Lögberg - 20.10.1932, Síða 4

Bls. 4.
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 20. OKTÓBER 1932.
Högbcrg
GefiíS út hvern fimtudae af
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
695 Sargent Avenue
Winnipeg, Manitoba.
Utanáskrift ritstjðrans:
EDITOR LÖGBERG. 695 SARGENT AVE.
WINNIPEG, MAN.
Verð $3.00 um árið—Borgist fyrirfram
The "Lögberg” is printed and published by The Columbia
Press, Limited, 695 Sargent Ave., Winnipeg, Manitoba.
PHONES 86 327—86 328
Veturnætur
Sanikvæ-int íslenzku tfmatali, er veturinn
að gnnga í garð. Hér hjá oss, sem í Canada
búum, er hann líka að koma. Sumarið er-lið-
ið, ágætt sumar, hvað veðráttufar snertir, og
vér vitum, að nú eigum vér langan og kaldan
vetur fram undan oss, vér, sem heima eigum
á sléttunum í Vestur-Canada. Vetumir eru
æfinlega langir og kaldir hér um slóðir, þó
misjafnir séu vitanlega.
Hvað menn hugsa um vetrarkomuna og
hvernig menn hugsa um hana, fer að mjög
miklu leyti eftir því, hvernig þeir era undir
veturinn búnir. Sá, sem er vel undir vetur-
inn búinn, hugsar til hans með gleði, eða að
minsta kosti óttalaust. Sá, sem er illa undir
veturinn búinn, hugsar til hans með kvíða.
Svo segir Þorsteinn Erlingsson í sínu gull-
fallega kvæði, Vetur:
“Ef þú átt, vinur, þrek í stríð
og þér gi heilsa dvínar,
og treystir vel, þó versni tíð,
á vetrarbirgðir þínar,
og veizt þig gevma húsin hlý,
er hret á þaki dynur:
þá gengur vetur garð þinn í
sem gamall trvgðavinur.”
Einstaklega væri það ánægjulegt, að vetur-
inn, jafnvel þó hann sé kaldur og langur, eins
og hann er í Manitoba, mætti ganga í hvers
manns garð, “sem gamall trygðavinur ”. En
svo er ekki, því er nú miður, enda segir í
næsta erindi í kvæðinu, sem vitnað var í:
“Sá væntir minna á vina hót,
er veit sig skorta fæði,
og þrammar vetri þungt á mót,
með þunn og slitin klæði . . . .”
Vér getum ekki neitað því, að við þessa
vetrarkomu, erum vér sérstaklega að hugsa
um þá, sem “þramma vetri þungt á mót”.
Þeir eru svo margir í þetta sinn, óvanalega
margir, sem ekki hafa átt þess kost, eða á
einhvern hátt ækki hepnast, að búa sig undir
veturinn, eins og vera þurfti. Það er svo
afar-þröngt í búi hjá mörgum um þær vetur-
nætur, sem nú eru að ganga í garð, og það
má búast við, að það verði enn miklu þrengra,
um það að þessi vetur er liðinn. Það hefir
verið þröngt í búi hjá mörgum tvo undan-
farna vetur hér í Winnipeg, en þeir verða á-
reiðanlega miklu fleiri í vetur, heldur en
nokkru sinni fyr. Þetta hlýtur svo að vera.
Því lengur sem menn eru atvinnulausir, því
nærgöngulli verður skorturinn og allsleysið.
Það getur vel verið, að heldur sé mikið úr
þessu gert stundum, og það getur vel verið,
að einhverjir fái fátækrasty'rk, sem gætu
komist af án hans. En slíkt eru smámunir.
Þeir, sem nota sér hjálpsemi annara. án þess
að þurfa hennar með, eru vafalaust tiltölu-
lega fáir. Það er ekki til neins að neita því,
að nú í vetur verða þeir fleiri hér í Winni-
peg, sem ekki geta komist af hjálparlaust,
heldur en nokkra sinni fyr, og þar á meðal
eru margir fslendingar. Vér vitum ekki
hvað margir. Því er miður, að 1 þetta sinn
er margur, “sem veit'sig skorta fæði, og
þrammar vetri þungt á mót, með þunn og
slitin klæði.”
