Lögberg - 15.11.1934, Blaðsíða 2

Lögberg - 15.11.1934, Blaðsíða 2
2 LÖGBERG, FIMTUDAGINN 15. NÓVEMBER, 1934. K0lllllllllllllll!l1llllllllllllllllllllllllllllll!lllll!l!!llllillinillllllllllllllllllllllllll!lllllllllllllllllllllllllllll!lll!!lll!!l!!í!!l!llll!!!l!!l!ll!lll!!ll!!![l!l![!!lll!!l!lllllllllllll![!!!!l!lll!!llllllllllllllll!lllllllllll!lllllllllllllll|iJ Guðbrandur Kristinn Guðbrandson Fæddur 8. júní 1898—Dáinn 22. maí 1934. I hinum fagra dal Saskatchewanfylkis, QuAppelle, þar sem er TantallonbygS fæddist þeirn hjónum Sigurði Guðbrandssyni og konu hans GuÖnýju Þorbjörgu Guðjónsdóttur sonur 8. dag júnímánaðar 1898. Hann var skírður GuSbrandur Kristinn. Næstu sjö árin ólst drengurinn þarna upp, en 7 ára, eSa 1905, fluttist hann með foreldrum sínum til ArgylebygSar í suðvestur Manitoba.. Fögur landsvæSi gefa svip lifi mannanna og skapgerS. Kristinn naut alla æfi sina svipríkra bygSa, og þaS, ásamt ást- ríku heimili, gerSi hann bjartsýnan, glaSan og vinmargan. Kristinn naut fullrar alþýSuskólamentunar, og enda þótt hæfi- leikar hans hefðu enn betur getaS notið sín, hefði hann numiS háskólafræði, þá hneigðist hugur hans þó meira að búsýslu allri. Vann hann því heima viS alla tiS, yrkjandi lönd föSur síns og þeirra- bræSranna, meS framsýni og hyggni. Hann hafði trú á búskap, ef þekking og visindi fengju aS hjálpa starfsaðferSum og stefnum. Hann gekk því á BúnaSarskóla Manitobafylkis og nam þar vélfræöi auk ýmislegs annars er aS búnaði laut. Var hann jafnan síSan lagandi eitt og alt er úr lagi kunni að fara, ekki aðeins heima, heldur fyrir nágranna sína líka, því hann var bóngóSur hver sem í hlut átti. Sönggefinn var hann, og enda þótt hann tæki aldrei kenslu í þeirri grein, þá voru samt gleðimótin nágrannanna þá skemtilegust, ef Krist- inn gat verið þar með sinn skerf af gleði og músík. Hann var félagslyndur og tók jafnan þátt í félagsskap bygSarinnar, sér- staklega ungmennafélagi safnaSarins. Hann var hjálpfús viS þá, sem í raunum eSa erfiðleikum áttu. Og er þeim það ó- gleymanlegt sem slíks nutu frá hans hendi, því hógværSin og hluttekningin voru svo ljúf og vinfull. Kristinn andaSist að heimili foreldra sinna, heimilinu, sem hann unni svo mikiS, 22. mai s. b, eftir þunga vanheilsu um alllangt skeiS. Hann þráði aS lifa, og sú þrá leyfði aldrei neinni annari hugsun aS komast aS, en þeirri, að hann myndi fá bata. Hann var svo ungur. LífiS var svo bjart. Vonirnar svo margar. Þetta kvaddi hann alt svo löngu fyrir tímann, og söknuðurinn verSur því enn sárari. Auk foreldranna syrgja hann einn bróSir heima, Gunnlaugur Björgvin, og tvær systur, GuSný Jónína Sigurdson, í foreldrahúsum og Helga GuSrún Skaftfeld, búsett í Winnipeg. Hann var jarSsunginn af séra E. H. Fáfnis frá heimilinu og kirkju FríkirkjusafnaSar 24. maí s.J. aö viðstöddu fjölmenni ættingja og vina. Sonur og bróðir, .sofðu’ í ljúfum friöi, svalstormar lífsins þig ei framar kala. IleiSríkja og sólskin lífs þíns verSa aS