Lögberg - 19.01.1933, Blaðsíða 4

Bls. 4.
LÖGBEK.G, FIMTUDAGINN 19. JANÚAR 1933.
Högberg
GeflB flt hvern flmtudag af
THE COLUMBIA. PRE88 L 1 M 1 T E D
695 Sarjjent Avenue
WJnnipejí. Manitoba.
Utanáskrift ritstjórans.
EDiTOR LÖGBERG. 695 SARGENT AVE.
WINNIPEG, MAN.
VerS 63.00 um áriö—Borgist fyrirfram
rhe "Uigberg” is printed and published by The Columbia
Prees, Uimited, 695 Sargent Ave., Winnipeg, Manitoba.
PHONE8 S8 327—86 328
Símakerfi Manitoba-
fylkis
Á sunnudaginn var, hinn 15. janúar, var
liðinn aldarfjórðungoir síðan Manitobafylki
tók við því símakerfi, sem þá var til í fylkinu
og sem var eign Bell Telephone félagsins.
Stjórnin keypti allar eignir þess félags í
Manitoba og voru þeir samningar fullgerðir
15. janúar 1908. Síðan hefir símakerfið ver-
ið eign Manitobafylkis og undir umsjón
fylkistjórnarinnar.
Síðan 1881 hafa símar verið notaðir í Win-
nipeg. Sá hét Horace MacDougall, sem
fyrstur blyrjaði það fyrirtæki hér. Símakerfi
lians var lítið og ófullkomið, en þó voru síma-
notendur 340, þegar hann seldi Bell-félaginu.
Það félag átti símakerfið í Winnipeg möi*g
ár og jók það mikið og endurbætti á vmsan
hátt, og þegar það seldi fvlkinu 1908, voru
símanotendur 14,042. Þetta símakerfi náði
aðeins yfir Winnipegbæ og símagjöldin voru
$5 á mánuði.
Eftir að símakerfið varð fylkiseign, tók það
skjótum vexti, ekki að eins í Winnipeg, held-
ur út^um alt fylkið. Símalínurnar voru lagð-
ar í allar áttir, þó þær oft og einatt gæfu ekki
líkt því nægar tekjur til að standast kostn-
aðinn, sem af þeim leiddi. Það liggur nærri
að segja megi, að ofvöxtur hafi hlaupið í
þetta fyrirtæki um æði mörg ár. Vill oft sú
raunin á verða, þegar um stjómarfyrirtæki
er að ræða. Kröfurnar um aukna þjónustu
og aukin þægindi, era jafnan margar og
flestar stjórair munu kjósa að sinna kröfum
“heiðraðra kjósenda”, eftir beztu föngum.
Símakerfið hafði kostað mikið fé, og marg>-
ir sögðu alt of mikið, þegar stjórnin keypti
það af Bellfélaginu. Aukning þess og um-
bætur margskonar kostuðu líka afar mikið,
en víða í fvlkinu urðu tekjur litlar, vegna
strjálbygðár og fárra notenda. Urðu því
tekjurnar minni, en útgjöldin, og 1921 var
svo komið, að tekjuhallinn nam $800,000.
Fylkisstjórnin í Manitoba hafði haft hér
sama lag, eins og flestar aðrar stjórnir hafa,
þegar um einhver fyrirtæki er að ræða þessu
iík, að skipa nefnd til að hafa yfirráð yfir
því. í slíkar jiefndir veljast ekki æfinlega
monn, sem bezt eru til þess fallnir, að veita
stórum fyrirtækjum forstöðu. Skortir þá oft
fvrst og fremst sérþekkingu í þeim efnum,
s<*m þar er verið að fást við, og njóta sír> því
ekki til fulls, þó þeir vilji alt sem bezt gera.
Arið 1921 var hér breytt til. Einum manni
var falin umsjón og yfirráð símakerfisins.
Sá maður var John E. Lowry. Hafð hann
haft mikla reynslu í samskonar efnum ann-
arsstaðar hér í landi. Síðan hann tók við
símakerfinu, hefir alt gengið vel. Hann
hefir borgað tekjuhallann og komið kerfinu
á traustan og heilbrigðan grundvöll. En
jafnframt hefir kerfið enn verið aukið og
endurbætt, og er nú svo fullkomið, að það
stendur engu símakerfi í Canada að baki.
Hefir það nú samband við öll símakerfi í Can-
ada, við Bandaríkin, England og ýms önnur
lönd í Evrópu, og við skip úti á reginhafi.
