Lögberg - 21.03.1935, Page 7

Lögberg - 21.03.1935, Page 7
LÖGBEHG, FIMTUDAGINN 21. MABZ, 1935 7 Haraldur Pétursson Fæddur 27. maí 1845—Dáinn 29. ágúst 1934. “Nú tiÖkast >au hin breitSu spjótin,” má meÖ sanni segja er viÖ horfum yfir liÖiÖ ár og gætum þess hve oft hefir ver- icS vegið í fylkingar okkar vestur - íslenzku landnáms- manna, og verÖur þá enn ljúf- ari óskin að hin komandi kvn- slóÖ fylli nú mannlega skör'ð- in. Eg vil lítillega minnast eins hins fallna íslendings, er eg, á- samt öðruni, kvaddi á síðasta hausti. Það var Haraldur Pétursson, lengi bóndi í Fjallabygð í N. Dakota-. Um æsku hans eða uppvaxt- arár veit eg fátt. Hann var fæddur að Ánastöðum í 11 jaltastaðaþinghá í Norður- Múlasýslu 27. maímánaðar, 1845. Foreldrar hans voru Pétur Þorláksson, kominn frá hinni þektu Thorlacíusar-ætt úr Eyjafirði og Sigríður Árnadóttir ættuð úr LoÖmundarfirÖi eystra. FæÖingarstaÖitr Haraldar stendur undir fjallshlíð aÖ austanverÖu dals; Selfljótið rennur þar nær vesturhlíðinni og stendur hið fræga höfuðból Hjalastaður á lág- lendinu niður af Ánastöðum. Forn vinskapur var með þessum fjölskyldum, er bæina bygðu, og báru Ánastaðir höfuðbólssvip líkan Hjaltastað. Útsýni er fagurt, land gott undir bú og hér- aðssvipurinn íslenzkur í mesta máta. Eg held Haraldur hafi alla sína æfi verið mótaður af æsku-umhverfinu og heilbrigðum anda þeim, er hann drakk í sig frá vöggunni. Faðir hans setti svip sinn á Ánastaði, þvi hann var atorkumaður, útsjónarsamur og átti varla sinn jafningja í snyrtilegri umgengni bæði innan húss og utan. Ilann bygði upp bæinn og húsaði vel, stækkaði túnið og lét hvern blett jarðarinnar verða að notum. Heimilið og hugsjónir hans mótuðu börnin. Eg hygg að þið finnið að lífsstarf Haraldar var fetað í fótspor slíks föður sem Pétur var, enda þótt amerísk grund hlýddi hönd sonarins en íslenzk grund hönd föðurins. Heima stýrði Haraldur búi á Áastöðum með myndarskap er hann óx upp; hafði sem sagt útskrifast úr skóla búhyggni og búsýslu föður síns. Stýrði búi hans fyrst Málfríður systir hans, en síðar réðist til hans Steinunn Björnsdóttir, og var hún ráðskona hans einnig hér vestra i nokkur ár. Áður en Haraldur fór vestur hafði hann tek- ið til fósturs Svövu Jónsdóttir, í fyrstu bernsku, og fluttist hún með honum vestur og er nú gift kona, Mrs. Ögmundsson í Blaine, Wash. Fkki veit eg hverjar orsakir voru til þess að Haraldur fór af íslandi, en frá ágætu búi snýr hann vestur til Ameríku árið 1883. Hann myndi nú ekki, hér i nýju landi, sætta sig við léleg lönd eða hjáleigubúskap, enda leitar hann fyrir sér þar í Dakota-bygðinni, unz hann fann landspildu að óskum sínum. Keypti hann land- námsréttinn af öðrum og vann síðan sjálfur til eignar. Land þetta var alskóga, en slíkt fanst Haraldi kostur frekar en löstur, þvi skóglaust var ísland og því snautt og fátæklegt. Hjó hann nú skóg- inn og plægði sléttuna til akuryrkju, og má segja að frekar væri búskapur hans akuryrkja en kvikfjárrækt, þótt hvorutveggja færi saman. Ilús öll bygði hann; myndarlegt íveruhús og útibyggingar allar þar eftir. Stendur það alt skógi skýlt á vesturbrún