liSi lágfleygum vonum okkar, bróðurvana. Þakkar- og ástarkevSju vér þér kveSum. Hvíldin er launin eftir dagsins starfa. Minningin þin er ljós í lífsins hreðum. Langt mun ei stundar; vinir aldrei skilja. Fyrir hönd ástvinanna. B. H. F. jjjgMIlIIM .......................... Lífgun druknaðra Fyrir skömmu síðan skeði sá sorglegi atburSur á baÖstað einum, er Kaupmannahaf narbúar nota mik- ið, aö unglingsdrengur druknaði þnr skamt frá landi. AtburSur þessi vakti, sem von var, mikið umtal 1 blöSunum, einkum vegna þess aS þaS vitnaSist aS engin björgunar- tæki voru þar fyrir hendi. Enn- fremur kom þaS í ljós að þá er drengnum loks var náS, kunni eng- inn af þeim, er viSstaddir voru, til fullnustu aS framkvæma lífgunar- tilraunir viS druknaÖa. I tilefni af þessu átti danska blaðiö “B. T.” þann 23. júlí samtal við hr. E. v. Holstein-Rathlou dósent, sem er kunnur maður fyrir fræSslustarf- semi sína í þágu björgunarmálanna. Honum fórust svo orS meðal ann- ars: “ÞaS er hneyksli aS ekki skuli vera betra skipulag á þessum mál- um .... ÞaS var líka hreinasta fjarstæða aS viS Hven (þar, sem slysið skeÖi) í gær var beðiS i óra- tíma eftir Pull motor (sérstaklega gerðar vélar til aS dæla lofti niSur í lungu hins druknaða), en slíkar vélar eru alls ekki lengur notaðar við hinar nýju aðferðir viS lífgun druknaSra. Sannleikurinn er sá, aS meS hinni nýju dönsku lífgunaraðferS, sem Holgeir Nielsen hefir fundið upp, er fengið miklu meira öryggi fyrir því að geta endurlífgaS druknaöa menn, heldur en með öndunarvélum. Og hefði þess verið gætt í gær að kalla á hjálparmenn er kynnu að- ferðina, í stað þess að síma i allar áttir eftir ‘Pullmotor,’er eg viss um það, að hægt hefSi verið að endur- lífga drenginn. Væntanlega verður undinn bráöur hugur að því, aS lífgun druknaSra verði kend, sem sérstakt fag í skólum.” ViS lestur umgetinnar" greinar greip mig löngun til aS vekja eftir- tekt á því ástandi, sem nú ríkir hér í bænum í þessum efnum og jafn- framt að lýsa hinni ágætu dönsku lífgunaraðferS, því enn þá hefir ekkert veriS um hana ritað á ís- lenzku. Lítum fyrst á ástandiS á bað- staÖnum viS Skerjafjörö, þar sem tugir Reykvíkingar nota hverja sól- skinsstund til aS baða sig í sjónum. Þar eru bókstaflega engin björgun- artæki, enginn bátur, engin kast- lina, eða björgunarhringur og eng- inn umsjónarmaður. Ef viðvaning- um fatast sundið eða ef menn fá slæman sinadrátt, eða krampa og verSa þannig ósjálfbjarga, á meSan að á sundinu stendur, geta þeir hæglega dáiS drottni sínum, skamt frá f jöruborðinu á baðstaönum viS Skerjaf jörB, eins og drengurinn sem druknaSi á danska baðstaSn- um, vegna þess aS engin björgunar- tæki voru í nánd, og um er getiS hér aS framan. HugleiSum svo hitt hve margir þeir muni vera hér í bænum er ár- lega læra lífgun druknaðra. ASeins nokkur félög þessa bæjar, skátafélögin og sum íþróttafélag- anna kenna meðlimum sínum þess- ar aðferSir. Einnig eru þessi fræÖi kend viö Stýrimannaskólann