Flest atvinnumál ganga illa nú á dögum,
og fólkið virðist vera farið að trúa því, að
ekkert geti gengið öðru vísi en illa. Það er
því meir en lítið gleðiefni að þetta mesta al-
mennings fyrirtæki í Manitoba skuli ganga
vel þrátt fyrir alla kreppuna og öll vandræð-
in, vinnuleysið og verðlaysis. Hér hefit* ver-
ið mikið verk unnið og vel unnið, en vonleys-
isskrafið hefir verið látið sitja á hakanum.
Þarfnaál meiri viðskifta
‘ ‘ Það sem Canada þarfnast, nú sem stend-
ur, öllu öðru fremur, er meiri verzlun.
Yerzlun við einn og alla, við hvaða þjóð sem
er og allar þjóðir, sem vilja verzla við oss á
sanngjömum og hagkvæmum grundvelli.”
Þannig fórust King, fyrverandi forsætis-
ráðherra Canada, orð, í ræðu, sem hann
flutti í Quebec fyrir fáum dögum. “Látum
ekki tal um önnur lönd, eða brezka ríkið í
heild, leiða oss afvega. Canada er sá hluti
brezka ríkisins, sem vér einir berum ábyrgð
á, og engir aðrir. Canada er vort eigið land
og það kemur oss einum við, við hverja vér
helzt höfum viðskifti. Sé þar vel og vitur-
lega að farið, þá er það líka alríkinu fyrir
beztu. Sé þar óviturlega að farið, þá líður
alríkið við það.”
f þessari ræðu hélt Mr. King fram hinu
sama, sem hann hefir svo oft áður gert, að
Canada mætti með engu móti við því, að
leggja nokkrar hömlur á viðskifti þjóðarinn-
ar við aðrar þjóðir, þar sem mögulega væri
hægt að komast hjá því. Það, sem stjórn
landsins bæri flestu, eða öllu öðru frekar að
gera, væri það, að greiða fyrir viðskiftum
hennar við aðrar þjóðir, sem bezt hún gæti.
Hefir Mr. King hvað eftir annað haldið því
fram í sambandi við Ottawa-samningana, að
það væri engan veginn fullnægjandi fyrir
Canada, að verzla innan brezka ríkisins,
heldur þyrftum vér að verzla við allar þjóð-
ir, sem verzla vildu við oss á sanngjörnum
grundvelli. Heldur Mr. King því hiklaust
fram við flest tækifæri, að núverandi stjórn,
með sinni hátolla-stefnu og innilokunar-
stefnu, ^em hún hafi svo ákaft framfylgt,
hafi stórkostlega dregið úr viðskiftum Can-
ada við önnur lönd, í stað þess að auka þau,
ár frá ári, eins og eðlilegt hefði verið.
t ræðu þeirri, sem hér er að vikið, hélt Mr.
King því fram, að eini vegurinn til að lækna
þá meiilsemd, sem nú þjakaði þjóð vorri öðru
fremur, og sem hann hefði þegar bent á,
væri sú, að útrýma úr liuga sínum þeirri
skaðvænlegu skoðun, að hátollastefna sú,
sem nú ræður í landi hér, væri eða gæti ver-
ið, þjóðinni til blessunar. Hún eyðilegði
viðskifti Canada við aðrar þjóðr.
Árið 1930 tók Canadaþjóðin hátollastefnuna
fram yfir lágtollastefnuna. Jafnvel bænd-
urnir í Vestur-Canada gerðu það. Nú hefir
hún verið reynd í 2—3 ár, með miklu hærri
tollum, heldur en nokkru sinni fyr. Hver og
einn getur sjálfur gert sér grein fyrir af-
leiðingunum.
Winnipeg
I Winnipeg eru fleiri Islendingar, heldur
en í nokkurri annari borg, utan Islands sjálfs.
Hagur borgarínnar, er hagur margra landa
vorra og örðugleikar hennar, þeirra örðug-
leikar. Það er því ekki undarlegt, þó þeir láti
sig málefni þessarar borgar meiru skifta,
heldur en. málefni annara borga hér í landi.
Hvað fjárhag borgarinnar snertir, er hann
ekki nærri álitlegur nú sem stendur, því er
nú miður. Síðastliðið ár lagði bæjarstjórn-
in sig fram um, að láta tekjurnar mæta út-
gjöldunum. En það liggur ekki nærri, að
það hafi hepnast. Tekjuhallinn er mikill.