Dæmalaust hlýtur þetta orð, veturaætur,
sem annars er svo hljómfagurt, að láta
kuldalega í eyrum allra þeirra, sem eiga við
svo þröngan kost að búa, að þeir geta ekki
veitt sér helztu lífsnauðsynjar. Það hljóm-
ar kúldalega í eyrum allra, nú við aðkomu
vetrarins, líka þeirra, sem hafa nóg, meir
en nóg, fyrir sig og sína, ef þeir láta sig kjör
náungans nokkru skifta. Vér vonum, að eng-
inn íslendingur sé þannig innrættur, að hann
geri það ekki.
En þó erfiðlega gangi nú í bili, og það er
ekki til neins að neita því, að það gengur erf-
iðlega, þá skyldi enginn maður ætla, að svo
muni alt af verða. Margir virðast samt
heldur vantrúaðir á alt annað, þykjast ekki
sjá, hveraig það ástand, sem nú er, geti batn-
að. Það getur vel verið, að það sé heldur
erfitt að sjá það. En voru þeir ekki heldur
fáir, sem sáu fyrir fjárhagshrunið, sem kom
fyrir seint á árinu 1929? Og voru menn ekki
æði lengi að átta sig á því, eftir að það var
komið ? Góðu árin gera ekki boð á undan sér,
frekar en hörðu árin. Feitu kýraar ekki frek-
ar en hinar mögru. Góðærið getur komið al-
veg eins fyrirvaralaúst, eins og harðærið.
Vér voram, að hugsa um vetumætur, eða
vér vorum að hugsa um veturinn, sem nú er
að færast í fang. Vér vitum, að hann verður
möigum af 'löndum vorum erfiður, hér um
slóðir, og þá ekki sízt einmitt hér í Winni-
peg. En vér skyldm ekki gleyma því, að á
eftir vetrinum koma vordægrin, björt og
blíð. Við þau er skemtilegra og hollara, að
láta hugann dvelja, án þess þó að gleyma
vetrinum og verjast skortinum, hver og einn
eftir beztu fiöngum.
Hljómliálin og trúin
Bæða eftir Dr. Björn B. Jónss'on.
Morgunstjörnurnar sungu gleöisöng allar saman
og allir guös—synir fögnuSu.—Job. 38, 7.
Lofið Drottin með gígjum, leikiS fyrir honum
á tístrengjaSa hörpu, syngiS honum nýjan söng.
—Sálm. 31, 3.
ÁvarpiS hver annan meS sálmum, lofsöngum og
andlegum ljóSum — syngiS og leikiS Drotni lot
í hjörtum ySar.—Ef. 5, 20.
Tilgangurinn í þetta sinn er að vekja at-
hygli á undra-mætti hljómlistarinnar og gildi
hennar fyrir trúarlíf mannanna.
Frá öndverðu hafa kristin trú og hljóm-
listin átt samlqjð. Á öllum æðstu stigum sín-
um hefir hljómlistin verið innblásin af trú;
hljómlistin aftur á móti hefir ætíð léð trúnni
vængi til flugs upp á hæstu tinda.
Heilög ritning er sem tístrengjuð harpa.
Frá strengjum hennar er mönnunum kominn
mestur söngur. Lófsöngurinn er enn í dag
hástig listarinnar. Og lofsöngurinn er viÞ
anlega innninn undan hjartarótum trúar-
innar.
1 því riti biblíunnar, sem ef til vi'll er heim-
spekilegast þeirra allra, Jobsbók, slær þeirri
geislandi hugsun niður í sálu hins andríka
höfundur, að heimurinn sé fæddur í söng.
þegar almættið í upphafi tímans “talaði og
það varð ’ ’, þá segir höfundurinn, að morgun-
stjömumar hafi sungið gleðisöng allar sam-
an og allir guðs-synir himnanna hafi fagnað.
Það er “Hallelúja-kórið” í fyrsta sinn.
