Lögberg - 13.04.1933, Blaðsíða 6

Bls. 6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 13. APRÍL, 1933
Mdcklin kapteÍDD
— Endurminningar homs. —
EFTIR
RICHARD HARDING DAVIS.
—------------------—---
Lengi lá eg í rúminu og var að
bræða það með sjálfum mér, hvort eg ætti að
skjóta skammbyssuna úr hendi mótstöðu.
manns míns, eða eg ætti að skjóta ofan í jörð-
ina. Þangað til eg hafði fullráðið að gera hið
síðara, gat eg ekki sofnað.
Von Kitter og Miller vöktu mig klukkan
fjög-ur. Þeir voru svo formfastir og hátíð-
legir að það voru regluleg vandræði að eiga
nokkuð við þá. Eg bara hló að þeim, en í bráð-
ina að minsta kosti höfðu þeir tapað allri
gamansemi. Og við drukkum morgunkaffið
steinþegjandi og eins og hálfsofandi.
Þegar við komum að kirkjugarðinum, var
Fiske þar fyrir og hans tveir aðstoðarmenn og
einnig Middy, sem var ungur læknir þar í
borginni. Við heilsuðumst, en heldur kulda-
lega þó, og aðstoðarmennirnir fóru að tala
eitthvað saman í liálfum hljóðum. Það var
enn dimt. Tunglsskinið var heldur dauft og
þó hanirnir væru farnir að láta til sín heyra,
þá var sólin ekki enn komin npp. Náttfallið
var mikið og- manni datt í hug, að grasið og
hver steinn væri að þvo sér fyrir sólarupp-
kornuna. Legsteinarnir, sem eins og gláptu
þarna á okkur, voru allir rennvotir. Þetta var
dapurlegur staður og skuggalegur, og það var
svo kalt, að eg hélt eg mundi fara að sjálfa,
og ef það kæmi fyrir, mundi Fiske sjálfsagt
ímynda sér að taugar mínar væru býsna ó-
styrkar. Eg gekk J)ví hratt um grafreittinn og
þóttist vera að lesa það, sem letrað var á
grafsteinana. Eins og á stóð, hefði það nú
kannske ekki verið sem allra hollastur lestur
fyrir þá, sem veikgeðja eru. Mótstöðumaður
minn vildi víst láta líta svo út, sem honum
þætti hér ekki mikið um að vera og hann væri
eins stiltur eins og mest mátti vera. Hann
talaði við læknirinn og hló. Mér datt ekki
neitt í hug að gera til að sýna, að eg væri kald-
ur og stiítur, svo eg fór aftur upp í kerruna
og settist þar og teygði úr fótleggjunum og
revkti vindilinn minn.
Óviljandi meiddi eg tilfinningar Von
Ritters þegar eg var að tala við Lowell. Þar
sem hann var aðstoðarmaður mótstöðumanns
míns, þá átti eg víst að vera kuldalegur við
hann, eða að minsta kosti ekki vingjarnlegur.
Þegar hann gekk fram hjá kerrunni kallaði
eg til hans: “Eg býst við þér fáið fyrir ferð-
ina, ef þeir komast að þessu í Washington?”
Hann brosti og svaraði: “Eg býst við því, en
eg gat ekki komist hjá því.”
“Það gat eg heldur ekki,” sagði eg glað-
lega og svo hátt að allir gátu vel heyrt það.
Þetta féll Von Ritter afar illa.
Loksins var alt tilbúið og við fórum hvor á
sinn stað. Við áttum að nota skammbyssur.
Þetta voru tvíhleypur og allra fallegusta
vopn. Graham skyldi gefa merki um það hve.
nær við skyldum skjóta, fyrst með því að
spyrja okkur hvort við værum tilbúnir og
telja síðan, einn, tveir, þrír.
Eftir að hann hefði sagt orðið 4 ‘ einn ’ ’ mátt-
um við skjóta, og þegar við hefðum notað
bæði skotin, átti að vera nóg komið.