Tvær orsakir eru til þess, aðallega. Fyrst
er það, að styrkur sá, sem nauðsynlegt hefir
verið að veita atvinnulausu fólki, hefir far-
ið stórkostlega vaxandi. Arið 1931 nam liann
$900,000, en á árinu sem leið nam hann
$1,100,000, og eins og nú stendur, eru tölu-
vert miklar líkur til, að hann verði enn meiri
á árinu, sem nú er nýbyrjað. Annað er það,
að í fyrra var gert ráð fyrir, að $800,000 af
sköttum mundu ekki borgast. Sú upphæð
nemur $200,000 meir en áætlað var. Enn er
á það að líta, að virðingarverð á skattskyld-
um eignum, hefir lækkað eitthvað töluvert,
og við það lækka tekjurnar, ef skatturinn er
hlutfallslega, eins og hann var árið sem leið,
eða 34^ mills.
Elns og fyr er sagt,' hepnaðist það ekki
nærri því að láta tekjur og útgjöld standast
á, árið sem leið, og hyggjum vér þó, að bæj-
arstjórnin hafi reynt mikið til þess. En nú
er það þó miklu örðugra, heldur en það nokk-
urn tíma var í fyrra. Mismunurin á tekjum
og útgjöldum er orðinn miklu meiri, en hann
var þá, vegna vaxandi skulda. Munar þar
einni miljón, eða eitthvað svipað því. Enn má
gera ráð fyrir, að skattar borgist enn ver á
þessu ári, heldur en þeir borguðust í fyrra.
Hér er úr vöndu að ráða fyrir bæjarstjórn-
ina. Og óneitanlega gerðum vér, hinir mörgu,
sem ekki eigum þar sæti, þarfara verk með
því, að styðja hana í allri góðri viðleitni,
heldur en að gera oss óánægða út af gerðum
hennar og fina að öllu, sem hún gerir. Það
er æfinlega hægðarleikur að finna að öllu,
með rökum — eða án þeirra.
p]n eigi Winnipeg ekki að sökkva í fjár-
hagsleg vandræði, þá þarf einhver ráð að
finna, sem enn eru ekki fundin, eða ekki verið
fram fylgt til þessa. Það hefir verið talað
um ýms ráð, sem aðallega eru að sjálfsögðu í
því fólgin, að draga úr útgjöldunum og auka
tekjurnar með einhvers konar uýjum eða
hærri sköttum.
Einna ömurlegast finst oss það i*áð, að
fækka fólkinu, sem enn vinnur, mesta neyð-
arúrræðið. Uægra kaup er miklu þolan-
legra, því “við lítið má bjargast, en ei við
ekkert,” Oss finst, að allar stjórnir ættu að
forðast það, eins lengi og,
mögulegt er, að fækka sínu
verkafólki, því það þýðir meira!
atvinnuleysi og meira allsleysi, j
og það er ávalt það opinberaj
hvort sem er, sem verður að
standa straum af framfærslu
þess fólks, sem lítið eða ekkert
á og enga atvinnu hefir. Ofur-
lítið hærri skatta, í einliverri
mynd, hyggjum vér að margir
Winnipegbúar gætu borgað.
En við það, að hækka skattaJ
eða leggja á fólkið nýja skattaj
verður nú áreiðanlega að gæta
mikillar varfærni.
Allir Winipegbúar ættu að
vera samtaki í því, að bjarga1
borg sinni út úr fjárhagsörð- [
ugleikunum, þó þeir þurfi að
leggja mikið á sig til að geraj
það.
1 meir en þriBjung aldar hafa Dodd’a
Kidney Pills veriC vtCurkendar rétta
meOaliO viC bakverk, gigt, þvagteppu
og mörgum fleirl sjúkdömum. Fflst hj.1
öllum lyfsölum, fyrir 60c askjan, eOa
sex öskjur fyrir $2.60, eOa belnt frá The
Dodd’s Medicine Co., Ltd., Toronto, et
borgun fylgir.
þetta nefnt, hægt andlát, og á að
vera í því fólgið, áð þeir, sem
þjást af ólækandi banvænum sjúk-
dómi, sem venjulega veldur sein-
um og kvalafullum dauða, eigi að
Rétturinn að deyja.
fá lagaleigan rétt til þess ef þeir
óska þesis sjálfir, og uppfylla önn-
(Enginn veit nema dauðinn sé
hin mesta blessun mannanna, em
menn óttast hann eins og þeir,
vissu, að hann væri verstur allra'
meina, segir Plató á einum stað.
Dauðinn hefir verið einhver mesta
og oft skelfilegasta ráðgáta mann-j
anna, og afstaða manna til hansi
hefir verið mjög misjöfn. Flesta
langar til að lifa, og oftast til þess
að lifa sem lengst, þótt þau átvik1
geti komið fyrir, að menn óski sérj
hvíldar dauðans. Trúar- og siða-J
skoðanir manna hafa skapaðj
kenningar um helgi lífsins og
syndsamleik þess að slíta lífinu.j
sem valda því einnig, að það er
talin skylda að treina líf hvers
manns eins lengi og auðið erj
hversu þjáður sem hann kann að
vera og hversu vonlaust, sem það
er að hann lifi af þjáningar sínar,
nema stuttan tíma.