ofurlitils dalverpis, þaðan sem má sjá um sléttuna suðvestur, og því rúmt’ um andann og hugann. Elja Haraldar og ástundun veitti honum síðar möguleika á að kaupa annað land, svo búið stækkaði og tók á sig svip höfuðbóls, líkt og Ánastaðir; minna sætti hann sig ekki við. Svipur akranna, skógarins, sem eftir stendur og bygginga allra, er mótaður af starfandi huga og hendi Haraldar, og er sannarlegt minnismerki landnámshetjunnar. Heimili Haraldar bar æfinlega svip myndarskaps og ráðdeildar. Hann hafði til fóst- urs tekið Svövu, eins og áður er sagt, en skömmu eftir að hann festi hér bú, tók hann til fósturs dreng skyldan Svövu og ól hann upp. Er hann nú kaupmaður i Böttineau, N. Dak., Þorleifur J. Þorleifsson að nafni. Einnig fóstraði hann Steinunni Hólm, (Mrs. Stefán Johnson) við Kandahar, Sask. Þetta sýnir glögglega huga hans til þeirra sem munaðarlausir voru eða fátækt liðu. Konu sinni Björgu giftist hann 8. april 1899. Var hún þá ekkja eftir Níels Jónsson Vium, með f jögur börn. Reyndist hún honum sam- hent í öllu og jókst og blómgaðist heimili hans undir hennar hóg- væru handleiðslu. Eru fjögur börn þeirra: Óskar William; Mrs. Thorsteinsson, Duluth, Minn.; Magnea Guðríður og Ragna Björg. Haraldur skildi vel gildi mentunarinnar og þekkingarinnar; hafði hann þó eigi sjálfur gengið í skóla, en það var ekki vegna þéss að mentaþrána vantaði, heldur hins, að tækifærin að mentast voru fá og fjarlæg. Úr þessu reyndi hann að bæta með sjálfs- mentun, svo sem tími og kraftar bóndans leyfðu. Honum var augljóst gildi alls félagsskapar og samstarfs. Lá hann því hvergi á liði sínu ef uin slíkt var að ræða. Hann var að mörgu leyti til foringja fallinn vegna einbeittni sinnar og stefnufestu, ásamt þeirri gáfu er honum var í ríkum mæli gefin, að geta talað ljóst og á- kveðið um hvaða mál sem á teningi var, án þess að hafa undirbún- ing eða skrifuð rök, enda var hann, þar til síðustu árin að heyrnin bilaði, framarlega í öllum íslenzkum félagsmálum síns bygðarlags. Safnaðarmál og sveitamái hafa æði oft fylgst að í bygðurn okkar íslendinga og þar átti Haraldur allsterkan þátt. Hann var frum- kvöðull að safnaðarstofnun og gegndi forseta- og öðrum embættis- störfum í söfnuðinum; var sunnudagaskólakennari; sat oft á kirkjuþingum og áður en söfnuður myndaðist, bauð han fólki sam- an til húslestra á heimili sínu. Hann aðhyltist frjálslyndari skoð- anir trúmála og kom það af því að hann hataði alt ófrelsi, blinda vanafestu, eða að láta segja sér til um alt eða eitt. Hann vildi til- biðja Guð sinn frjáls. Kom þar fram í trú sjálfstæðisþrá manns- ins er hvern dag- lífs síns, til hinstu stundar, notaði krafta sína til þess að vera sjálfstæður, og veita öðrum sjálfstæði. Haraldur var fullkominn meðalmaður að hæð, með dökkleitt hár og skegg, vel vaxinn, hvatur í spori og snyrtilegur í allri fram. göngu. Jafnan reis hann snemma úr rekkju og trúði að “morgun- stund gæfi gull i mund.” Hann var góður verkmaður og sýnt um alt starf, sparsamur og gætinn i viðskiftum. Orðheldni hafði hann tamið sér og sýndi sig þar drengskapur sanns íslendings. Heilsu hélt hann til