Lögberg - 28.06.1934, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 28. JÚNI, 1934
Uögtjerg
OefiB Ot hvern fimtudag af
TB« COLUMBIA PREB8 LIMITED
695 Sargent Avenue
Winnipeg, Manitoba.
Utanáskrift ritstjórans:
BDITOR LÖGBERG, 695 SARGENT AVE.
WINNIPEG, MAN.
VerO $3.00 un áriS—Borgist fi/rirfram
The "Lögberg” is printed and published by The Colum-
bia Press, Limited, 695 Sargent Ave., Wnnipeg, Manitoba
PHONE 86 327
Kosningarnar
Flestum mun hafa komið á óvart hinn
mikli sigur frjákslvnda flokksins í fylkiskosn-
ingnnum nvafstöðnu. Úrslitin í Saskatche-
wan er auðvelt að gera sér grein fyrir, vegna
þess að óánægja manna þar í fylki, með Ben-
nett stjórnina, var orðin svo mikil að hún
hlaut að bitna á 'þeim flokkinum, sem honum
fylgir að málum. Hitt er einkennilegra að
Ontario skyldi, jafnvel á enn ákveðnari hátt,
láta í Ijós vantraust sitt á stefnu íhaldsflokks-
ins, sem þó hefir að mestu leyti verið sniðinn
eftir }>örfum Austurfylkjanna, og þá helzt
Ontario.
Stuðningsmenn Bennetts, sumir hverjir,
hafa getið sér þess til, að auðvaldið í Ontario
hafi í þessum kosningum, snúist á móti for-
sætisráðherranum og þannig launað honum
langt og dyggdlegt starf í þjónustu sinni.
Eitt blaðið kemst svo að orði, að auðvaldið
vildi gjaman láta krossfesta þá Benneft og
Stevens. Bftir þessu mætti ætla að miljóna-
mæringurinn Bennett væri orðinn talsmaður
hinna fátæku og undirokuðu stétta í landinu,
og að hinir ríku vildu koma honum fyrir
kattarnef, ef unt væri.
Óneitanlega væri það gleðiefni allri al-
þýðu manna, ef að þessi tilgáta blaðsins
reyndist sönn; en á meðan að ekki er annað
til marks um þessi sinnaskifti, en gferðir
Stevens-nefndarinnar síðustu mánuði, verða
þeir að líkindum færri, sem leggja trúnað á
þessa tilgátu. Hitt mun nær sanni að fall
stjórnarinnar í Ontario hafi að mestu leyti
stafað af því að almenningur sé farinn að
sjá að stefna frjólslynda flokksins er heilla-
vænlegri fyrir framtíð þessa lands, en nokk-
ur önnur, ef aðeins henni er framfylgt af
þeim, sem kosnir eru undir hennar merki.
1 Saskatchewan vann C.C.F. flokkurinn
talsvert á, og hlaut um 24% af greiddum at-
kvæðum. Má gera ráð fyrir að sá flokkur
geti orðið þar allsterkur, ef að ekki rætist úr
vandræðum fólks næstu árin.
Alt virðist nú benda til þess að dagar
Bennetts séu taldir, í. pólitískum skilningi.
Hvort sem kosningar fara. fram í haust eða á
komandi sumri, þá má telja víst að úrslitin
verði þau sömu.
Kirkjuþingið
Það byrjaði með þingsetningar guðsþjón-
ustu í kirkju Selkirksafnaðar, á föstudags-
kveldið var. Séra Guttormur Guttormsson
prédikaði. Gðsþjónustan var hin hátíðleg-
asta, söngur góður og prédikun áhrifarík.
Á laugardagsmorguninn hófust starfs-
fundir. Var þá tekið á móti kjörbréfum,
skýrslur embættismanna lesnar, og mál á
dagskrá sett í nefndir. Um kveldið flutti Dr.
Björn B. Jónsson ágætt erindi, sem hann
nefndi “Kirkju- og trúarlíf á Islandi. ” Bæði
kveldin var kirkjan þéttskipuð.
