Lögberg - 23.07.1936, Blaðsíða 5

LÖGBERGr, FIMTUDAGINN 23. JÚLl, 1936
5
Frá Islandi
Minningarhátíð
háskólans
Kl. ii—12 í gær fór fram minn-
ingarathöfn í neðri deildarsal Ah
þingis í tilefni af 25 ára afmæli Há-
skóla Islands. Var þar allmargt
lærðra rnanna, ræÖismenn erlendra
rikja o. fl.
Núverandi rektor háskólans, Guð.
mundur prófessor Hannesson, flutti
ræðu um sögu háskólans og aðstööu
nú. Var sálmur sunginn bæÖi fyrir
og eftir ræÖu hans.
SiÖan voru útnefndir eftirtaldir
heiÖursdoktorar:
í heimspekisdeild: Prófessor
Andreas Heusler, Basel; Jón Ó-
feigsson yfirkennari; Þorkell Þor-
kelsson, VeÖurstofustjóri; og Ejnar
Munksgaard, bókaútgefandi í Kaup-
mannahöfn.
í lagadeild: Einar Arnórsson,
forseti hæstaréttar.
í guÖfræÖideild: Jón biskup
Helgason.
AÖ þessu loknu flutti Ásgeir Ás-
geirsson, alþingism., ræÖu og afhenti
Háskóla íslands 5000 kr. aÖ gjöf frá
Magnúsi Hinrikssyni, Saskatche-
wan, Kanada.
Þá flutti sendiherra Dana hér
kveÖju frá háskólanum i Kaup.
mannahöfn, og rektor háskólans
þakkaÖi og las upp heillaóska skeyti
til Háskóla íslands frá háskólanum
í Stokkhólmi og Gautaborg.
Að endingu var þjóðsöngurinn
sunginn.—N. dagbl. 18. júní.
TUNGLIÐ FELLUR TIL
JARÐAR
Sir James Jeans segir í bók sinni
um alheiminn:
—Tungið veldur nær eingöngu
flóði og f jöru i öllum höfum á jörð-
unni. Það hefir eiiinig áhrif á hinn
fasta kjarna jarðarinnar með þeim
árangri að snúningshraði jarðar
minkar, og sólarhringarnir eru
smám saman að lengjast.------
Nú sem stendur hækkar yfirborð
úthafanna ekki nema um 90 cm. um
flóð, enda þótt mismunur flóðs og
fjöru geti sumsstaðar orðið 21 met-
er, eins og t. d. í Bay of Fundy,
vegna þrengsla þeirra, er landið
veldur. En flóðbylgjan, sem tungl-
ið veldur, nægir til þess að hefta
snúningshraða jarðar.
Sir James Jeans segir ennfremur :
—Þessu mun halda áfram þangað
til jörðin og tunglið snúast með
sama hraða. Og þegar svo er komið,
mun jörðin alt af snúa eins við
tunglinu, þannig að ibúar á öðru
hveli jarðar sjá tunglið aldrei, en
íbúarnir á hinu hvelfinu munu hafa
tunglsljós á hverri nóttu. Og þá er
mánuðurinn orðinn jafnlangur 47
sólarhringum nú. Jeffreys hefir
rejiknað það út, að þannig muni
komið eftir 50,000 miljónir ára, svo
að þeir, sem nú lifa, þurfa ekki að
kvíða því. En sameinað aðdráttar-
afl sólar og tungls hefir þá hamlað
snúningshraða jarðar svo, að jafn-
framt færist tunglið nær jörðu. Að
lokum er svo komið, að vegarlengdin
milli jarðar og tungls er ekki nema
20,000 km. í stað þess, að nú er hún
um 384,000 km. Flóð og f jara er þá
aðeins á öðru hveli jarðar, nema þau
litlu sjávarföll, sem stafa af aðdrátt-
arafli sólar. Tunglið verður þá alt
af á sama stað og er orðið ískyggi-
lega stórt að sjá og geigvænlegt.
Enda er þá skamt að bíða stærri tíð-
inda.
Þegar tunglið er komið svo nærri
jörðu mun aðdráttarafl hennar
sprengja það í óteljandi smámola,
og munu þeir mynda sérstakt tungl-
kerfi umhverfis jörðina. Fjöldi af
þessum brotum mun falla til jarðar
sem glóandi loftsteinar, vegna þess
að fallhraði þeirra í gegnum gufu-
hvolfið gerir þá hvítglóandi. Þeir
munu hver og einn valda álíka mikL
um spjöllum eins og loftsteinninn
mikli, sem fellur til jarðar hjá
Tunguska í Síberiu 30. júní 1908.
Það verður þó að gera ráð fyrir, að
mestur hluti tunglsins verði að dusti,
sem síðan mvndar lýsandi hring um-
hverfis jörðina.