hins síðasta og sjón góðri, enda gekk hann enn að verkum við bústörf þótt áttatíu og níu ára væri. Hann andaðist af afleiðingum meiðslis miðvikudaginn 29. nóvember 1934, að heimili sinu, og var jarðsettur í grafreit Fjallakirkju 31. nóv. að viðstöddu fjölmenni ættingja, vina og samferðafólks. Þeir þakka þér, Haraldur, starf þitt og strið, sem studdust við arm þinn í liðinni tíð; því ofst varstu erfiði hlaðinn. Og þá gleymist eitthvað sem dýrmætt er drótt, ef dagsverkin þín hyljast gleymskunnar nótt, þvi minningar marglýsa staðinn. E. H. Fáfnis. Blöðin norðan- og austanlands beðin að birta æfiminninguna. Herra Finnur Jónsson flytur erindi í Glenboro Herra Finnur Jónsson frá Win- nipeg fyrverandi ritstjóri Lögbergs kom hér til Glenboro á mánudag- inn 4. marz, átti hann að flytja er- indi hér á samkomu um kvöldið samkvæmt beiðni fólks um íslands- ferð sína, en Glenboro íslendingar eru ekki veðurspámenn; þeir áttu von á góðu veðri, en það var ill- vígur stórhríðarbylur svo hætta várð við samkomuna. Sama veður hélzt næsta dag, en með því að hr. Jónsson var á hraðri ferð og varð að fara heim á þriðjudagskvöldið, var í skyndi afráðið að hann flytti erindið í prestshúsinu seinni partinn á þriðjudaginn og því fólki, sem hægt var að ná í smalað saman ; voru þar um 40 manns samankomnir. Erindið, sem hann flutti, nefnir hann “Eitt ár á Islandi.” Hann dvaldi á fósturjörðinni frá því i september 1933 til sama tíma 1934- Hann hefir verið hér í landi um 40 ár og á því tímabili hafði hann heimsótt landið einu sinni áður— 1911. Erindi þetta var vel flutt og hið prýðilegasta í alla staði; hefi eg ekki heyrt erindi af sama tagi sem tekur þessu gagnorða, yfirlætislausa og snjalla erindi fram. Hann segir vel frá, og virðist hlutdrægnislaus í alla staði; sagði kost og löst hispurs- laust eftir því sem hlutirnir koúiu honum fyrir sjónir; hafði hann margt gott að segja af landinu og menningu þjóðarinnar í öllu tilliti; dvaldi hann lengst í Reykjavik, en um 4 mánuði á Siglufirði og ferð- aðist allnokkuð um sveitir landsins. Tíðarfarið á íslandi var óhag- stætt síðastliðið sumar eins og kunnugt er—afskapa rigningatíð ; kastaði það skugga yfir landið, en dökkust var saga hans um pólitík- ina, sem honum þótti grimm og ill- vig, og versti “þrándur i götu” menningarþroska þjóðarinnar, og er það í samræmi við það, sem maður sér í blöðum og timaritum að heim- an. Hr. Finnur Jónsson er spakur maður í skapgerð og prúðmenni í framkomu. Vel greindur maður og launfyndinn. Var ofið inn i erind- ið sniðugu spaugi á listfengan hátt, svo erindið verður ekki einungis fróðlegt, heldur einnig frábærilega skemtilegt. Finnur Jónsson er góður íslend- ingur og ann íslandi af heilum hug Bitur kuldi orsakaði nýrnasjúkdóm Winnipeg kona gat ekki sint heimilisstörfum. Lyfsali mælti með Dodd’s Kidney Pills, er veittu bráðan bata. Winnipeg, Man. 11 marz, (einka- skeyti). “Fyrir tveimur árum fékk eg ilt í nýrun. Eg fékk jafnframt ákafan bakverk og mátti mig helzt hvergi hræra,” skrifar Mrs. Taylor, 686 Toronto Street, Winnipeg, Man. “Eg gat ekki sint hússtörfum í mánuð og naut ekki