Lögberg - 19.11.1936, Page 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 19. NÓVEMBER 1936
3
Ferð um Vestur-
Skaftafells pró-
fastsdœmi
Það hafði veriÖ ákve'Öið, að við
cand. theol. Sigurbjörn Á. Gislason
skyldum heimsækja presta og söfn-
uði í Vestur-Skaftafells prófasts-
.dæmi. Verður hér á eftir sagt lítið
citt frá þessari ferð.
Heirna í héraði hafði ferðin verið
undirbúin af prófastinum, séra Jóm
Þorvarðssyni í Vik, og Gísla Sveins-
„syni sýslumanni. Reyndist sá und-
irbúningur hinn ágætasti i alla staði
og greiddi mjög fyrir allri ferðinni
og árangri hennar. Hafði sýslu-
maðurinn á þingferðutn sínum um
sýsluna í vor gengið frá allri fyrir-
greiðslu í hverri sveit. Reyndist svo
vel frá öllu gengið, að hvergi skeik-
aði.
Við félagar fórum úr Reykjavík
laugardagsmorgun 15. ágúst, og
komum heim aftur úr ferðinni að
kvöldi þriðjudags 25. ágúst. Hafði
öll ferðin gengið að óskum, og verið
bæði skemtileg og lærdómsrík. Fóru
þar saman kynnin af hvorum
tveggja, héraði og héraösbúum.
Hinar ógleymanlegu hlýju viðtökur
staðfestu þá hugmynd, sem viÖ
höfðum áður gert okkur um Vestur-
Skaftafellssýslu og íbúa hennar.
Það var sönn ánægja að ferðast um
þetta fagra, svipstóra og sögu-ríka
hérað, og tala við íbúa þess um and-
leg og kristileg mál.
Fyrsta daginn, 15. ágúst, var
haldið sem leið liggur til Víkur í
Mýrdal, og héldum við þar kyrru
fyrir næstu tvo daga. Þegar er
þangað kom, fekk sýslumaðurinn
okkur skriflega áætlun um alla ferð-
ina. Var hún rniðuð við það, að
allar leiðir væri farnar í bil. Varð
ferðin sjálf þannig leikur einn, þótt
vegalengdir séu miklar, og harla ó-
lík skaftfelskum ferðalögum til
skamrns tíma.
Starfinu var hagað þannig á allri
ferðinni, að eg söng messu í sóknar-
kirkjunum, en Sigurbjörn Á. Gísla-
son flutti síðan upphafserindi um
kristileg efni og kirkjulegt starf á
samkomum eftir messu. Urðu víð-
ast hvar umræður og samtöl á eftir,
og tóku þátt í þeim ásamt sóknar-
presti ýmsir áhugasamir sóknar-
menn, og sögðu frá reynslu sinni og
áhugamálum.
Fyrsta samkoman var sunnudag-
inn 16. ágúst kl. 12 í hinni nýju,
fögru kirkju, sem Víkurbúar hafa
reist sér með fágætum dugnaði,
fórnfýsi og samtökum, og áður hef-
ir verið frá sagt í Kirkjuritinu.
Kirkjuna sóttu við þetta tækifæri
fullur helmingur sóknarmanna, eða
um 160 manns, þrátt fyrir hellirign-
ingu, sem hélzt allan daginn. í Vík-
urkirkju hefir séra Jóni ÞorvarÖs-
syni og organistanum, Sigurjóni
Kjartanssyni kaupfélagsstjóra, tek-
ist að koma upp vel æfðum og á-
hugasömum söngflokki, sem víða
mætti vera til fyrirmyndar. Má
það gleðja hinn gamla sóknarprest,
séra Þorvarð, sem hóf guðsþjónust-
ur í skólahúsi Víkurkauptúns, aÖ
sonur hans og eftirmaður hefir
fengið þar slíkt guðshús sem Vík-
urkirkja er.
Eftir samkomuna í Víkurkirkju
fórum við ásamt séra Jóni vestur í
Mýrdal til Skciðflatarkirkju. Sóttu
þangað um 75 kirkjugestir úr sólcn-
inni, og létu ekki hrakviðrið aftra
sér. Eftir messu var þar ágætur
samtalsfundur, og tóku 3 bændur úr
sókninni þátt í umræðum.
