Lögberg - 04.07.1935, Blaðsíða 7

LÖGBEftG, FIMTUDAGINN 4. JÚLI, 1935.
7
Þjóðarbúskapurinn árið
sem leið
Úr skijrslu Landsbankans
(Framh.)
Samgöngur.
Á árinu héldu þrjú gufuskipafé-
lög uppi föstum áætlunarferðum
hingaS með ix skipum. Tala áætl-
unarferða hingaS til lands var 132
og voru 66, eSa helmingur þeirra
frá Eimskipafélagi íslands. Þar af
voru 55 frá Danmörku, 33 frá
Noregi, 23 frá Þýzkalandi, 11 frá
Belgíu og 10 frá Bretlandi. Tala
á*etlunarstrandferSa var 102, þar af
17 hringferSir. Islenzki skipastóll-
inn, sem var í ferSum til MjSjarSar-
1 hafslandanna, jókst enn á árinu.
Eitt skipiS fórst, en þrjú komu i
staSinn og eru skipin þvi nú f jögur,
aS stærS 5,097 br. reg. tonn samtals.
Þau fóru 14 ferÖir á árinu.
Á árinu var variÖ til vegamála
\ úr ríkissjóSi rúmum 2 milj. kr. Þá
var og lokiÖ viS aS l>rúa vötnin í
Rangárvallasýslu, svo aS nú má
telja sumarbilfært austur í Skafta-
fellssýslu.
í júli 1934 voru í landinu 1699
bifreiÖar. HafSi þeim fjögaS um
140 frá þvi áriS áÖur.
Tala símskeyta, sem send voru til
útlanda á árinu, var 64,029 (64,052)
en tala sendra innanlandsskeyta
139,708 (132.716).
Tala sendra bréfa innanlands var
áriS 19-33: 2,003,100 (1932:1,816,-
400), en tala bókfærSra sendinga
199,900 (1932: 144,600). Tala
sendra bréfa til útlanda var 1933:
302,200 (1932: 302,300), en tala
bókfærSra sendinga 21,570 (1932:
15.260).
Verzlun við útlönd.
Hert var hér á innflutnings. og
gjaldeyrishöftunum á árinu, þannig,
aS nú þarf innflutningsleyfi fyrir
ýmsum vörutegundum, sem áSur var
frjáls innflutningur á. Einnig hefir
og haftastefnan unniS á í öSrum
löndum, og þá sérstaklega þar sem
verst gegnir fyrir ísland, nefnilega í
SuSurlöndum.
Jafnframt hefir og haftastefnan
hin síSari árin meir og meir hneigst
til þess, aS þaS sé sett sem skilyrÖi
fyrir viSskiftum og .leyfi til inn-
flutnings, að upphæÖin, sem fæst
fyrir vörurnar, sé notuS til innkaupa
í því landi, sem leyfir innflutning-
inn.
Um ársbyrjun voru settar inn-
flutningshömlur á Spán og þar meS
takmarkanir á saltfiskinnflutningi
vorum þangaÖ. Var síSan send
samninganefnd þangaS og lauk þeim
samningum svo, aS ísland fékk leyfi
til aS flytja inn til Spánar meÖaltal
af innflutningi áranna 1931—1933,
aS frádregnum 15%, og reyndist þaS
yera um 16,600 tonn, miÖaS viS full-
verkaSan fisk.
Gegn þessari innflutningsheimild
koma svo ýmsar skuldbindingar af
íslands hálfu, t. d. loforS um þaS,
aS veita þau innflutningsleyfi á
spænskum vörum, sem kunna aS
vera nauSsynleg, án þess aS þær
verSi háÖar nokkrum innflutnings
takmörkunum, svo og einnig tilsvar.
andi yfirfærsluheimildir til útvegun-
ar á erlendum gjaldeyri. Auk þess
skuldbindur ríkisstjórnin sig til aS
kaupa ýmsar tegundir af víni frá
Spáni meÖan víneinkasala sé starf-
andi.
Ríkisstjórnin skal leggja til viÖ
innflytjendur, aS þeir kaupi svo
mikiS sem mögulegt er frá Spáni, af
ýmsum nánar tilgreindum vörum.
1 Portúgal voru og settar inn-
flutningshömlur á árinu, en hvernig
þær nánar koma til aS verka gagn-
vart íslandi er ekki enn þá fullvíst.