Á sunnudagsmorguninn kl. 10.30 fór
fram prestsvígslu guðsþjónusta, sem séra
Steingrímur Thorláksson stýrði. Mannfjöld-
inn var þá svo mikill að margir komust ekki
inn í kirkjuna. Þrír menn voru vígðir, þeir
Bjarni A. Bjarnason og Theodore Sigurðsson
guðfræði kandídatar og Guðmundur P. John-
son guðfræðinemi. Séra Sigurður Ólafsson
frá Árborg, las æfiágrip þeirra. Að lokinni
vígslu flutti forseti kirkjufélagsins, séra
Kristinn K. Ólafson, kröftuga prédikun.
Eftir guðsþjónustuna var öllum boðið til
miðdagsverðar í samkomuhúsi safnaðarins.
Um kl. 3 e. h. fóru kirkjuþingsgestir og
bæjarbúar að safnast saman í skemtigarði
bæjarins, og skemtu menn sér hið bezta við
ræðuhöld og söng. Um kveldið voru bomar
fram veitingar af konum safnaðarins. Klukk-
an 8 e. h. byrjaði trúmálafundur. Séra Sig-
urður Christopherson var inálshef jandi. Um-
ræðuefni hans var: “Guðleg handleiðsla.”
Allmargir tóku til máls um kveldið.
Á mánudagsmorguninn tók þingið aftur
til starfa. Þegar þetta er ritað voru engar
nákvæmar fregnir komnar af gerðum kirkju-
þingsins, seinni dagana og verður fregnin um
þær að bíða næsta blaðs.
Þeir, sem setið hafa þingið, láta mikið af
því hve öllu hafi verið vel ráðstafað af hálfu
Selkirksafnaðar og prests hans. Sérlegur
rausnarblær var á öllu og viðtökurnar þær
beztu.
Ný ljóðmæli Þoráleins skálds
Gíslasonar
Eftir prófessor Richard Beck.
Þorsteinn ritstjóri Gíslason hefir um
langt skeið skipað heiðurs-sess í íslenzkum
nútíðarbókmentum, bæði sem skáld og blaða-
maður; hin síðari árin hefir hann tvímæla-
laust verið eitt hið helsta þjóðskáld vort. Því
til sönnunar þarf ekki annað en að blaða í
f jölskrúðugu ljóðasafni hans frá 1920, og hafa
þó mörg snjöll kvæði bætst í ihópinn síðan,
I sem prentuð hafa verið í blöðum og tímarit-
um. Mörg þeirra er að finna í hinni nýju
kvæðabók Þorsteins—Önnur Ijóðmœli. Þýdd
kvæði—tækifæriskvæði, sem út kom í Reykja-
vík laust fyrir jólin í vetur.
Heitið segir glögt til um efni bókarinnar.
Fýrri helmingur hennar er nærri allur þýdd
kvæði, meiri hlutinn merkiskvæði eftir ýms
höfuðskáld á Norðurlöndum og eitt af önd-
vegisskáldum Englendinga. Hér er kvæða-
flokkur Ibsens “Á heiðum,” sem lýsir svo eft-
irminnilega sálarstríði skáldsins á umbrota-
tíma í þroskasögu hans; Þjóðsöngur Norð-
manna eftir Björnson; “Blysfararsöngur”
Jóhannesar V. Jensens; “Maður og kona”
eftir Fröding; og tvö af helstu kvæðum
Shelleys: ‘ ‘ Skýið ” og “ Til vestanvindsins. ’ ’
Þorsteinn hefir áður sýnt það rækilega, að
honum lætur vel að þýða bundið mál, enda
ber samanburður við frumkvæðin því vitni,
að ofannefndar þýðingar eru löngum harla
nákvæmar, þó að sitthvað hafi að vonum glat-
ast í flutningnum af einni tungu á aðra. Ekki
er það heldur minstur kostur þessara þýð-
inga, hve liprar þær eru að jafnaði, og það
jafnvel þegar saman fara á frummálinu
myndagnott og dýr kveðandi. Sem dæmi má
taka þetta erindi ár “Skýinu”:
“Á glóeyjarbraut legg eg gullborða skraut
og glitdúka mánans á slóð.
