Lögberg - 15.02.1934, Blaðsíða 3

LÖGBEÍRGr, FIMTUDAGINN 15. PEBRÚAR, 1934
3
Sólskin
Sérstök deild í blaðinu
Fyrir börn og unglinga
>ooooo»ooooooooooooo»ooooo»ommo—
UNGA FÓLKIÐ 1 REYKJAVIK
I.
Bjarni Jónsson dómkirkjuprestur ritar:
Þegar eg var að alast upp hér í bæ voru
engin rafmagnsljós og engin miðstöðvartæki.
Það varð að spara bæði ljós og eldivið. En
þegar kveikt var, þá vermdi ljósið. Þegar
lagt var- í ofninn, þá sáust glæðurnar, og
bjarminn sást á gólfinu. Þá voru ekki allir
dagar jafnir. Menn kunnu að halda liátíð.
Háðtíðin sást, menn urðu þess varir, að hún
var að koma. Hjartað vermdist.
Nú er nógu bjart. En er eins hátíðlegt!
Nú er nógu heitt. En vantar ekki arinbloss-
ans ylt Þegar eg var einn af unga fólkinu í
Reykjavík, var óbrotnara líf, færri peningar,
en meiri ánægja, meiri andans göfgi. Þá var
ánægjulegt að vera heima. Nú er talið sjálf-
■sagt að vera sem oftast að heiman. Æskan
flýr heimilin. Heimilin eru hjá alt of mörg-
um aðeins matstaður og svefnstaður, og það
er oft komið langt fram á nóttina, þegar menn
leita þann svefnstað uppi. Þessvegna er far-
ið seint á fætur. Líklega er óvíða á Norður-
löndum farið eins seint á fætur og hér.
Þeir, sem dansa fram eftir nóttinni geta
ekki vaknað snemma. Eg vorkenni hinnj
dansandi og drekkandi æsku.
Það er tvenns konar æska í Reykjavík:
Æskan, sem unir sér vel í svælu og reyk, er
kvöldar, og æskan, sem vaknar snemma og
heilsar morgunbirtunni með kjarki og gleði,
heilsar deginum, stælir vöðvana með hollri
xítivehu, rækir starf sitt með kappi og notar
tómstundirnar til þess að auðga andann, og
hefir þær til þess að fara rétta leið, þó að
tízka léttiíðar fyrirskipi annað.
Eg vænti mér mikils af þeirri æsku. En
eg býst við litlu af unga fólkinu, sem lætur
bera-st með straumnum, unga fólkinu, sem er
flögrandi til og frá, kynnist mörgu, en kann
lítið. I veizlum er bragðað á mörgum réttum,
margt talað, og menn þreytast, ef svo ætti að
vera hvert einasta kvöld. Bn þannig er samt
líf margra. Menn skifta sér af mörgu, en
gefa sér lítinn tíma til þess að nema staðar
við hið eina, vita hitt og þetta, en vita samt
lítið. ,
Það vantar svo oft hina ábyggilegu þekk-
ingu, sem er bygð á bjargi. Mönnum kann
að vera vorkunn því að þeir sjá, að oft er
dekrað 'við hið fánýta, hismið er hirt, en
kjarnanum kastað, og þeir, sem til verðlauna
hafa unnið, fá þau ekki. Menn bera ekki ætíð
úr býtum eftir verðleikum. Þetta sér æskan,
og spyr. “Til hvers er þá að vanda sig?”
En þegar til lengdar lætur, þá skal það
sannast, að það margborgar sig að vera trúr
og vanda sitt nám og starf. Það margborgar
sig, ef ekki peningalega, þá á þann hátt, að
gróðinn verður gulli betri.
Til slíkra manna verður borið traust.
Til þeirra er leitað, þegar á reynir.
Eg §pyr oft sjálfan mig: “Hvernig verð-
ur unga fólkið hér eftir 30 ár.”
