Lögberg - 25.08.1932, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 25. ÁGÚSfT 1932.
Bl.s 7.
Ræða,
Flutt á íslendingadag í Wynyard.
Eftir Bjöm Hjálmarsson.
Herra forseti;
Háttvirtu íslandingar!
í dag eru tuttugu og þrjú ár
síðan eg fyrst ávarpaði íslend-
ingamót hér í Vatnabygð. Ef til
vill eru fáir hér staddir, sem þá
samkomu sóktu. Á því tímabili
var bygðin ung og flest fólkið
ungt, hraust og fult vonar og lífs-
gleði. Og sannarlega þurfti á
þeirri hreysti og þeirri lífsgleði
að halda þann da^, því ræðumenn
voru sex, kvæði mörg, söngsveit.
lúðraflokkui', “base-ball“ leikur.
illdeilur, bardagar og blóðsút-
hellingar.
. Þangað óku margir á uxum,
sumir á hestum og margir komu
fótgangandi. Þar munu hafa verið
um sex hundruð manns og hálf
sú tala af hundum. Dreg eg þá
ályktun af því, að af sex ræðu-
mönnum áttu þrír hunda, sem
fylgdu þeim upp á vagn þann,
sem notaður var fyrir ræðupall.
Öllum hunda-eigendum sagðist
vel; hinum fremur miður. Eg
átti engan hund.
Síðan hefi eg framkvæmt eitt
afreksverk. Er það ekki sprottið
af hæfileikum eða starfsemi; en
“world’s record” er það samt, því
sjö sinnum síðan hefi eg talað
um sama,efni við sama tæki-
færi, — nefnilega að mæla fyrir
minni Canada á íslendingadögum
Vatnabygða, og fjórum sinnum
þar að auki farið í sömu erinduro
á Þorrablót Leslie-búa, sem er
nokkurs konar systur samkoma ís-
lendingadagsins í Wynyard.
Svo nú ætla eg ekki að mæla
fyrir minni Canada. Fyrir því eru
ástæður, sem síðar munu koma í
ljós, að í dag vil eg tala um alt
annað efhi. Eg vil sérstaklega
tala ,um íslendinga í Vatnabygð,
um sögu þeirra og ástand, um á-
hrif þeirra í fortíð, nútíð og í kom-
andi framtið. Eins og eg áðan
tók fram, hefi eg þekt þá í næst-
um aldarfjórðung, og í síðastiið-
in sextán ár hefi eg haft það
starfssvið, sem hefir gefið mér
tækifæri, um fram alla aðra, að
þékkja þá sem heild, og þekkja
þeirra betri menn og lélegri, og
þekkja þá enn fremur með þeirri
hliðsjón, hvernig þeir bera sam-
jöfnuð við ýmsa aðra þjóðflokka,
sem meðal þeirra og í kringum
þá lifa og starfa.
Þegar eg áðan vitnaði í fyrsta
íslendingadaginn, gerði eg það
ekki í neinu gaspri né hæðni. Þá
vorum við flestir æskumenn. Iáfs-
kjörin voru þá þröng, lífsgleðin
einföld, en lífsvonin há. Við vor-
um okkar teigin drotnar í öllum
málum bygðarinnar. íslendingar
voru frumherjar þessa svæðis. Á
andlegum og líkamlegum kröftum
íslendinga lék framtíð og velferð
þessara héraða. íslendingar, og
íslendingar einir, réðu þá lögum
og lofum.
Og þegar hugsað er um feril
þess hóps manna og kvenna, frá
þeim tíma til þessa, má segja að
þar sé saga, eins og öll saga er.
blönduð gleði og harmi, sigri og
ósigri. Flest erum við nú grá-
hærð, meira og minna slitin. Líf-
ið hefir verið vægt við suma, en
því miður napurt við marga. Ein-
staklingarnir hafa ýmist beðið
sigur eða ósigur; en hitt atriðið
viljum við nú mikið frekar at-
huga, hvort að íslendinga heildin
hér á þessu svæði hefir lifað og
starfað til þess sigurs, sem að
vonirnar reistu og tækifærin
buðu.