Eg stjörnur hef hrætt, er í stormúlpu klætt
eg steyptist í eldfjallsins glóð.
Um bergstalla brár, þar sem bylta sér ár,
set eg bliku ’ yfir fossa og hyl,
eða fell eins og þak yfir fjallgarðsins bak,
svo hann færi ekki sólgeislans yl.
En hvelfingin breið, þar sem liggur mín leið
með leiftur og stormélin hörð
og loftvætta her, sem mér lýtur, hún er
út litbanda þúsundum gjörð.
Og guðvefjar slæðum frá himnanna hæðum
eg hjúpa þá döggvota jörð. ’ ’
Það er þá einnig skemst frá að segja, að eg
tel þýðingarnar veigameiri hluta þessarar
kvæðabókar Þorsteins, þó margt sé vel um
tækifæriskvæðin; þær eru verulegur fengur
íslenzkum bókmentum, þar sem um jafnmörg
víðfræg og merkileg kvæði er að ræða, að ó-
gleymdum þýðingum, af smærri kvæðuin eins
og hinum gullfagra “Lofsöng Beethovens,”
sem hefst á orðunum “Þitt lof, ó, drottinn
vor, himnarnjir hljÖma, ” og mörgum mun
kunnur. Tel eg sjálfsagt, að hann hafi verið
tekinn upp í nýútkominn viðauka við sálma-
bókina íslenzku, því að hann á þar margfald-
lega heima.
Flestar eru þýðingar þessar auðskildar,
en samt myndi ekki hafa verið með öllu óþörf
stutt skýring á dýpri merkingunni í kvæði
Ihsens “A heiðum,” sambandi þess við lífs-
feril skáldsins, sem áður var lauslega vikið
að. Sitthvað er einnig skýringarþurfi í Þjóð-
söng Bjömsons, að minsta kosti öllum almenn
ingi. Mörgum mun á huldu, hver “Þrumu-
skjöldur” sá er, sem um er talað í þriðja
erindi kvæðisins; þá mun vart renna grun í,
nema þeir séu því gagnkunnugri frumkvæð-
inu, að þetta er íslenzk þýðing (og hún snjöll)
á “Tordenskjold,” heiti hinnar nafnfrægu
sjóhetju Norðmanna (1691-1720); en það er
eitt hið aðdáunarverðasta við þennan þjóð-
söng Björnsons, hve snildarlega honum tekst
að stikla á hátindunum, í sögu þjóðar sinnar.
Til fróðleiks má bæta því við, að á komandi
hausti eru sjötíu og fimm ár liðin síðan hann
orkti þetta ódauðlega ættjarðarkvæði
Kemur þá að seinni hluta bókarinnar,
frumsömdu kvæðunum—tækifæriskvæðunum.
Ekki geta þau yfirleitt talist stórfeld, þó
margt sé þar prýðilega sagt, en þau eru vel
kveðin og kjarnyrt. Þorsteinn er smekkvís á
efni og mál, vandar altaf búning ljóða sinna,
og þau eru þaulhugsuð. Hann heldur eflaust
full mikið í við skáldfák sinn, en fer einnig
sjaldan gönuskeið.
Þorsteinn er þjóðrækinn hugsjónamaður.
Því velur hann sér tíðum að yrkisefni tíma-
mót og framfarir í lífi þjóðar sinnar, og gerir
þeim oft ágæt skil. Þannig er eitthvert
snjallasta þessara tækifæriskvæða hans um
tíu ára afmæli fullveldis Islands, hreimfagurt
og spaklegt kvæði, eins og þessi erindi votta:
“Loftið er þrungið af ungum og
örvandi vindum,
aldanna skýflókar hverfa af hafi og
tindum.