Traustir skulu hornsteinar. Eru þeir
nógu traustir? Eru þeir svo traustir, að bjart
sé yfir framtíðarvonunum?
Æskunni er oft líkt við vor. En vér vit-
um það hér á landi, hvílíkt tjón getur af því
hlotnast ef vorið bregst. Eg óska þess af
alhug, að æskan, vor þjóðarinnar, verði þann-
ig, að það vor spái fógru sumri, og þá er engu
að kvíða.
Ejn þá er það skylda hinnar eldri kyn-
slóðar að hjálpa vorinu með því að starfa
®skunni á réttan veg. Þá er það skylda þjóð-
að hinu göfuga, sanna og rétta, og benda
arinnar að vekja æskuna, svo að saman megi
fara fagur draumur og dugandi dáð sjálf-
stæðra manna.
Hinir fornu Rómverjar töluðu um “ ver
sacrumi,” heilagt vor, æskuna.
1 hinni heilögu vorbirtu hefi eg séð hina
óeztu æsku, og það tel eg mitt lán, að eg bæði
bér heima og erlendis kyntist á námsárum
mínum þeim mönnum, sem með tim og breytni,
með vekjandi, fræðandi fyrirlestrum, með há-
tíð, söng og gleði kölluðu á liið bezta í ungri
sab svo að hið eftirsóknarverðasta var ein-
fflitt ver sacrum.
Þess vegna hefi eg talið mér það sæmd
að vera formaður Kristilegs félags ungra
aianna liér í bæ frá því eg byrjaði hér æfi-
starí mitt. I því félagi hefi eg séð hið heilaga
vor, séð veikan reyr verða að sterkum stofni.
Meðan eg má mæla, skal það vera lrvatn-
mg mín til æskunnar, hið hvetjandi orð, sem
geymist í heilagri ritningu: “Mál er að rísa
af svefni. Liðið er á nóttina, en dagurinn í
nánd; leggjum því af verki myrkursins og
klæðumst liertýgjum ljóssins.”
Eg vil óska þess, að ungir menn og ung-
ar stúlkur í Reykjavík verði dagsins börn,
sem heilsa upprennandi sól.
Land vort og þjóð þarf að eiga þá æsku,
sem kann að segja já, og kann að segja nei,
já við sannleika og réttum málstað, nei við
lyginni og eitandi áhrifum, nei við eigri og
slangri, nei við verkum myrkursins, og já við
hinu heilaga, sem þolir að sjást í birtunni.
Eg er algerlega á sama máli og JÓnas
Hallgrímsson í þessu efni. Hann hefir áreið-
anlega æskuna í huga, er hann segir:
Veit þá engi, að eyjan hvíta
á sér enn vor, ef fólkið þorir
guði að treysta, hlekki hrista,
hlýða réttu, góðs að bíða.”
Ef vorið ekki bregst, verður enn sumar
yfir íslandi.
II.
Valdimar Sveinbjörnsson ritar:
Þegar eg á að fara að lýsa unga fólkinu
liér í bænum, þá detta mér ósjálfrátt í hug
skuggablóm—stofujurtir, sem verndaðar liafa
verið fyrir mestu næðingunum og hörðustu
frostunum. Þær eru beinvajnar, þroskamikl-
ar, ilmandi og fagrar. En hvernig fara þær,
þegar þær koma undir bert loft, og eiga þar
að þola misjöfn veður og vinda?
Dálítið svipað þessu finst mér að megi
segja um fólkið í Reykjavík.