svefns um næt- ur. Einhverju sinni kom eg í lyf ja- búðina og spurði lyfsalann hvort hann gæti ekki hjálpað mér. Hann ráðlagði mér Dodd’s Kidney Pills og sagðist hafa notað þær sjálfur við góðum árangri. Svo tók eg öskju heim með mér og fór strax að líða betur. Eftir að hafa notað átta öskjur var eg komin til fullrar heilsu. Eg get einnig mælt með því að þeir, sem hafa magaveiki, svo sem Dyspepsia, reyni Dodd’s Dys- pepsia töflur—þær eru mikilsverð- ar.” og íslenzkri þjóð og menningu. Eg er honum þakklátur fyrir komuna; svo voru allir, sem á hann hlýddu; hann kom til okkar er hann var beð- inn, fljótt og vel, og með góðum hug. Góðir gestir eru æfinlega vel- komnir og þá ekki sízt ef þeir hafa fréttir að segja frá íslandi. Von- andi gefst Finni kostur á að flytja þetta erindi sem víðast. G. J. Oleson. GJAFIR TIL BETEL. Frá Mrs. Þórdísi Jónsson og börnum, Glenboro, Man., til minn- ingar um ástrikan eiginmann og föður, C. B. Jónsson, dáinn í ágúst síðastl., $10.00. Iæiðrétting við síðasta gjafalista: átti að vera Mr. Magnús Markús- son 85.00 og fimm eintök af ljóð- mælunum Hljómbrot. Innilega þakkað, /. Jóhannesson, féhirði'r. 675 MacDertnot, Wpg. ♦ Borgið LÖGBERG! Sextánda ársþing. Þjóðræknisfélagsins P4 flutti skrifari, Bergthor Emil Jahnson, sína skýrslu, er hér fylgir: Skýrsla, skrifara. Herra forseti og háttvirtu þingmenn:— Mér skilst að skrifari eiga I skýrslu sinni að skýra að einhverju leyti frá starfi nefnd- arinnar á árinu hvað viðvlkur fundarhöld- um, bréfaskriftum og öðru því, sem líklegt er að forseti geti ekki um I sínu yfirliti yfir starf félagsins. Á árinu hafa 17 nefndarfundir verið haldnir á eftirfylgjandi stöðum: 1 Jóns Bjarnasonar skóla 12, 4 skrifstofu Viking Press 3," og á heimili A. P. Jðhannssonar 2. Hefir fundarsókn verið góð, sérstaklega þeg- ar tillit er tekið til þess að oft hefir þurft að boða fund með stuttum fyrirvara. Eiga nefndarmenn þakkir skilið fyrir það hve frjviljuglega þeir hafa látið í té tlma sinn I þarfir félagsins, en jafnframt vil eg minna Þhigheim á hverja nauðsyn beri á að kjósa bá menn I nefndina, sem bæði vilja og geta gefis tlma sinn til nefndarstarfa og eru reiðubönir, nema sérstök forföll hamli, að s®kja nefndarfundi og taka þátt 1 starfinu. Porseti hefir stýrt öllum fundum og skrif- ari bðkað alia fundargerninga. Hefir skrif- ari mestu leyti annast allar bréfaskriftir nefndarinnar. Hefir hann I sambandi við starf nefndarinnar og útgáfu ungmenna- blaðsins "Baldursbrá” skrifað 124 bréf á árinu. pjóðræknisfélagið hefir staðið fyrir einni samkomu, einu kveðjusamsæti og einu heiðurssamswti 4 árinu. Var slðasta söng- samkoma Sigurðar Skagfields undir stjórn félagsins f tilefni af burtför hans til Evrópu,- Kveðjusamsæti var Jónasi Thordarsyni, fyr- verandi fjármálaritara og Jónasi Jónassyni haldið I tilefni af burtför þeirra til íslands, Og síðast samsæti það er félagið stóð fyrir til að heiðra herra Svein Thorvaldson í til- efni af þeirri viðurkenningu, er hann var sæmdur af Bretakonungi. pýðingarmesta starf nefndarinnar á árinu hefir verið útgáfa ungmennablaðsins "Bald- urbrá.” Er þetta