Hugirnir magnast af vaxandi þrótti
og þori.
Þjóðlífið alt er sem leysinga tímar
á vori.
Trúum á vorið, þess takmark er
sumarsins gróður.
Truflun og breyting er vordagsins
f ramsóknar-óður.
Hræðumst ei ísruðning beljandi
fossa og flæða.
Framtíðin skapast við söng þeirra
byltingakvæða.
Einangrun hverfur og erlendu
straumarnir líða
inn yfir strendur til sveitanna dala
og hlíða.
Hvað verður um vora innlendu,
þjóðlegu menning,
aldanna venjur og feðranna’ og
mæðranna kenning?
Hverju’ á að halda og hverju á burtu
að fleygja?
Hvað á að lifa og hvað á að farast
og deyja?
Við eigum sögu að vernda, sem ekki
má gleyma;
við eigum tungu, sem framtíðar
þjóðin skal geyma.
Hræðumst ei breyting á háttum og
eldgömlum venjum.
Hagsmunir framtímans lúta’ ekki
dýrkun á kenjum.
Höldum i kjarnann, þótt hismið með
vindinum hverfi.
Helgasta neistans skal gæta, sem
framtíðar erfi.”
Sannarlega tala þessi snjöllu orð
skáldsins einnig til okkar íslend-
inga í Vesturheimi, að minsta kosti
til allra þeirra, sem ekki vilja drukna
um örlög fram í hringiðu þjóð-
straumanna hér i álfu.
Fagurlega mælir Þorsteinn eftir
Valtý háskólakennara Guðmunds-
son, hinn mesta ættjarðarvin, þó
misskilinn væri af mörgum; og hér
er það aftur ástin á landi hans og
þjóð, sem titrar í tónum skáldsins
of lyftir anda hans á flug. Sama
er undiraldan í hinum innilegu og
sann-lýrisku erfiljóðum eftir Leif
sjóliðsforingjaefni Guðmundsson,
þegar skáldið segir:
“Hver veit hve margt og dýrðlegt
deyr
með draumum æskumanns;
hvað ferst, — hvað missir fámenn
þjóð
og fósturjörðin hans?”
Af öðrum minningarkvæðum
kveður einna mest að ljóðunum um
aldarafmæli Henriks Ibsens. Hin-
um djúpskygna og ritfima sálkönn-
uði og skáldjöfri er þar skarplega
lýst og skáldlega. Þess skyldi einn-
ig minst, að Þorsteinn heilsaði okk-
ur Vestur-íslendingum einkar hlý-
lega í ljóði hátíðarsumarið 1930;
var það í fullu samræmi við þjóð-
rækni hans, og er. það kvæði hér í
bókinni.
En það er ekki aðeins saga ætt-
lands hans, fortíð þess, nútíð og
framtíð, sem heillar huga Þorsteins;
hann ann náttúrufegurð íslands
engu miður og hefir opið auga fyrir
henni. Inn i tækifæriskvæðin flétt-
ar hann oft glöggar og glæsilegar
náttúrulýsingar, enda eru ferðalög
og útivist honum ágætlega að skapi,
eins og ýms kvæði hans vitna um. í
kvæðaflokkinum til Kristjáns kon-
ungs X. er þessi fallega lýsing á ís-
lenzkri vordýrð:
“Lít nú á, jöfur, er ei mörgum
myndum
mótað vort Frón, er laða hug og sál ?
Er ekki svipstór tign á f jallatindum ?
Tala’ ekki fossar okkar djarflegt
mál ?
Mundi’ ei sú sjón, að líta’ um ey og
ögur
ofan frá brúnum, skapa hugans þor?
Er ei fjallafögur
foldin um vor?”