Alla daga hins gamla sáttmála beið hinn
útvaldi lýður syngjandi fyllingar fyrirheit-
isins mika. Oamla testamentið eitt á sinni
tíð, og eitt af trúarbókum hins forna heims,
flytur heiminum dásamlega lofsöngva. Við
Rauðahafið söng Miriam, systir Móse,
og margar konur með henni, nýjan söng, í
tilefni af náðarsarúlegri frelsun lýðsins, og
var þetta viðdragið:
“Lofsyngið Drotni, því hann hefir gjört
sig dýrlegan.”
Frá eldri dögum gamla testamentisins er
og lofsöngur Önnu, móður Samúels, og fleiri
slíkir.
Þá segir og frá kórsöng kvennanna, er ris-
inn féll fyrir slöngusteini hjarðsveinsins og
Israel frelsaðist undan sverðseggjum Filista.
Fleiri dæmi mætti nefna.
Þó er það fyrst með Davíð, að hljóðlist og
söngur ná hástigi í Israel. f æsku gætti
Davíð hjarða föður síns, langt frá bygðum
manna, og orti þar í einverunni dásamleg
ljóð um dýrð Drottins, samdi lög við Ijóð-
in og lék þau á hörpu sína. Og er Davíð varð
konungur í landinu, leiddi hann hljómlistina
tfl öndvegis í höll sinni og í,tjadbúðinni, þar
sem guðsþjónusta safnaðarins var haldin.
Fékk hann sér til aðstoðar þrjá ágæta söng-
stjóra: Asaf, Heman og Etan. Hann mynd-
aði hljómleikaflokk, er í voru 288 manns, og í
söngflokk tjaldbúðarinnar er sagt að verið
hafi 4000 manns. Einnig var þar drengjakór
til aðstoðar. Við guðsþjónustur stóð söng-
flokkur þessi hinn mikli og hljómleikaflokk-
urinn umhverfis sáttmálsörkina. Allur.söfn-
uðurinn söng með, úti og inni. Davíð og
aðrir ortu veglega víxlsöngva, og eru sumir
þeirra enn geymdir í sálmasafni biblíunnar.
Mun trúarlíf þjóðarinnar sjaldan hafa staðið
í jafn-miklum blóma, eins og á söngöldinni
um þúsund árum f. Kr. Og aldrei framar
varð með öllu sönglaust í fsrael, þótt oft
yrðu dagarair dimmir og strengir hörpunn-
ar veikir.
Þegar fyrirheitin rættust og frelsari heims-
ins fæddist, var sem á ný syngju morgun-
stjöraur himinsins allar saman og allir guðs-
synir fögnuðu. Aldrei hefir “Hallelúja-
kórið” hljómað jafn-yndislega sem á völlun-
um við Betlehem:
“Dýrð sé Guði í upphæðum,
og friður á jörðu
með þeim mönnum, sem hann hefir vel-
þóknun á”.
Með þeim engla-söng byrjar kristin trú og
tilfinning hér á jörðu. Sem forspil og undir-
raddir era lofsöngvar sumra þeirra mann-
vera, er næstar voru Betlthems-baminu.
Móðurhjarta Maríu söng:
“Önd mín miklar Drottin
og andi minn hefir glaðst í Guði,
frelsara mínum” o. s. frv.
Sakaría, faðir fyrirrennarans, söng af spá-
mannlegri andagift:
“Lofaður sé Drotttinn, Guð fsraels,
því hann hefir vitjað lýðs síns
og búið honum lausn” o. s. frv.
Og svanasönginn Ijúfa söng
Símeön, er armar hans höfðu
umvafið barnið Jesú:
“Nú lætur þú, herra,- þjón
þinn í friði fara.”
Jesús fæddist í söng. Og er
hann náði aldursþroska, gekk
liann hvern helgan dag, að því
er ætla má, í guðshús safnað-
arins, samkunduhúsin, en þar
var ávalt hafður söngur um
hönd. Má því telja víst, að Jes-
ús hafi þar af hjarta sungið
með bræðrum sínum helgi-
söngva safnaðarins. Er hann,
fulltíða maður, hóf starf sitt
og -lítill hópur manna 'batt sig
við hann böndum trúar og kær-
leika, átti hann daglega bæna-
stundir með þeim, og er litlum
vafa bundið, að þá hafi Jesús
og lærisveinar hans sungið
sálma. Af einum þeim bæna-
fundi er greinileg frásaga í
nýja testamentinu, þeim hinum
síðasta. Sá fundur, skírdags-
kvöldið, endaði með lofsöng.