Fiske var í bláum fötum. Hann var föl-
leitur mjög. Bftir að hann var kominn þang-
að, sem hann átti að standa, hafði hann ekki
augun af mér. Það var eins og hann væri um
það eitt að hugsa, hvar hentugast væri að
koma skoti á mig. Mér fanst eg hefði aldrei'
kvnst manni, sem hefði eins mikið ógeð á mér,
eins og mér virtist þéssi maður hafa.
Hvernig- sem á því stóð, datt mér í hug saga
um mann, sem gortaði af því, að geta með
skammbyssu skotið :fót|inn lundan vínglasi.
Einhver, sem þetta heyrði, sagði við hann:
“Þú mátt ekki gleyma því, að vínglasið heldur
ekki á skammbyssu.” Meðan eg var að hugsa
um þetta, brá upp í buga mínum mynd, ekki
að heiman og ekki af Beatrice, heldur af syst-
ur mótstöðumanns míns, eins og eg sá hana í
tunglsskininu þar sem hún stóð upp við stólp-
ann á svölum gistihússins og huldi andlitið í
höndum sér, og þá fanst mér alt í einu, þessi
leikur, sem við vorum að leika, svo óskaplega
ijótur 0g grimmur. Engir bardagar í veröld-
inni voru þess verðir, að vera háðir, ef þeir
urðu konu til sorgar og armæðu. 1 svipinn
varð eg svo ergilegur við Fiske, fyrir að hafa
neytt mig út í þetta einvígi, til að svala sín-
um eig’in hégómaskap, að mig vantaði ekki
hálpa spönn til að ráðast þarna á hann og
berja hann. En rétt í þessum svifum heyrði
eg Graham hrópa: “Bruð þið tilbúnir?” og
eg sá íhske horfa mér í augu. Stundin var
komin.
“Einn,” sagði Graliam og á sama augna-
bliki hleypti Fiske af skaimmbyssunni 0g kúl-
an flaug rétt fram hjá eyranu á mér. Mín
skammbyssa hékk niður með hliðinni á mér
og eg bara hleypti skotinu af beint niður í
jörðina. En strax þegar eg var búinn að því,
sá eg hvaða vitleysu eð hafði gert. Það leyndi
sér ekki, að félagar mínir fyrirurðu sig mín
vegna, en Fiske brosti ánægjulega. Eg sá mitt
cigið glappaskot, og gat vel séð hvað allir
hinir hug'suðu. Þeir héldu að eg hefði hleypt
af í ógáti, án þess að vera til þess búinn og það
hefði komið til af því, að taugarnar væru ó-
styrkar, eða með öðrum orðum vegna þess,
að eg væri hræddur. Eg hefi aldhei orðið reið-
ari og ergilegri á æfi minni, og eg hefði hróp-
að til þeirra, ef Fiske hefði ekki vakið eftir-
tekt mína. Enn var hann brosandi og aftur
lyfti hann upp skammbyssunni og miðaði á
mig nokkrar sekúndur, að mér fanst, og lét
svo skotið ríða.
Eg fann að skotið hafði rétt strokist við
síðuna á mér og eg fann að blóð fór að renna
úr sárinu, en eg vildi ekki með nokrku móti,
að hann yrði þess var, að hann hefði sært mig
og lét á engu bera og varirnar á mér hreyfð-
ust ekki einu sinni.
Nú sá eg að útlit Fiskes hreyttist snögg-
lega. Brosið hvarf og óttasvipur færðist yfir
andlit hans og ég skildi vel hvernig þessu var
varið. Hann var búinn að skjóta báðum skot-
unum og hélt að hann hefði ckki hitt mig og
nú bjóst hann við því, að eg mundi, svona rétt
í hægðum mínum, drepa sig’ með skotinu, sem
eg átti eftir.
Eg lyfti skammbyssunni og það var svo
kyrt, að manni fanst næstum að maður gæti
heyrt þögnina. Það var eins og hvert einasta
liljóð hefði algerlega dáið út. Eg miðaði
fyrst á fótleggina, svo í hjartastað og svo
yfir höfuðið á honum og loks á tunglið og
hleypti af, og kastaði svo frá mér byssunni.