SamiS var á árinu viS Þýzkaland
um innflutning á nokkru af ísfiski
o. fl. meS sérstökum tollskilyrÖuni,
enda yrSi andvirÖi innflutningsins
variS til kaupa á Þýzkum vörum.
Útfluttar vörur námu á síSasta ári
44,8 milj. kr., en aÖfluttar vörur
48.5 rnilj. kr. SamanboriÖ viS bráSa-
birgSarskýrslurnar áriS áSur, hefir
útflutningurinn minkaS um 2,0 rnilj.
kr., en innflutningurinn aukist um
4>i milj. kr. Innflutningurinn er 3.7
milj. kr. meiri en útflutningurinn
og þegar þar viS bætast þeir aÖrir
þungú liSir í greiSslujöfnuSinum,
sem eru landinu í óhag, er þaS ljóst,
aS skuldasöfnunin viS útlönd hefir
orSiS æSi mikil á árinu.
AS visu munu tölur þessar bæSi
fyrir innflutning og útflutning,
hækka töluvert, þegar endanlegar
verzlúnarskýrslur koma, en hlut-
falliS mun þó ekki breytast veru-
lega.
Af útfluttum vörum á árinu námu
sjávarafurÖir 40.6 milj. kr. (1933:
43.1 milj. kr.), en landafurSir 3.6
iuilj. kr. (1933: 3.5 rnilj. kr.).
Skuldir ríkisins og bæjarfélag-
anna hafa í árslok 5 siSustu árin
veriÖ sem hér segir (i heilum þús-
undum). Eru í þessum upphæSum
innifaldar skuldir hinna opinberu
stofnana:
Skuldir ríkisins hafa á þessum
árum aukist utn rúmlega 3%, en
skuldir bæjarfélaga um hérumbil
10%. Hækkun ínnlendu skuldanna
hefir þó veriÖ hlutfallslega meiri,
en aftur á móti hafa útlendu skuld-
irnar—bæSi ríkis og bæjarfélaga—
lækkaS. Þessi lækkun útlendu
skuldanna stafar þó ekki af þvi, aS
meira hafi veriÖ borgaÖ af útlend-
um lánum, heldur en tekiS hefir
veriÖ aS láni, heldur af gengisfalli
dönsku krónunnar. Á árinu var
gengiÖ frá undirbúningi undir lán-
töku Reykjavikurbæjar til Sogs-
virkjunarinnar meS ábyrgS rikisins,
en lániS var fyrst tekiÖ 1. janúar
1935 og telst því ekki meS i undan-
farandi töflu.
Verðlag.
Þær vonir, sem menn höfSu gert
sér um aS viSskiftakreppúnni myndi
létta af á síÖasta ári, hafa ekki ræst.
Vísitolur þær, er sýna magn iSn-
framleiÖslunnar hafa yfirleitt hækk-
aS nokkuÖ frá árinu áSur, en þó
ekki mikiÖ.
Tala atvinnuleysingja hefir aSeins
lækkaS, t. d. í Englandi úr 18.6% í
janúar 1934 niÖur í 17.7% i janúar
1935 og í Bandaríkjunum úr 22.6%
i desember 1934. VerSlag erlendis
hefir yfirleitt heldur hækkaS á ár-
inu.
í Bandarikjunum, sem hurfu frá
gullinu áriS áSur, var heildsöluverÖ
vísitalan fyrir janúar: 72.2, fyrir
júlí: 74.8 og fyrir desember 76.9.
í Englandi var heildsöluverS-
vísitalan (Board of Trade) fyrir
janúar: 104.6 fyrir júli: 103.4 og
fyrir desember: 104.4, en smásölu-
verö-visitalan (Ministry of Labor)
fyrir janúar: 141, fyrir júli: 142 og
fyrir desember: 143.
I Danmörku var heildsöluverS-
vísitalan fyrir janúar: 130, fyrir
júli: 129 og fyrir desember: 135,
en vísitala framfærslukostnaSar
fyrir marz: 164, fyrir júní: 166 og
fyrir desember: 169.
í Belgíu (gullland) var heildsölu-
verS-visitalan fyrir janúar: 69.8.
fyrir júlí: 67.9 og fyrir desember:
67.4. Vísitala heimsverzlunarinnar
miSaS viS gulldollara hefir á árinu
falliS úr 35.0, seni hún var áriS
áSur, niSur i 33.6 (1929=100).
