Lögberg - 25.01.1934, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 25. JANÚAR, 1934.
Bjargað lífi Dufferins
lávarðar á leyndar-
domsfullan hátt
Samandregið úr ritinu
“The Town Crier.”
Eftir Louis K. Arispacber
Hér birtist saga um draugslega
og leyndardómsfulla sýn, er til þess
varð aÖ bjarga lifi Dufferins lá-
varðar, sent einu sinni varð ríkis-
stjóri í Canada. Sagan sjálf og hvert
einstakt atriði hennar hafa verið
rannsökuð mjeð hinni mestu ná-
kvæmni af frægum sálarrannsóknar-
manni, sem de Martray heitir; hann
er franskur og hefir skýrt brezka
sálarrannsóknarfélaginu frá rann-
sóknum sinum.
Dufferin lávarður er í heimsókn
á írlandi hjá gömlum vini sinum,
er Sir Henry B— heitir. Veöur er
hið bezta og glaða tunglsljós um
kveldið. Alt er hljótt og friðsælt.
Dufferin lávarður háttar hægt og
rólega; fer upp í rúmið, legst út
af og steinsofnar. En án þess að
hann viti nokkra orsök til vaknar
hann aftur eftir nokkra stund. Alt
virðist gjörbreytt i herberginu; alt
orðið undarlegt og óþekkilegt. Hon-
um finst eins og alt sé þrungið af
einhvers konar rafmagni; eins og
eitthvað sé á seiði, sem boði ógn og
skelfingu alt í kring um hann, þótt
hann geti ekki gert sér grein fyrir
hverng þvi sé varið.
Tunglið varpar draugslegum
geislum inn í herbergið. Hann
kveikir; við það hverfa hinir ein-
Dufferin gengur að manninum og
segir einarðlega: “Heyrðu kunn-
ingi! Hvað ertu með ?”
Þegar maðurinn heyrir þetta, lyft-
ir hann upp höfðinu undan líkkist-
unni. Dufferin sér greinilega and-
lit, sem er svo dauðableikt, ógeðs-
legt og ljótt —svo hryllilega við-
bjóðslegt að hann hörfar aftur á
bak. eitt eða tvö skref. Andlitið á
manninum er svo hatursfult, af-
skræmt og andstyggilegt að það
brennir sig óafmáanlega inn í huga
Dufferins. Samt herðir hann upp
hugann og segir byrstur: “Hvert
ertu að fara með þetta ?”
Utn leið og hann segir þetta geng-
ur hann rakleitt til mannsins og ætl-
ar að stöðva hann; en maðurinn
hverfur sjónuml hans.
Þegar Dufferin aðgætir, verður
hann þess var að hann hefir blátt
áfram gengið í gegn um mannitin
og líkkistuna.
Hann sér engin spor i dögginni
á grasinu; tunglið skín bleikt og
draugalegt á næturhimininn og það
verði að ótal fingrum, sem bendi á
hann og geri gys að honum. Og
hann hlustar stundarkorn á raddir
næturinnar geigvænar og ægilegar.
Hrollur fer um hann allan; en
hann ,vill ekki vekja fólkið í húsinu
og fer aftur inn í herbergi sitt, sezt
þar niður og ritar tafarlaust í minn-
isbók sína skýra og nákvæma frá-
sögn um þennan einkennilega at-
burð.
Þegar morgunverði er lokið spyr
hann Sir Henry spjörunum úr.
Hann fullvissar Dufferin úm það að
ekkert dauðsfall og engin jaröarför
hafi átt sér stað 1 þorpinu nýlega;
kennilegu skuggasvipir í herberg-
inu. Hann bristir sig allan til þess
að vera viss um að hann sé vakandi
og að þetta sé ekki drumur. Hann
kveikir í vindlingi og reynir að halda
sem bezt jafnvægi. Öll skilningar-
vit hans virðast vera einkennilega
næml; en hann getur ekki fundið
neitt, sem skýri það hvernig standi
á þeim keinkennilégu hugboðstil-
finningum, sem gagntaka hann:
“Hvernig getur þessu verið var-
ið?” hugsar Dufferin lávarSur. “Er
eg virkilega að verða ímyndunar-
veikur og tunglsjúkur eins og móð-
ursjúk kona; — Hjátrúin segir að
reimt sé á öllum þessum gömlu sögu-
stöðum á írlandi. Kannske einhver
draugur eða afturganga sé hér á
ferð í kvöld?”