Eg sagði ekki orð, en fór aftur til kerrunnar
og settist þar og tók vindil minn og fór að
reykja, það var enn lifandi í honum.
Von Ritter kom hlaupandi upp að kerrunni.
“Þér verðið áð bíða við,” sagði hann. “Mr.
Fiske vill að þið takið höndum saman. Það
er ekki búið enn.”
“ Jú, það er búið,” sagði eg kuldalega. “Eg
ætla að fara og fá mér morgunverð.”
Aumingja Von Ritter færði sig fjær 0g til-
finningar hans voru mjög meiddar, en þó féll
honum enn ver, þegar Lowell kom hlaupandi
til mín og greip í hendina á mér. Lowell brosti
til mín svo einstaklega vingjarnlega.
“Hvort sem yður líkar betur eða ver, þá
verðið þér nú að rótta mér hendina,” sagði
hann mjög glaðlega. “íig verð að segja vður
að þetta er eitt af þvf bezta, sem eg hefi nokk-
urntíma séð.” Hann tók svo fast í hendina á
mér, að mig hálfkendi til. “Eg hefi heyrt
margt um yður og nú trúi eg því, sem eg hefi
heyrt. Það var náttúrlega vitleysislegt af
yður að standa þarna og gefa honum alt tæki-
færi, en það sýndi hugrekki yðar engu að
síður. Þér ætlið að fara að fá vður að borða!
Það ætla eg líka að gera og mig langar til að
mega koma með yður. ’ ’
Áður en eg áttað mig á þessu, var hann
kominn upp í kerruna og sagði keyraranum að
leggja strax af stað.
“En mínir félagar,” sagði eg.
“ Þeir geta gengið,” svaraði liann.
Hestarnir voru strax komnir á harðahlaup,
og þegar við vorum komnir í hvarf við graf-
reitsgarðinn, svo hinir sáu ekki lengur til
okkar, reif Lowell af mér beltið og hnepti frá
mér treyjunni Og fletti upp skyrtunni og var
handfljótur vel.
“Eg vildi boma yður sem fyrst í burtu,”
sagði hann, “áður en þeir kæmust að því, að
þér væruð særður.”
“Eg er ekki særður,” sagði eg.
“Þér getið sagt það sem þér viljið,” svar-
aði hann, “en það er nú samt eitthvað athuga-
vert hér við vinstri síðuna á yður.”
Lowell sá fljótt að þetta var aðeins skinn-
spretta, rak hann upp hlátur, og mér hefði
ekki þótt vænna um, þó 'hann hefði gert mér
einhvern mikinn greiða. Mér fanst hann sýna
mér meiri góðvild heldur en nokkur annar
maður hafði gert, að undanteknum Laguerre,
síðan eg fór að heiman. Mér hafði strax fall-
ið Lowell framúrskarandi vel í geð og mig
'hafði langað til, að honum félli líka vel við
mig. Mér féll hann betur en nokkur annar
ungur maður, sem eg hafði kynst. Eg hafði
eiginlega aldrei átt karlmann fyrir vin, en
áður en við höfðumlokið máltíðinni fanst mér
við vera betri vinir, heldur en drengir, sem
alist hafa upp saman frá barndómi og alt af
verið vinir.
Yfirleitt fellur mönnum ekki neitt sérlega
vel við mig, eða ekki við fyrstu kvnningu að
minsta kosti. Mér þótti því einstaklega vænt
um hvað þessi maður var vinsamlegur, og eg
taldi mér það mikinn sóma. Hann var bara
þremur árum eldri on eg, en hann vissi miklu
meira en eg um alla hluti og skoðanir hans á
öllu voru svo hreinar ’Og heilbrigðar og hann
talaði svo skemtilega.
Síðan höfum við orðið enn betri vinir, og
við höfum margt reynt hvort með öðrum, en
eg held ekki minna af honum nú en áður og eg
hefi ávalt fundið, að hann er maður óeigin-
gjarn og hefir mikinn 0g góðan mann að
geyma og hann kann að koma alstaðar vel
fram og myndarlega, við hverja sem hann á.
