Lögberg - 09.06.1932, Blaðsíða 6

Bls. 6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 9. JÚNÍ 1932.
Náman með járnhurðinni
EFTIR
IIAROLD BELL WRIGHT.
Rauðskinninn veitti hinum hvíta manni
nána eftirtekt, en sag'ði ekki orð. Edwards
horfði líka á Indíánann og það leyndi sér
ekki, að hann hafði illan grun á honum.
Indíáninn rétti upp hendina, sem merkti
það að hér væri enginn ófriður á ferðum og
öllu væri óhætt. Með djúpri og skýrri rödd
en þó góðlátlegri, sagði hann: “Komdu
sæll!”
“Komdu sæll!” sagði Edwards og reyndi
að vera glaðlegur og öruggur, en honum
hepnaðist það ekki nærri vel. Indíáninn
horfði alt af á hann og gætti að hverri hans
hreyfingu og las ' hverja •' svipbreyttng)u lá
andiiti hans.
Edwards hepnaðist fljótlega, að láta ekki
lengur á hræðslunni bera.
“Ert þú hér einsamall?” spurði hann,
“og fótgangandi?”
“Eg er æfinlega einsamall,” svaraði
Indíáninn stillilega. Svo bætti hann við,
eins og til að gera Bdwards öruggan og ó-
hræddan, og hann talaði ágæta ensku: “1
gærkveldi um sólseturs leytið, var eg þarna
uppi í hlíðinni,” og hann benti upp til fjall-
anna, “og þá sá eg þig koma upp eftir
gilinu”.
“Sástu nokkurn annan?” spurði Edwards.
“Það var enginn annar á ferðinni,” svar-
aði Indíáninn.
Edwards skildist, að það væri ekki gott
fyrir sjg, að láta bera á því að hann væri
hræddur og með töluverðum erfiðismunum
hepnaðist honum að láta líta svo út, að hann
væri öruggur og glaðlegur.
“Eg hjóst nú annars ekki við því, að nokk-
ur fylgdi mér eftir. Eg er ekki mikið vanur
þessu lífi og þessi einvera og þessi eýðilegi
staður hefir gert mjg dálítið taugaveiklaðan
í bili, og eg má eins vel kannast við það; en
eg býst við að þetta sé rétt eðlilegt.”
Indíáninn samþykti það mótmælalaust.
Edwards vildi helzt ekki fara lengra út í
þessa sálma, en fór að tala um lan,rlslagið,
hvað það væri einkennilegt á þessum stað og
ýmislegt því viðvíkjandi og endaði með þess-
ari spurnjngu:
“Þú átt heima hér í þessu nágrenni, eða er
ekki svo?”
Það brá fyrir hörkusvip á andliti Indíán-
ans, og það var ekki laust v,ið, að hann svar-
aði með miklum þjósti:
“Fyrir löngu síðan komu forfeður mínir í
]>etta fjalllendi til að veiða og til að berjast
eins og menn. Nú koma þeir eins og bein-
ingamenn, þegar þeir fá leyfi til þess hjá
hvítu mönnunum. Jú, eg á hér heima að
nafninu til, svona líkt og heimilislaus hundur
í þessum borgum ykkar. Eg heiti Natachee.”
Þessi rauðskinni átti afar djúpa og fallega
rödd, en það leyndi sér ekki, að hann bjó yfir
mik;illi gremju og sársauka og Hugh Edwards
kendi þegar í brjósti um hann. Og þegar þeir
stóðu þama um stund, báðir þegjandi og
horfðu hvor á annan, þá var eins og Ed-
wards yrði fyrir ótrúlega miklum áhrifum
frá Indíánanum. Honum fanst hann endi-
lega þurfa að hefna sín á einhverjum, fyrir
lítilsvirðingu og rangsleitni, sem hann hefði
orðið fyrir. Það var auðséð á svip hans og
látbragði öllu, að hann réði sér naumast fyr-
ir reiði.
Ofurlítið bros færðist yfir varir Indíánans.
sem veitti hinum ókunna manni nánar gætur,
og svo tók hann til máls:
“Hvers vegna hefir þú ejginlega komið
hingað? Hvemig stendur á því, að maður
eins og þú vill halda hér til?”
Edwards náði aftur valdi á skapsmunum
sínum, en varð þó að leggja töluvert að sér
til þess.
“Eg kom hingað til að leita að gulti, eins
og þú sérð,” sagði hann loks.
Aftur brosti Indíáninn, þó lítið bær,i á því.