En hann trúir í raun og veru
engu af þessari vitleysu. — Hvaða
hljóð er þetta? — Hvað? — Ó,
það er náttúrlega fugl á flugi —
auðvitað ekkert annaS. — En þá
þessi löngu, lágu kvein — hvernig
stendur á þeim? Ekki getur það
verið í vindinum, því alveg er blæja-
logn. Ekki getur það verið þytur
í laufum trjánna úti fyrir og ekki
heldur getur skrjáfað í blæjunum í
herberginu. — Nei, en það er nátt-
árlega ugla—þarna kom það! Öll
hljóð láta svo einkennilega í eyrum
i tunglsljósi að nóttu til.
En bíðum við! Þarna heyrðist
þaS aftur! Það er alveg eins og
mannleg vera sé að kveina og stynja.
Hver veit nema einhver hafi meitt
sig? Hann hleypur fram úr rúm-
inu og gengur rakleitt út að glugg-
anum. Það eru stórir, franskir
gluggar alla leið niður að jörð og
opnast niður að gólfi. Úti fyrir er
grasflötur og umhverfis hann risa-
vaxin, gömul tré.
Það er eins og hljóðið komi frá
hinum geysistóru skuggum trjánna.
Dufferin stendur grafkyr og starir
inn í skuggana. Alt í einu verður
hann þess var að eitthvaS er á hreif-
ingu. Stunurnar og kveinin halda
áfram. Einhver vera kemur út úr
myrkrinu inn í glaðbjart tunglsljós-
ið. Þetta er karlmaður með svo
þunga byrði á bakinu að hann
skjögrar undir henni. Þessi stóra
byrði er eins og kassi í laginu og
hylur svo andlitiS á þessari mann-
veru að Dufferin sér það ekki.
Nú eru þeir báðir—Dufferin og
þessi einkennilegi maður—í tungls-
ljósinu þar sem það nýtur sín bezt;
og Dufferin sér aS maðurinn ber
afarstóra líkkistu.
' og enginn kannast við lýsingu hans
á manninum með líkkistuna.
Þetta var því gáta eða leyndar-
dómur, sem enginn gat ráðið, og
hefði ekkert annað borið við í sam-
bandi við það, þá hefði þessi saga
aS öllum líkindum aðeins geymst i
minnum manna, eins og margir aðr-
ir einkennilegir viðburðir, sem smá-
breytast og lagast—eða aflagast—
þangað til þeir verða að þjóðsögum.
Nokkrum árum síðar var Duf-
ferin lávarður skipaður sendiherra
til Frakklands, og þar var það ein-
hverju sinni að hann var staddur í
gistihúsi (The Grand Hotel) í
Parísarborg; hann var þar á þjóð-
fulltrúafundi. Gestasalurinn í hótel-
inu var troSfullur af alls konar em-
bættismönnum ýmsra landa. Einka-
skrifari Dufferins lávarðar fór með
honum að einni lyftvélinni og voru
þar staddir allmargir fulltrúanna;
Þeir biðu í virðingarskyni við Duf-
ferin, því hann var talinn virðingar-
mlestur allra þeirra, sökum þess að
hann var fulltrúi brezka ríkisins.
Hann gekk í gegn um hópinn og
hneigði sig kurteislega.
Dyrnar á lyftivélinni opnuðust;
Dufferin stigur áfram og ætlar inn ;
en í sama bili verður honum litið á
lyftivélarstjórann. Dufferin hörfar
aftur á bak með skelfingu; hann
veifar höndinni til skrifara síns og
aftrar honum frá því aS fara inn
i lyftivélina.—Hvað er um að vera?
Hann sér þarna nákvæmlega sama
andlitið, sem brendi sig inn í minni
hans á írlandi nökkrum árum áður.
