Lögberg - 26.10.1933, Síða 5

Bls. 5
Sitt aí hverju
Þýtt af Mrs. Jakobínu Stefánsson.
Aths.—í safn þetta hefir ekki
veriÖ tekiS annaS en sannar frásagn-
ir.—Þýð.
ÓLIK UMHVERFI
ViÖ suðurheimsskautið er vetur í
ágústmánuði, segja suðurpólfarar.
21. marz sézt sólin 12 klukkustundir
af sólarhringnum, en svo verður
dagurinn alt af styttri og styttri, því
hvern dag, eftir 21. marz lækkaði
alt af sólarhringurinn dagsdaglega,
þar til 22. apríl, þá gátu suðurpól-
fararnir aðeins séð hana nyrst í sjón-
deildarhringnum. Eftir það hvarf
hún með öllu, og sást ekki frá þeim
stöðvum er þeir héldu til'á, i fjóra
mánuði. Allan þann tíma stóð yfir
hin fræga en langa heimskautanótt.
En meðan þessi langa nótt stóð yfir,
var stundum um nónbilið roði á
lofti, þegar létt var upp yfir. Líktist
það helzt kveld- eða morgunroða,
við niðurgöngu eða upprás sólar.
Þannig er sólarlaus vetur við suð-
urheimsskautið í júní, júlí og ágúst.
Á thermometer frá 580 til 740 neð-
an zero. Kaldasti dagur vetrarins
var 13. ágúst. En 24. ágúst sást loks
sól niður við sjóndeildarhringinn, til
norðurs, en fyrst aðeins fáar mín-
útur i senn, en svo lengdist alt af
tíminn sem hún var á lofti, og kuld-
inn minkaði. Svo kom dagur jafn-
langur því sem nóttin var, og er þá
sumar í desember, janúar og febrú-
ar. Þá gengur sól ekki undir og
horfir gangur hennar frá þessum
stað að sjá það öðru vísi við, en
frá norðrinu að sjá, að um nónbil er
hún á norðurhimni, en um miðnætti
á suðurhimni. Hitastig í janúar er
frá 5 stig ofan zero, til 13 stig neð-
an zero.
Sumarið er kalt, svo litið eða ekk-
ert þiðnar, en þó ekki eins kalt og
að vetrinum.
Umhverfið er að mestu þakið
snjó og ís, en breiðar raufar voru
sumstaðar í ísinn, og þar auður sjór.
Þar er stórt land, og á því eru f jöll
og gnæfðu tindar þeirra sem næst
tvær mílur upp af jafnsléttu. En
svo var nokkur hluti landsins afar-
hálendur. Alt ísi og snævi þakið.
Þannig lýstu suðurheimskautsfar-
arnir umhverfinu þar, og líkt mun
það vera við norðurpólinn.
Vísindamaður einn, þýskur, er ný-
verið ferðaSist uin óbygðirnar í
Brazilíu, gefur óvenju glæsilega lýs-
ingu af þeim í bók er hann hefir
ritað um þessa för sína þangað. Lýs-
ir hann hinu fjölbreyta jurtalífi og
ilman þcss, blóma- og litfegurð him-
ingnæfandi trjánna, og frumskóg-
inum sem indælli samstillingu marg-
breyttrar fegurðar, sem eigi ekki
sinn líka neinstaðar á þessari jörð.
í áðurnefndri bók skýrir höfundur-
inn frá hvað fyrir sig hafi borið í
fylkinu Pernambuco, því þangað
hafði hann verið boðaður af ríkis-
stjóranum til að leggja ráð gegn
skemdum af ormi.
‘f Brazilíu eru fleiri þúsund af
mismunandi trjátegundum, en á
Þýskalandi, sem liggur í tempraða
beltinu, eru aðeins 36 tegundir trjá-
viða,” segir vísindamaðurinn. Enn-
fremur lætur hann þess getið, að
ýmsar plöntur í Evrópu, sem aldrei
verði annað en vanalegar jurtir þar,
þær mundu verða að stórvöxnum
trjám í Brazilíu. Þar eru ekki ein-
ungis margar afarfjölbreyttar trjá-
tegundir, heldur eru þar allar hugs-
anlegar tegundir af öllum jurta-
gróðri, sem ósnortin jörð ein getur
framleitt, alt frá smáblóminu að
risvaxinni strokleðursplöntunni.