og á námskeiðum RauSa kross ísl. — Eftir því, sem eg hefi komist næst munu aðeins um 300 manns hér í bænum læra árlega lifgun drukn- aðra og er það sáralítið í samanburSi viS fólksfjöldann. En hvað á þá aS gera til þess að sem flestir læri slíkar lífgunarað- ferðir, sem öllum ber í raun og veru siðferðisleg og lagaleg skylda til að kunna. Fyrst og fremst þurfa allir unglingaskólar, mentaskólar o. s. frv.) aö veita fræðslu í þessum efn- um. Þá ætti að stofna til öflugra nám- skeiÖ hér í bænum og víðar til að kenna lífgun druknaðra og að sjálf- sögðu mundi RauSi kross ísl., Slysavarnafél. ísl. og skátafélögin hafa forgöngu í aS hrinda þeim málum i framkvæmd. Og hvað baÖstaSinn viS Skerja- fjörS áhrærir, þá hljóta forráÖa- menn þessa bæjarfélags að sjá þörfina og vinda bráöan bug að þvi að láta útbúa sundskýli viS Skerja- fjörð og sjá staðnum fyrir nægum b j örgunartæk j um. II. Nú eru liÖin alt að því þrjú hundruS ár síSan að mönnum fyrst hugkvæmdist þaS, aS hægt væri að vekja menn aftur til lífsins, þótt þeir hefðu legiÖ um stund í vatni og litið út sem dauSir væru. í bók- um frá miSbiki 17. aldar og síðar er getið um dæmi þess að tekist hafi að lífga við menn er álitnir voru druknaðir. Á síðari hluta 18. aldar komst fyrst skriSur á það aS kenna almenningi þær lífgunaraðferSir, er þá voru kunnar. Margar og misjafnar aðferöir voru hafÖar á þeim tímum til aÖ koma öndun af staS, en þær sem merkastar þóttu voru aðferÖir þær, sem kendar eru viS dr. Marshall- Hall (uppg. 1856) og Sylvester (uppg. 1857). Enn komu fram nokkrar nýjar aÖferÖir um lifgun druknaðra og gengu þær i svipaSa átt og þessar tvær. En loks árið 1903 fann enskur lækna prófessor að nafni, E. Schafer, upp nýja aS- ferð, er tók öllum hinum eldri fram vegna þess hve auðveld hún var. LífgunaraSferS Schafers er nú al- ment notuS um allan heim, þó er Sylvester-aðferSin nokkuð notuð énnþá, einkum í Þýskalandi og Austurríki. ÞaS fyrsta, sem um málefni þetta mun hafa veriS á íslenzka tungu ritaS, fyrir almenning, er grein er Jón Eiríksson konferráð skrifaSi í rit Lærdómslistafélagsins, 6. bindi, fyrir áriS 1785. Mönnum til nokk- urs fróöleiks og samanburÖur á hin- um, skal hér birtur kafli úr ritgjörð Jóns. “Eftir blóStökuna og ella strax, verði henni eigi viSkomið, beri menn sig að opna munninn og út- draga þá slefu, sem þar er fólgin, með fingri dýfðum í olíu eða lýsi eða umvundnum með votum ullar- lepp, eða og með fjöður dýföri t olíu, því næst á aS blása lofti inn, annaÖhvort með litlum fýsibelg, aS lögun sem smiSjubelgur ,‘m mmm ur á þann hátt, að maðr, sem hefir sterk lungu, og getr vel blásiS, leggi munn sinn við munn hins druknaða og blási svo af öllum kröftum, vörmum anda ofan í hann. Eins vel kann einhver sá, sem reyk- ir tóbak, að blása nokkrum munn- fyllum af tóbaksreyki ofan í hinn druknaða, annaðhvort með munn- inum, eða afbrotnum pípubelgi, fjöðurstaf, eða öðru þvíliku verk- færi. En á meSan allr þessháttar innblástr