Hann starir á manninn með skelf-
ingu. Já, það er sama draugslega
augnatillitið; sömu skældu og við-
bjóðslegu andlitsdrættirnir. En
hvernig getur þetta ljóta og illúð-
lega andlit og þessi ógleymanlegi
skrokkur hafi fluzt á þessum árum
rá hinum kyrláta stað, þar sem hann
sá það í tunglsljósinu kveldið góða
og birst aftur í lyftivélinni á hótelinu
í Parisarborg. Þessar spurningar
flugu i gegn um huga hans með ljós-
hraða alveg eins og þegar alt líf
druknandi manns birtist honum á
svipstundu í glöggum og greinileg-
um myndum.
Dufferin er venjulega rólegur og
hefir fult vald á tilfinningum sín-
um. Þeim, sem á hann horfa i þetta
skifti virðist aðeins sem honum hafi
snúist hugur. Hann afsakar sig
með fáum orðum og biður hina full-
trúana að bíða ekki eftir sér. Hann
yfirgefur skrifara sinn, þar sem
hann stendur.
Er virkilega einhver að stelast í
burtu með lík af dauðurri manni?j
Sumir sendiherranna fara inn í
lyftivélina. Dyrnar lokast og vélin
ZAM-BUK
Græðir fljótt og vel
BRUNASÁR og ÖNNUR SÁR
lyftist upp. Dufferin fer rakleiðis
inn í skrifstofu hótelstjórans og spyr
hann hver maðurinn sé, sem stjórni
lyftivélinni, og hvaðan hann hafi
komið.
En áður en hótelstjórinn hefir
tíma til þess að svara heyrast voða-
vegar drunur Angistaróp fylla
hótelganginn. Skrifari Dufferins
kemur inn með öndina í hálsinum.
Voðalegt slys hefir viljað til! Ein-
mitt sam|a lyftivélin, sem Dufferin
óaði við að fara inn í—vélin, sem
maðurinn stjórnaði, sem hann hafði
séð nokkrum árum áður á Irlandi,
—hafði verið komin upp á fimtu
hæð, en þá hafði virinn alt í einu
slitnað og vélin hrapað niður; var
fallið svo mikið að allir, sem í henni
voru mistu lífið.
Það ér sögulega staðfest að þessi
atburður átti sér stað; frá því er
skýrt í öllum blöðum landsins, og
víðar.
Þessi einkennilegi lyftivélarstjóri
beið bana í slysinu og allir, sem með
honum voru; það hefir aldrei verið
upplýst hver hann var.
aðstoð leynilögreglúnnar bæði á
Frakklandi og írlandi gat Dufferin
lávarSur aldrei orðið neins vísari í
því efni.
Hér hefir verið skýrt frá ákveðn-
um atburðum; rökin fyrir sannleiks-
gildi þeirra eru óhrekjandi, en eng-
inn hefir getað skýrt hvernig á þeim
stendur. Hið eina, sem vér vitum
er það að lífi Dufferins lávarðar var
bjargað á þennan leyndardómsfulla
hátt. Enginn veit hvernig þessum
viðburðum er háttað; sagan er að-
eins sögS eins og hún átti sér stað.
Sig. Júl. Jóhannesson þýddi.
(Úr Readers’ Digest)
Sitt af hverju
Eftir Guðm. Jónsson frá Húsey
Eitt af því, sem að okkur amar í
landi þessu nú á dögum, er eyðslu-
söm og óhagsýn stjórn.—Það skift-
ir minstu hvort hún er kend við
Bennett, King eða Bracken,—þær
eru allar með sama marki brendar.
Eg býst við að sumir muni segja
að ekki sé stjórnarfarið betra heima
á íslandi. Þar sé líka rifist og
skammast árið um kring út af
stjórnmálum, en hér sé alt friðsamt
í þeim sökum, nema rétt fyrir kosn-
ingar.