Síðan 'hafa fluzt inn á meðal
okkar ýmsir aðrir þjóðflokkar, og
samkepnin um tækifærin til tím-
anlegs og andlegs þroska hefir
margfaldast. Stöður og völd er
kept um af þeim ýmsu þjóðflokk-
um, sem hér eru nú, og ýms öfl.
áhrif og samtök hafa myndast.
bæði ofan jarðar og neðan, bæði
ljós og hulin, sem að því miða, að
auka sumum hlunnindi, en svifta
aðra tækifæri. Það hefir verið
reynsla okkar, að þegar stríð,
styrjaldir, harðindi og krepputíð-
ir geysa, þá rís upp sú alda hér í
Vesturlandinu, að hinum svokall-
aða útlendingi er reynt að útiloka
frá þeim fækkandi tækifærum,
sem mannfélagið hefir að bjóða.
Alda þess ófagnaðar geysaði á
stríðsárunum; önnur byrjaði með
yfirstandandi krepputíð. Þess-
konar æsing er ávalt hentugt vopn
þeirra, sem til valda vilja komast,
þegar fjöldinn þarfnast mikils,
en lítið er að bjóða. Ýms félags-
skapur myndast þá og mótast,
sem eykur þau áhrif og eflir þann
hugsunarhátt, að vissir flokkar
manna skuli hafa töglin og hagld-
irnar. Eru þau samtök stundum
sýnileg, en mikið oftar neðan-
jarðar og ósýnileg. Spursmálið
er þá, hvort að við íslendingar á
þessu svæði erum að láta með
þess konar áhrifum, svifta okkur
því, sem við höfum byrjað og
þroskað.
Eg ætla fyrst að Víkja að því.
hvað við höfum lagt til:
Á þessu svæði, frá Dafoe til
Foam Lake, eru um tvö þúsund
íslendingar; en höfðatala þeirra
fjögra sveita, sem þeir búa í, er
um ellefu þúsund. Af þeim öðr-
um níu þúsundum munu vera um
fjögur þúsund enskir, önnur fj,ög-
ur þúsund slavneskir (Pólverjar,
Ukrainar o. f 1.), og um þúsund
aðrir, mestmegnis Norðmenn og
Svíar. En á svæði, fjörutíu mílna
löngu frá austri til vesturs, og
tíu mílna breiðu, af þessum sveit-
um eru íslendingar í því sem næst
þriðjungs meiri hluta, og er það
miðbik bygðarinnar og það svæð-
ið, sem lang-þyngstar byrðarnar
hefir 'borið og ber enn, og sem
var upphaf og aðal stoð þessara
sveita. Það er þessi sérstaka
ræma, sem að eg því helzt vil at-
huga og áhrif íslendinga þar.
Eg lagði þá spurning fyrir einn
mann í hverjum af sex bygðar-
pörtum á þessari ræmu, hverjir
væru tíu nýtustu bíaendur í hverju
því umhverfi. Svöruðu þeim
spurningum þrír reyndir verzl-
unarmenn, tveir sveitaskrifar-
ar og einn bankastjóri, og allir
innlendir menn. Af þeim sextíu
nöfnum, sem mér voru fengin,
voru fjörutiu og þrjú nöfn ís-
lenzkra bænda.
Á sviði mentamála er saman-
burðurinn all-sláandi:
Frá miðskóladeldum þessa
svæðis, hafa útskrifast úr tólfta
bekk á síðastliðnum tíu árum 183
nemendur, og eru 129 af þeim ís-
lendingar. Þáð má enn fremur
stöðugt rekja í hverjum skóla ár
frá ári, að þó íslenáingar séu í
minni hluta í lægri bekkjum mið-
skólanna, eru þeir í stórum meiri
hluta þegar í hærri bekkina kem-
ur. Sýnir það, að íslendingar
skara langt fram úr í því að afla
sér þekkingar óg andlegs þroska.
