blaðinu á
sínum tíma, hver börnin voru, sem
verðlaun unnu í framsafenar sam-
kepninni; sem haldin var í G. T.
húsinu hér í borginni, hinn 18.
febrúar. Þau reyndu svo aftur
með sér hinn 24. febrúar á sama
stað. Þar skaraði Thruda Backman
fram úr og hlaut gullmedalíu fyr-
ir sína ágætu frammistöðu.
Barni Lindberghs stolið
Sú frétt flaug út um allan heim
um miðja vikuna sem leið, að
nítján mánaða gömlu barni þeirra
Mr. og Mrs. Charles A. Lindberfehs
hefði verið stolið á þriðjudags-
kveldið, hinn 1. þ. m. Heimili
þeirra er í Hopewelll, N.J., og það-
an var barninu stolið. Var það
skilið eftir í rúmi sínu á neðsta
gólfi hússins, kl. 7.30 um kveldið.
Eftir svo sem tvo klukkutíma fór
Mrs. Lindbergh að vitja um barn-
ið, en þá var það horfið. Er hald-
ið, að það hafi verið teki út um
glugga á herberginu. Var lögregl-
unni þegar tilkynt hvernig komið
væri og hefir hún stöðugt síðan
verið að reyna að komast fyrir
það, hvar barnið væri niður kom-
ið. Blöðin hafa á hverjum degi
flutt langar fregnir af þessu. Til-
gátur um, að barnið væri hér eða
þar, en ekkert af því hefir reynst
ábyggilegt. Sannleikurinn er. að
lögreglan veit ekki lifandi vitund
hvað af því er orðið. Hjónunum
var fljótlega tilkynt, að barninu
yrði skilað, ef þau borguðu þjóf-
unum 50,000. Eru þau viljug til
að gera það, en barninu hefir
samt sem áður ekki verið skilað.
Þetta níðingsverk er unnið í þeim
tilgangi, að kúga peninga út úr
hlutaðeigandi foreldrum. Öll sams-
konar óhæfuverk eru framin í
þeim tilfeangi, og þau eru engan-
vegin ótíð í Bandaríkjunum. Þetta
vekur óvanalega mikið umtal, eins
og eðlilegt er, þar sem faðir barns-
ins er svo alþektur og frægur
maður og þar að auki vinsæll, í
miklu afhaldi hjá öllum fyrir það
hve mikill afreksmaður hann
hefir reynst, sem flugmaður. —
Þegar þetta er skrifað, á þriðju-
dag, er litli drengurinn, Charles
Aufeustus Lindbergh, enn ófund-
inn. Að sjálfsögðu verður leitinni
haldið áfram og alt gert sem
mögulegt er til að finna barnið.
Frá vígátöðvunum
í Kína
Þaðan er svo sem ekkert að
segja. Þar virðist hvorki feanga
né reka. Stórkostlegar orustur
hafa ekki átt sér stað nýlega, en
töluverðar skærur • þó. Kínverjar
verjast býsna vel hinum mikla út-
lenda her. Allra síðustu fréttir
benda í þá átt, að Japan sé nú
eitthvað fúsari til sátta, heldur
en áður.
Flærra verð á vatni
Bæjarráðið í Winnipeg hefir
hækkað verðið á vatninu um 47%,
Er gert ráð fyrir, að þessi mikla
verðhækkun feefi bænum $150,000
meiri tekjur, á þeim tíu mánuð-
um, sem eftir eru af þessu ári, en
$200,000 á heilu ári. En þrátt fyrir
þetta og launalækkunina, þarf
bærinn enn að auka tekjur sínar
mikið, eða lækka útgjöldin, ef
tekjur og útgjöld eiga að geta
staðist á þetta árið.
ÞAKKARORÐ.
Af einægu hjarta vijum við
þakka fyrir þann hýleik og sanna
velvild, sem okkur var sýnd af svo
afar mörgum, við dauðsfall ofe
jraðarför okkar kæra bróður, Jacob
Johnston, og sérstaklega er okkur
ljúft og skylt að þakk söngflokk
kirkjunnar og þeim vinum, sem
sendu blómagjafir og með nær-
veru sinni heiðruðu minningu hins
látna vinar.
Mrs. Gunnl. Jóhannsson.
Mrs. Paul Johnson.