Ennfremur segir Jeans: Tunglið
verður að örsmáum ögnum, sem
snúast umhverfis jörðina á sama
hátt eins og agnirnar i hringum
Satúrnusar snúast umhverfis þann
hnött.----------
Það verður mikilfengleg sjón að
horfa á þennan stórkostlegá ljós-
baug umhverfis jörðina, baug, sem
myndaður er af óteljandi smátungl-
um, með örsmaum brotum á milli,
svo að hann verður eins og óslitið
geislaband, nema þar sem jörðin
kastar skugga sínum á það, alveg
eins og Satúrnus kastar skugga á
sína hringa. Þessi skuggi kemur
upp í suðaustri og hverfur í suð-
vestri.
Á daginn mun þetta “mánabelti”
skyggja á sólina dögum og jafnvel
vikum saman, eftir þvi hvað það er
þétt. Á veturna missir það birtu
sína að mestu leyti, verður eins og
óglögt gult band á himninum, því
að þá skín sólin á beltið hinum
megin jarðar. En við þetta er þó
það að athuga, að jörðin getur þá
verið köld og alt líf farið forgörð-
um, vegna þess að sólin hafi slokn-
að áður. — Lesb. Mbl.
C. E. FILLMORE
Er hvorki prófessional maður né
prófessional stjórnmálamaður
Fillmore er maður með heilbrigðri skynsemi,
ráðvandur verkamaður og bóndi, með fœtur
á jörðu og höfuð á réttum stað. Hann er víð-
kunnur um kjördœmið sem árvakur átarfs-
maður í þágu þess og auðugur af samúð með
almúganum.
KOSNING FILLMORE ÞÝÐIR ÞAÐ AÐ KILDONAN
OG ST. ANDREWS KJÖRDÆMIÐ A ÁBYGGILEGAN
MANN, ER SETIÐ GETUR Á RÁÐSTEFNUM VIÐ
STJÓRNA RFLOKKINN OG KOMIÐ MÁLEFNUM
FRAM. ÞETTA KJÖRDÆMl HEFIR VERIÐ OF
LENGI ÁN ÁIIRIFAMIKILLAR ÍHLUTUN AR 1
FYLKISÞINGINU.
Fillmore er eini frambjóðandinn, sem orðið
getur þessu kjördæmi að verulegu gagni
GREIÐIÐ ATKVÆÐI MEÐ
FILLMORE
Og tryggið Kildonan og St. Andrews öfluga málsvörn á þingi.
Fillmore Election Committee
íslenzkur Vísindamaður Lýkur
Meistaraprófi í Osló i Sálarfræði.
Ungur íslenzkur vísindamaður,
Ármann Halldórsson frá ísafirði,
hefir lokið meistaraprófi við há-
skólann i Osló með sálarfræði
sem aðalfag, en heimspeki og líf-
eðlisfræði sem aukafög, segir i
FÚ.-fréttum.
Aðalritgerð Ármanns Halldórs-
sonar fjallaði um vitsmunamæl-
ingar með Binet-Simon aðferð-
inni (en Binet var franskur sál-
fræðingur og fyrstur manna til
að koma upp nothæfum gáfna-
prófum. Simon var læknir, sam-
landi hans og samverkamaður).
Mælingar þær, sem Ármann gerir
að aðalefni ritgerðarinnar, gerði
hann flestar á fsafirði. f ritgerð
hans er lagður sá dómur, að hún
sé mjög merkileg. Þrir kaflar
hennar hirtast nú þegar í “Norsk
Pedagogisk Tidsskrift.”
Ármann Halldórsson h e f i r
stundað háskólanám i Osló i rúm
fjögur ár. Veturinn, sem hann
gerði mælingarnar á ísafirði, sem
um getur í skeytinu, stundaði
hann kenslu þar. — Ármann mun
koma hingað heim i sumar. —
Alþhl. 30. júni.
Nýja sænska stjórnin
Stokkhólmi 19. júlí.
Ríkisdagur Svía hefir nýlega sam-
>ykt aukin fjárframlög til land-
'arna, og í stað jafnaðarmanna.
itjórnarinnar, sem frá fór vegna
igreinings um þessi mál, hefir leið-
ogi Bændaflokksins, Pehrson, Rik-
sdagsmaður, myndað stjórn. Hann
r forsætis- og landbúnaðarráðherra.
Jtanríkismálaráðherra er K. G.
Vestman prófessor, mentamálaráð-
ærra Tor Andrea biskup, og verzl-
tnarráðherra Elof Erikson, for-
tjóri Atvidabergs fabrikker.
Islendingar í
Gimli kjördæmi !
Skipist í eina órjúfandi fylkingu til þess aÖ tryggja
B. J. LIFMAN
frambjóðanda Liberal-Progressive flokksins kosningu
á fylkisþing þann 27. þ. m.