Síðdegis næsta dag (tnánudaginn
17. ágúst) var samkoma i kirkjunni
á Reyni. Voru þar viðstaddir um 60
manns í liinni gömlu sóknarkirkju,
og tóku erindi okkar hið bezta.
Þriðjudaginn 18. ágúst var svo
lagt af stað austur yfir Múlakvísl
og Mýrdalssand. Þá var veður orð-
ið hið fegursta, og gaf okkur nú
sýn af Höfðabrekkuheiði yfir hið
stórbrotna land, sem eldgos og
Kötluhlaup hafa sært svo stórum
sárum, en samt er svo “yfirbagðs-
mikið til að sjá.” Upp frá þessu
fengum við daglega að njóta hinnar
tignarlegu fjallasýnar, alt austur til
Öræfajokuls.—Mikið umhugsunar-
efni eru öll þau ósköp, sem dunið
hafa yfir hérað þetta frá ómunatíð
af völdum náttúruaflanna. Og á-
hrifaríkar voru frásagnir sjónar-
votta um hið mikla Kötluhlaup
1918, og mátti þá vegfarandanum
skiljast, að Skaftfellingar hafa kyn-
slóð eftir kynslóð fengið manndáð
sína reynda í viðfanginu við náttúru
héraðs síns. En það lá við, að okk-
ur sýndist við samanburðinn okkar
ferðalag vera of léttur leikur, að
komast alt í bíl, og þurfa ekki að
reyna skaftfelsku hestana í vötn-
unum!
Þegar komið var austur í Álfta-
ver síðari hluta dags, var samkvæmt
eindreginni ósk sóknarbarnanna þar
boðað til samkomu í Þykkvabœjar-
klausturkirkju þá um kvöldið, í stað
þess að hafa hana daginn eftir. Þó
að kirkjuhaldarinn, Jón Brynjólfs-
son í Þykkvabæjarklaustri, fengi
stuttan fyrirvara til að boða sam-
komuna um sveitina, komu þar til
kirkju um kvöldið rúmir 50 sóknar-
mefin, eða fullur helmingur sóknar-
fólksins. Var það áhrifarík og in-
dæl kvöldstund, er lauk með samtali
í kirkjunni. Við dvöldutn svo nótt-
ina og daginn eftir á hinu forna
klaustursetri Þorláks helga í góðu
yfirlæti hjá dóttur Jóns Brynjólfs-
sonar, Hildi ljósmóður, og manni
hennar, Sveini bónda Jónssyni.
Fimfudaginn 20. ágúst að morgni
kom Eiríkur Björnsson frá Svína-
dal i Skaftártungu með bifreið sína,
en hann hafði tekið að sér að flytja
okkur um sveitirnar. Við munum
alls hafa ekið með honum nær 400
km. um sýsluna. Héldum við nú
sem leið liggur upp að Hrísnesi
(Hrífunesi) í Skaftártungu, rétt
fyrir ofan Hólmárbrú. Þar býr
sóknarprestur Þykkvabæ j arklaust-
purs prestakalls, séra Valgeir Helga-
son, sem leigjandi hjá bóndanum
þar, Jóni Pálssyni. Gerðist nú séra
Valgeir samferðamaður okkar upp
frá þessu. Fór hann nú meÖ okkur
samdægurs upp að Grafarkirkju.
Sóttu þar kirkju um 60 manns, af
116 sóknarmönnum. Var þar og
enda víðast hvar áberandi og skemti-
legt, hve margt ungt fólk kom til
kirkju. Að guðsþjónustu lokinni
og nokkurri dvöl hjá Jóhannesi
bónda og sóknarnefndarformanni,
héldutm við aftur að Hrísnesi og átt-
um þar ágæta nótt á hinu góða heim-
ili. Fréttum við um kvöldið, að
dráttarferjan á Eldvatni hjá Syðri-
Fljótum í Meðallandi hefði sokkið
þá um daginn. Voru þá um kvöldið
símleiðis gerðar ráðstafanir til að
komast yfir vatnið á annan hátt, með
fyrirgreiðslu Eyjólfs heppstjóra á
Hnausum í Meðallandi.