Innanlands hefir verÖlagiS hækk.
aS lítiS eitt á árinu. Samkvæmt
skýrslum Hagstofunnar um fram-
færslukostnaS i Reykjavík, miSaS
viS 5 manna fjölskyldu meS 1800
kr. útgjöldum fvrir stríSiS, hafa
verSlagsbreytingar siðari ára verið
á þessa leiS (útgjöldin fyrir striS
talin 100)
1920: 446 1932: 231
1926: 3-21 1933: 226
1930: 221 1934: 228
FdRnfærslukostnaÖur hefir því
hækkaS um hérumbil 1% á árinu.
Frá 1. janúar 1934 til 1. janúar
1935, hækkaÖi sá hluti þessa fram-
færslukostnaÖar, sem nær yfir mat-
væli, eldsneyti og ljósmeti, úr 180
í 182, eSa vel um 1 %.
DýrtíSaruppbót starfsmanna rík-
isins, sem átti aS lækka úr 15 i~3%
niSur í 14%%, var haldiS óbreyttri.
Kaup háseta á botnvörpungum
var óbreytt frá því áriS áSur, 214
kr. á mánuSi og lifrarpeningar kr.
28.50 á tunnu.
Timakaup í eyrarvinnu var ó-
brevtt, 1.36 kr. um tímann fyrir
karla og 0.80 kr. fyrir konur.
VegavinnukaupiS úti um land
hækkaSi yfirleitt úr 8 kr. á dag upp
í 9 kr. á dag.
Lausafólkskaup hækkaði á árinu.
Austanfjalls munu kaupmenn
hafa fengið 35—45 kr. á viku, en
kaupakonur 18—22 kr.
Atvinnuleysið fór vaxandi á ár-
inu. Tala atvinnulausra i Reykja-
vík var 1. nóvember 1934: 719 (1.
nóvember 1933: 569). Nettótekjur
skattgreiSenda í Reykjavík, sem
skattur var lagSur á 1934, en miÖaS
viS tekjur ársins á undan, voru 39,-»
970 þús. kr. (1933: 35,943 þús. kr.).
Gjaldcyrisverzlunin.
Gjaldeyrisverzlunin hefir veriS
all andstæS á árinu. Landsbankinn
hefir keypt erlendan gjaldeyri fyrir
23,924,000 kr., en selt fyrir 26,426,-
000 kr., eSa 2^2 milj. kr. meira.
SamanboriS viS áriS á undan, hefir
veriS keyptur gjaldeyrir fyrir hér
um bil 5.7 vilj kr. lægri upphæS en
seldur gjaldeyrir fyrir rúmlega 3.7
milj. kr. lægri upphæÖ. Mest hefir
borist aS af erlendum gjaldeyri í
október og mest selt um haustið, sér.
staklega i október.
Skuld bankans viS erlenda banká
var hæst i árslok (6.6 milj.) og var
hérumbil 2.9 milj. kr. hærri þá, en í
árslok 1933.
Forvextir.
Forveptir bankans hafa veriS alt
áriS og siÖan 1. september 1933:
5/4% af vöruvíxlum, en 6% af öSr-
um víxlum. ÁSur voru þeir alment
6)4%. Inn lánsvextir voru á árinu
4% og 4)4%. Útlánsvextir Útvegs-
banka íslands h.f. voru 7%.
Erlendis fóru forvextir yfirleitt
lækkandi á árinu, en sunistaSar þó
hækkandi.
Seðlaútgáfa.
MeS lögum nr. 7, 4. maí 1922
var ákveÖiÖ, aS rikisstjórnin skyldi
hlutast til um, aS Landsbankinn
setti þá seSla í umferS, er nauðsyn
krefSi um fram seSlaútgáfu íslands-
banka, en honum bar aS draga inn
seÖla sina eftir vissum reglum.
MeS lögum nr. 48, 31. mai 1927,
sem breytt var meS lögum nr. 10,
15. apríl 1928, var síðan ákveðiS
nánar um seðlaútgáfu Landsbank-
ans.
Er Islandsbanki rann inn í Út-
vegsbankann. átti samkvæmt 15. gr.
laga nr. 7, 11. marz 1930, aS gera
ráðstafanir til inndráttar á seðlum
hans. — Þetta hefir þó ekki veriS
gert og var útistandandi seðlafúlga
íslandsbanka í árslok, eins og und-
anfarin ár, um 4 milj. kr.