eitt af nauðsynjamálum Vestur-Jslendinga, og ættu þeir að styðja það mál meö ráði og dáð. petta mál hefir oft verið rætt á undanförnum þingum, og nú er það loksins kqmið I framkvæmd. Undirtektir víðsvegar að, hafa verið svo góðar, að fyrirtækið hefir fullkomlega rétt- lætt sig. Eg efast ekki um að mikið meira sé hægt að gera til þess að útbreiða blaðið, og ætti eitthvað að vera gert I þá átt á þessu þingi. Engin skýrsla viðvíkjandi blaðinu verður gefin á þessu þingi, þar sem starfs- ár þess endar fyrsta mal. En eg skal geta þess að borgaðir áskrifendur að blaðinu nú eru 545, og er útséð um það að Pjóðræknis- félagið þarf að leggja miklu minna af mörk- um til stuðnings fyrirtækisins heldur en bú- ist var við I fyrstu. Hefur forseti minst ítarlega á þetta mál I sinni skýrslu, sem og önnur mál, er nefndin hefir haft með hönd- um árinu. Eftir þvl sem eg kynnist meira starfi fé- lagsins, þá finst mér með ári hverju að það staðfesti æ betur og betur tilverurétt sinn, og það er ósk mln og trú að viðurkenning á starfi þess og tilgangi eigi eftir að festa rætur á hverju íslenzku heimili I Vestur- heimi. Bergthor Emil Johnson, ritari. pá las Árni Eggertson féhirðisskýrslu fé- lagsins, Guðmann Levy fjármálaritara skýrslu og Sigurður Melsted skjalavarðar- skýrslu. Á. P. Jóhannsson lagði til og Rósmund- ur Arnason studdi, að fjárhagsskýrslu sé vísað til 3 manna nefndar til yfirvegunar, og tilnefni forseti þá nefnd. Samþykt. Kvaðst forseti skipa I þessa nefnd þeg- ar væntanleg kjörbréfanefnd hefði lokið starfi. ]\jörbréfancfnd. Séra Guðm. Árnason lagði til og Richard Beck studdi, að forseti skipi þriggja manna kjörbréfanefnd. Samþykt. 1 nefndina skip- aði fojseti Richard Beck, Thorstein Gísla- son og Miss Elínu Hall. Dagskrárncfnd. Séra Guðm. Árnason lagði til og Rós- mundur Árnason studdi, að forseti skipi þriggja manna dagskrárnefnd. Samþykt. Skipaði forseti I nefndina séra Guðm. Árna- son, Á. P. Jóhannsson og Rðsmund Árna- son. B. E. Johnson lagði til og Margrét Byron studdi, að fundi sé frestað til kl. 8.30, til að gefa kjörbréfanefnd og dagskrárnefnd tæki- færi að Ijúka starfi. Samþykt. Fundur hófst að nýju kl. 1.30. Var sið- asta fundargerð lesin og samþykt. Kjörbréfanefnd hafði þá lokið starfi og var álitið lesið af Richard Beck. Gerði hann tiilögu, studda af Th. Gíslason, að það sé viðtekið. Samþykt. Kjörbréfanefnd viil fyrst benda á, að allir góðir og gildir félagar 1 deildinni “Frón” hafa full þingréttindi, einnig að sjálfsögðu góðir og gildir félagar 1 aðal- félaginu. Auk þess bárust nefndinni full- trúaumboð frá deildunum “Brúin” 1 Sel- kirk, Man, “Fjallkonan 1 Wynyard, Sask., “Iðunn” I Leslie, Sask., og “ísland” I Brown, Man. Fulltrúar deildarinnar “Brúin” eru séra Theodore Sigurdsson, með 17 atkvæði, Thorsteinn S. Thorsteinsson með 16 at- kvæði og Kristján Pálsson með 16 atkvæði. Fulltrúardeildarinnar “Fjallkcman” eru Mrs. Matthildur Friðriksson með 19 atkvæði og Mrs. Helga Vestdal með 19 atkvæði. Full- trúi deiildarinnar “Iðunnar” er Mr. Rós- mundur Árnason, með 20 atkvæði. Fulltrúi deildarinnar “íslands” er Mr. Thorsteinn