I þetta sinn sá Edwards brosið. Hann
horfði beint á Tndíánann og spurðj alvarlega
og heldur kuldalega :
“En þú; hvað gerir þú til að hafa ofan af
fvrir þér?”
Natachee horfði á hann djarflega og svar-
aði blátt áfram: “Eg lifi eins og forfeður
mínir gerðu.”
“Eg held eg hafi heyrt þín eitthvað get-
ið”, sagði Edwards.
“Já, Bill Janson, sem alt af er kallaður
Eizard, kom til þín fyrsta morguninn, sem
þú varst hér. Hann hefir sagt þér frá öllum,
sem hann þekkir.”
“Hann sagði mér að þú værir mentaður
maður.”
“Það er satt, eg gekk á skóla hvítu mann-
anna. Það sem eg heyrði þar, kom mér til að
snúa aftur til eyðimerkurinnar og fjallanna
og lifa þar eins og forfeður mínir; og
deyja, eins og mitt fólk á að deyja. ”
Það var eins og Edwarls gœti ekki látið
sér detta neitt í hug til að segja, svo Nata-
chee hélt áfram.
“Ef þú komst hingað fil að leita að gulli,
því þá ekki að leita að ‘núámunni með jám-
hurðina’, sem er töpuð og enginn veit hvar
er. ”
“Er í raun og vem til nokkur slík náma?”
“Það er til saga um slíka námu.”
Natachee talað,i með töluverðri alvöru og
hátíðleik, eins og Indíánum er tamt; þó orð-
in væru ensk, þá talaði hann engu að síður
eins og hans eigið fólk.
“Þejr eru of margir, sem koma. Ámar
falla í sjóinn og lækimir falla í árnar. Slík-
ar era sögurnar um þessi töpuðu auðæfi, og
þær hafa leitt mikjnn fjölda fólks á þessar
stöðvar. I mörg ár hafa þeir verið að koma,
og í mörg ár enn halda þeir áfram að koma.
Hvítu mennim,ir trúa ekki, að nokkur slík
náma hafi nokkurn tíma verið til, og þeir
hlæja að þessu. En þeir leita að henni engu
að síður. Jafnvel félagarnir, sem era að
grafa eftir gulli héma niður með læknum, í
sínu eigin landi, gera gys að þessari sögu,
en þeir trúa henni samt. Svona er hvíti mað-
urinn æfinlega — er alt af leita að ein-
hverju, sem hann sjálfur segir að ekki sé
til og sem hann gerjr gys að.”
“En hvernig er um sjálfan þig?” spurði
Edwards. “Trúir þú, að þessi tapaða náma
sé nokkur til?”
Hvað Indíáninn hugsaði, varð ekki frek-
ar ráðið af svip hans, heldur en þó andlitið
hefði verið steypt úr eir.
“Hvað hefr það svo sem að þýða fyrjr
hvíta majminn, hvað Indíáninn heldur?
Hvíti maðurinn gerir ekki me;ira úr orðum
Indíánans, heldur en vindurinn úr visnum
laufum, eða eldurinn úr þurra grasi.”
“Ekki held eg það sé nú alveg svona
slæmt,” sagði Edwards um leið og hann
beygði ,sig aftur ofan að pönnunui og skoð-
aði sandinn og mölina, sem í henni var. “En
hvað sem öllum námum líður, þá held eg að
hér sé nú gull í pönnunni.”
Ekkert svar. Edivards hélt áfram:
“Þú hlýtur að þekkja gull, ef þú sérð það.
Vilt þú líta á þetta og segja mér hvað þú
heldur?”
Enn fékk hann ekkert svar.
Edwards leit upp.og hélt á pönnunni í
hendinni. Indíáninn var horfinn.
Hugh Edwards þótti þetta undarlegt og
liann starði á staðinn þar sem Indíáninn
hafði verið rétt áður. Hann horfðj í allar
áttir, en hann sá Indíánann hvergi. Það var
engu lí'kara heldur en hann hefði sokkið,
eða þá orðið uppnuminn.
Honum fanst þessi koma Indíánans og
það sem þeim hafði farið á milli, meir líkj-
ast draumj heldur en veruleik. Hann fór
aftur að fást við það, sem hann hafði verið
að gera, en þá heyrði hann kallað til sín þar
ofan úr brekkunn,i:
“Helló! nágranni, hefirðu fundið mikið
gull?”
Þegar hann lejt upp, sá hann að þama var
Marta komin.