I júlí 1924 setti Landsbankinn
fyrst seÖla í umferS, samkvæmt lög-
unum frá 1922.
MeSalseSlavelta yfir áriS hefir
veriS:
1932: ........9,321,400
1933: ........9,687,000
1934: ........9,838,500
MeðalseSlaumíerS hefir hækkaS
um rúmlega 1 y2% frá því áriS áður,
en hafSi þá hækkaS um 4% frá því
áriS 1932.
Reikningar bankans.
Seðlabatlkinn. Tekjur hans urðu
alls á s.l. ári kr. 1,425,432.23 aS með.
taldri vaxtayfirfærslu frá fyrra
ári. En gjöldin kr. 993,876.07.
Tekjuafgangur varS því kr. 431,-
558.16 og kr. 908,286.82 fluttar frá
fyrra ári.
Tekjuafganum var ráðstafaS
þannig:
AfskrifaS tap á lánum kr. 66,-
620.04; húseignir bankans og á-
höld var lækkaS í verði um 50 þús.
kr.; vextir greiddir rikissjóði af
stofnfé 180 þús. Óráðstafaður
tekjuafgangur kr. 1,043,224.94 var
fluttur til næsta árs.
Sparisjóðsdeildin. Tekjur henn-
ar, ásamt útibúum urðu kr. 2,649,-
523.66, aS meðtaldri fyrra árs vaxta-
yfirfærslu, en gjöldin urðu kr. 2,-
242,502.80. Tekjuafgangur kr. 407,-
020.86 og kr. 315,083.95 fluttar frá
fyrra ári.
Þessum tekjuafgangi var ráS-
stafað Jiannig:
AfskrifaS tap sparisjóðsdeildar-
innar sjálfrar kr. 77,677.46, útibús-
ins á Akureyri kr. 18,559.27 (af
tekjum búsins sjálfs), útibúsins á-
EskifirSi 2000 þús. kr., útibúsins á
Selfossi kr. 49,702.05 (þar af kr.
4,702.05 af tekjum Fúsins sjálfs)
og SparisjóSs Árnessýslu 15 þús.
kr.
Húseign útibúsins á Selfossi var
lækkuS í verði um 5,000 kr. og á
EskifirSi um kr. 1,403.07. Hús-
búnaður útibúsins á ísafirði var
lækkaSur í verði um kr. 574.65.
Til næstá árs hefir verið fluttur
óráSstafaður tekjuafgangur kr.
352,288.31. FjárhæS þessi hefir
veriS flutt fram á þann hátt, en ekki
sett í varasjóS, vegna óvissu þeirr-
ar, sem er um afkomu yfirstandandi
árs.
Veðdeildin. 10. fl. veðdeildar tók
tii starfa 1. marz 1932. Til loka
s.l. árs hafa alls veriS veitt 343 lán
úr þessum flokki, aS upphæS kr.
3,882,600.00.
Bankinn hefir ekki keypt sjálfur
neitt af skuldabréfum þessa flokks.
Eftirlaunasjóður starfsmanna
Landsbankansi Eignir sjóHsins voru
í árslok 1933 kr. 174,879.07, en í
árslok 1934 kr. 210,465.53.—
SjóSur þessi vex mjög ört; tillag
bankans og sjóðsfélaga nam s.l. ár
nálegá 25 þús. kr.
—Mbl. 4. júni.
Rósa í Hvammi
Eftir Friðrik Guðmundsson.
Öllu fólki á bæ og af, kom sam-
an um þaS, aS hún Rósa í Hvammi
væri hálfviti. Hún hafSi auðsjáan-
lega veriS þaS frá blautu barnsbeini.
En rnikiS guðslán var þaS, aS hún
Ólöf móðir hennar virtist ekki enn-
þá hafa tekiS eftir því, þessi bless-
uÖ sál, sem allir elskuSu og virtu,
eins og hún lika var nú af guði gef-
in, hún, sem alt lá í augum uppi fyr-
ir og hefði einsvel mátt vera bisk-
upsfrú, því henni var alt til lista
lagt. Þarna léku hannyrðirnar í
höndunum á henni, svo þaS bar af
öllu öðru; hitt var og mönnum
kunnugt um, aS hún las og skrifaði
dönsku eins og lærður maður,/ og
sízt af öllu þarf aÖ gleyma yfirburS.
um hennar i kirkjunni, þar sem hún
spilaði á hljóðfæriS og söng sjálf
svo aðdáanlega vel. Hvert hún
Rósa sótti það, aS vera hálfviti?