Glslason, með 14 atkvæði. Á pjóðræknisþingi I Winnipeg 26. febr. 1935. Richard Beck Elín Hall Thorst. J. Oislason. Voru þá lesnar skýrslur frá' deildum, er hér fylgja: Skýrsla deildarinnar “tsland,” Brown. Brown, Man., 23. febr., 1935. Til forseta pjóðræknisfélags íslendinga I Vesturhtimi. Kæri herra:— Deildin “ísland” hér að Brown virðist vera I furðanlegu fjöri ennþá, þrátt fyrir kreppuna, ef dæma skal af aðsókn á fundi hennar. Við höfðum hér 7 fundi slðastliðið ár og fóru þeir fram á íslenzku og voru í fylsta máta uppbyggilegir. pað er von- andi að íslenzkan megi sem lengst lifa á fundum vo,rum í framttðinni, enda einlægur vilji allra hugsandi manna af Islenzku bergi brotnir, sem ekki vilja afneita hinum beztu cíinkennum sannra drengj'a. Á ársfundi deildarinnar 2. febr. síðastl. hlutu eftirfar- andi embættismenn kosningu fyrir yfir- standandi 4r: Forseti, Jón S. Gillis; vara- forseti, Thórhallur Einarsson; ritari, Jó- hannes H. Húnfjörð; vara-ritari, Guðrún Thomasson; fjármálaritari, Jónatan Thom- asson; féhirðir, Thorsteinn .1. Gíslason. Með meztu óskum til pjóðræknisfélags- ins I framtlðinni. Virðingarfylst, J. II. Húnfjörð, ritari deildarinnar. Skýrsla deildarinnar “Erón,” Winnipeg. Skýrsla f&hiröis. Skuldir frá 1933— Meðlimagjöld til aðalfél. $ 52.80 Bófasafnið—húsaleiga .... 32.00 Frónsmót—húsaleiga .... 18.00 Útgjöld fyrir 1934— Meðlimagjöld til aðalfél. $ 60.00 Lagt til bókasafnsins: Bókaskápur ($1.00 borg- aður með kvittun fyrir ársgjald) .............. 11.94 Bókaskrár, útlánsspjöld og skrifföng ........... 14.40 Bókband ................. 6.90 Kostnaður við að sækja bækur til Baldur......... 3.66 Eldsábyrgð .............. 2.20 Húsaleiga—9 mánuðir.... 27.00 Kaup bókavarðar, 3 mán. 6.00 Bókfærsluspjöld ........ 2.50 Fundur—húsaleiga ....... 8.00 Frónsmót: Húsaleiga ............. 18.00 Aðgöngumiðar ........... 2.00 Veitingar ............. 16.28 Lán á dúkum og þvottur 6.45 Auglýsingar ............ 8.25 Músík ................. 22.00 Innköllunarlaun ......... 12.40 Frímerki á ávísunum..... 0.75 Útgjöld alls ..........$331.53 Á banka núna .......... 52.28 $383.81 Inntektir— Eldsábyrgð (refund).... Meðlimagj. ($1.00 borg- aður með vinnu) ..... 125.35 Frónsmót ............ 230.80 Inntektir alls ......... 357.15 Á banka byrjun árs .... 26.66 $383.81 Deildin er skuldlaus nema fyrir fundinn f kvöld. F. Kristjánsson, féhirðir. Yfirskoðað og rétt fundið 26. des., 1934. Á. P. Jóhannsson, endurskoðandi. G. L. Jóhannsson, endurskoðandi. Skýrsla fjármálaritara. Innheimt I meðlimagjöldum og afhent ...........................$125.35 Meðlimir á bókunum eru— Skuldlausir ....................... 95 Skulda fyrir 1934.................. 32 Skulda fyrir 1933 og 1934......... 21 Alls ............................148 Tímaritið—15. árgangur— Fengin frá aðalfélaginu ...........100 Útbýtt ............................ 95 Eftir ............................ 5 I. Stefánsson, fjármálaritari. Yfirskoðað og rétt fundið 26. des., 1934. Á. P. Jóhannsson, endurskoðandi. G. L. Jóhannsson, endurskoðandi.

x

Lögberg

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.