Hann mundi kunna vel að haga orðum' sínurn,
hvort sem hann talaði við prinsessu eðp þjón-
ustustúlku. Hann mundi líta á þær báðar með
sínum fallegu bláu augum og iiugsa aðeins um
það sem kvenmaðurinn væri að segja, en ekk-
ert um hitt, hvað konan kynni að hugsa um
hann. Aiken hjálpaði mér mikið til þess að
líkjast ekki Aiken og reyna það ekld. Kynn-
ing mín af Lowell varð til þess, að mig lang-
aði beiiilínis til að líkjast Lowell.
Yið höfðum góða máltíð og nutum liennar
með ánægju og við drukkum kampavínið ó-
spart engu síður fyrir því þó klukkan va>ri
bara sjö um morguninn. Næstum allir yfir-
mennirnir í okkar sveit komu inn, meðan við
vorum að borða til að fá að vita hvort eg væri
epn lifandi og Lowell sagði þeim margt um
einvígið og stundum lýsti hann mér eins og
lireinum og beinum vitlevsingja, en annað
slagið eins og mestu hetju.
Þeir spurðu hánn allir hvort hann héldi að
Fiske ihefði svo mikið að segja í Washington
að hann gæti fengið stjórnina til að gefa her-
skipinu Raleigh skipun um að vera á móti
okkur, en 'hann bara hló og hristi höfuðið.
Síðar talaði hann frekar um þetta við Lag-
uerre og sagði honum býsna greinilega sína
skoðun.
Fréttin um einvígið barst Laguerre hér um
Ibil klukkan átta um morguninn, og fór hann
þá þegar til herskálans.
Við vissum þegar hann kom að skálanum,
því við heyrðum honum heilsað á isama. hátt
eins og vanalegá. Þó eg væri hræddur um, að
hann mundi taka nokkuð hart á þessu, þá
flýtti eg mér engu að síður til dyranna, til að
taka á móti honum.
Hann hafði farið í einn af þessum útlendu
einkennisbúningum, sem hann hafði rétt til
að bera. Fallegri og myndarlegri hermann
fanst mér eg aldrei hafa séð. Lowell dáðist
mikið að honum. Mér þótti vænt um að Low-
ell fór til dyranna með mér, svo nú gæti hann
sjálfur séð, að minn hershöfðingi væri sá mað.
ur, að hann ætti það skilið, að eg gengi á hólm
við ihvern sem væri og hvenær sem væri, hans
vegna.
Forsetinn fór af baki og Ifékk taumana her-
manni, sem þarna stóð, >og gekk svo upp
tröppurnar. Eg þóttist sjá að hann væri eitt-
hvað í þungu skapi og nú þótti mér.reglulega
slæmt, að eg skyldi ekki sjálf.ur hafa sagt hon-
um frá þessum slagsmálum, sem eg hafði lent
í, en ekki látið einhvern annan verða til þess.
Eg bjóst við því versta, og eg var tilbúinn að
taka hverju, sem koma vildi, jafnel því að
tapa stöðu minni. Eg reyndi sem bezt eg gat
að herða mig upp í það, að vera við því búinn,
að taka hverju sem koma ætti.
En þegar liann kom upp á efstu tröppuna
og eg heilsaði honum eins og vera bar. Breytt-
ist svipur lians alt í einu og eg sá, að tárin
komu fram í augun á honum. Hann reyndi að
tala, en hann gat ekki komið upp nokkru orði,
en svo kom liann til mín og faðmaði mig að
sér.
“Drengurinn minn!” sagði hann í liálfum
hljóðum, “drengurinn, sem var glataður, hef-
ir nú komið til mín aftur.”
Eg heyrði Lowell flýta sér burtu og eg
heyrði hurðina lokast á eftir bonum. Eg
heyrði fagnaðarlætin í fólkinu, sem vafalaust
hafði heyrt um einvígið og skildi því það sem
þarna fór fram. E'n að verða þess vís, að
Laguerre hugsaði um mig rétt eins og eg væri
sonur hans, var þess valdandi að eg gat elcki
hugsað um neitt annað, og hjartað barðist
ákaflega í brjósti mér.