“Að liðinni máltíð lofsönginn
las sínum föður Jesús minn,
síðasta kvöldið, seint það var,
sungu með hans lærisveinar.”
Lofsyngjandi gekk frelsarinn.
út í pínu sína og dauða.
Eftir upprisu Krists mynd-
uðust söfnuðir þeirra, er við
trú tóku. 1 þeim fyrstu söfnuð-
um var sennilega mikið sung-
ið, svo mikil sem þar var gleði
trúarinnar. Postularnir voru
söngmenn. Er til marks um
það, að þá þeir Páll og Sílas
voru hneptir í fangelsi í Efes-
us, þá sungu þeir sálma sína
mikinn part nætur. Páll áminti
söfnuði sína um að “syngja og
leika Guði lof í hjörtum sín-
um.” Um sjálfan sig sagði
Páll: “Eg vil lofsyngja með
anda, og eg vil líka lofsyngja
með skilningi.”
Kristin kirkja hefir frá ppp-
hafi vega verið syngjandi
kirkja, og úr skauti kirkjunnar
er heiminum komin hjómlistin
bezta. Hver söngelsk sál verð-
ur því að virða og elska kirkj-
una. Ambrósíus, biskup í
Mílan á fjórðu öld, er nefndur
faðir nútíðar sönglistarinnar.
og Gregoríusi mikla eigum vér
tónstigann að þakka og frum-
tóna þá, sem enn eru við hann
kendir.
A miðöldunum dvínaði bæði
söngur og trú. Söngur kirkj-
unnar varð hjáróma. Safn-
aðarsöngur var látinn víkja
fyrir tóni klerka á latínu.
sem alþýða ekkert skildi. Var
þá ekki að undra, þótt kalt yrði
kirkjunni um hjartarætur. Með
Siðbótinni fékk kirkjan aftur
mál sitt—sönginn. Hvort vold-
ugra var í höndum Lúters,
penninn eða harpan, skal lát-
ið ósagt. Síðan um Siðbót
hafa gígjur aldrei hengdar
verið á pílviðina og lofsöngur
aldrei þagnað í Síon.
Kirkja Krists auðkennist
hvar í heimi sem er af sönglist-
inni.Heiðingjamir syngja ekki.
Þoir eiga engar sálmabækur.
önnur, jafnvel meiriháttar
trúarbrögð, fara söngsins á
mis. Ekki eru lofsöngvar
sungnir í musterum Búd-
dha, Konfúsíusar eða Múham-
meds. Guðir þeirra vekja eng-
an söng í sálum dýrkenda
sinna. Hljómlistin gríska, ind-
verska og kínverska hefir
dagað uppi langt aftur í forn-
um f<öfldum. > Heiðingjarnir,
enda mentaðir heiðingjar,
kunna hvorki að syngja
“Hærra, minn Guð, til þín”.
né “ó, Guð vors lands!” En
hve nær, sem boðskapurinn
um Jesúm Krist berst til heið-
inna manna, þá fara þeir að
syngja. Nú er fagnaðarerindi
Drottins vors Jesú Krists
sungið að einhverju leyti
hringinn í kringum hnöttinn.
Næst ritninguni sjálfri er
sáhnabókin útbreiddasta bókin
í veröldinni.
Við athugun mun það reyn-
ast, að flest af voldugustu
meistaraverkum hljómlistar-
innar eru ávöxtur af gleði
mannssálarinnar yfir hjálp-
ræðinu í Jesú Kristi. Svo er
t. d. með “Sköpunina”, hið
heimsfræga listaverk Haydns.