Hér virðist við eiga að skjóta inn
nokkrum orðum um prestakallið,
eða réttara sagt prestaköllin, sem
séra Valgeiri er ætlað að þjóna.
Hann er prestur í Þykkvabæjar-
klausturs prestakalli, sem liggur
beggja megin Kúðafljóts, frá fjöll-
um og fram að sjó (Skaftártunga,
Álftaver og Meðalland). Auk þess
er hann síðan burtför séra Óskars
Þrrlákssonar úr héraðinu, settur til
að þjóna Kirkjubækarklausturs
prestakalli (Landbrot, Síða, Bruna-
sandur, Fljótshverfi). Það er með
öðrum orðum alt svæðið milli Mýr-
dalssands og Skeiðarársands, með
öllum þessum stórvötnum, hraunum
og öðrum tálmum og torfærum á
sumri og vetri! Það er tveggja,
>riggja og jafnvel að vetrarlagi
fjögurra daga ferð í fjarlægustu
sóknir frá Hrísnesi. Mikið af þessu
verður ekki farið í bil nema að
sumrinu, þegar bezt er færi. Og
sveitaprestur á Islandi getur ekki
greitt bílkostnað við slíkar ferðir.
Er undur til þess aÖ hugsa, að slíkt
sé lagt á einn lágt launaðan starfs-
mann. Er engin furða, þótt Skaft-
fellingar uni þessu ástandi illa og
vænti bráðra bóta. Auk þess hlýtur
kröftum prestsins að verða ofboðið
með slíku, svo að hann gefist upp,
enda þótt ungur sé og duglegur
ferðamaður.
Föstudaginn 21. ágúst héldum vér
ferÖinni áfrani', gegnum Skaftár-
tungu, Eldhraun og Landbrot niður
í Meðalland. Yfir Eldvatnið hjá
Syðri-Fljótum var farið á smábát,
og þaðan á hestbaki að kirkjustaðn-
um, Langholti. Komu þar til kirkju
um 60 manns. Að lokinni samkom-
unni fórum við Sigurbjörn Gíslason
að Strönd, og nutum þar gestrisni
Lofts oddvita Guðmundssonar. Þar
og víðar í Meðallandi og Álftaveri
sáum við þess merki, að erlendir
skipbrotsmenn höfðu þar einatt gist,
og síðar sent heiman frá sér kveðjur
og þakkir fyrir góðar viðtökur, til
vinanna á Islandi. —
Morguninn eftir hafði veðtir
spilst í bili og var komin rigning.
Fórum við þá upp að Efri-Steins-
mýri. Á Steinsmýrarbæjunum, sem
liggja nokkuð afsíðis austan í hraun-
röndinni, er allmargt fólk, um 70
manns. Tókum við þá ákvörðun
að hafa þar samkomu í stærstu stof-
unni, sem við gátum fengið. Komu
þar saman, þrátt fyrir rigninguna,
um 35 manns, og var þar eftirtakan-
lega margt barna. Talaði S. Á. G.
sérstaklega til þeirra áheyrenda,
sagði þeim sögur og sýndi þeim
myndir, og var það vel þegið. Frá
Efri-Steinsmýri héldum viÖ svo á-
fram upp Landbrotið, og gistum um
nóttina á Hólini hjá Bjarna Run-
ólfssyni, hinum kunna hugvits- og
framfaramanni, og áttum þar ágæta
nótt. Á sunnudagsmorguninn geng-
um við upp að Skaftá og sýndi
Bjarni bóndi okkur hrauntangann,
sem kunnur er af sögunum um
“Eldmessu séra Jóns Steingrímsson-
ar, er teljast má þjóðhetja og ástgoð
allra Skaftfellinga. Hraunflóðið,
sem ruddist fram úr Skaftárgljúfri,
stöðvaðist þar. — Nú var að létta
til og síðan blasti við í morgunbirt-
unni hin fagra, sviphreina sveit.
Kl. 12 á sunnudaginn var sam-
koma í Prestsbakkakirkju. Sóttu
þangað um 150 ma-nns. Urðu að
guðsþjónustu lokinni og eftir erindi
S. Á. G. góðar umræður í kirkjunni,
einkum um kirkjumál prestakallsins.