endist, á vandlega aS halda fyrir nasir hins druknaða með annari hendi, og ásamt strjúka hann fram og aftr úm brjóstið, einkum núa og þrýsta frá hjarta- grófinni upp eftir brjóstinu, hvaS þó aðrir, sem hjá standa, geta betr gert.” SíSan aS ritgjörð Jóns Eiríksson- ar birtist fyrir um 160 árum síSan, hafa allvíða verið birtar leiSbeining- ar fyrir almenning um lífgun druknaðra, og skulu hér taldar þær helztu: í lækningakveri því, er BókmentafélagiÖ gaf út 1840 og samiS er af dr. med. Jóni Hjalta- lín, síÖar landlækni, er kafli um lífgun druknaSra og er þar skýrt frá svo að segja sömu aðferSum og í ritgerð Jóns Eiríkssonar. í Lækn- ingabók dr. J. Jónassens landlæknis, er út kom 1884, er rækilega sagt frá lifgunaraðferSum þeirra Mar- shall-Hall og Sylvester er áður get- ur. Ári síÖar kom út bók, þýdd af sama höf., er hann nefnir “Hjálp i viölögum” og er þar einnig skýrt frá báðum þessum aÖferðum og mynd- ir birtar af Sylvester-aÖferSinni. í Sundbók í. S. í- (1. hefti 1920), er sagt frá lífgunaraðferð Schafers og eru 4 myndir til skýringar. í lækn- ingabók Steingr. Matthíassonar, Hjúkrun sjúkra ( t923) er Syl- vesteraSferðinni lýst og birtar myndir af henni. í Skátabókinni (1930) og Sjómannaalmanakinn (1933) er rækilega sagt frá Schafer aðferðinni og myndir til skýringar. BáSar þær ritgjörSir eru eftir Da- víö^jch. Thorsteinsson lækni. III. ÁlitiS er að hægt sé aS endurlífga druknaSa menn, hafi þeir eigi legiS lengur en 5—10 min. i vatni, en líði lengri en ca. 15 mín. áSur en þeim verði náð, séu litlar líkur til þess aS þeir verSi endurlífgaðir. En ótal undantekningar eru frá þessu og dæmi eru til þess, að maSur, er legiÖ hafði lengur en klukkutíma í vatni varö bjargaS frá dauða Til þess aS geta endurlífgaS druknaða, verSa menn auðvitaÖ að kunna til fullnustu þær aðferðir, sem til þess eru notaðar nú, en þær eru svo einfaldar og auSlærðar aS liver únglingur getur numið þær á skömmum tíma. Því miSur mun það alloft hafa komiö fyrir hér á landi, að van- kunnátta manna á þessum efnum hefir kostað mannslíf. Mér er ávalt minnisstæð sagan, er kennari okkar skátanna í “hjálp í viðlögum,” hr. Daví. Sch. Thorsteinson læknir, sagSi okkur, sem dæmi um slíka vankunnáttu. Sagan er sönn og er svona: Sjómenn voru að draga lóSir úti á miSum. Logn var veSurs, en und- iralda talsverð, svo að báturinn var ókyrr, valt á hliSarnar stundum. MaSurinn, sem “goggaÖi af” stóS nokkuS tæpt og hrökk því fyrir borS, eitt sinn er alda reiö undir bátinn. En um leið og hann féll festist hann á lóðaröngli, rétt fyrir neðan borÖstokkinn, en í kafi þó. Hann var dreginn inn, svo að segja samstundis, en þegar komiS var með hann upp í bátinn var hann lagður upp í loft. Félagar hans héldu sig hafa séð hann eins og smágeispa nokkrum sinnum.—MeS öðrum orðum, hann var ekki dauð- ur, reyndi að draga andann, en gat það ekki betur en þetta. — En svo hættu.