Alt þetta leið fljótlega hjá og eg fór aftur
að hugsa um hann, sem minn yfirmann, en
þær dyr, sem hann nú hafði opnað, voru mér
aldrei síðan alveg lokaðar.
I móttökustofunni gerði eg Lowell kunnug-
an forsetanum og mér þótti mjög vænt um,
hve mikla virðingu Lowell sýndi honum. Þeir
sýndust strax skilja prýðilega vel hvor ann-
an 0g töluðu saman eins og þeir væru gamlir
vinir.
Eftir að þeir höfðu talað góða stund um
hitt og þetta, sagði Laguerre: “Værj það
sanngjarnt af mér, Mr. Lowell, að spyrja
yður, hvaða fyrirskipanir yfirmaður ykkar
hafi fengið viðvíkjandi vorri stjórn?”
Þessari spuringu svaraði Lowell þannig:
“Alt sem eg veit þessu viðvíkjandi er það, að
þegar við komum til Amapola, símaði Miller
kapteinn, fyrverandi forseta, Doctor Alvarez,
að við værum hér til að vernda hagsmuni
Bandarflrja-þegna, sem hér væru. En þér
vitið væntanlega, eins og allir aðrir, að við
komum hér vegna þess að Isthmian línan
heimtaði vemd.”
“ Já, eg býst við því,” sagði Laguerre. “Eh
mér skilst að Graham hafi sagt, að hvenær
sem Fiske vildi svo vera láta og færi fram
á það, þá væri Miller kapteinn til þess búinn
að ráðast á okkur og hrekja okkur úr land-
inu.”
“Mr. Graham,” sagði Lowell. “Mliller
kapteinn tekur ekki við fyrirskipunum frá
mönnum utan flotans, og ihann hefir sinn eig-
in veg að útvega sér upplýsingar, sem hann
þarf að fá. Eg er hér til að útvega honum
upplýsingar og' koma þeim til hans. Eg hefi
stöðugt sent honum skeyti síðan þér fóruð frá
ströndinni og síðan þér urðuð forseti. Yðar
maður hefir verið svo vænn að lofa mínum
skeytum að fara í gegn.
Allir kaupmenn, sem eg hefi náð til, líta
svo á að þeim sé miklu óhættara með sínar
verzlanir síðan þér urðuð forseti, heldur en
áður. Það er bara Isthmian línan, sem er að
heimta vernd af okkar skipi. Útlendir kaup-
menn eru hér alls óhræddir. Eg hata að hugsa
til þess, ef þetta mikla auðféiag hefir sjálfa
stjórnina í hendi sér.”
Laguerre sat kyr góða stund, án þess að
segja orð. Svo stóð hann upp og hneigði sig
mjög kurteislega fyrir Lowell.
“Nú verð eg að fara,” sagði (hann. “Eg
þakka yður fyrir samtalið. Eg skal eiga tal
við yfirmann yðar eins fljótt og mér er mögu-
legt. Klukkan tíu,” iiélt hann áfram 'Og vék
sér að mér, “ætla eg að eiga tal við Mr. Fiske.
Eg efa alls ekki, að hann sér réttmæti þeirrar
kröfu, sem við gerum til félagsins og’ eg er
viss um, að fyrir kveldið, get eg sent út þá
tilkynningu um alt lýðveldið, að hann hafi
samþykt að greiða peningana. Mr. Fiske er
mesti myndarmaður og svo ærlegur, að það
er hreint óhugsandi að hann vilji ræna þetta
lýðveldi.”
Hann tók í hendina á okkur og við fylgdum
honum þangað sem hesturinn hans var.
Eg- vil helzt ihugsa um hann, eins og eg sá
hann í þetta sinn, í þessum fallega einkennis-
búningi, þar sem hann reið burtu og sólin
skein á silfurhvítt hárið og fólkið kom úr öll-
um áttum til að sýna honum virðingarmerki.
