Lögberg - 25.04.1935, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 25. APRÍL, 1935.
Högtjerg
OeftB ðt hvem fimtudag af
TMM COLVUBIA PREBB LIMITMD
*9 5 Sargent Avenue
Winnipeg, Manitoba-
rtanáMkrlft rltstjðrans:
KDiTOR LÓOBKRG «95 SAROENT AVE.
WINNIPEG, MAN.
Verfl Í3 00 um 4riB—Boraist Ivrirfram
The "Lögberg” is printed and published by The Colum-
bla Press, Limited, 69 5 Sargent Ave., Wnnipeg, Manitoba
PHONE 8« 327
Sumar
VeðurblíÖan þessa dagana, ber áformum
vorsins fagran vitnisburð. Nú gengur eng<-
inn þess lengur dulinn að náttúran sé að fæð-
ast inn í ríki sumars, því nú gelur gróðurinn
hvarvetna undir skjaldarrendur.
Mannkynsins fegurstu draumar, eru
undantekningarlaust með einhverjum hætti
tengdir við gróður,—gróður hið ytra í nátt-
úrunni, og gróðurinn andlega í hjarta og sál.
Ýmsir eru þeir, sem hræddir eru við
drauma, hræddir við sársauka vonhrigðanna,
sem því er jafnaðarlegast samfara ef draum-
arnir ekki rætast. Slíkur ótti er með öllu á-
stæðulaus, auk þess sem hann er skaðlegur
þroskun mannanna.
Djarflegur draumur er fyrirboði vold-
ugrar athafnar. Sá fagri siður hefir lengi
viðgengist með Islendingum að fagna sumri,
og er þess að vænta að hann eigi enn langt líf
fyrir höndum.
1 hvert sinn og hlómknappur springur
út, rætist einn af eilífðardraumum tilverunn-
ar.
Því er svo farið með flestan gróður, að
hann gengur misjafnlega greitt, og er að því
leyti til háður hinum ytri skilyrðum; þó
stjórnast hann af þeirri sigurvissu, sem eng-
in öfl fá til lengdar lagt hömlur á.
Að ferðast sumar megin, sólar megin í
lífinu, er sama sem að ganga á guðs vegum.
1 snjöllu kvæði “Nótt í Hallormsstaðar-
skógi,” kemst Jón skáld Magnússon þannig
að orði:
‘ ‘ Svo heilög er jörðin og hátignardjúp
sem hljómar að dásemdaróði.
Eg allstaðar kringum mig ástvini sé,
sem orða mér blessun í hljóði.
Ó, vaknið nú þrestir og syngið minn söng
um sumarsins himnesku nætur.
Og munið það, bræður að mikla þá dýrð,
er mennirnir koma á fætur!”
Við komu sumars verður ekki um það
deilt, að kominn sé fótaferðartími; ekki í ein-
um og þröngum skilningi, heldur í öllum efn-
um.
Islenzkt alþýðuskáld, Jón Þorsteinsson
frá Grænavatni í Mývatnssveit, maður há-
aldraður, komst svo að orði í einu kvæða
sinna, er Sumarkoma nefnist:
“Vermireitum verður þungf;
varla fanst í letri
saman frosið sumar ungt
svona gömlum vetri.
Kom þú sól með sannleik þinn,
sintu tárum mínum;
þau eru að hrópa í austrið inn
eftir geislum þínum.”
Vafalaust eru þeir margir, er “beðið hafa
heitt” og “grátið hátt, ” eins og eitt góðskáld
vort kemst að orði, á löngum kveldum liðins
vetrar; margir, er mænt hafa þreyttum aug-
um í austur eftir geislum sumarsólar. Nú
hefir ljós og lífgjafi alls mannkyns hætt þeim
upp biðina, því nú er komið sumar og “dagur
um alt loft,” eins og séra Friðrik J. Berg-
mann einhverju sinni komst að orði.