Sú spurninlg hefir oft komið upp
frá því i fornöld, hvort maðurinn
hefði, þrátt fyrir alt, ekki rétt til
þess að fá að deyja kvalalausum
dauða, þegar svona stendur á, fyr
en náttúran mundi ella láta hann
deyja. Plinius og Seneca voru
þeirrar skoðunar, að menn ættu
að hafa þennan rétt til þess að
deyja, og ýmsir aðrir hafa látið í
ljós þessa sömu skoðun. Um þess-
ar mundir er málið aftur komið
talsvert á dagskrá. Alex Munthe
hefir vikið að því og nýlega skrif-
aði merkurj enskur læknir, Dr.
Killick Millard, um það í eitt
enska tímaritið. “Euþanasia" er
ur skilyrði, sem þjóðfélagið setur
til varnar gegn misnotkun, að
mega láta stytta sér aldur, láta
snöggan, þjáningalausan dauða
koma í stað langvinnra , ban-
vænna þjáninlga. Dr. Killick Mill-
ard, sem er formaður í félagi
eriskra embættislækna, lýsir svo
nánár þeim ráðstöfunuum, sem
hann vill að gerðar verði til þess
að tryggja það, að þetta verði að-
eins gert viðkomandi sjúklingi til
líknar og einungis eftir ósk hans.
Því auk þess, sem margir mótmæla
því af trúarástæðum, að þetta
yrði lögleyft, eru helztu ágtæðurn-
ar, sem fram eru færðar gegn því,
þær, a?y þetta mætti misnota t. d,
í erfðamálum, eða til þess að losna
við ómegð eða slíkt. í Þýzkalandi
hefir slík misnotkun einnig ný-
lega komið fyrir. Samkvæmt þeim
lögum, sem nú gilda hjá öllum
menningarþjóðum, væri það
‘hægra andlát’, sem hér er átt við,
hegningarvert, þótt dómstólari
sýkni stundum fólk, sem veldur
því, þar sem um augljósa neyð eða
óbærilega kvöl hefir verið að
ræða. Þótt það sé ekki líklegt, að
isett verði fyrst um sinn slík lög,
sem enski læknirinn fer fram á, er
málið nú talsvert komið á dagskrá.
einkum í Englandi,' og margir
fylgja því. Rétturinn til að
deyja, á að þeira áliti ekki ein-
ungis að vera réttur til þess að
vinna miskunnarverk, hann á að
vera talinn ein af sjálfsögðustu
mannréttindum. — Lögr.
HAUST
Húmar að og haustar,
hættir fuglasöng.
Sumarið er horfið
með sóldægrin löng.
Kaldur vetur kemur
frá köldum Norðurheim, —
og Norðri geisar napur
með norna-kul um geim.
Dalarósir deyja,
dynur heljar-geir. —
Svona hverfur skrautið
og sést ekki meir.
Söngfuglarnir svífa
svört að forðast él. —
Guð, hann gaf þeim vængi,
svo gætu flúið hel.
Harmur nístfr hjarta,
— hverfur vonarljós.
Aldrei sé eg oftar
æsku minnar rós.
Sakna eg þín, sumar,
með sólfaðminn þinn.
í anda þína ástmildu
ylgeisla finn.
Þó stundum kólga kvelji,
— kalt sé jarðar-ból. —
Allir samt þig elska,
eilíf himinsól.
Sumarið er svifið
sína huldu braut. —
Eins þannig allir hverfa
í aldið tímans skaut.
Eilífur alheimskraftur
öllu fær ráðið því;
hvort alt, sem áður lifði,
aftur fæðist á ný.
Tilveran, tignarríka,
— tímans þagnar-mál.
Enginn enn fær skilið
þá alheims miklu sál.
Skaparann ei skynja
skammsýnir menn. —
Það, sem býr á bak við
oss, birt er ei enn.
Jens Sæmundsson.
—Vísir.
DR. T. GREENBERG
Dentist
Hours 10 a.m. to 9 p.m.
PHONES; Office 36 196
Res. 51 455
Ste. 4 Norinan Apts.
814 Sargent Ave., Winnipeg
\
Þegar þér þarfniát
Prentunar >
þá lítið inn eða skrifið til •
The Columbia Press Ltd. »
i * ✓ sem mun fullnægja þörfum yðar