Hann SigurSur faðir hennar var
ekkert flón, þó hann ekki væri eins
geðfeldur og hugljúfur eins og
Ólöf. Hann hafði nú líka svo mörgu
að sinna, svo svekti þaS hann svo
mikið hvernig hann Eiríkur sonur
þeirra drakk. Já, þau höfSu ekki
JO £ Reykjavík Hafnarfj. *o s- :0 > K Siglufj. Akureyri VI E >> o 72 Neskaupst. Vestm.eyj. Kaupst. alls AIls
1930
3223 4210 767 728 487 1061 266 215 1736 9476 12699
Erlendar 1 136808, 4823 13 30 186 5151 41960
Samtals 1 j 4 00 31 9139 780 728 517 1247 266 215 1763 14628 54659
1931
Innlendar 3272 4444 1448 737 601 1115 302 332 1770 10749 14021
Erlendar 36121 4641 37 16 176 4870 40991
Samtals 39393 9085 1485 737 617 1291 302 332 1770 15619 55012
1932
Innlendar 5982 4600 1605 787 651 1104 267 335 1839 11188 17170
Erlendar 34596 4131 10 156 4297 38893
Samtals 40578 8731 1615 787 651 1260 267 335 1839 15485 56063
1933 *
Innlendar 6210 4522 1554 801 636 1208 271 338 1828 11258 17468
Erlendar 133748 3548 35 128 3711 37459
Samtals 39958 8070 1589 801 636 1336 271 338 1928 14969 54927
1934 *
Innlendar | 5878 4706 1710 933 683 1258 342 368 1963 11963 17841
Erlendar 35487 3445 334 29 120 54 * 111 4093 39580
Samtals 1 [41365 1 8151 2044 933 712 1378 396] 368 1 2074 16056 57421
barnalán, blessuS hjónin.
“HvaS er þetta SigurSur, ætlarðu
aS fara aS rjúka á fætur klukkan
ekki nema rúmlega 3. Eg hélt þaÖ
væri nógur dagur til aS stríða og
stympast, þó ekki sé nú helmingur
af nóttunni lagÖur undir líka?’’
Þannig mælti Ólöf, eins og hálf
stygglynd viS mann sinn, sem kom-
inn var framan á og klæddi sig í
sokkana. “Eg get ekki sofiS hvort
sem er,” svaraði SigurSur, “og þó
bléssuÖ tíðin sé góð, þá veitir þó
ekki af aS líta eftir lambánum, sem
bera fleiri og færri á hverri nóttu;
það getur alt af eitthvaS út af boriS,
og þaS er líklega ekki öðrum skyld-
ara aS líta eftir því. En hér eru og
einhverjar fleiri fylgjur á leiSinni.
Eg hafSi þunga drauma þessa stund,
sem eg svaf.” “Æ-i, segSu mér þaS
blessaður,” tók Ólöf fram í. “Ekk-
ert liggur á því, elskan mín,” svar-
aSi SigurSur; “eg mun seinna segja
þér þaS. En var Eiríkur kominn
heim i gærkvöldi, þegar þú háttaS-
ir?” “Ó, drottinn minn, ætli eitt-
hvað hafi komiS fyrir hann? Nei,
hann var ekki kominn þegar eg hátt.
aði, en þetta er svo vanalegt, aS eg
sofnaSi fyrir því, þó mér falli það
alt af jafn illa, og af því nú er tíS-
in svo góS, þá var eins og mér fynd-
ist minna til um það,” sagSi Ólöf.
“Já, flýtur á meðan ekki sekkur,”
svaraSi SigurSur. “En spurðu nú
Rósu okkar, hvort hún verði nokk-
urra nýrra tíðinda vör.” En þá var
hann fullklæddur og gekk út.