Heima á ættjörð vorri var sumri eigi að-
eins fagnað með ytri táknum, þó sumardag-
urinn fyrsti teldist í rauninni með hátíðis-
dögum; sumri var fagnað—í hjartanu. Svo
skyldi það og vera hér með oss. Að svo
mæltu óskar Lögberg Islendingum fjær og
nær, góðs og gifturíks sumars.
Málverkasýning Emile Walters
í New York
&
Emile "VValters, listmálarinn vestur-ís-
lenzki, er kunnur Islendingum beggja megin
hafsins fvrir unnin afrek á sviði listar sinnar;
ýkjulaust má segja, að hann skipi með sæmd
rúm sítt á bekk amerískra Jandslagsmálara.
Með sýngihu máíverka frá fslandi, sem und-
anfarnar vikur hefir staðið ýfir á merku lista-
safni í New York (Kleemann Galleries), hefir
hann drjúgum aukið á listamannsfrægð sína,
og jafnframt vakið mikla athygli á ættjörð
sinni og ættþjóð.
• A sýningunni eru átján landlagsmálverk,
og nefnast þau í heild sinni “Impressions of
Iceland”; er það réttnefni, því að listamaður-
inn túlkar hér í línum og litum fegurð og sér-
kennileik íslenzks landslags, rík blæbrigði
lofts, láðs og lagar norður þar. En mvndir
þessar eru árangurinn af sjö mánaða ferða-
lagi Walters á íslandi á liðnu ári, einkum
austan og sunnan lands. Myndin “April
Thaw,” (Apríl hláka) sem lokið hefir verið
miklu lofsorði á, var t. d. máluð rétt fyrir ofan
.Es'kifjarðarkaupstað. Af öðrum málverkum
úr þeim landsliluta má nefna ýmsar myndir af
Hallormsstaðarskógi. Eiinnig eru á sýning-
unni tilkomumiklar myndir af Þingvöllum,
Almannagjá, Heklu, Hlíðarenda, Henglinum
og Hvalfirði. Sviphreint og sérkennilegt er
málverkið “The Glacial Blink” (Jökul-
bjarmi), að dæma eftir ljósmynd af því í
“New York Sun,” enda hafa þeir heim-
skautafarar, sem sótt hafa sýninguna, borið
mikið lof á það.
Málverkaskráin ber það með sér, að
margir merkismenn og víðkunnir hafa léð
sýningunni meðmæli sín, svo sem þeir norð-
urfararnir Vilhjálmur Stefánsson, Sir Hubert
Wilkins og Lincoln Ellsworth, Islandsvinur-
inn og fræðimaðurinn Sir William A. Craigie,
tónskáldið Percy Grainger, þjóðmegunarfræð-
ingurinn Leifur Magnússon, Kermit Roose-
velt, sonur Theodore Roosevelts Bandaríkja-
forseta, rithöfundurinn Henrik Willen Van
Loon, og öldungaráðsmenn Norður Dakota
ríkis, þeir Lynn J. Frazier og Gerald P. Nye.
Vilhjálmur Stefánsson hefir einnig ritað
gagnorðan inngang að myndaskránni, þar
sem þjappað er saman miklum fróðleik um
í.sland og íslenzka menningu, sýningargestum
til notadrjúgrar leiðbeiningar. Hefir snýing-
in verið mjög fjölsótt, og vakið mikla áðdáun
hjá áhorfendum, en listdómarar stórblaðanna
austur frá hafa hrósað henni örlátlega.
1 “New York Times” segir meðal annars,
að málverk Walters beri vott um framúrskar-
andi formgáfu (striking sense of design), sem
sé sérstaklega áhrifamikil í myndum eins og
“ Apríl-hláka,” þar sem kletta belti skeri úr
við hvíta snjóbreiðuna.