Kennaraskólana hafa sókt 142
frá sama svæði á fimtán árum, og
eru 101 af þeim íslendingar.
Hskólana hafa sókt 57 og eru 48
af þeim íslendingar, og flestlr
getið sér bezta orðstír.
í félagsmálum og velferðarmál-
um bænda má tilnefna að minsta
kosti fimm íslendinga, á þessu
svæði fyrir hvern einn hinna,
sem framarlega hafa staðið í því
að vekja á þeim málum áhuga og
auka þeim fylgi.
Enn fremur má þess getið, að í
hverri af hinum svokölluðu lærðu
stéttum er það íslendingur sem
mestr\ virðingu hefir náð í hverri
grein. Hver er bezt viðurkendur
læknir á þessu svæði, eða lög-
maður, éða verkfræðingur? Allir
landar. Hvað um ritstjórn? Þar
hefir ekki verið nema um einn að
ræða. Hver hefir skarað fram úr
í tónsnild? Allir viðurkenna
Björgvin. Hver hefir náð hæstri
viðurkenningu sem kennari? Eg
er ekki að vitna í sjálfan mig, en
maðurinn er hér viðstaddur. Hver
hefir flutt snjallastar ræður? Sá
maður líka situr hér framundan.
Hver hefir sungið bezt fyrir fólk-
ið? Sá maður hefir átt aðeins
stutta dvöl okkar á meðal, en við
skulum að minsta kosti eigna oklc-
ur þann mann í dag.
Og það ósjálfrátt minnir á, að
á svæði lista og sérstaklega söngs.
hefir viðlit, áhugi og snild íslend-
inga skarað svo langt fram úr, að
engan samanburð þarf, og inn-
lendir, þegar þeir mest hafa þurft
að vanda til, hafa orðið að leita
þeirra krafta hjá íslendingum.
En nú sný eg að hinni hliðinni.
og þá rís ósjálfrátt sú spurning:
Hvað erum við að gjöra í almenn-
ingsmálum til að vernda okkar
fjrhagslega hag? Erum við ekki
að fá í hendur öðrum völdin, sem
að efla efnalegan kraft fólksins?
Höfum við ekki sofið, meðan aðr-
ir hafa vakað, að því leyti, að
beita þeim áhrifum, sem snerta
velferð allra, íslendinga sem ann-
ara? í þessu sambandi vil eg
benda á nokkur eftirtektarverð
atriði.
Engri fjárstofnun hefir nokk-
ur íslendingur stjórnað í allri
tíð þessarar bygðar.
í fjórum sveitarráðum sitja
tuttugu og átt’a menn, og eru að-
eins fjórir af þeim íslendingar.
í sex bæjarráðum sitja tuttugu
og sex menn og eru þar að eins
fjórir ísliendingar, og munu þó
íslendingar vera fjörutíu úr
hverju hundraði höfðatölu þess-
ara sex bæja.
í tuttugu og átta skólahéruðum,
þar sem íslendingar eru í meiri
hluta, eru áttatíu og átta skóla-
ráðsmenn, og að eins eru tuttugu
óg þrír af þeim íslendingar.
Af fjörutíu og tveim kennurum
í þeim sömu tuttugu og átta skól-
um voru, við síðustu skólalok, níu
íslendingar og fækkar sjálfsagt
enn.
Af níu mönnum í opinberlega
launuðum þm'bættis stöðum á
þessu svæði, er einn íslendingur.
Ekki rekur mig minni til þess.
að nokkur íslendingur hafi verið
útnefndur héraðsdómari eða frið-
dómari á þessu svæði, og áreiðan-
lega hefir enginn þeirra skipað
þá stöðu á síðastliðnum tíu árum.
Virðist svo, sem þeim sé síður
trúandi fyrir réttvísinni en öðr-
um.