Hér skal staðar numið. Á eitt
skal þó bent að lokum,—heilbrigðina
í lífsskoðun, sem fram kemur í
kvæðum Þorsteins. Þar er ekkert
volæðisvíl, heldur bjartsýni og karl-
menska efst á baugi. Ljóð hans eru
hressandi og vekjandi. Hann veit,
að ísland “á æskudraum enn í end-
urreisn frelsisins mista.” Hann
kveður kjark og framtíðartrú í þjóð
sína, en minnir hana jafnframt á
skuld hennar við fortíðina, og á að
geyma vel góðra erfða:
“Mundu erfiðið alt, og það aldanna
stríð,
sem við ótamda strauma var háð.
Mundu sögu þins lands. Mundu’ að
virða hvert verk,
sem ber vitni um íslenzka dáð.”
Ávarp
Kæru Vestur-íslendingar!
Eg hefi nú dvalið á meðal ykkar
i þrjú ár.
Eg get því miður ekki náð til ykk-
ar allra, sem hafið verið mér vel, til
þess að þakka ykkur allar þær ó-
gleymanlegu ánægjustundir, sem eg
hefi notið á meðal ykkar. En gjarn-
an vildi eg þrýsta hendi hvers eins
með íslenzku kveðjunni: “verið
blessuð og sæl.”
Eg bið Lögberg að bera til ykkar
þessi kveðjuorð; og óska og vona
að Canada Islendingar megi sem
lengst vera íslendingar, því eg hygg
að ekkert þjóðarbrot þessa Jands
hafi til brunns að bera eins mikla
nátúru listhæfni eins og íslendingar,
sem vitanlega með vaxandi mentun
og þroska, gæti orðið sérstœð í
Canada.
í þessu sambandi vil eg nefna öld-
unginn Jón Friðfinsson, sem er einn
af þeim eldri Vestur-íslendingum,
sem eg get talið mér mjög mikinn
ávinning að hafa kynst. Mér þykir
vænt um að hafa orðið þess megn-
ugur að syngja nokkur af hans söng-
lögum, og þá sérstaklega lagið hans,
“Vor,” við kvæði Jóhanns Sigur-
jónssonar skálds.
Um þetta lag finst mér að óhætt
muni vera að segja um, að sé eitt
það langbesta íslenzkt lag, sem sam-
ið hefir verið.
Það er f jöldi eldri Vestur-íslend-
inga, sem standa eins og “klettar úr
hafinu” að nientun og gáfum. ann-
ara þjóðflokka hinnar canadisku,
andlegu sléttu. Jón Friðfinsson er
einn af þeim, sem hæst ber höfuð,
gráhært og göfugt, á sviði tóna og
laga.
Hann hefír bezt munað eftir
“hlæjandi lækjum, hoppandi hjalla
af hjalla,” og einnig þegar “róm-
sterkir fossar til fjallanna kalla:”
Finnið þið vorið, vorið.” En—
hefir þó ekki þetta vestur-íslenzka
tónskáld, sem átt hefir íslenzkustu
hörpuna verið “einmana fifill í
fjalladal ?”
Mættu Vestur- og Austur-Islend-
ingar taka höndum saman og heiðra
tónskáld Vestur-Islendinga — nú
þegar kvöldsólin strýkur geislum
sínum og gyllir tónahæðir — hans
dýrmætustu eign!
Ungu Vestur-íslendingar, menn
og konur! Hefjið merki hinna öldnu
höfðingja ykkar. Verið útverðir
íslenzkrar menningar—eins og þeir
liafa verið—með hreinskilni og djúp-
hyggni raunveruleikans!
Þökk, Vestur-Islendingar!
Ykkar
Sig. Skagfield.
Jarðskjálftinn norðan-
lands
(Framh frá bls. 1)
ardaginn og stóð i hálfa mínútu.
Gekk jörðin i bylgjum og hús léku
á reiðiskjálfi. Sló miklum óhug á
fólk og hefir það síðan hafst við að
mestu leyti í tjöldum.
Tvö steinhús urðu fyrir svo mikl-
um skemdum, að þau eru ófær til í-
búðar. Reykháfar hrundu á flest-
öllum húsunum. Alls skemdir á 48
húsum.