Mr. Lifman verður þar
réttur maður á
réttum átað
Authorized by B. M. Paulson, Official Agent for the Candidate.
Úr Hafnarfirði.
f nótt fór úr Hafnarfirði á
úldveiðar norður botnvörpungur-
inn Rán, og í dag botnvörpung-
irnir Garðar og Surprise, áleiðis
‘il Djúpvikur. Pétursev er far-
in áður. — Botnvörpungurinn
Venus fer í kveld á ísfiskveiðar.
—Vísir 28. júni.
ur hjónanna Bjargar og Björns ann-
aðist jafnan um móður sína með
snild og ljúfleika. Naut hann þar
til aðstoðar bústýru sinnar Friðrikku
Johnson. Var bjart og rólegt um-
hverfis hina öldruðu konu á æfi-
kvöldi hennar.
Björg heitin var kona góðum kost-
um búin: umhyggjusöm móðir, er
laðaði að sér börn og varð hjartfólg-
! in sonarbörnum sínum og ungu
fólki, er alist hefir upp á heimili
sonar hennar. Afskifti hennar af
öðrum voru jafnan til góðs á yfir-
lætislausan og affarasælan hátt.
Lifsglöð í æsku, róleg og örugg
á fullorðins og elli árum, styrkt af
helgri föðurhendi Guðs tók hún lífs-
baráttu og reynslu með jafnaðargeði
þess, er veit á hvern hann trúir.
Með Björgu er góð og sönn kona
gengin grafarveg. Útför hennar fór
fram þann 17. júlí, að viðstöddu
mörgu fólki úr Framnesbygð, og
fornum nágrönnum og vinum lengra
áð. Fór kveðjuathöfnin fram á
heimili sonar hennar, var hún lögð
til hvíldar i ættargrafreft á fögrum
stað í grend við heimilið hennar.
Blöð Austfjarða eru vinsamlega
beðin að birta þessa dánarfregn.
Sennilega verður þessarar land-
námskonu minst itarlegar síðar.
5. 6.
Kurteisi Austurlandabúa kemur
oft fram á einkennilegan hátt. Það
var t. d. árið 1808 að sendimaður
frá keisaranum í Persínu kom á
fund franska sendiherrans í Tehran
til þess að biðja hann afsökunar á
því, að nú t*æri 41. rigningardagur-
inn í röð í Tehran.
Endurkjósið í
Winnipegborg
núverandi dómsmálaráðgjafa
Dánarfregn
Björg Vilhelmína Pétursdóttir
ekkja Björns Abrahamssonar land-
námsmanns í Framnesbygð andaðist
að heimili Jakobs Björnssonar sonar
sins i ofannefndri bygð, þann 14.
júli, eftir að hafa verið rúmföst og
oft þjáð síðan i öndverðum janúar
síðastl.
Björg var fædd 11. nóv. 1849,
móðir hennar var Þorbjörg Þor-
steinsdóttir, en móður móðir hennar
var Freygerður Eyjólfsdóttir tré-
smíðameistara ísfeld, hins dulræna,
sem miklar ságnir eru um og allir
íslendingar kannast vel við, sem
sérstakan hæfilegleikamann, er var
fágætum og merkilegum gáfum
gæddur.
Pétur föður sinn misti Björg í
fyrstu bernsku. Var hún þá tekin
til fósturs af Svendsen faktor á
Eskifirði. Er hún hafði verið þar
í fóstri tvö ár, dó liann. Var*hún
þá eitt ár i fóstri hjá séra Hallgrími
prófasti Jónssyni á Hólmum í Reyð-
arfirði.
Þaðan fór hún 8 ára til séra Jak-
obs Benediktssonar er þá hélt
Hjaltastað og hjá honum ólst hún
upp unz hún 22 að aldri giftist Birni
Abrahamssyni, ættuðum úr Borgar.
firði eystra. Þau bjuggu á ýmsum
stöðum á Austurlandi. Til Vestur-
heims fluttu þau ásamt Jakob syni
sínum árið 1903, fluttu þau strax
til Nýja Islands, námu land í Fram,
nesbygð og bjuggu þar æ síðan.
Björn mann sinn misti hún árið
1922, hafði hún ásamt Jakob syni
sínum stundað hann og hjúkrað
honum í sjúkdómsbaráttu hans, er
varði um 13 ár.—
Jakob bóndi í Framnesbygð son-
HON. W. J. MAJOR
Einn hinn árvakrasta og samvizkusamasta embættis-
mann, sem fylkið á til í eigu sinni.
Bæði sem dómsmálaráðherra og ráðgjafi símamála
nýtur Mr. Major óskifts trausts.
Merkið kjörseðilinn þannig-
Published and paid for by the Supporters of Hon, W. J. Major,
Headquarters, 601 Somerset Bldg.