Auk séra Valgeirs tók Lárus bóndi
á Kirkjubæjarklaustri f jörugan þátt
í umræðunum. Var þess vænst, að
í Kirkjuritinu yrði minst á kröfu
prestakallsins um aukna prestsþjón-
ustu.
I
Að loknum fundinum í Prests-
bakkakirkju, héldum við áfram
ferðinni. Var nú eftir síðasti áfang-
inn, að Kálfafelli í Fljótshverfi.
Alla þessa gullfallegu leið austur
með SíÖunni var veður hið feg-
ursta og útsýnið hrífandi til Lóma-
gnúps og annarra tígulegra fjalla i
austri. Á Kálfafelli voru um 50
manns við kirkju af um 110 sóknar-
mönnum. 1 lok samkomunnar
mintist S. Á. G. vinar síns Sigurðar
Jónssonar á Maríubakka, er þá var
nýlega látinn, og skýrði frá því, að
hann gæfi Kálfafellskirkju altaris-
mynd til minningar um þenna
kristna áhugamann og góða bónda
sveitarinnar, en jafnframt til þakk-
látrar endurminningar um þessa
ferð, er gengið hafði að óskum, og
var nú lokiÖ með þessari guðsþjón-
ustu. — Eftir samkomuna dvöldum
við stutta stund á heimili Stefáns
bónda Þorvaldssonar.
|
Um nóttina vorum við gestir
1 Snorra læknis á Breiðabólstað, er
i hafði boðið okkur til sín og tók okk-
j ur meÖ mestu alúð. Á leiðinni til
j Víkur á mánudaginn heimsóttunf við
Lárus bónda á Kirkjubæjarklaustri,
og áttum þar skemtilega stund.
I Hrísnesi kvöddum við okkar
góða samferðamann séra Valgeir og
heimilisfólkið þar, og lauk svo för-
’ inni með næturgistingu i Vík og
heimför á þriðjudaginn, eins og fyr
| segir. Hér er ekki rúm til að geta
um fleira, né nefna þá hina mörgu
I góðu vini, sem við hittum fyrir á
I ferðinni.
En við þökkum yður ölluin, Skaft-
^ fellingar, og viljum biðja þess, að
störf yðar, félagslíf og kirkjulíf,
' megi blessast og blómgast yður til
heilla og hamingju í bráð og lengd.
Við vonum jafnframt, að slík ferða-
lög til safnaða megi stuðla aÖ efling
kirkjulifsins um allar bygðir lands-
25c Special Xmas Offer 25c
On presenting this advertisement at
our Studio you will be entitled to one
8x10 Silk Finish Portrait of yourself
for only 25 cents. One offer to each
person.
THE CHARACH STUDIO
264 PORTAGE AVE., Winnipeg, Man.
Phone 93 837
ms.
Árni Sigurðsson.
—Kirkjuritið.
Bókafregn
Ásmundur Jónsson frá Skúfstöðums
SKÝJAFAR, 134 bls.
Það þekkja allir Reykvíkingar Ás-
mund, og margir munu hafa lesið
kvæði hans, sem við og við hafa
birzt i blöðunum, og öll hafa boriÖ
vitni um alveg óvenjulega hag-
mælsku. Nú er í þessa bók komið
hið helzta, sem birzt hefir í blöðum
eftir hann áður og nokkur kvæði
fleiri.
Það er eins og fyr, að kverið ber
vott um afburða hagmælsku höf.
Hann leikur sér að flóknum brögum
og slungnu rími og fer það prýði-
lega. Þó gæti eg hugsað, að hann
viti sjálfur fullvel af þessum góða
eiginleika sínum, því að það kemur
ekki ósjaldan fyrir að stuðlasetn-
ingin verði of mikil, eða að heilum
eða hálfum braglið sé ofaukið.
Þetta vehÖur höf. bersýnilega af
vangá þess manns, sem veit að hann
er hagorður.