Satt er það, að þeir eru býsna há-
værir heimþ.; en þeir sýna lika vak-
andi áhuga í þeim efnum oftar en
um kosningar. íslendingar hafa æ-
tíð fengið orð fyrir að vera tor-
tryggnir og þrætugjarnir. Það er
að líkindum gamall arfur af víkings-
lund og bardagahug frá fornöld, sem
lifnaði og glæddjst í sjálfstæðisbar-
áttunni við Dani. Þar kom þeim
arfur sá að góðum notum, en tefur
nú máske fyrir þeim, þegar þeir
deila sín á milli.
Það hefir leikið orð á því, að við
Vestur-íslendingar værum nokkuð
deilugjarnir líka. Og við höfum
oft sýnt aÖ svo er. Það hafa oft
verið helzt of miklar deilur og
flokkadrættir okkar á milli, sem
hafa tafið samvinnu og komið ýmsu
illu til leiðar. En það er eins og alt
slíkt sé að dofna nú í seinni tíð. Að
sönnu máttu deilurnar falla niður;
en eg fæ ekki betur séð en að allur
félagsskapur og framsóknarhugur
fari minkandi að sama skapi. ÞaS
er einhver deyfð og drungi að fær-
ast yfir þjóðarbrotið okkar, og sézt
það bezt á því að blöðin okkar eru
nú hætt að ýfast hvert við annað.
Þetta er á annan hátt heima á gamla
landinu. Þeim er að fara fram, en
okkur hefir farið aftur i seinni tíð.
Þeir eru fjörugri og athafnameiri,
bæSi í orði og verki, en við verðum
daufari og athafnaminni með ári
hverju.
Kreppunni er kent um, og mun
það að nokkru leyti vera svo. En
þeir hafa líka haft við kreppu að
stríða heima. En þeir hafa verið
athafnameiri að verjast henni en við.
—Þetta gildir nú auðvitað um þjóð-
irnar í heild, því ejcki geta Vestur-
íslendingar haft nein veruleg áhrif
á stjórnarfarið í þessu landi. — En
j við erum líka aS breytast. Menn
! einangrast hver i sínu horni, og láta
sem minst á sér bera. Það sést nú
varla frumsamin grein í blöðunum
okkar, eftir íslending, nema dánar-
fregnir og æfiminningar. Blöðin
lifa að miklu léyti á því að prenta
upp ritgjörðir og fréttir úr blöðum
og tímaritum að heiman. Að sönnu
eru þær ritgjörðir flestar betur rit-
aðar en gjörist hér vestan hafs, en
ekki eru þær allar aðgengilegar fyr-
ir alþýðu hér í landi. En þaS er
eins og það bendi á andlegt gjald-
þrot hjá okkur að þurfa að taka svo
stór lán til að fylla blöðin.
Hvað veldur þessari deyfð, þess-
ari breytingu á fáum árum; Krepp-
an, munu margir svara. Það er þó
liægt að tala og rita, og enda að ríf-
ast, hvað sem kreppunni líður; og
kreppan sjálf gefur ótal umtalsefni.
Er það landiS, sem er að breyta
þannig eðli okkar? Þetta tilbreyt-
ingarlausa sléttlendi, sem er svo ó-
líkt gamla landinu. Þar var við svo
margt að stríða, sem herti hugann
og stælti kraftana til mótstöðu.
Eldri kynslóðin og sú yngri, sem
hér hefir alist upp, eru óSum að
fjarlægjast hvor aðra. Þær geta
illa unnið saman og fer sú andúð
vaxandi. Af því sprettur samúðar-
leysi og deyfð á heimilunum, sem
hefir aftur deyfandi áhrif á félags-
, líf í sveitum og bæjum. Það er eins
og þykkur þokuveggur mýndist milli
ungu kynslóðarinnar og eldra fólks-
ins. Þetta er að vísu eðlilegt eins og
hér hagar til. Ungt og gamalt á ekki
saman,” var g’amall málsháttur
heima, og hér á hann þó betur við.
Gömlu mennirnir eru fastheldnir
við fornar venjur, og meta mest það
sem íslenzkt er. Unga fólkið skilur
það ekki. ÞaS metur mest alla hér-
lenda háttu og þekkingu, en kann
ekki að meta það seml íslenzkt er.