Enginn getur neitað því að margt af
ungu fólki hér í bænum er mjög vænt að vall-
arsýn. Hávaxið, vel limað, óþvingað og hisp-
urslaust í framgöngu og get eg vel trúað, að
það í þessu efni skari langt fram úr undan-
farandi kynslóðum. Og það er eftirtektar-
vert, að lotnu herðarnar, þetta þrældóms- og
kúgunarmerki, sem næstum því að segja var
orðið þjóðareinkenni Islendinga hér áður fyr,
það virðist gersamlega horfið af ’þvi unga
fólki, sem nú er að vaxa hér upp. En hvern-
ig er kjarninn? Hvernig dugar þetta fólk,
þegar í liarðbakkann slær? Mundu þessir
myndarlegu menn standa sig vel í stórhríð-
um og sjávarvolki, eða í einu orði sagt, er
karlmenska þeirra í samræmi við vænleik-
ann ?
Eg skal engan dóm á það leggja. Bg veit
að fjöldinn af unglingum hér hefir sæmilega
burði og sumir ágæta, en það sem mér finst
vanta í þá alt of marga er liarka. Þessi harð-
neskju og seiglu, sem ræður því hvort maður
tekur upp stein eða lætur hann liggja.
Vera má, að við, sem aldir erum upp við
svo mikinn útigang, vosbúð og svalk, gerum
ósanngjarnar kröfur í þessu efni til hinnar
skrautlegu stofukynslððar, sem hér er að al-
ast upp í Reykjavík. Kynslóðar, sem notið
hefir meira skjóls en nokkur önnur, og fengið
svo fátt að reyna, þekkir ekki nema af af-
spum hina óblíðu íslenzfoi náttúru og þá
erfiðleika, er hún stundum getur valdið
mönnum þeim, sem vinna hörðum höndum ár
og eindaga.
Þetta er í stuttu máli álit mitt á uppvax-
andi kynslóð Reykjavíkur. Hún er vel gerð
og næm, en of lingerð. Þarf að iðka meira
útiíþróttir, fjallagöngur og róðra, og sund í
sjó. Þá mun hún brátt harna, því herslu get-
ur hún tekið, það veit eg af eigin raun. Minn-
ist eg í því sambandi unglings, er eg þekti
fvrir nokkrum árum. Hann fór á togara, og
var þá, eins og fleiri, heldur lingerður
mömmudrengur. Bn eftir vertíðina, ca. þrjá
mánuði, mundi enginn hafa hikað rið að telja
hann fyrsta flokks mann livað kjark og karl
mensku snerti. Er þetta sá mesti uppeldis-
legi árangur, er eg hefi þekt. Síðan hefi eg
alt af haft þá skoðun, að enginn ungur Reyk-
víkingur ætti að ljúka uppeldi sínu, án þess
að vera eina vertíð til sjávar, eða taka þátt í
einliverju álíka.
—Dvöl.
MINNISMERKIN VIÐ WATERLOO
Bráðum verða liðin 120 ár síðan háð var
í Belgíu ein hin frægasta orusta sem sögur
fara af—orustan við Waterloo.
Þá hafði verið heimsstyrjöld í nálega
aldarfjórðung. Franska þjóðin hafði kastað
af sér oki margfaldrar kúgunar konungs, að-
als og klerka. Frakkar höfðu orðið braut-
ryðjendur frelsis og umbóta um flest mann-
leg málefni. En hin gamla Evrópa þoldi ekki
þessi miklu átök, sem líka voru stundum öfga-
full. Og Etagland var í fararhroddi móti sókn
Frakka. Sex sinnum gerðu Englendingar
samband við margar þjóðir á meginlandinu
móti Frökkum, og loksins tókst að yfir buga
herþjóðina miklu. Napoleon keisari beið við
Waterloo sinn eina verulega óisigur, og um
leið lirundi veldi hans.
Waterloo er lítið þorp um 25 km. suð-
austur frá Bryssel. Landið er alt nálega flatt,
slétt og grasgefið, akur liggur við akur. Þar
sem herlínur Napoleons og Wellingtons stóðu
18. júní 1815 eru nú samfeldar gróðrarbreið-
ur, sem umlykja friðsöm og blómleg sveita-
býli. Sagan segir að ofurlítið dalverpi var á
milli herstöðva Napoleons og Wellingtons.