Tveimur klukkustundum síðar, þegar eg
hafði lokið skrifstofuverkum mínum og var
um það til að fara út, eins og eg var vanur,
kom Miller ríðandi upp að herskálanum og
stökk af baki. Hann kastaði kveðju á Lowell
og vék mér afsíðis.
“Samtalið við Fiske endaði með rífrildi og
gauragangi,” sagði hann í hálfum hljóðum.
í1iske var þrár eins og múlasni. Hann Sagði
Laguerre, að hinum uppháflega samningi
milli félagsins 0g lýðveldisins 'hefði verið
breytt og það eintak sem Laguerre hefði af
honum væri falsað. Of hann endaði með því,
að fara fram á það við Laguerre að tiltaka
livað mikið hann vildi fá fyrir það, að láta
sig og sitt félag í friði.”
“Og hvað gerði Laguerre?”
“Hvað haldið þér svo sem að 'hann hafi
gert ? Hershöfðinginn bar leit á hann og fór
svo að skrifa og sagði við hermennina, sem
þar stóðu: ‘Fylgið honum út.’ ‘Hvað þýðir
það?’ spurði Fiske, og Laguerre sagði að
hann hefði nú bara tekið svona til orða, en það
sem hann hef ði sagt þýddi eiginlega : ‘ Rekið
hann út,’ eða ‘kastið honum út.’ Þér eruð
heimskur og frekur, maður minn. Eg, forseti
lýðveldisins veitti yður áheyrn og reyndi að
tala við yður eins og mentaðan og vel siðaðan
mann, en þér reynið að sýna. mér ósvífni.
Þér hljótið að vera annáðhvort sérstaklega
beimskur, eða frámunalega óráðvandur og eg
vil ekkert hafa meira með yður að gera. Þar
á móti skal eg nú strax fastsetja alt, sem eg
næ í og félaginu tilheyrir, og halda því, þang-
að til þér borgið skuldir yðar, og gleymið því
ekki, að þegar þér reynduð að móðga mig, þá
voruð þér undir mínu eigin þaki, þar sem eg
hafði veitt yður viðtal. Svo símaði Laguerre
foringjunum við allar hafnirnar og skipaði
þeim að leggja hald á allar eignir félagsins,
jafnvel skipin líka, og setja hervörð um alt
sem félagið ætti. Honum er svo sem alvara.
Nú varður eitthvað undan að láta.
Lowell hafði þegar látið sækja hestinn sinn
og við lögðum allir af stað til forsetabústað-
arins. Þegar við komum að skrifstofu Isth-
mian félagsins, var þar svo mikill mannfjöldi
saman kominn, að við komumst ekki áfram.
Dyrnar á byggingunni voru lokáðar og her-
menn stóðu þar á verði. Á bygginguna var
negjld stór ýfþrlýsing frá forsetanum, þar.
sena það var tilkynt, að hald væri lagt á allar
eignir félagsins, og ef félagið b.efði ekki borg-
að skuld sína við lýðveldið innan tveggja
vikna, þá yrðu eignir félagsins seldar til að
lúka þeirri skuld.
Við inngang forsetabústaðarins áttum við
tal við foringjann, sem þar réði fyrir, og
sagði hann okkur að tvö skip Isthmian lín-
unnar hefðu þegar verið tekin, annað í Cortez
á leið til Asqinwall og annað í Truxillo, á
norðurleið. Farþegar allir hefðu verið látnir
fara í land og væru þeir á vegum stjórnarinn-
ar og yrðu það, þangað til hægt væri að fá
þeim far með einhverju öðru skipi.
Lowell varð býsna alvarlegur á svipinn,
þegar hann heyrði þetta og hristi höfuðið.
‘ ‘ Fyllilega réttmættt að mér skilst. En það
sem manni er sagt í trúnaði og það sem Fiske
kann að segja stjórninni í Washingon, getur
verið tvent ólíkt. Það er vel farið að Raleigh
er ekki nærri þar sem þessi skip eru, annars
yrði okkur kannske skipað áð sjá um að þau
væru látin laus. Eg verð að síma kapteinin.
um.