En hver er nú ástæðan fyrir
öllu þessu? Að- mínu áliti eru
þær tvær; önnur smávægileg, en
hin stór.
Smávægilega ástæðan er sú,
að við höfum á meðal okkar
nokkra þá innlenda menn (ef
menn skulu nefnast), sem af eig-
ingirni og öfund vildu gjarnan
synja íslendingum alls góðs. Aðr-
ir láta dragast inn með, af hugs-
unarleysi og skilningsleysi. En
sem betur fer, eru hinir þó marg-
ir, sem ekki eru með slíku marki
brendir. Eg hefi ef til vill verið
vitni að því, oftar en nokkur ann-
ar, að slík tilhneigning er til, því
oft hefi eg reynt að koma hæfum
kennurum af íslenzkum ættum að
stöðum og fundið þann kalda
þröngsýnisanda blása á móti. ís-
lendingar njóta alstaðar viður-
kenningar hjá upplýstu, innlendu
fólki, en því miður er upplýsing-
in eKki allstaðar á háu stigi. En
hitt vil eg segja, að svo lítilsigld-
ir eru .slíkir menn, að við höfum
sjálfum okkur um að kenna, að
völd hafa verið fengin þeim í
hendur: —- Eg væri ekki að benda
á þetta ástand, ef það væri ekki
orðið auðsætt öllum, sem tækifæri
hafa til að skoða, og þar að auki
hneyksi og niðurlæging þeim, sem
slíkt vilja þola. Væru íslending-
ar vakandi og starfandi í þessum
smærri velferðai'málum almenn-
ings, mundu slíkir labbakútar
fljótlega detta úr sögunni. Lær-
ið því að þekkja þá, hverjir þeir
eru, og látið þá hiklaust vita, að
þið lesið þeirra hugsunarhátt og
hafið andstygð á því andrúms-
lofti, sem þeir lifa í. Lærið enn-
fremur að þekkja þá hina, sem
ekki temja sér þess konar hugs-
unarhátt; það er með aðstoð og
samvinnu við slíka, sem þessu á-
standi verður eytt.
Með þessu er eg ekki að halda
fram, að íslendingar ættu að herja
á aðra sem íslenzkt lið; gjöri þeir
það, þá er ósigurinn vís. Eg hefi
frá upphafi verið stranglega á
móti allri einangrunar tilheig-
ing íslandinga, vegna þess að eg
vissi, að þá yrðu þeirra borgara-
legu áhrif máttlaus. No'kkrir ís-
lendingar á sumum svæðum þess-
ara bygða hafa verið sekir um
slíkt, og að sama skapi á sömu
svæðum, hefir aukist mótspyrnan
gagnvart þeim, og ef til vill er sú
mótspyrna á hærra stigi nú, en
nokkru sinni áður. Þegar íslend-
ingar jafnt sem aðrir einangra
sig of mikið með sín sérmál, fá
þeir vopn í hendur sínum verstu
óvinum.
En hitt þarf að gjörast, að
dreifa sér með öllum kröftum inn
í öll almenn félagsmál þessa um-
hverfis; að láta það skiljast þeim
sem skilið geta, að íslendingar
eru canadiskir borgarar flestum
betri; að þeir hafa dug, drengskap
og auð andans í nægileg^ ríkui>
mæli að geta krafist þess að til
þeirra sé leitað og að þeir leggi
til fullan skerf til allra mála. Þá
endist ekki lengi það þröngsýna
illþýði, sem nú er að reyna að ná
sér niðri.
Með því er eg ekki að eggja
ykkur á að ganga í allan þann
urmul af félögum, sem spretta upp
og hjaðna eins og gorkúlur um-
hverfis okkur. Með aðstoð ann-
ars manns tókst mér að koma tölu
á sjötíu og þrjú starfandi félög
með embættismenn og fundar-
höld, — öll í Wynyard bæ. Þetta
var fyrir nokkrum dögum, og hafa
sjálfsagt mörg bæzt við síðan.