Það hefir fengið þessa litlu þekk-
ingu, sem það hefir á hérlendum
skólum. Það vill því í öllu semja
sig að siðum og náttum hérlendra
manna, en lítur niður fyrir sig á alt
sem íslenzkt er. Það hefir að sönnu
lært að tala og skilja íslenzku, og
fleiri hluti þess, sem elst upp í ís-
lenzkurri nýlendum, mun hafa lært
aS lesa hana í æsku; en fátt af því
mun hafa lesið íslenzkar bækur að
neinu ráði síðan það þroskaðist.
Það hefir því aldrei kynst íslenzkum
bókmeritum fornum eða nýjum, og
álítur þær einskis virði. Islenzk
menning fer því fyrir neðan garð
hjá unga fólkinu, og það telur hana
einkis virði.
Af þessu hygg eg sprottna þessa
andúS milli foreldra og barna, sem
er svo almenn og skaðleg nú á dög-
um. Heimilislifið verður tvískift,
fjörlaust og dauft, enda þótt alt
gangi friðsamlega og hávaðalaust.
Öll samvinna verður óeðlileg og
stirð. Þetta hefir lamandi áhrif á
báða málsparta, og lamandi áhrif á
félagslífið í heild sinni. Áf þessu
hygg eg sprottna þessa deyfð og
drunga, sem mér virðist vera að
færast yfir þjóðarbrotið okkar í
þessu landi.
Margir unglingar una þ.essu ekki.
Þeir yfirgefa heimilin, og leita sér
atvinnu eða mentunar meðal hér-
lendra manna. Allmörgum hefir
hepnast það vel. Þeir hafa brotið
sér nýjar brautir og orðið að nýtum
mönnum í hérlendu þjóðlífi, en
haldið þó þjóðerni sínu að nokkru
leyti. En hinir munu vera fleiri,
sem hafa afklæðst öllu, sem islenzkt
er, og orðið að litlu nýtir.
Það má vel vera að kreppan hafi
góð áhrif á suma þessa frávillinga.
Þess eru dæmi ekki allfá, að þeir
sem þannjg hafa hlaupið af sér
hornin, leyti nú aftur heim til föður-
húsanna. Nokkrir að vísu sem
lamaðir og ósjálfstæðir menn, sem
lifa nú sem þurfamenn á fátækum
foreldrum. Þó eru aðrir sem hafa
rekið sig á, og eru búnir að læra að
mestu landbúnaðinn og leggja nú
Með allri
Eða er það hérlent þjóðerni—eða
þjóðernisleysi — sem hefir lamandi
áhrif á okkur; Líklega hvorttveggja,
en þó öllu fremur það síðarnefnda.
Engin merki bakverk-
jar framar
Saskatehewan kona læknaðist af
Dodd’s Kidney Pills.
Mrs. Wood þjáðist lengi af
nýrnaveiki.
Vanguard, Sask., 18. jan. (Einka-
fregn).
“Eg hafði lengi þjáðst af nýrna-
veiki,” segir Mrs. Fred C. Wood,
þar á staðnum. “Fékk eg enga lin-
un þrauta, þar til vinur minn ráð-
lagði mér Dood’s Kidney Pills, og
eg fór að nota þær. Eg finn nú ekki
lengur til bakverkjar og nýrun eru
í bezta gengi. Eg hefi einnig notað
Dodd’s Ointment, og hefi þar sömu
sögu að segja.” Bakverkur bendir
ljóslega á nýrnabilun. Það er nátt-
úran, sem talar og gefur fd kynna,
að nýrun séu þess ekki megnug, að
nema á brott óhreinindin úr blóðinu.
Því að kveljast af bakverk, þegar
auðvelt er að láta Dodd’s Kidney
Pills losa yður vi5 óþægindin? Ef
þér hafið ekki reynt Dodd’s Kidney
Pills, þá spyrjist fyrir um gildi
þeirra hjá vinum yðar.
alla stund á að hjálpa foreldrum
sínum í þessu örðuga árferði.