Höf. segir sjálfur frá því á
þessa leið: “Meðan eg var að
semja “Sköpunina”, settist eg
aldrei svo við hljóðfærið, að eg
ekki fyrst gerði bæn mína til
Guðs, og bæði hann af öllu
hjarta að styrkja mig til þess
að semja lofgerð, er honum
væri samiboðin. ”
Sá verður aldrei mikill söng-
maður, né annar listamað-
ur, sem ekki sækir sér feg-
urð og mátt upp í dýrðina til
Guðs. Sannir listamenn eru
guðsmenn. Svo var um Moz-
art, sem um 35 ára skeið út-
helti sinni guðelsku sál í ,heil-
ögum söng. Og þá ei síður
Lizt, sem á því tímábili æfinn-
ar sem hann samdi sín mestu
listaverk, lét engan dag ónot-
aða hina dýrmætu bænabók
Thómasar á Kempis, er heitir
Imitatio Christi, eða “Krists
eftirbreytni”, og er einna
lijartnæmust allra guðsorða-
bóka.
Heimspekingurinn Schopen-
hauer sagði um hljómlistina,
að hún væri “steynibað, er öll
óhreinindi þvær af mannlegri
sál. ” Ekki ófullkomnari er lýs-
ing íslenzka skáldsins á engla-
máli söngsins, “tónaregninu ”,
sem hann kallar:
“Tónaregn þitt táramjúkt
titrar niður á hjarta sjúkt,
eins og dala-daggir svala
þyrstri rós í þurk. ”
Einhver, sem eg ekki veit
hvað hét, hefir sagt, að sönn
hljómlist sé “reykelsisfórn
biðjandi sálar.”
Margir hlutir verða til að
sundra mönnum og vekja and-
úð í sál, en söngurinn samein-
ar alla, og veldur samúð í
brjóstum ólíkustu manna. Þó
kirkjan sé margskift og mis-
klíð sé þar milli flokka, verður
kirkjan ein þegar hún syngur,
og “flokkarnir” verða bræð-
ur í sálmasöngnum. Kalvin-
istinn Toplady kendi oss að
syngja “Bjargið alda, borgin
mín”; kardínálinn kaþólski,
Newman, kendi oss “Skín,
ljósið náðar, mykrin grúfa
grimm”; Únítarinn, Sarah
Adams, kendi oss “Hærra,
minn Guð, til þín”; Meþodist-
inn, Wesley, kendi oss “Sálar
minnar sanni vin”; og guðs-
maðuiinn llúterski, Gerhard,
kendi oss “Á hendur fel þú
honum. ’ ’
Hvernig, sem vér íslending-
ar sundrúmst og syndgum,
getum vér þó ávalt allir sung-
ið á eina bók með1 Hallgrími:
“Vertu, Guð faðir, faðir
minn,
í frelsarans Jesú nafni”.
Trúai söngur kristinna manna
hér á jörðu er þó ekki nema
sem æfing, “söngæfing”, til
undirbúnings undir hátíðasöng
hólpinna sálna annars heims,
þar sem falskir tónar aldrei
heyrast í’ hásölum gleðinnar ein
lífu. 1 allra síðasta riti biblí-
unnar, sem er eftir “lærisvein-
inn, sem Jesús elskaði”, er
skýrt frá undursamlegum kon-
sert, sem sá ástríki og þá lí'ka
6Öngelski maður fékk að hlýða
á í anda, þó staddur væri þá
einn út á eyðilegri eyju, þar
sem ekkert annað jarðneskt
beigmálaði andvörp hans og
óskir, en kaldir klettar og
drynjandi haf. Þá bárast sálu
hans raddir af himnum ofan.
og hann fékk að hlusta á kór-
söng útvaldra, sem eru í dýrð-
inni hjá Guði. Og úr sálmum
þeirra fékk hann numið þessi
orð, og fleiri:
“Mikil og dásamleg eru verk-
in þín, Drottinn Guð, þú al-
valdi; réttlátir og sannir eru
vegir þínir, þú konungur ald-
anna.------Þú einn ert heil-
agur. Allar þjóðir munu
koma og tilbiðja frammi fyr-
ir þér.”