Keisarinn kom að sunnan. Her hans sótti
norður. Wellington hafði Bryssel og hafið
að baki sér. Frá því snemma dags og fram
undir kvöld sóttu frönsku hermennirnir yfir
þetta dalverpi, upp í br.ekkuna norðan megin.
En þar stóðu Englendingar fyrir eins og múr-
veggur þögulir, kaldir og rólegir, en hrundu
liverju áhlaupi eins og þegar bylgja brotnar
á sjávarhamri. Herkænska keisarans, snild
foringja hans og hreysti liðsmanna megnaði
ekki að þoka úr stað hinum þöglu og hraustu
Bretum.
Undir kvöld kom Wellingtonliðsauki,
fjölmennar þýzkar hersveitir. Þær réðust á
hægra fylkingararm keisarans. Ofureflið var
mikið, franski herinn dauðþreyttur og eins og
þá var komið vonlaus um sigur. Flótti barst
í liðið. Dimm nóttin breiddi vængi sína vfir
tvístraðar leifar “hersins mikla” sem í 25
ár hafði farið sigri hrósandi um meir en hálfa
álfuna.
Meir en öld er liðin. Samt kemur fjöldi
ferðamanna árlega til að skoða vígvöllinn, til
að reyna að skilja betur úrslitaglímu voldug-
ustu þjóða álfunnar. Sennilega bregður flest-
um gestum í brún ag sjá hvað hæðirnar eru
lágar, varla nema eins og hálf Landakots-
hæðin í Reykjavík. Og þó var slík hæð næg
til að stöðva framsókn mesta hershöfðingjans
og glæsilegasta hersins, sem þá var til í heim-
inum.
Þjóðir þær, sem tóku þátt í hildarleikn-
um við Waterloo hafa bygt sér þar minnis-
varða. Belgir og Þjóðverjar hversdagsleg
minnismerki, lík þeim, sem reist eru yfir góða
borgara í liverjum kirkjugarði. En Bretar
og Frakkar hafa reist sér þar varða, sem hæfa
þeirra miklu fórnum við Waterloo. A hæð-
inni norðan við dalverpið þar sem enski her-
inn stóð, hafa Bretar orpið haug mikinn og
eru 200 stór þrep upp að ganga. En uppi á
haugnum er voldugt bronzeljón, sem horfir
í suðurátt. Ekkert nafn, ekkert ártal, ekkert
dagsheiti, skýrir þetta minnismerki. Það er
þögult, sterkt og djarft, eins og þjóðin, sem
sigraði við Waterloo.
Ljónsmýnd Bretlands ber hátt yfir víg-
völlinn. Það eru sérréttindi þess sem sigrar.
En sunnanvert við dalverpið, hjá þjóðveg-
inum, þar sem franski herinn stóð, er ofur-
lítið minnismerki, svo lítið, að það sézt ekki
nema með aðgæslu, en svo listrænt, að það
verður hverjum gesti ógleymanlegt. Það er
örn—úr bronse. Hann er dauðsærður. Hægri
vængurinn fellur að brjóstinu. Vinstri vængy
urinn er útbreiddur, en far eftir kúlu gegn
um aflvöðvann. Örninn er enn í vígahug, en
skot fjandmannanna hafa lamað þrek hans.
Síðasta fluginu er lokið.
Hér verða bæði minnismerkin jafn ó-
gleymanleg. 1 þeim endurskín skapgerð
])eirra miklu þjóða sem enduðu við Waterloo,
einn þátturinn í baráttunni um valdið yfir
heiminum.
J. J. —Dvöl.
FUGLINN I FJÖRUNNI
Fuglinn í f jörunni,
hann heitir már;
silkibleik er húfán hans,
og gulllitað hár.
Fuglinn í f jörunni
hann er bróðir þinn.
Bkki get eg stigið við þig,
stuttfótur minn.
SKRIFTIN MIN.