Svo er gróðar- og jurtaríkið þar
mikið og margbreytt. Ýmsar trjá-
tegundir og eikur verða afarháar—
margar hverjar meira en 150 fet,
og eru víst ekki, til það menn viti,
hærri tré, að undanskildri einni trjá-
tegund i Ástralíu, sem er nær 500
fet á hæð.
Fjölbreytt kveður hann dýrarík-
ið í skóginum, ekki síður en jurta-
ríkið. Fagur fuglasöngur heyrist úr
hverjum runni, og fallega litir apar
sveifla sér grein af grein; í rjóðrum
hoppa grænir páfagaukar, hver í
kapp við annan, með sífeldu kvaki
sín á milli. Háværast er þar samt í
dagrenning og um sólsetur.
Vísindamaðurinn skýrir svo frá,
að í skóginum sé bjart og mótmæl-
ir þvi áliti manna að þar sé dimt og
ömurlegt. Það sé þvert á móti, held-
ur sé lauf trjánna svo litfögur ofan-
vert, að litskrúðið verður skinandi
og margvíslegt, þegar geislar sólar-
innar falla á það, og myndast þann-
ig dýrðlegt, margofið geislaskrúð
fyrir auganu, í öllum litum regn-
bogans, i hinum mikla skógargeim.
Einnig lýsir vísindamaðurinn að
nokkru þjóðarhögum og háttum
Braziliumanna, hversu kaffirækt
þeirra, hörrækt og sykurrækt sé
aðal atvinnuvegirnir, og að lokum
biður hann þarlenda menn að vernda
skógana og skerða ekki fegurð
þeirra.
Engin af grísku eyjunum er eins
nafnkcnd eins og Patmas hin helga,
þar sem Jóhannes postuli leitaði at-
hvarfs og hafðist við, segir hinn
enski fræðimaður C. D. Booth. Er
hún aðeins tæpa dagleið til suðurs
frá Athenuborg, þegar vel gefur á
hinu bláa Aegeanska hafi. Þangað
hafa kristnir menn farið pilagríms-
ferðir svo að segja á öllum öldum.
Eyja þessi er lítil,—ekki meira en
átta mílur á lengd og f jórar á breidd
og tilsýndar virðist hún nokkuð lík
kletti miklum í hafinu, vegna þess,
að hún er sumstaðar klettótt með
ströndum fram, og víða hæðótt.
En þegar ferðamaðurinn er kom-
inn í land, blasir önnur útsýn við
augum hans; þar er íbúatala nær
þrjú þúsund manns, og þar eru tvö
hundruð og fimtíu kirkjur.
Alt frá litlu höfninni, þar sem
sjómenn og sjófarendur eiga heima,
upp hrjóstrugan brekkustíginn er
liggur að helli hins helga Jóhannesar,
og þaðan að klaustrinu með sarna
nafni, er sem helgisagan og trúar-
fjálgleikur liggi í loftinu, og gagn-
taki huga manns, þegar þar er kom-
ið.
Á eynni er ekkert hótel né neitt
nútíðargistihús. Öllum ferðamönn-
um í hvaða stöðu eða stétt sem eru,
er veitt móttaka : klaustrinu; það
gera hinir góðu “feður”, og eru þeir
þá alt í senn, matreiðslumenn, fram-
reiðslumenn, ekki síður en skrifta-
feður. Gestasalur þeirra er uppi á
húsþaki, umkringdur af kirkju-
klukkum, og þar fær aðkomumaður
að vera—ef hann vill—i þrjá sólar-
hringa, án þess að borga svo mikið
sem einn eyri fyrir fæði eða hvilu-
rúm.