Málfar höf. er ágætt. Hann hef-
ir góðan smekk fyrir hljómfegurð
orða, velur þau eftir þvi, og fer þaÖ
í heild sinni vel. Þó notar hann full-
oft orð eins og of og meður, sem
heldur eru talin með hortittum, en
þetta virðist vera gert af léttúð
frekar en smekkleysi. Höf. hættir
og nokkuð við aÖ búa til orÖ, sem
stundum verða heldur löng og ekki
alveg sniðin eftir lögum málsins. I
því sambandi má spyrja hvað þýða
orð eins og lífborÖ og leiðarborð?
Vísuorð eins og þessi:
Tengsli viðja, orðsögn, alda þekking
undir hverfur lífsborð — flatrar
grímu
býst eg við að verði mörgum heldur
torskilin, og eg skil þau ekki.
Höf. er skrúðmáll í bezta lagi,
og er þar alveg undir áhrifum róxn-
antikaranna með Gröndals-blæ. —
Skrúðmál getur verið fallegt, og er
oft fallegt hjá þessum höf., en ekki
allsjaldan er ofmikill íburðurinn.
Er hægt að vera meira en gyðja, eða
er hægt að vera gyltari en gyltur,
og hvað er hágyðja og hágyltur?
Það verður að vera hóf í öllu, og
ekki í skrúðmælgi síður en öðru.
Um skáldgáfu höf. er enginn vafi.
Hún kemur berlega fram um alla
kvæðabókina. Það er í svo til öll-
um kvæðunum einhversstaðar eitt-
hvað fallegt og jafnvel gullfallegt.
En það eru örfá af kvæðunum, sem
eru heilsteypt. I flestum bregður
aðeins fyrir glömputn, en þó eru til
í bókinni ágæt kvæði, sem að verður
vikið. Gallinn er sá, að höf. er
reyrður af áhrifum frá öðrum skáld-
um, vafalaust ósjálfrátt. Og það er
ekki eins og oftast vill verða, eitt
skáld, sem bindur höf., heldur áhrif
margra og mjög ólíkra skálda.
Greinilegust og mest eru áhrifin frá
Business and Professional Cards
PHYSICIANS and SURGEONS
DR. B. J. BRANDSON 216-220 Medical Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sts. Phone 21 834—Office tímar 2-3 Heimili: 214 WAVERLEY ST. Phone 403 288 Winnipeg, Manitoba DR. B. H.OLSON Phones: 35 076 906 047 Consultation by Appointment Only Heimili: 5 ST. JAMES PLACE Winnipeg, Manitoba

Dr. Herbert J. Scott Dr. P. H. T. Thorlakson
306-7 BOYD BLDG. 205 Medical Arts Bldg.
Stundar augna-, eyrna-, nef- og Cor. Graham og Kennedy Sts.
kverka-sjúkdóma
Viðtalstími 2-5, by appointment
Sími 80 745 Res. 114 GRENFELL BLVD.
Gleraugu útveguð Phone 62 200

Dr. S. J. Johannesson DR. JON A. BILDFELL
216 Medical Arts Bldg.
ViStalstími 3-5 e. h. ViStalstími frá 4-6 e. h., nema
öðruvísi sé ráðstafað.
218 SHERBURN ST. Sími 21834
Sfmi 30 877 Heimili 238 Ariington Street.
Sfmi 72 740
BARRISTERS, SOLICITORS, ETC.
H. A. BERGMAN, K.C. islenzkur tögfrœöingur J. T. THORSON, K.C.
Skrifstofa: Room 811 McArthur íslenzkur lögfrœðingur
Building, Portage Ave. P.O. Box 16 56 800 GREAT WEST PERM. BLD.
PHONES 95 052 og 39 043 Phone 94 668
BUSINESS CARDS
G. W. MAGNUSSON
Nuddlœknir
41 FURBY STREET
Phone 36137
Símið og semjið um samtalstíma
DRS. H. R. & H. W.
TWEED
Tannlœknar
406 TORONTO GENERAL
TRUSTS BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE -26545 WINNIPEG
Ákjósanlegur gististaður
Fyrir Islendinga!
Vingjarnleg aðbúð.
Sanngjarnt verð.