þessir geispar og þá töldu þeir hann dauöann. SiSan var hann bor. inn ofan í hásetaklefann, lagSur til upp í ,rúmi, auSvitaS upp i loft gengið frá honum og haldið til lands, þriggja stunda ferS til læknis. Þegar þar kom, urðu allar lífgunar- tilraunir árangurslausar. Þessi saga ætti að verða hinum mörgu, er ekkert vita um lífgunar- aðferSir druknaðra, hvatning til þess að kynna sér þær nú þegar. Vegna þess, að allvíÖa má nú lesa um lífgujnaraöferS Schafers, eins og áSur er frá sagt, verður ekki sagt nánar frá henni hér, en aftur á móti lýst hinni nýju lífgunarað- ferð Holgeir Nielsen oberstlautinant fann upp fyrir tæpum tveimur ár- um. Holgeir Nielsen aðferðin. Bera skal þann druknaða á lá- réttan staS. Losa skal strax alt, er þrengt getur að líkama hans, svo sem hálslín, mittisól, sokkabönd og þessháttar. Séu óhreinindi (slím, KAUPIÐ ÁVALT LUMBER hjá THE EMPIRE SASH & DOOR CO., LTD. HENRY AVENUE AND ARGYLE STREET WINNIPEG, MAN. PHONE 95 551 TAUGAVEIKLAÐUR — GEÐVONDUR? HÉR ER SKJÓTUR BATI Pví aí5 vera taugavelklaður og goð- vondur? NUGA-TONE gefur skjótan bata. Pað styrkir líffærin og alt tauga- kerfið. Taugaslappleiki gerir fðlk geðilt og leiðinlegt. Styrkið taugarnar með NUGA-TONE og þá hverfa allar á- hyggjur. NUGA-TONE er ekki vont á bragðið. pað eru töflur, þægilegar til inntöku. Fáið mánaðarforða fyrir einn dollar. Ef þér eruð ekki ánægð- ir með árangurinn, þá verður pening- um yðar skilað aftur. Selt og ábyrgst i öllum lyfjabúðum. Látið Það ekki dragast—fáið eina flösku í dag. Varist eftirlikingar. Biðjið um hið sanna NUGA-TONE. Við hægðaleysi notið UGA-SOL — bezta lyfið, 50c. hafa orSið fyrir sterkum rafmagns- straumi, eða ef komiS er aÖ hengd- um inönnum. Jón Oddgeir Jónsson. Lesb. Mbl. Olafur Thorleifson Fækkar nú smám saman frumbyggj- um góðum; falinn er moldu, hvílir nú rótt, einn, sem var dugandi’ á erfiðum slóöum og ávann sér hylli og virðingar- gnótt. sandur og þessháttar) í munni eða nefi sjúklingsins, skal, sá er hjálp- ar, vefja hreinum vasaklút eSa rýju um fingur sér, fara upp í sjúklinginn og þurka burtu óhrein- indin. Hinn druknaÖi skal nú lagður á magann og höfuðiS látiö hvíla á handleggj unum. Þess skal gætt aS munnur og nef sé vel frjálst. Til þess aS munnurinn opnist og tungan falli fram, nægir oftastnær að slá hinn druknaða þétt- ingshögg, með flötum lófanum, milli herSablaSanna. Þar með er undirbýmingnum (sem auðvitaS á aSeins að taka nokkrar sekúndur) lokiö, og nú hefst sjálf lífgunaraðferðin. Sá, eer framkvæmir aÖferðina legst á annaS hnéö við höfuð sjúkl- ingsins, réttir úr handleggjunum, leggur hendur sínar (með glentum fingrum) á bak sjúklingsins, þannig aS lófarnir liggi á herSablöðunum, hallar sér fram og þrýstir (ekki þó af kröftum, heldur aSeins með lík- amsþunga sínum) aS brjóstholi hins druknaöa, jafnt og rólega í 2jý sek. eSa á meðan að taliS er rólega i, 2, 3, 4. MeS þessu rnóti er loftinu þrýst út úr lungun um (útöndun). Þegar þrýstingnum er lokið, réttir sá er hjálpar úr sér og tekur þétt- um tökum um báSa upphandleggi hins druknaða og lyftir þeim, og um leiÖ brjóstkassa sjúklingsins, litiS eitt. Lyftingin stendur yfir í 2jý sek., eða á meÖan talið er I, 2, 3. 