Þessi munkaregla var stofnsett á
elleftu öld, af hinum helga Christa-
dólusi, sem reisti húsbyggingu all-
mikla á rústum hins forna Artemis-
hofs; en nú stendur þar íbúð sem
reist var seinna á tímum, úr byzant-
isku efni, og umhverfis hana er
nokkurs konar varnargarður, líkt og
væri frá vígaöldinni. En það er
bókasafn klaustursins, sem flestum
finst mest til um; í því eru bækur
og bókfell frá 4 öld e. Kr., þar á
meðal Markúsar-guðspjall, sem
fanst í Litlu-Asíu, einnig Jobsbók,
meö myndum máluðum af óviðjafn-
anlegri list Byzantiu-manna, á
“pergament” með gullnum stöfum,
og er mynd af göfugustu dýrum
með vissu viðhorfi ofinn í hvern
upphafsstaf. Þá eru merki reglu
þes^arar ekki síður kostbær.. Það
eru demants-settir krossar, kórón-
ur, mítur og hjarðmannastafir. All-
ir þessir hlutir eru afar verðmiklir,
þó þeir séu heldur klunnalegir og
stirðlega gerðir.
í hliðarbrekkunni, miðja vegu
milli klaustursins og hafnarinnar er
postulahellirinn, þar sem hinn helgi
Jóhannes er sagður að hafa ritað
opinberunarbókina. Við helli þenna
er kirkja, og er prestur þessarar
kirkju lifandi uppspretta af sagna-
fróðleik um hinn helga Jóhannes.
Manni hættir til að halda að allar
þessar sagnir séu, ef til vill munn-
mæli, sem skapast hafi á seinni öld-
um, en þó mun það áreiðanlegur
sannleikur vera, að hinn helgi Jó-
hannes dvaldi á Patmas-ey, því hann
segir sjálfur á einum stað í ritum
sínum, “að hann hafi hafst við á
svonefndri Patmas-ey . . . . ”
Fyrir þetta hefir eyja þessi verið
látin í friði, þó ófriður hafi geysað
LÖGBERG. FIMTUDAGINN 26. OKTÓBER, 1933.
Það er ekki of
snemt að hugsa
um jólagjafir
Myndir af
yður
munu verða kærar gjafir
f jarlægum vinum.
Myndir, sem senda skal
yfir hafið, ættu að vera
teknar nú.
Eatons afgreiðsla tryggir
beztan árangur.
The Beavercrest Portrait
Stærð 4x6 þuml. Easel Folders
6 fyrir $5.00

T. EATON C?
LIMITEL
í nágrannalöndum. Að sönnu tóku
Venetíumenn hana 1207. Tyrkir
tóku hana einnig 1522, og ítalir
1912, en þessa ber hvorki bygð eða
búendur hin minstu merki — ekki
frekar en ekkert heföi í skorist.
Eyjarbúar stóðu á gömlum merg,
þar sem hreysti og erfðakenningar
forfeðranna fræknu voru annars
vegar, og þar við bættist óbilandi
trúartraust, sem jafnan hefir ein-
kent þá, og verndað þá gegn árásum
frá öðrum þjóðum.
Þannig er eyja hins helga Jóhann-
esar en þann dag í dag það sama
og hún var fyrir mörgum öldum
síðan—útvörður hellenskrar menn-
ingar.
Hefst handa
Eins og getið er um á öðrum stað
í blaðinu, þá hefir deildin “Frón”
ákveðið að hefja starfsemi sína eft-
ir sumarfríið, mánudagskvöldið
hinn 30. þ. m.
Það fólk, sem sótt hefir “Fróns”-
fundi að undanförnu, hefir talið sig
hafa tapað ánægju stundum, þá er
starfsemi og fundarhöld deildarinn-
ar hafa fallið niður að vorinu til.
Stjórnarnefndin hefir því komið sér
saman um, þrátt fyrir kreppuna og
örðugar kringumstæðujr fólks, að
reyna til, að halda uppi starfs- og
skemtifundum deildarinnar á kom-
andi vetri, eins og gert hefir verið
að undanförnu. í þvi sambandi hef-
ir nefndin góða von um, aS geta
boðið fólki upp á góða skemtun.
Samið hefir verið við góða ræðu-
menn um að flytja erindi á þessum
fundum um þau efni, sem efst eru
á baugi og sem virðast hrífa hugi
fólks mest á þessum tímum. Það
verður gert frá ópartisku sjónar-
miði á þann hátt, að sem bezt skýr-
ing fáist á þeim málum og að fólki
gefist kostur á að kynnast þeim frá
réttri hlið. Einnig hefir verið samið
við skáld og sönglistafólk um að
skemta á fundunum.