Gömlu landnemunum fækkar nú
óðrum, og innan fárra ára verða
þeir með öllu horfnir. Yngri kyn-
slóðin, sem hefir alist hér upp, verð-
ur þá einvöld. Hún er ekki útlend,
nema að ætterni og skaplyndi. Hún
hefir átt kost á hérlendri þekkingu
bæði í bóklegum fræðum og verk-
legum efnum. Hún ætti því að geta
sameinað það bezta af venjum og
þekkingu feðra sinna, því sem læra
niá af hérlendum mönnum. Hún
ætti að hafa meiri samúð og sam-
vinnu með börnum sínum, en gömlu
mennirnir höfðu.—
Kreppan er harður skóli, en gagn-
legur ætti hann að verða komandi
kynslóðum.
II.
Það var fyrir r.okkrum árum að
hér rikti fjör og frarrisóknarþrá
meðal landa. Menn þóttust hafa
himinn höndum tekið, að vera komn-
ir hingað úr deyfðinni og ófrelsinu
heima. Nú er þetta breytt. Hér
ríkir nú deyfð og drungi, enda kvíði
og vonleysi um framtíðina hjá f jöld-
anum. Þetta er á annan hátt heima
á gamla landinu. Þar rikir nú fjör
og framsóknarhugur. Að vísu mun
þar mlargt spior stigið til framfara,
sem tvímælum veldur, én svo fer
jafnan hjá þeim, sem framgjarnir
eru og athafnamiklir. Þeir hafa við
kreppu að stríða og mis\itra stjórn,
eins og við og f leiri: en þeir eru
ekki úrr eðalausir eirs og við. Þeir
• órðust ‘rreopunn-’ lcngur en við, og
; c ir hafa neytt a’lr i krafta og úr-
ræöa fi- rð létta ntii. Og eftir
bví sem *éð verðui af blöðum og
bréfum að heiman hetir þeim tekist
eað vonvtn betur Þe:ta er gleði-
*fni ölh.m sönnuin Islendingum.
Það ætti að vera hvót fyrir yngri
'•ynslóðir.a hcr í laudi. að meta bet-
ur íslenzka menningu og íslenzkan
dugnað en það hefir gjört. Það
ætti að vera metr-aðarmál öllum,
sem af íslenzku bergi eru brotnir,
og hvöt til dáða og framkvæmda.
Ber í Grindavíkurhrauni
Þegar björgunarsveitin var á
heimleið frá strandstað togarans
Jan Volters, fann hún óskemd ber
í Grindavíkurhrauni, og vita menn
ekki dæmi til slíks á þessum tíma
árs.
Nýja Dagbl. 28. dos.

INNKÖLLUNAR-MENN LÖGBERGS
Amaranth, Man
Akra, N. Dakota
Árborg, Man
Árnes, Man
: Baldur, Man O. Anderson
Bantry, N. Dakota
Bellingham, Wash
Belmont, Man
Ðlaine, Wash
Bredenbury, Sask
• Brown, Man J. S. Gillis
Cavalier, N. Daketa
! Churchbridge, Sask
Cypress River, Man
Dafoe, Sask J. G. Stephanson
Edinburg, N. Dakota. .. .
Elfros, Sask .. Goodmundson, Mrs. J. H.
Garðar, N. Dakota
! Gerald, Sask
Geysir, Man
Gimli, Man
Glenboro, Man
Hallson, N. Dakota
Hecla, Man
■ Hensel, N. Dakota
Hnausa, Man
Húsavik, Man
Ivanhoe, Minn.
Kandahar, Sask J. G. Stephanson ;
Langruth, Man
Leslie, Sask
I.undar, Man
Markerville, Alta
Minneota, Minn
Mountain, N. Dakota...
Mozart, Sask
Oak Point, Man
Oakview, Man
Otto, Man
Point Roberts, Wash
Red Deer, Alta
■ Reykjavík, Man
Riverton, Man.
Seattle, Wash
Selkirk, Man
Silver Bay, Man
Svold. N. Dakota
Swan River, Man
Tantallon, Sask
Upham, N. Dakota
Vancouver, B.C
Víðir, Man
Vogar, Man
Westbourne, Man
Winnipeg Beach, Man.. .
Winnipegosis, Man
Wynyard, Sask - l ‘ '
---- 1 1