“The Christian Science Monitor” í Boston
kveður svo á, að málverkið “ Jökulbjarmi”
minni, í mikilúðleik sínum og einfaldleik, á
lýsingar úr fornsögunum. Ejnnfremur segir
blað þetta, að myndin “ Apríl-hláka ” vitni
um næmleika listamannsins fyrir mvndsniði
í stórum stíl og heildaráhrifum. En þessi
eru niðurlagsorð umgetningarinnar: “Sýn-
ingin er sérstaklega eftirtektarverð fyrir það,
hve myndirnar eru óvenjulegar og vegna þess
ljóðræna undirstraums, sem þar gætir hvar-
vetna.”
Jafn lofsamlegur er dómurinn í “New
York Post,” sem farast svo orð, að listamað-
urinn bregði upp íburðarlausum en sannfær-
andi myndum af furðulegri lögun og litbrigð-
um “þessa einstæða lands (íslands), björtu
endurskini jöklanna yfir fjallatindum, og
skýrleik allra hluta í krystaltæru loftinu þar
norður frá.
1 frásögn í hinu víðlesna fréttariti
“News-Week,” þar sem prentuð er ljósmynd
af einu málverki Walters frá Þingvöllum,
greinir frá því, að daginn sem sýningin var
opnuð, hafi maður nokkur hár og grannvax-
inn numið staðar frammi fyrir mynd af við-
hafnarlausu prestsetri í sveit. Maðurinn var
Lindbergh flughetja; en hann hafði verið
gestur á prestsetrinu í Islandsför sinni.
Viðtalsmaður nefnds rits byrjar frásögn
sína með þeim orðum Walters, að hann hafi
óskað sér að vera horfinn aftur til Islands, að
þramma þar um f jöll og firnindi í vinnufötum
sínum. Svo mikið er víst, að hann minnist
með hlýjum og þakklátum hug dvalar sinnar
þar og þeirrar miklu hjálpsemi og alúðar, sem
hann varð alstaðar aðnjótandi.
Með hinum glæsilega árangri af Islands-
ferð sinni hefir Walters, hinsvegar, ríkulega
goldið dvöl sína og góðar viðtökur á landi
feðra sinna. Með snjöllum málverkum sínum
þaðan túlkar hann sál Islands, og dregur at-
hygli hinna erlendu áhorfenda eigi aðeins að
landinu sjálfu, heldur einnig að þjóðinni, sem
þar býr, sögu hennar og menningu. Sannir
listamenn þjóðar hverrar eru flestum betri
talsmenn hennar á erlendum vettvangi, því
að þeir mæla á allsherjar tungu, hvort sem
þeir mála liugsýnir sínar á tjald, meitla þær í
stein, eða klæða þær búningi töfrandþtóna.
Richard Beck.
1 meir en þriSjung: aldar hafa Dodd’s
Kidney Pilis veriS viSurkendar rétta
meSaliS viS bakverk. gigt, þvagteppu
og mörgum öSrum sjúkdSmum. Fást hjá
öllum lyfsölum, fyrir 50c askjan, eSa
sex öskjur fyrir $2.50, eSa beint frá The
Dodd’s Medicine Co., Ltd., Toronto, ef
borgun fylgir.
TIL K. N. JÚLIUS
Afmœlisdag hans 7. apríl, 1935.
Sá er feðra siður forn,
Sem við nú uppfyllum,
Er viÖ kvæða konung vorn,
Káinn Fyrsta, hyllum.
Það er ærið erfitt mér
Orðum rétt að stilla,
Nú er kvæða konung vér
Komum til að hylla.
Káinn Fyrsta kjósum vér
Konung skemtibraga;
Úr því sæti ei hann fer
íslenzkunnar daga.
Biðjum við þér Braga og Þór
Brautargengi veita;
Þín ei lengi þeim í kór,
þarf hún Freyja leita.
Meðan ei er Mörlands
Móðurtunga dáin,
Stíga munu stöðugt dans
Stökur þínar, Káinn.
Öll unz streymd er út í dá
Óðs sidreymda þráin,
Öllum geymdur oss ert hjá,
Engum gleymdur, Káinn.
Vort um Frón og Vesturheim
Vel þig hylla tungur;
Þú ert orðinn yfir tveim
álfum stólkonungur.