Nú er því komið til yðar kasta,
kæru íslendingar. Hvað viljið þér
gera til þess, að starfsemin geti
haldiðáfram? Alt, sem nefndin fer
fram á við yður er það, að þér, sem
nú eruð meSlimir deildarinnar
“Frón,” fyrst og fremst reynið að
standa skil á árstillagi yðar til deild-
arinnar; annað, að þeir íslendingar,
sem einhverra hluta vegna eru ekki
meðlimir Þjóðfæknisfélagsins, ger-
ist nú meðlimir þess, á þessu hausti.
Allir, eldri íslendingar, sem fæddir
eru á íslandi og ólust þar upp fram
á fullorðins árin, veit eg að muna
eftir því, hvað kvöldvökurnar heima
voru fólki oft ánægjulegar, þar sem
fólk sat, sumt kannske með verk-
efni í höndum, en einn las skemtileg-
ar sögur eða kvað rímur. Þessu
líkar kvöldstundir getum við átt hér
á “Fróns”-fundum meS því að upp-
fylla þriðja skilyrði nefndarinnar,
sem er að sækja fundina.
Sækið vel næsta fund; það eru
fyrir fundinum ýms málefni, sem
þarf að ráða til lykta.
Vinsamlegast,
G. P. Magnússon, forseti “Fróns”
Til skemtunar verður erindi, er
Dr. Sig. Júl. Jóhannesson heldur.
Einnig, söngur og hljóðfærasláttur
er Mrs. Helgason stjórnar. Allir
velkomnir!
Stjórnarnefndin.
Kirkjubyggingar
Á ófriðarárunum eyðilögðust
2,626 kirkjur í Frakklandi, að meira
eða minna leyti, og er aðeins eftir að
endurreisa 500 af þessum kirkjum.
Stofnað var félag til þess, að reisa
nýjar kirkjur og gera við þær. sem
unt var. Hefir félag þetta safnað
Portrait Studio, Seventh Floor.
fé til þess hlutverks, svo hundruðum
miljóna franka skiftir. Áætlaður
kostnaður við að endurreisa þessar
500 kirkjur, sem að framan er minst
á, er 612 milj. franka. — Rústum
nokkurra kirkna verður þó ekki
hreyft við. Þær eiga að minna eftir-
komendurna á eyðileginguna i styrj-
öldinni miklu 1914—1918.
BORG ÁN
SÍMA-
SAMBANDS
Getið þér hugsað yður slíkt ?
Það eru engin opinber tæki jafn nauð-
synleg í félagslífinu og óliindruð símanotkun.
Þegar tekið er tillit til gaglisins, er engin
þjónusta jafn kostnaðaiiítil.
“Takið símann í burtu; hann er ekki þess
virði sem borgað er fyrir hann í leigu,” er
sérkennileg afsökun yfirstandandi tíma, en
sá, er þannig mælir veit í rauninni að þetta
er alt á annan veg.
Það eru engin samfélagsleg tæki, með til-
svarandi gildi, er kosta jafnlítið og símaþjón-
ustan. Og í Winnipeg er afgreiðslan hin full-
komnasta og við lægsta verði.
Vilduð þér hætta við rafljósin og taka
upp aftur tólgarkoluna?
Er sjúkdóm ber snögglega að, eldur kem-
ur upp, eða ræningjar ráðast á heimili yðar,
er engin vernd betri en heimilissíminn!
Fjarlœgðin
skiftir engu!
Firðsímaþjónustan er komin á það stig,
að þá getur setið heima hvenær sem er
á nótt eða degi, og talað við vini hvar sem
er, þar sem símalinur ná til.
Sérstakt verð fyrir simanotkun að kveldi,
við fjarlæga staði, er gerir öllurn kleift
að nota firðsíma.
í október
lætur þessi deild setja inn heimasíma kostnaðarlaust. Aðeins verður að greiða
þriggja mánaða leigu við umsókn.
Pantið heimasíma yðar nú þegar
(Flutningur og breytingar fyrir örlítinn tilkostnað)
Manitoba Telephone System