Hvað flest af þeim afkasta, má
hamingjan vita! Það er orðið
bygðarmein, þjóðarmein og mein
þessarar álfu þetta brjálæði, að
mynda allskonar félög. En hins
vegar er eg að eggja ykkur á, að
sinna öllu því, sem lýtur að al-
mennum málum. Til þess hafa ís-
lendingar öll skillyrði og alla
hæfileika.
Svo kem eg að þeirri stærri og
erfiðari ástæðu, eins og eg áðan
drap á: Hún er sú, að í mikil-
leik og sálarkrafti íslendingsins.
ef til vill, felst líka hans veik-
leiki. íslendings eðlið er hug-
sjónaríkt, stórtækt í hugsun, en ó-
þolinmótt yfir smámunum. Vík-
ingslundin þráir enn ókönnuð
lönd; hugurinn vill helzt - seilast
út í stærri geima; skáldgáfan og
hugmýndaflugið myndar sér
heima, þess eðlis sem þeir ættu
að vera, en ekki eins og þessi um-
snúni heimur er. En meðan við
íslendingar hugsum á því sviði,
sem okkur bezt líkar og röðum nið-
ur rás viðburðanna á löndum hug-
sjónanna, eru hinir, sem í kring-
um okkur eru, að koma ár sinni
fyrir borð, að klófesta þessi
smærri tæki, sem þó eru svo á-
ríðandi, ef nokkuð á að fram-
kvæma. Þeir eru að afla sér eign
og gagn þeirra hluta sem vinna
verður með, og við stöndum eftir,
hugsjónalega knúðir til frama og
framtakssemi, en efnalega og þá
um leið andlega vopnlausir. Þar
stendur íslendingurinn svo marg-
ur með sinn mikilleik og göfug-
Ieik, en þó með sína harmsögu.
Það sem Bretinn nefnir “getting a
toehold” kunnum við flestum síður.
Við kunnum að vera stórtækir í
hugsun, áhuga og starfi, en kunn-
um ekki að vera samtækir upp á
notadrjúgan máta. Við íslending-
ar í Vatnabygð þöýfnumst að
læra, að það er í þessum smærri
mannfélagsmálum, sem við þurf-
um að leggja fram okkar áhrif og
krafta fyrst, — og það veitir okk-
ur æfinguna, stælinguna, öflin og
tímanlegu og andlegu vopnin til
að beita áhrifum okkar út á víð-
tækari svið.
Þegar eg minnist á hin stærri
svið mannfélagsins, er það ó-
bilandi trú mín, að Vantabygða-
íslendingar eigi það framundan
sér, að verða áhrifamiklir á mál
þessa fylkis, og íslendingar yfir-
leitt á framtíð þessa lands, og þá
um leið víðar um heim: — ekki
sem íslenzk fylking, heldur sem
arfleifð íslenzks eðlis og hug-
sjóna. Eg sé þar að eins eina
hættu, og hún er sú, að íslend-
ingseðlið vill öðlast sannleikann
i stórum bitum. Þar er aftur ó-
þolinmæði,n við smámunina. En
sannleiksleitin útheimtir enda-
lausa þolinmæði, og fyrsta skil-
yrðið í allri sannleiksleit er að
gjöra sér far um að skilja út í
æsar sitt eigið umhverfi. Það,
sem ekki er á sannleika bygt,
stendur aldrei til lengdar. Þess
vegna höfum við þessi hörmulegu
og óréttlátu lífskjör og þessa ras-
andi heimsmenning, að svo fáir
vilja leggja á sig það stranga
erfiði, að hugsa; að engum ein-
stakling, eins og nú er ástatt, er
fært að afla sér fulls sannleika á
nokkru sviði; að ekkert mannfé-
lag og engin stétt manna vill
meira en hálfan sannleika á
nokkru máli.
Við vitum, að lífskjörin hljóta
að breytast. Við vitum, að sú tíð
kemur, að réttindi, jöfnuður og
frelsi allra mannlegra stétta,
verður áform og hugsjón allra.