Mean Káins orð við auð
Andans klyngir slynga,
Er hagmælskan ekki dauð
Okkar Norðlendinga.
Hefir óðar arfleifð hremt,
Æ að spaugi gáinn;
Öllum skemti en engann skemt,
Alt af glaði Káinn.
Miðlað snauðum mund ótrauð
málmi rauðum hefir.
Listrænt brauð frá andans auð
Öllum bauð og gefur.
Þjóðin færir þér í dag
Þökk með fullar hendur;
En þér raular rímnalag
Reykja og Vikur Gvendur.
Góði fyrirgefðu mér
Gasprið út í bláinn.
Allra heilla óska’ eg þér,
Einkavinur, Káinn.
G. J. Davíðson.
Merkilegur legsteinn
“Tidens Tegn” segir frá legsteini
í De gamles Kirkegaard i Ósló, sem
á sé merkileg saga. Hún er á þessa
leið:
—Fyrir mörgum árum strandaði
norskt skip um hánótt suður í
Svartahafi. Það stóð þar á skeri og
stór steinn hafði rekist í gegn um
annan jkinnung'inn. Skipshiöfnin
ætlaði að fara í björgunarbátana
með birtu, en þá var komið flóð,
skipið losnaði af skerinu og lak ekki
neitt að ráði, því að steinninn sat
fastur í byrðingnum. Var þá ákveð-
ið að reyna að sigla til næstu hafn-
ar og treysta því að steinninn héldist
kyr. Þetta tókst, og til minningar
um þessa einkennilegu björgun skips
og skipshafnar, flutti skipstjóri
steininn með sér til Noregs og á-
kvað að hann skyldi settur á gröf
sína.
Nú er skipstjórinn látinn og
steinninn kominn á gröf hans.
—Mbl.
Auglýsingar t Japan.
Japanar eru eins og aðrar Aust-
urlandaþjóðir þektir fyrir blóma-
tal sitt, og þar sem það er algengt
að tala meðj svo fögrum orðum,
bera auglýsingar blaðanna þess og
merki.
Auglýsingarnar eru t. d. eitthvað
á þessa leið:
Þú rósótta vera, komdu og
Raunamenn
Við sjáum þá — hærra en fjöldinn fer—
í förum um urðir og hjarn.
Upp tindanna hrjóstur þeir hraða sér
meðan hlýtt er um dalsins barn;
og bygðar, sem kref ja meiri mátt
en menskra, þeir taka og lyfta hátt.
Með lotning í huga við lítum þá
er leið virðist þrotin öll
klífa þrítugan harma-Piamar—og sjá !
Þeim hneigja straumar og fjöll.
Með örlagabyrðar þá ber við ský
og blikandi stjörnur—við fögnum því.
—Við eygjum þá síðast við sólarlag,
eins og svani, er lyftast æ
hærra og hærra við hæzta tind,
sem hulinn er sólgulli og snæ.
Sem gangi þeir beint inn í drottins dýrð
og dásemd, er verður ei orðum skýrð.
Hidda.
Pétur Björns Guðmundsson
Borgfjörð
(Druknaði ungur af slysi á Winnipegvatni 11. sept. 1934.)
—í nafni móðurinnar—
Ó, Pétur minn! Hún mamma þín er með,
og mun ei gleyma þvi, sem hefir skéð.
Mig hrygðin sló. Svo hratt þitt hvarf bar að,
og hræðilegt oss varð að finnast það.
Við ástmenn þínir stóðum steini lest,
og störðum á hvað reyndar hafði gerst.
Ó guð, ó guð! Eg sagði í minni sorg:
Er svona skipuð lífsins táraborg?
Og þá var eins og á þeim tárasjó
við endurspeglað svar eg fengi ró.
Og barnið mitt, með haga og fagra hönd,
Þú hefir öðlast drottins náðarlönd.
Því græt eg ei. En guðs eg hlýði raust,
en grafbeð þinn eg skoða’ ei táralaust.