Skriftin mín er stafastór,
stílað illa letur;
liún er eins og kattarklór,
eg kann það ekki betur.
DR. B. J. BRANDSON
218-220 Medical Arts Bld*.
Cor. Graham og Kennedy Sta.
Phone 21 IS4—Ofílce tlmar 2-1
Heimili 214 WAVERLBY ST.
Phone 403 288
Wlnnipef, Manttoba
DR. T. GREENBERG
Dentist
Hours 10 a.m. to 9 p.m.
PHONES: Office 36 196
Res. 51 455
Ste. 4 Norman Apts.
814 Sargent Ave., Winnipeg
DR. B. H. OLSON
21 (-220 Medlcal Arts Bld*.
Cor. Graham og Kennedy Sta.
Phone 21 834—Office tímar 4.30-6
Helmlll: t 8T. JAMES PLACH
Wlnnipe*. Manitoba
DR. J. STEFANSSON
216-220 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy Sta.
Talaími 26 688
Stundar augna, eyrna, nef og
kverka ajúkdóma.—Er aB hitta
kl. 2.30 til 5.30 e. h.
HeimlU: 628 McMILLAN AVE.
Talalml 42 691
Dr. P. H. T. Thorlakson
205 Medlcal Arta Bldg.
Cor. Graham og Kennedy Sta.
Phonee 21 212—21 144
Res. 114 GRENFELL/ BLVD.
Phone 62 200
Dr. A. B. Ingimundson
Tannlœlcntr
602 MEDICAL ART8. BLDG.
Simi 22 296 HelmilU 46 054
Drs. H. R. & H. W.
TWEED
Tannlœkn ar
406 TORONTO GKNERAL
TRUST BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smlth 8t.
PHONE 26 645 WINNIPBG
Send Your
Printing Orders
to
Columbia Press Ltd.
•••
First Class Work
Reasonable Prices
• ••
A. C. JOHNSON
907 Confederation Llfe Bldg.
Winnipeg
Annast um fasteignir manna.
Tekur aS sár aB Avaxta eparifí
fólks. Selur elds&byrgB og bif-
reiSa ábyrgBir. Skrlflegum fyrir-
spurnum svaraS samstundia.
Skrifst.s. 96 757—Heimas. 21 228
H. A. BERGMAN, K.C.
ItlenMkur tögfrœOingw
Skrifstofa: Roora 811 McArthur
Bulldlng, Portage Ave.
P.O. Box 1656
PHONES 95 052 og 29 042
DR. A. V. JOHNSON
ltlenmkur Tanntœkntr
212 CURRT BLDG., WINNIPBG
Gegnt pósthúsinu
Slml 96 210 Heimilis 82 828
J. T. THORSON, K.C.
Itlenmkur löfffrœSinffw
801 Great West Perm. Bldg.
Phone 92 755
A. S. BARDAL
848 SHERBROOKB ST.
Selur ltkklstur og annast um flt-
farir. Allur Otbflnaöur sfi. besti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarOa og legstelna.
Skrifstofu talsiml: 86 607
Heimilis talsiml 501 562
G. S. THORVALDSON
B.A., LL.B.
LöofrœOincrur
Skrlfst.: 702 CONFEDERATION
LIFE BUILDING
Maln St., gegnt City HaU
Phone 97 024
E. G. Baldwinson, LL.B.
ttlenmkur löofrxeOtnpw
Resldence Phone 24 206
729 SHERBROOKE ST.
Dr. S. J. Johannesson
Viötalstlml 2—6 e. h.
582 8HKRBURN ST.-Slml 86 IT7
G. W. MAGNUSSON
Nuddlækntr
41 FURBT STRHET
Phone 86 187
SlmlC og eemJlO um
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
«01 PARIS BLDG., WINNIPTO
Fastelgnasalar. Leigja hfla. Ot-
vega penlngalfin og eldsfibyrgg at
r>Uu tagi. ]
1 fions 94 221 I
_________________________ J