“Eitthvað hefi eg fundið, hvað sem gull-
inu líður, eða kannske öllu heldur, einhver
hefir fundið mig,” sag^j hann, þegar hún
kom til hans ofan að læknum. Svo sagði
hann henni um Indíánann.
“Já, ” sagði hún, “það hefir verið Nata-
chee. Hann kemur æfinlega og fer svona.
Allir segja, að hann sé meinlaus. Hann og
Saint Jimmy eru býsna góðir vinir, en ein
hvern veginn fellur mér hann ekkj. Mér
finst í hvert sinn, sem eg sé hann, að hann
vildi langhelzt flá höfuðleðrið af'okkur öll-
um, ef hann gæti það.”
“Ef eg segi eins og er,” svaraði Ed-
wards, “þá finst mér að mig hálf langi til
þess líka.”
Þetta sama kvöld sat Hugh Edwards hjá
gömlu félögunum og stúlkunni þeirra.
Spurði hann þá þessa gömlu gullleitarmenn
um Námuna með jámhurðinni.
Þeir hlógu, eins og Natachee hafð.i sagt,
en Edwards fann þó, að það var eitthvað í
hlátrinum, isem benti á að þeir hálf-tryðu
nú þessu samt, eða vildu að minsta kosti
gjarnan, að þessi saga um töpuðu námuna
væri sönn. Það var Thad, sem svaraði
spurningunni.
“Það er fjöldi af sögum um tapaðar nám-
ur, alstaðar í Arizona, drengur minn. Það
er ekki vert um að hlusta mikið á þær sög-
ur. Það er lang-bezt fyrir þig, að halda við
skófluna og pönnuna, ef þú vilt fá að éta
svona nokkurn veginn reglulega. Þf\ð get-
ur vel verið, að þú finnjr ekki mikið, en ef
það er nokkuð, þá er það þó einhvers
virði.”
“En þessi saga um Námuna með jám-
hurðinni, er samt öðru vísi, heldur en allar
hinar sögumar af töpuðum námum,” sagði
Bob.
Edward heyrði það á rödd gamla manns-
ins, að hann var ekki viss um nema eitthvað
væi i hæft í þessari sögu.
“Þú heldur að það sé .satt, að slík náma
sé til?”
“Hvaða. ólukkans vjitleysa er þetta,”
nöldraði Thad. “Við trúum ekki neinu, fyr
en við tökum á því.”
Bob sat hugsandi og lét í pípuna sína.
Þeir segja, að frá henni hafi verið gengið
af einhverjum presti, endur fyrir löngu,
hundrað árum áður en nokkrir rQglulegir
gullleitarmenn komu hér. Eg vgit eitt og
það getur þú séð sjálfur, ef þú vilt, að hér
skamt frá hefir verið töluverð bygð á einum
stað. Rústir eru þar miklar. Þeir segja,
að þar hafji veriið prestar jog Imunkar og
þar var einhver trúboðsstöð og þar er sagt
að þessi náma hafi verið. Eg hefi aldrei
vitað það með nokkurri vjssu, hvers vegna
þeir lokuðu henni með jámhurð. Getur
skeð það hafi verið vegna þess, að þeir hafi
bara unnjð þaraa við og við, þegar þeir
þurftu á pening^im að halda fyrir trúboðs-
stöðina, eða þá kirkjuna á Spáni, en þaðan
komu þeir allir, þessir náungar, en svo lok-
að hennj þess á milli. Svo segir sagan, að
komið hafi jarðskjálftar miklir og fjallið
hafi hálf-hrunið. Prestamir héldu, að þessi
jarðskjálfti læri guðs ráðstöfun. Héldu að
hann væri óánægður með gerðir þeirra, og
þeir þorðu ekki einu sinni að reyna að kom-
ast að námunni aftur. Síðan hefir skógur-
inn vaxið upp aftur og það er ómögulegrt
að vita, hvar þessi náma kann að hafa verið,
og það er víst engin hætta á, að hún finnist
nokkum tíma.
“Hvað okkur við kemur,” bætti hinn
gamli maður við með áherzlu, “þá er þessi
náma algerlega töpuð. Eg á ekki við, að
hér sé nein stór náma. Það er dálítið af
gulli hér í jörðinni, en hvergi mikið, nema
þá kannske einhvers staðar langt niðri í
jörðu, en það er nú ekki fyrir fátæklingana
að komast þangað, skal eg segja þér. Það
kann að koma fyrir einstöku sinnum, áð
maður finni eitthvað sem munar um, en
það er mjög sjaldgæft. Hafðu mín ráð,
drengur minn, og vertu ekkert að hugsa um
þessa námu, ef þér fellur illa að svelta.”