Ó, hvíl i ró. Eg kyssi öll þín blóm.
Til kvölds eg bíð, að lífsins skapadóm.
*
1 Og öll við breiðum blópi á þíná gröf, , «».<
Er blærinn flytji þér um dulin höf.
Winnipeg Beacb, i6.-4i-’35. . Jóti_Kernested.
skreyttu þig blöðum frá Hang-Sing-
Nu.
Rósótta veran er viðskiftavinur-
inn og blöðin eru hin ágætu kjóla-
efni hjá Hang-Sing-Nu.
Önnur auglýsing hljóðar svo:
Fagra Lótusblóm, hinar kórallitu
varir þínar verða að öðlast perlur,
sem eru þeim verðugar.
Nú skyldi enginn freistast til þess
að halda, að hér væri um gimsteina
að ræða, því að þetta er aðeins aug-
lýsing frá tannlækni um venjulegar
gerfitennur.—
Japanskir kaupmenn eiga það ekki
til að tala niðrandi um verzlunar-
vöru keppinauta sinni, þvert á móti,
þeir hef ja þær upp til skýjanna með
mörgum fögrum orðum, en bæta svo
hæversklega við, að vörur sinar séu
bara—þykir það leitt vegna keppi-
nautanna—ennþá betri.
Sósíalistar í Noregi œtla sér 77
miljónir til kreppuráðstafana.
Samkvæmt Morgenbladet hefir
Verkalýðsflokkurinn fallist á tillög-
ur Bændaflokksins um söluskatt
(omsætningskat), sem gert er ráð
fyrir að færi 30 milj. kr. árlegar
tekjur.
Á þetta telur blaðið að Verkalýðs-
flokkurinn *hafi fallist að þvi til-
skildu, að öllum tekjum af skattin-
um verði varið til kreppuráðstafana
og að Bændaflokkurinn greiði at-
kvæði með hækkun á beinum skött-
um, sem nemur 10%, en tekjur af
þessari hækkun eru áætlaðar 5 milj.
kr. Með þeim 42 milj. kr., sem
Mowinckel-stjórnin hafði lagt til,
að varið yrði vegna kreppunnar ætti
Nygaardsvald-stjórnin því að fá til
umráða til kreppuráðstafana 77 milj.
kr.—Mbl.
Kínversk kurteisi.
•
Þýzk stúlka af góðum ættum var
fyrir nokkru í veislu í Berlín með
mörgum kínverskum aðalsmönnum.
Hún var hrifin af kurteisi þeirra og
lotningu, sem þeir sýndu hvor öðr-
um, en fanst jafnvel fullmikið til um
alla hæverskuna. Það var afar elsku-
legur maður, sem sat við hlið henn.
ar við borðið og þau töluðu saman
á ensku. Hún sagði við hann á þá
leið, að sér fyndist hún eitthvað
hálf utan við sig innan um alla þessa
landa hans, hún kynni svo lítil deili
á þeim. “Aldrei gæti eg t. d. getið
mér til um aldur Kinverja,” sagði
hún. “En kannske það sé eins fyrir
yður, að þér getið ekki séð á Ev-
rópumönnum aldur þeirra. Aldrei
myndi eg kannast við fyrir Evrópu-
manni, að eg væri yfir þritugt. Finst
yður eg vera svo ellileg?”
Kinverjinn horfði þegjandi á
hana. Það var hrifning í því augna-
ráði, en það gat líka verið margt
annað.
“Þér hélduð að eg væri 18—20
ára, var það ekki?”
Kínverjinn horfði enn á hana með
óútreiknanlegu augnaráði og sagði
svo:
“Eg hélt að þér væruð 50 ára
minst, þér eruð svo greind og vel
upp alin.”—Mbl.
Pixing St. Paul’s
Our picture shoæs the cross on the
dome of St. Paul’s Cathedral being
regilded in readiness for the King’s
Jubilee. Part of the celebrations
being a Thanksgiving Service in St.
Paul’s, London.