Inni í hjónaherberginu voru tvö
rúm fyrir þverum stafni í staðstof-
unni og gluggar á báSum hliðum
baSstofunnar, hver á móti öðrum
framan við rúmin. Undir gluggan-
um viS hjónarúmið stóð ávalt í sania
stað laglegt borS, fallegur rósadúk-
ur var breiddur yfir borðið; þar
stóð ætíS fallegur og ljósrikur olíu-
lampi, enda láu þar ætiS fleiri og
færri bækur, sem hjónin lásu í frí-
stundum sinum. Enginn gat þess
til aS Rósa mundi stundum hnýsast
í bækur þessar. Hún haíði aS visu
séSst halda á bók, en þá glápti hún
á stóra stafi, alt af þann sama; en
enginn hafSi séS hana skemma bæk-
ur, þvert.á móti, hún fór með þær
eins og brothætt egg. Nú hafði hún
veriÖ fermd á réttum tíma, en ein-
sömul inni í hjónahúsinu, þar sem
enginn var viðstaddur nema foreldr-
arnir, og engum datt l' hug að lá
þaS, þó blessunin hún Ólöf kærði
sig ekki um f jölmenni viS þaS tæki.
færi, því auðvitaS var þetta mest til
aS sýnast, liklega ferrnd upp á faðir-
voriÖ einsamalt. Presturinn hafði
aldrei sagt neitt um þaS, nema aS
það væri sérstakt, enda var hann
einlægur vinur Hvammshjónanna
og mundi sízt bregða fæti fyrir á-
form þeirra.
I öSru stafnrúminu svaf Rósa og
hjá henni lítil stúlka, fjögra ára
gömul, kölluS Dísa. Þau hjónin
höfðu tekiS hana rúmlega ársgamla,
nokkurn veginn munaðarlausa af
sveitinni. SigurSur, sem var odd-
viti í sveitarstjórninni, kom einu
sinni heim meS hana af vandræða-
fundi í sveitinni, og sagSi konu sinni
aS þessi litla stúlka hefði gengiS af,
og hann vonaðist til aS hún tæki
hana aS sér. ÞaS var síðan aldrei
talaS um aS hrekja hana burtu. Ólöf
gægðist yfir gaflinn á milli rúmanna
og sagði í hálfum hljóðum: “Ertu
vakandi, Rósa mín? “Já, mamma.
eg hefi lítiÖ sofiS í nótt.” “LíSur
þér eitthvaS il]a?” sagði Ólöf. “Mér
h'Sur ekki illa,” svaraði Rósa, “nema
af því aS eg kvíði fyrir aS vkkur
pabba líSi illa, þegar þiS vitiS hvaS
komiS hefir fyrir í nótt, og eg veit
aS eg má eins vel segja þér þaS
strax, elsku mamma. Hann Eiríkur
bróðir minn er dáinn. Hann drukn-
aði í ánni hjá Maríu-klettinum, rétt
sunnan viS hvamminn. ó, mamrna
skildu nú þetta rétt. þó eg segÖi aS
hann Eiríkur væri dáinn, þá lifir
hann og miklu sælli en áSur. Hann
Eiríkur gat aldrei orðiS okkur til
uppbyggingar eÖa ánægju, og þó
hann væri vel gefinn, þá reyndi hann
gldrei aS sjá út yfir jarSlífiS, svo
lionum var það ofvaxin byrði, hann
sagSi mér það ekki sjálfur, en vinir
minir hafa sagt mér þaS.”
“Ó, Rósa, ertu aS gefa mér í skyn
aS hann hafi fyrirfarið sér? Getur
ekki þetta alt veriS draumur? Ó,
segSu aS liann hafi dottiS af hesti í
ána, Rósa.” “Eiríkur bróÖir minn
gjörði sig ekki sjálfur. Hapn varS
ti 1 samkvæmt órjúfanlegu náttúru-
lögmáli. Þú veizt aS blómin eru
misjafnlega sterkbygS, eitt þeirra
er viðkvæmara en annaS, og þolir
ekki minstu harSleikni eða mótlæti,
annaÖ blómiS deyr á litilli hélunótt,
en hitt heldur fegurS og hreysti frarn
í mikil frost. Eiríkur var viSkvæmt
hlóm, og þoldi ekki harSleikni
heimsins, hann fann huggun og
harmalétti í áfenginu, sem smá-
rændi hans lífskröftum, sem ætlaÖ-
ir voru framtíðinni og skildi hann
svo eftir verjulausan, þangaS til
hann náSi aftur í áfengi, en þá varð
hann svo ósjálfstæSur fyrir endur-
minninga óttann, sem á bak viS stóð
og hótaSi honum, aS hann vissi ekki
livaS hann gerði, eða var ekki sjálf-
ráSur. Ef hann hefir gert eitthvaS
rangt, þá er þaS undir skilningi hans
og viljakrafti komiÖ, hvaS lengi þaS
tefur fyrir honurn. En mamma, þú
manst þaS aS segja engum nema
pabba frá því, sem okkur fer á
milli.”