Cornwall Hotel
MAIN & RUPERT
Sími 94 742
A.S. BARDAL 848 SHERBROOKE ST. Selur likkistur og annast um út- farir. Allur útbúnaður sá bezti. Ennfremur selur hann allskonar minnisvarða og legsteina. Skrifstofu talsími: 86 607 Heimilis talsími: 501 562 J. J. SWANSON & CO. LIMITED 601 PARIS BLDG., WINNIPEG Fasteignasalar. Leigja hús. Út- vega peningalán og eldsábyrgð af öllu tægi. PHONE 94 221

A. C. JOHNSON 907 CONFEDERATION LIFE BUILDING, WINNIPEG Annast u,m fasteignir manna. Tekur að sér að ávaxta sparifé fólks. Selur eldsábyrgð og bif- reiða ábyrgðir. Skriflegum fyrir- spurnum svarað samstundis. Skrifst.s. 96 757—Heimas. 33 328 ST. REGIS HOTEL. 286 SMITH ST., WINNIPEG pœgilegur og rólegur bústaður i miðbiki borgarinnar. Herbergi $2.00 og þar yfir; með baðklefa $3.00 og þar yfir. Ágætar máltiðir 40c—60c Free Parking for Guests i
Einari Benediktssyni; þar er það
hið samanrekna, harða form, sem
glepur hann. Þá eru mjög greini-
leg áhrif frá Matthíasi Jochumssyni,
bæði um efni og form; svo er t. d.
kvæðið “Hermann Jónasson frá
Þingeyrum” á kafla mjög svipað
erfiljóðum Matthíasar um Guðband
Vigfússon. Þá eru mjög greinilegir
endurhljómar af Steingrími Thor-
steinsson og Heine i kvæðinu “Gróð-
ur jarðar,” sem annars er með fall-
egustu kvæðum í bókinni, og frá
Davíð Stefánssyni í kvæðinu
“Ótelía”; er það kvæði alveg afleitur
samsetningur, sbr. sérstaklega 19.—
23. vísuorð, og þaÖ hefði höf. átt að
færa pappírskörfunni. Allir þessir
aðkomumenn trufla, og hefðu aldrei
átt að fá að tala með þarna. Þegar
rnaður fær höf. sjálfan til viðtals,
eins og hann er raunverulega klædd-
ur, tilgerðar og fordildarlaust, þá er
hann einkar geðþekkur ,og þá sézt
greinilega, að hann er skáld i sér.
KvæÖið “Kjarval fimtugur,” er
ljómandi fallegt kvæði, “Vorkvöld
við Tindastól,” “Gróður jarðar” og
“Fyrir handan” eru lagleg og í
kvæðinu “Hólar í Hjaltadal” eru á-
gæt tilþrif, og lítið kvæði “Hann
gekk um strætin” er blátt áfram
ágætt. En svo eru reyndar ekki
allfá kvæði, sem óþarfi var að ó-
náða prentarann með, t. d. “Ragnar
Hafstein Jónsson,” “Til Sigt rðar
Skagfield,” “Þorláksmessublót,”
“Leiðarljóð,” “Ótelía” o. fl.
Til þess að sýna, hvað höf. er
laglega hagmæltur og hvað fallegar
sumar vísur eru eftir hann, skulu
tilfærð tvö dæmi. Er þetta upp-
hafið á kvæðinu “Nótt”:
Draumamóðir. Drotning sælu og
harma,
dagsins Ijós þér fellur hægt í arma.
Sunnudýrð í glæstu geisla-eldi
gengur þér á vald til hvílu og þagna.
Skýrast rúnir hárra himinsagna,
þar helgir vitar loga und bláum feldi.
Hitt er þessi vísa:
Fyrir handan hugheimsstrandir
hylling landa mætti sjá,
ef væru án banda af vizku þandir
vængir andans slíkt sem má.
Þegar höf. aftur gefur út bók
eftir sig, á hann að koma til dyr-
anna i sjálfs sín fötum, en bregða
hvergi yfir sig brynju Einars Bene-
diktssonar, hempu séra Matthíasar
kjólnum af Steingrími né sportföt-
um Davíðs og ekki heldur tala til
lesandans af bláskýjum Gröndals
eða upp úr “madressu”-gröf Heines.
Þá mun geta hans koma í ljós og
geta notið sin.—G. J.
—N. dagbl. 14. okt.