Kirkjan varð einnig fyrir miklum
skemdum. Situr hún laus á grunn-
inum og eru veggirnir mikið
sprungnir.
Peningshús eru meira og minna
fallin og skemd.
Sjómenn verða jarðskjálftans varir.
Jarðskjálftans varð vart á sjó um
líkt leyti. Var svipaðast því, sem
bátarnir sfeyttu á grunni. Togarar,
sem staddir voru í mynni Eyjaf jarð-
ar, höfðu sig þegar á burt.
Sjómenn * á Dalvík urðu land-
skjálftans varir sem flóðöldu, er
stefndi frá Hrólfsskeri á Ólafsf jarð-
armúla.
Skipstjórinn á norska skipiriu
“Hindholmen” skýrir frá:
Fréttaritari útvarpsins á Siglu-
firði fékk um þetta svo hljóðandi
skýrslu frá Svinö, skipstjóra á
norska fiskiskipinu Hindholmen, er
þá var statt í vestanverðum Eyja-
f jarðarál:
“Við vorum á leið til Sigluf jarðar
kl. 12.45 í gær °g skipið var á fullri
ferð. Veður var hið bezta á sjó og
landi, en stinningskaldi á vestan.
Allir voru á þilfari nema vélamenn.
Alt í einu kom geisimkill hnykk-
ur á skipið, eins og því væri svift
aftur á bak eða að það hefði rekist
á grunn á fullri ferð. Hrikti þá og
brakaði í hverju tré, eins og skipið
hefði steytt að grunni. Skipsmenn
áttuðu sig ekki fyrst í stað á þessum
atburði, þar sem vitað var að þarna
voru engar grynningar eða brim-
boðar.
Þegar við litum í áttina til lands
sáum við kynlega sjón og mikilfeng-
lega. Gat að líta hrikalegar öldur
hverja af annari ríða í vesturátt, og
bar þær við fönnótt fjöllin. Öldur
þessar hnigu ekki og risu eins og
venjulegar sjávaröldur, heldur
hnykluðust þær og ryktust áfram
með geisisnöggum kippum. Á þetta
horfði skipshöínin öll, og hafði eng-
inn séð slíkt fyr. Ekki virtist þetta
standa lengur en um hálfa mínútu.
Tvö önnur fiskiskip, Tampen, sem
var statt alldjúpt norðvestur af
Gjögri, og Norstein, sem var 10 sjó-
mílur norðvestur af Sauðanesi, urðu
greinilega vör við landskjálftann á
svipaðan hátt og Hindholmen, en
ekki eins stórfenglega.”
Tjón af völdum jarðskjálftans
í Þingeyjarsýslu.
Bærinn að Breiðumýri i Reykja-
dal skemdist svo í jarðskjálftanum á
laugardaginn, að hann er talinn ó-
hæfur til ibúðar. Aðra bæi þar í
grend sakaði ekki. Um þessar mund-
ir eru miklir vatnavextir norðan
lands og gróðri fleygt fram.
—N. dagbl.
Ferðist til Islands
með
Canadian Pacific
Eimskipunum
Hin hraða sjóferð frá Canada eftir hinni fögru
St. Lawrence siglingaleið
priðja flokks farrými frá Montreal eða Québec til Reykjavíkur—
Aðra leið $111.50 — Báðar leiðir $197.00
Fargjöld örlftið hærrl með “Duchess” og "Empress" skipunum.
öll þjónusta ábyrgst hin ánœgjulegasta
Vegabréf ðnauðsynleg
Sendið heim eftir konu yðar og börnum eða heitmey, og látið þær
ferðast með CANADIAN PACIFIC til þess að tryggja þeim greiða og
þægilega ferð. Vér ráðstöfum öllu aðlútandi hinu nauðsynlega land-
gönguleyfi.
Eftir frekari upplýsingum spyrjist fyrir hjá næsta umboðsmanni eða
skrifið til
W. C. CA8EY, Steamship General Passenger Agent,
372 Main Street, Winnipeg, Man.