4- Þessi lyfting er gerð til þess, aö létta líkamsþunganum af brjósti sjúklingsins, svo loftið eigi greiÖ- ari aSgang aÖ lungunum (innönd- un). Sá er hjálpar á að hafa hand- leggina beina á meSan að hann lyft- ir, og gæta þess að lyfta ekki meira en þörf gerist, nefnilega rétt til þess aS létta undir, og láta ekki hand- leggina fara undan höföinu. Þegar lyftingunni er lokið, er aftur þrýst að bakinu og svo koll af kolli. Þannig er haldiÖ áfram, þar til að vissa er fengin fyrir því, aö sjúklingurinn geti andaS af sjálfsdáðum. Þess verða menn að minnast, aS ekki má hætta lífgunartilraununúm þótt enginn árangur sjáist, eftir t, d. hálfan eða heilan tíma, því mörg dæmi eru til þess að menn hafa fyrst lifnaÖ eftir 5 til 6 klukku- tima látlausar tilraunir. Þessi lífgunaraSferð er ekki ein- ungis notuð viS lífgun druknaðra, þótt hér hafi einkum verið rætt um hana í því sambandi, en einnig ef menn hafa kafnaS af reyk, gasi eSa ööru þvílíku. Sömuleiðis ef menn ViS þessir eldri, sem eftir nú stönd- um áhyggjufullir, meö söknuð í hug, skulum í anda haldast nú höndum, horfa’ yfir árin og tímanna flug. EramliSni vinurinn framförum unni félagsmál styrkti meS einlægni og dáð; ' vandlega’ aS haga verkum hann kunni, viturleg oftlega lagði til ráð. Sæmdarbú hans með sóma var stundaÖ, sýnileg merkin vitni’ um það bar. Alt var með reglu, íhugað grundaS; öllu sem hentugast tilhagað var. Og tíðum það skeði aö til hans var leitað, er tannhvast mótlætið nágrannan beit; og óhætt má segja að ekki var neitað, ef á liÖveislu voru mögulegheit. Hugljúfur, orðvar hæglætismaður, hugsaði mikið, en talaði fátt; iðinn viS vinnu, oftastnær glaður, aldrei viö neinn sýndi skapræði brátt. ÞaS er svo margt eftir öll þessi árin, sem oss er svo fastlega í huganum geymt; meðlætis stundir og mótlætis sárin, er minnast vér gætum, og fáum ei gleymt. öldungur þessi’ er á undan er geng- inn eftirlét dagsverk mikið og gott. Hætt er nú starfiÖ, hvíldin er fengin, hljóðlega og rólega sveif hann á brott. Já, viS þessir eldri og eins lika hinir, sem árunum saman höfðu’ honum kynst, þektu hann best og voru hans vinir, vildu að verSleikum væri hans minst. Vér metum þá ágætu eiginlegleika, er auðkendu þennan framliðna vin. OrS hans var ábrigSult, ei mátti skeika einu því minsta, er gaf hann í skyn. Frumherjinn þessi með fleirum ó- töldum fylgdi strangt reglu, er reyndist þeim góð; rótgróin regla frá umliSnum öldum, sem er nú, því miöur, aS færast úr móS. Tökum því ofan og virSingu veitum vininum, sem er nú horfinn á braut. Vöndum svo kveðjur með virðug- legheitum þeim vini er hvilir við almúttugs skaut. S. B. O. Við allskonar brunasárum og öðrum slysum heima fyrir cetti hver maður ávalt að hafa öskjur við hendina. Hjá öllum lyfsölum—50c. askjan.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.