17771

N^§7 mitJSSr
i
1 meir en þrif,jungr aldar hafa Dodd’s
Kidney Pills verið vtðurkendar rétta
meðalið við bakverk, gigt, þvagteppu
og mörgum fleiri sjúkdðmum. Fást hjA
ölium lyfsölum, fyrir 60c askjan, eða
sex öskjur fyrir $2.50, eða beint fr& The
Dodd’s Medicine Co., Ltd., Toronto, ef
borgun fylgir.
Sælir eru þeir, sem hér á
Patmos-ey hins stundlega lífs
eiga í hjarta sér söng hinnar
eilífu vonar og heyra raddir
himnanna.
Hvar sem er trú, þar er
gleði, og hvar sem er gleði,
þar er söngur. 1 söfnuð-
um Krists er trú og gleði; þar
á einnig að vera söngur. Við
guðsþjónustur kristinna manna
eiga allir að syngja, allir sem
trúa. Nú l?egja það sumir, að
þeir kunni ekki að syngja, geti
ekki sungið. Satt er j)að, til
eru þeir menn, sem alls ekki
treysta sér til að beita radd-
færum sínum til söngs. í
söngnum geta þeir verið með
eigi að síður. Frá hjörtilm
þeirra, sem annara, má í helg-
um sálmunum tilbeiðslan stíga
eins og reykelsis-ilmur að há-
sæti Guðs. En að því marki
ber að stefna, að allur söfnuð-
urinn syngi við guðsþjónustur,
og að söngur safnaðarins
sé kröftugur og fullur af fjöri
og gleði lifandi trúar. Og
ekki er hér átt við söng sálm-
anna aðeins, heldur líka, og
jafnvel fremur, við messu-
sönginn allan: dýrðarsöngvana
(gloríurnar), víxlsöngvana,
messusVörin, alt sem guðs-
þjónustunni tilheyrir. Það er
lýti á hverjum söfnuði, ef
guðsþjónusta hans er köid og
margt af safnaðarfólki tekur
engan þátt í guðsþjónustunni.
Svo að eins hefir maður þá líka
gagn af guðsþjónustunni, að
maðup sjálfur 'fleggi eitthvað til
hennar.
En. þó nú söfnuðurinn allur
syngi, þá er nauðsynlegt, að
söfnuðurinn njóti góðrar leið-
sagnar. Fyrir því höfum vér
söngstjóra, organista og æfð-
an söngflokk. Eg geri ráð
fyiir því, að allir menn og afll-
ar konur í kristnum söfnuði,
sem hæfileika og þekkingu hafa
til þess að auðga trúarlíf safn-
aðarins með söng og hljómlist,
telji sér það lán, að geta á
þann sérstaka hátt verið Guði
sínum til dýrðar og þjónað
honum. Það er veglegt starf
og líka heilagt starf. Þar má
aldrei vera syndsamleg hé-
gómagirni eða metnaður. Söng
og hljómlist má enginn koma
með til guðsþjónustu í söfnuði
Drottins öðruvísi en sem með
hreina fórn til að leggja á alt-
ari Guðs. Sá, er stýrir söng
eða syngur í söngflokk, er fyr-
ir afltari, engu síður en prest-
urinn. Jafnvel hver söngæf-
ing kirkjjikórsins er heilög at-
höfn. Það er dýrleg köllun,
sem Kristur hefir kallað yðuf,
sem eigið að hafa það verk
með höndum, að fleiða tilbiðj-
andi sálir bræðra yðar og
systra að altari, að hjarta,
Guðs, í söng. En þá braut
leiðið þér ekki hjörtu annara,
nema hjörtu yðar sjálfra gangi
þar á undan í trúaðri lofgjörð
og bæn. Guð gefi þeim öllum
heilagan anda, sem í söfnuði
frelsarans þjóna með hfljómlist
og söng.
Dýrðarinnar heilagi Drott-
inn! Gef þú trú vorri söng;
gef þú söng vorum trú. Vek
þú hljómflist tilbeiðslunnar í
séihverri sál; ger þú alfla
hljómfleika vora að englum
[línum.
“Söng vorn, bæn og athöfn
alla
elskumerki hrein þú kalla.”