“Þetta er alveg rétt, félagi,” sagði Bob;
“en það er ekki gott að segja um 'þetta með
vissu — gullið er þar1 sem þú finnur það.”
X. KAPITULI.
Yorið var liðið, og snjóskaflarnir í fjöll-
unum voru allir horfnir. Lækurinn, sem
um vorið hafði verið vatnsmikill og hamast
áfram í mesta ákafa, var nú orðinn vatnslít-
ill og virtist líða áfram einstaklega hægt og
letilega. Ungarnir voru flognir úr hreiðr-
unum og alt bentj til þess, að nú var komið
langt fram á sumar.
Ekki hafði nokkur dagur liðið svo þessa
síðustu mánuði, að þeir félagar, og Marta,
hefðu ekki haft eitthvað saman við hjnn ný-
komna nágranna sinn að sælda. Stundum
kom Edwards til þeirra, þar sem þeir voru
við vinnu sína, tjl að leita ýmsra ráða hjá
þeim. Þeir fóru líka stundum til hans og
sögðu honum ýmislegt af sinni löngu
ieynslu. Oft sat hann hjá þeim á kveldin,
eða þeir hjá honum, og reyktu pípur sínar
og ávalt var samtalið vinsamlegt og sam-
komulagið hafði alt af verið hið bezta frá
því Edwards kom fyrst á þessar slóðir.
Þegar Hugh Edwards fór til vinnu sinn-
ar, eða kom heim, hefði jiann vel getað far-
ið með læknum án þess að fara um þar sem
félagarnir áttu heima, en hann fór ekki þá
leið, eða að minsta kosti ekki báðar leiðir.
Hann kom æfinlega við í annari leiðnni —
nema þegar Marta hafði farið til Oracle
eða til Saint Jimmy og móður hans.
Stúlkan var alt af með gömlu mönnunum,
þegar Edwards kom til þeirra, eða þeir til
hans. Og það var oft sem hún fór lieim
til hans, gekk þar bara um frjálslega og ör-
ugglega, eins og hennar var vandi og hún
hafði vanist frá baradómi, og hún hjálpaðj
honum til að búa til matinn og kendi honum
ýmislegt maí reiðslunni viðvíkjandi. Hún
kom líka stundum með ýmislegt góðgæti
handa honum að heiman, sem ekki gat kom-
ið til mála að liann gæti búið tjl sjálfur.
Þetta var vitanlega alt bara eðlilegt, kann-
ske, eins og Thad hafði komist að orði, “of
skollans eðþlegt.”
Þeir gömlu mennirair gátu aldrei gert
sér ljósa grein fyrjr Edwards, eða skilið hann
til fulls, og það leiddi stundum til töluverðr-
ar þrætu þeirra á milli; en þess verður að
geta, að sjálfir höfðu þeir gaman að þeim
þrætum. Til merkis um það, hve vel þeir
treystu honum, má geta þess, að þeir sögðu
honum sömu söguna, sem þeir höfðu sagt
Saint Jimmy og móður hans. Það var ekki
löngu seinna, sem þeir áttu það tal saman,
sem hér verður sagt ágrip af.
Edwards liafði komið til þeirra með stein,
sem hann hafði fundið í lækjarfarveginum.
Þeir höfðu sagt honum það sem þeir héldu
að rétt væri viðvíkjandi þessmu steini, og
nú sátu þeir og horfðu á hann gariga heim
að þeirra ejgin liúsi. Það var Bob, sem
fyrst tók til máls:
“Hann hélt áreiðanlega, að nú hefði hann
fundið eitthvað, sem væri nokkurs virði.
Hann er býsna góður strákur, alt af jafn
geðgóður, þó það sem hann finni reynist
ekki neins virði. Bara heldur áfram alveg
eins fyrir því. Það sýnist engin ill áhrjf
hafa á hann, þó hann verði fyrir vonbrigð-
um. ”
“Ef það er nokkurs virði, að leggja mik-
ið á sig og vinna hart, þá ætti þessi piltur
að hafa eitthvað upp úr krafsinu. Hann
vjnnur myrkranna milli og það er eins og
liann vilji ekki gefa sér tíma til að éta eða
sofa.”
“Það er dálítið skrítið líka,” sagði Bob,
“vegna þess að fyrst eftir að hann kom, leit
út fyrjr að hann kærði sig ekkert hvernig
gengi, bara hann hefði eitthvað til að éta.