Þá heyrðist undirgangur og rétt
á eftir kom SigurSur inn á pall-
stokkinn. Þar sem nú kominn var
vanalegur fótaferSartími, þá bauS
hann góðan daginn, eins og hans
var siÖur, um leiS og hann sté inn
fyrir boðstofuhurÖina, en þeir, sem
vaknaðir voru af heimilisfólki svör-
uðu i sömu mynd. En þá heyrÖist
að Jórunn gamla, sem alt af fór
fyrst á fætur og hitaði morgunkaff-
iÖ, ávarpaSi hann og sagSi: “Er þér
ilt, SigurSur?” En hann svaraði og
lítill skjálfti var i röddinni: “Ekki
er eg veikur, en líÖur þó ekki rétt
vel, fyr en eg er búinn aS drekka
kaffisopann, Jórunn mín.” En þá
segir hún: “Eg hefi góöa upp-
kveikja núna og skal flýta mér að
útbúa kaffisopann, en eg vildi óska
þess, að engin óhamingja henti okk.
ur i dag, en mannslát mun eg þó
frétta.” Gekk þá Sigurður inn í
herbergi þeirra hjónanna og lét
hurðina aftur á eftir sér. SigurSur
bauÖ konu sinni góSan daginn, en
hún tók á móti honum meS opnum
bliSuörmum og var auðséð aS kær-
leikur hennar krafSist roSans í
kinnar hans um leiS og hún sagði:
“Þér líður illa, vinur minn, eða
varSst þú nokkurs vísari?” SigurS-
ur mæti: “ASeins þess, sem eykur
óvissuna. Fyrst af öllu gekk eg aS
rúminu, en þaS hefir ekki veriS
vermt eSa bælt á þessari nóttu, og
hefir þaS nú auSvitaS komiS fyrir
áSur, en svo sé eg aS Gráni Eiríks
er í hestunum hérna suður á grund-
inni, þó sá eg hann í gærkveldi, áS-
ur en eg fór inn, ganga aS hestin-
um, eins og hann væri aS leggja
viS hann beizli eSa kjassa hann, og
fanst mér þaS benda á aS hann ætl-
aSi eitthvaS aS fara, hann er heldur
ekki vanur aS fara gangandi þegar
hesturinn er viS hendina, og hægt
aS koma honum viS. En hefir þú
ekkert talaS viS Rósu?”
Ólöf: “Jú, hún er vakandi, og er
bezt aS hún segi þér sjálf hvaS hún
hefir séS og veit.”
Rósa hafði snúiS sér upp aS
veggnum og ætlaSi aS láta atburSina
afskiftalausa, en fann sig nú knúða
til aÖ ávarpa föður sinn, og settist
því upp í rúminu, segjandi: “Elsku
pabbi minn, þó eg sé enn þá ung,
þá hefi eg hvorttveggja séS og reynt
atS óvissan er þyngri og aflmeiri til
aS eyða þreki mannsins heldur en
skýrasta mynd af sannleiksástand-
inu, hversu mikill sársauki sem því
er samfara. Eg hefi þegar sagt
mömmu nokkuð af því sem fyrir
Vnig hefir borið ^ næstliðinni nóttu,
eg hefi séS þaS og veit þaS aS Ei-
ríkur bróðir minn druknaði í ánni
hérna í nótt, og aS líkami hans ligg-
ur í lóninu rétt fyrir sunnan Maríu-
klettinn.” SigurSur : “HvaÖa erindi
gat hann átt út í ána, þegar hann
ekki fór á hestinum ?”
Rósa: “Nú fariS þiS aS grenslast
eftir hvort eg hafi rétt fyrir mér, og
þegar þiS komið ofan aS ánni, þá
sjáiS þiÖ fyrst af öllu hattinn og
treyjuna hans Eiríks á klöppinni viÖ
hylinn, en þaS ber ótvirætt vitni um
hvaS komiÖ hefir fyrir, aS hann hef-
Framh. á bls. 8.