En við vitum enn fremur,
að móttækilegleiki mannlegs
eðlis, mannlegrar hugsunar
og skilnings, verður þess vald-
andi hve hratt sú breyting kem-
ur og það, sem gerst hefir í Ev-
rópulöndunum á síðustu dögum og
sérstaklega á Þýzkalandi, fyllir
okkur ótta. Með skelfingu stönd-
um við og íhugum, hvort að sá
hildarleikur, sem í vændum er
milli framfara og afturhalds.
þurfi að verða svo ægilegur, sem
nú lítur út fyrir. Við, sem eldri
erum, kvíðum sízt sjálfra okkar
vegna. Við getum þolað þrautir.
skort og vonleysi möglunarlaust,
ef aðeins við þyrftum að líða.
En sú hugsun er okkur hræðilegri.
ef fyrir börnum okkar liggi að
lifa vonlausu þjáninga-lífi. —
Heimsmenningin stendur með
skammbyssuna miðaða að heila
sér; láti hún skotið ríða af nú,
liggur fram undan böl og hörm-
ung fyrir eina kynslóð eftir aðra.
Megi það alvitra og alnjáttuga
afl, er lögmáli sólnanna og hnatt-
anna stjórnar, afstýra öllum þess-
um hörmungum; og megi einhver
neisti af því afli glæðast í sál
hvers Vatnabygðarbúa, að hver og
einn leggi fram sinn skerf til að
auka réttindi mannanna og efla
frið og jöfnuð þar sem sundrung
og samkepni ríkir. Verið þvi
framvegis sameinaðir en ekki
skiftir, íslendingar. Lærið að
vaka jafnt yfir því smáa sem þvl
stærra, að áhrif ykkar á öllum
sviðum eflist og styrkist og verði
sjálfum yður og öllum til góðs.
í sextán ár hefi eg verið að í-
huga afstöðu ykkar og læra að
þekkja mátt ykkar og veikleika.
Mátturinn er í mannvalinu, veik-
leikinn í sundrunginni og flokka-
dráttunum. En gætið þess, því
nú er það öllum skiljanlegt, að or-
sakir allrar þeirrar hörmulegu
sundrungar, sem eytt hefir kröft-
um íslendinga á þessu svæði, eru
smámunir nú, í samanburði við
þau vandamál, skyldur og raunir,
sem á þessum tímum hvíla á herð-
um hvers hugsandi manns.
Þeirrar bænar bið eg ykkur, að
hvort sem eg verð ykkar á meðal
eða ekki, þá takið þetta mál ykk-
ar alvarlega til íhugunar. Þið er-
uð enn íslendingar, og hvar sem
eru sameinaðir íslendingar, eru
möguleikar á Grettistökum. Lát-
ið það vera í því fólgið, að íhuga
öll tæki, öll svið og öll samtök, sem
geti orðið þess valdandi, að þið
j getið komið fram ykkar beztu á-
hrifum í þessum bygðum. Og síðan.
eins og sá sami Grettir synti með
eldinn, skuluð þið leggja út með
eld andans, eld hugsjónanna, eld
þreksins í einhverja þá Drangey
mannlegrar hamingju, þar sem
friður, eining, jöfnuður og frelsi
ríkir, og þar sem íslenzk lund og
íslénzkt hjarta fær eðlilegan
griðastað.
ISLENZKA BÓKASAFNIÐ
I LEEDS.
Háskólinn í Leeds hefir gefið
út skýrslu um íslenzka bókasafn-
ið, sem háskólinn á. Grundvöllur-
inn að bókasa'fni þessu'var lagð-
ur 1929, er háskólinn í Leeds með |
fjárhagslegri aðstoð Sir Edwinsi
Airey keypti bókasafn Boga Th. j
Melsteðs, um hálft sjötta þúsund!
bóka og bæklinga. í safninu eru
nú samtals um 7,700 bindi. Bóka-
vörður við safnið er nú R. Offor.