En hann er áreiðanlega vaknaður núna.
Mér dettur í hug—”
Thad strauk beran skallann með mestu
varfærni.
“Hefir þú tekið eftjr því, að æfinlega
þegar hann finnur eitthvað, sem hann held
ur að sé nokkurs virði, fer hann með það
beina leið tjl okkar. Stúlkan mín sagði við
mig héraa um kveldið—”
“Þín súlka! Þín stúlka! Hvern skollann
eitu að rugla!” hrópaði Bob. “Þetta er
mín v,ika, og þú veizt það fullvel. Þú ert
aldrei ánægður með það, sem þér ber. Þarft
þú alt af að vera að ásælast það sem mér
tilheyrir?”
“Eg bið fyrirgefningar, félagi; en
gleymdu þessu. Eg bið margfaldlega fyr-
irgefningar,” sagði Thad í mesta flýth “En
það sem eg ætlaði að segja var það, að í vik-
unni sem leið, — eg var pabbj hennar ])á—,
Bí'|gði hún f’ið1 mjg: ^‘Pabb'ií’, ýagði liún,
‘Hugh hefjr breyzt mikið síðan hann kom
til okkar, finst þér það ekki?r ”
“Hvað er svo sem merkilegt við það, þó
dóttir mín segði þetta?” spurðj Bob.
“Hún var mín dóttir þá,” sagði Thad
heldur kuldalega.
“Eg á hana núna,” svaraði Bob rétt eins
kuldalega. “Hvað þýðir það svo sem, þó
hún kunn,i að liafa sagt þetta? Mér skilst,
að það þýðir ekkert annað en það, sem við
vissum báðir áður, að hún er greind og veit-
ir hlutunum eftirtekt. ”
“Það er ])ó að minsta kosti áreiðanlegt,
að hún fékk ekki neitt af sinni greind frá
þér,” sagfði Thad.
Bob horfði hvast á félaga sinn.
“Hvað er það eiginlega, sem þú sérð en
eg sé ekki? Eitt'hvað, sem er ekki eins og
það á að vera? Eg er viss um, að það er
eitthvað þess konar, sem þú átt við. En það
má eg segja þér, Thad, að ef þú fyrir ein-
hverja tilviljun skyldir einhvera tíma álp-
ast inn í himnaríki, þá er eg alveg viss um,
að jafnvel englar geta ekki lynt við þig.”
“Hvað sem því líður,” svaraði Thad,
“þá þykir mér undarlegt, ef þú sérð ekki
neitt í þvf, þegar dóttir þín, eða hvaða
stúlka sem er, veitir því nána eftirtekt
livaða breytingum einhver náungi tekur frá
því hún kynnist honum fyrst. Skilur þú
ekkj að ]>að þýðir eitthvað, þegar hún segir:
‘Síðan hann kom til okkar?’ Kom til ökk-
ar, — til okkar, iskilurðu þetta ekki? Ekki
veit eg hvernig eg færi að ljfa, ef eg væri
eins iskilningslaus, eins og þú ert.”
Bob hló.
“Það er svo sem óhætt fyrir mig að reiða
mig á ])ig, livað vitið snertir. Þú hefir nóg
af því. En Hugh kom til okkar; það gerði
hann, þó það væri þessi viðbjóðslegi .Lizard,
sem kom moð hann heim að hliðinu.”
SKRITLUR.
A. : “ Það er afmæli konunnar þinnar á
morgun, hvað ætlarðu að gefa henni?”
B. : “Þegar mitt afmæli var, þá gaf hún
mér fallega kaffikönnu; nú held eg að eg
verði að gefa henni í staðinn langa tóbaks-
pípu. ’ ’
Kennarinn: “Hvaða orð er egg?”
Pilturinn: “Nafnorð.”
Kennarinn: “Hvers kyns?”
Pilturinn: “Ja, það er ekki hægt að á-
'kveða, fyr en unginn er kominn úr því.”
Húsbóndinn (við dreng, sem er nýkominn
á heimilið): “Hefir nú ráðsmaðurinn sagt
þér, hvað þú átt að gera í dag?”
Drengurinn: “Já, eg á að vekja hann
undir eins og sézt til þín.”
Magnús: “Hann Gunnar kunningi okkar
datt ofan úr .30 feta háu húsi í gær, og meiddi
sig þó ekkert!” — Jón: “Það er ómögu-
legt.” — Magnús: “Jú, hann datt úr úti-
dyrunum niðri.”