—Alþ.bl.
ZAM-BUK
Hreinsar hörundiÖ af
ECZEMAog RASH
Ointment 50c Medicinal Soap 25c
Jóhann Sveinsson frá Flögu:
NÓTTIN MEÐ
LOKKINN LJÓSA.
Nóttin með lokkinn ljósa
líður frá sólarinnum,
gullhlað er yfir enni,
árroð á ljósum kinnum.
Lýsir úr augum -ungum
ástríki tign og friður.
Gu'lllitað hárið hrynur
herðar og brjóstin niður.
Skautar út geislaskúfi,
skær þar af ljómi stendur,
breiðir út bjarta arma,
blessar hún dali og strendur.
Blessar hún bóndans iðju,
bátinn á fiskimiði,
Leysir hún líf úr dróma,
lofar hún ári’ og friði.
Nóttin með lokkinn ljósa
líður frá Músellssölum,
birtir á breiðum vogum,
birtir í skuggadölum.
Hræðist nú húmið svarta,
hopar og flóttann velur;
vágestir vetrar hljóðna,
vofurnar skríða í felur.
Kærust þín koma verður
kotungs í ranni lágu,
skammdegis þar sem skuggar
skelfdu oft börnin smáu.
Ókeypis ljós þitt ljómar,
lokkfagra gyðjan bjarta,
ókeypis eld þú kyndir
öreigans dapra hjarta.
Þú átt þér víðlent veldi,
volduga Norðurs drotning,
Fyrir þér bænarbljúgur
beygi ég kné í lotning.
Reika’ eg í ríki þínu,
reika’ eg um helga dóma;
af altari þínu angar
ilmur frá vörum blóma.
Ljóst er nú um að litast,
logar í vestri brenna,
árroði og aftanbjarmi
í einingu saman renna.
Ómar í mínum eyrum
indælla vatna suða.
Blómálfar bjartir, ljúfir
blíðlega á skjáinn guða. ,
Sætleika svefnsins nýt eg
sveipaður örmum þínum.
Rænir mig ýta enginn
unaðardraumum mínum.
Loks er eg legst að bólstri,
lífs þegar stundir dvína.
Nóttin þá lokkinn ljósa
legðu á hvilu mína.
—'Lesb.
VÍKINGAGRAFIR
fundnar í Þýzkalandi.
Fyrir skömmu fundust í Aust-
ur-Prússlandi mjög merkar nor-
rænar víkingagrafir. Eru þær
hjá Linkuhnen, skamt frá Tilsit.
Hið einkennilegasta við þær er
það, að þær eru í lögum hver upp
af annari, líkt og katakomburnar
í Róm. Eru lögin fjögur alls og
telst mönnum svo til, að dýpstu
og elztu grafirnar séu frá 6. öld,
en þær efstu og yngstu frá 12.
öld.
Þeir, sem hvíla í neðstu gröf-
unum, hafa verið brendir og hef-
ir lítið verið borið í gröf með
þeim af fé eða gripum. En með
þeim, sem hvíla í efri gröfunum
og ekki hafa verið brendir, hefir
verið borið svo mikið af gripum,
að furðu sætir. 1 sumum gröfun-
um er«u 6—10 sverð og tylft af
spjótsoddum fyrir utan önnur
vopn og verkfæri. Með sumum
hafa hestar verið grafnir:
Vopnin bera þó öll með sér, að
þau eru norræn og frekari rann-
sóknir hafa leitt í ljós, að við ósa
Memel hefir á 10. og 11. öld ver-
ið víkingaborgin í Haitabu
(Heiðabæ), sem fornfræðingar
hafa nú verið að rannsaka -að
undanförnu.
Enn er rannsóknunum á forn-
leifunum hjá Linkuhnen ekki lok-
ið og er búist við að áður en lýk-
ur fáist þar margar og merkileg-
ar upplýsingar um norræna menn-
ing á víkingatímunum. — Mgbl.