Lögberg - 25.03.1937, Síða 3

Lögberg - 25.03.1937, Síða 3
LiöGBEítG, FIMTUDAGINN 25. MABZ 1937 3 ZIGZAG Urvals pappír í úrvals bók 2 Tegundir SVÖRT KÁPA t BLÁ KÁPA Hinn upprunalegi þunni vindl- inga pappir, sem flestir, er reykja “Roll Your Own” nota. Biðjið um : verksmiðju. Biðjið um “ZIG-ZAG” Black Cover | “ZIG-ZAG” Blue Cover “Egyptien” úrvals, h v 11 u r vindlinga pappír — brennur sjálfkrafa — og gerir vindling- ana eins og þeir væri vafðir I um rökum bygt, og ef til vill 'hiÖ rétta, því kaamást sparnaður á, sem föst regla fyrstu ár búskaparins, væri það búskaparlag líklegt að hald- ast og færi þá fjárhagurinn stöðugt batnandi. Svo vildi nú til, að Betel byrjaði að starfa j>egar illa lét í ári. Raun- ar var framleiðsla jarðarinnar með venjulegum hætti, eða um það, en liugir manna ‘ voru niðurbeygðir. Stríðið mikla var svo að segja ný- skollið á. Alt framkvæmdalíf var lamað. Öll viðskifti voru að fara á ringulreið. Megnum óhug sló yfir alt mannlíf. Allir voru óttaslegnir og annars hugar. Stór fyrirtæki voru að velta um koll. Menn, er mikið höfðu haft með höndutm* voru að verða eingalausit. Jafnvel stjórn- ir landa og fylkja drógu stórkost- lega úr opinberuin störfum. Fjár- sýslumenn kiptu að sér hendinni og vildu sem minst fé hafa í veltu. Kom flestum saman um, að ill tíð væri á ferð og’varasöm mjög, þó jarðargróður væri sæmilegur. Alt mannlegt skipulag hafði eins og losnað úr böndum, og það sem lengi hafði staðið og virzt að reynast vel, var að fara i mola. Þannig var ástatt þegar Betel byrjaði búskap sinn. En alt fór vel. Heimilið eignaðist vini í öllum átt- um. Góðhugur fólks streymdi til stofnunarinnar allstaðar að. Fólkið gaf af smáum efnum og stórum. Fór svo fram um rnargra ára skeið, að Betel lifði að mestu, á frjálsum kærleiksgjöfum alls þorra íslenzks almennings hér vestra. Þó mun sága heimilisins ekki vera öllum fyllilega kunn frá þeirn tím- um, er hér ræðir um. Mun efna- hagurinn stundum hafa staðið ærið tæpt. Kom það sér þá vel að ráðs- konur, þær Mrs, Ásdís Hinriksson og Miss Elenóra Júlíus, kunnu að fara haganlega með lítil efni, kunnu að spara og gjöra gott efni úr þvi sem lítið hafði kostað. Og þá kom það sér líka vel, að ráðsanaðurinn, Óli W. Ólafsson, var hinn hyggni og duglegi búmaður, er bæði kunni að nota sér fiskiveiðar vatnsins og að auka framleiðslu búskapar heimilis- ins á landi, svo að. miklu munaði. Hefði Betel ekki notið þessarar góðu forstöðu innan heimilis og utan, hefði saga þess orðið önnur og lakari en raun varð á. En sagan varð góð og hefir verið hin bezlta alla tíma síðan. Eftir að ellistyrkurinn var lög- leiddur í Manitoba og í öðrurn vest- urfylkjum Canada, hefir efnahagur Betel sjálfsagt stórurn batnað. Þó er þar stöðugt eitthvað af fólki sem ekki getur borgað og er þar frítt. Sömuleiðis hafa gjafir almennings stórum minkað. Mun það stafa af slæmum efnahag margra, og um leið af þeirri hugsun, að heimilinu sé borgið ineð ellistyrknum. Sú hugsun væri rétt, ef alt vistfólk hefði elli- styrk og allir gætu borgað, en það er öðru nær en svo sé. Bæði er þarna fólk, sem ekki er orðið nógu gamalt til að fá ellistyrk, og aðrir hafa komið þaðan sem enginn ellistyrkur er enn til, og eru þarna án borgun- ar. Er því heimilinu stöðug þörf á hjálp frá almenningi, þó neyðin sé ekki sú er stundum var í gamla daga. Sömuleiðis hefir stærri gjöfum fækkað. Ein hin nýjasta er þúsund dollara gjöfin frá Guðna bónda Brynjólfssyni, í Þingvallanýlendu, er gefin var síðastliðið sumar og getið var um í blöðum og tíðindum kirkjuþings á þeim tíma. Var það fallega gjört af hinum íslenzka, veg- lynda bónda og gott til eftirdæmis fyrir hverja sem mögulega geta komið því við, að gefa slikar rnerki- legar gjafir. Á seinni árum hafa verið gjörðar stór-umbætur á byggingu Betel, sér- staklega á eldra hluta heimilisins. Öll herbergi eins og gjörð upp af nýju. Gamlir gólfdúkar hafa verið rifnir upp og nýir lagðir i staðinn. Veggir allir gjörðir eins og nýir og viðarverk sömuleiðis. Stigar og gangar allir lagaðir. Úti fyrir hafa steinsteypu .gangstéttir verið lagðar, í viðbót við þær er áður voru fyrir. Blómabeðir hafa verið stækkaðir og nýir ræktaðir i viðbót. Sömuleiðis grasblettir stórir og fallegir, tré plöntuð m. fl. Alt þetta hefir kost- að mikið fé og mikla fyrirhöfn. Ein nýjasta umbótin er eldlúður einn mikill, nokkurs konar Gjallarhorn, er þeyta má, ef eldur kemur upp í heimilinu. Er lúðurinn svo róim- sterkur, að engum verður svefnvært innan veggja á rneðan hann er þeytt- ur. Út á við mun hann gjalla það rösklega, að vekja má allan bæjar- lýð, þó um hánótt sé. Að degi til væri það enginn vandi. Þegar kunn- áttumenn héðan úr borg voru að koma þessum eldlúðurs útbúnaði fyrir á Betel, síðastliðið sumar, og þeir voru að prófa kraft lúðursins, var eg staddur æði langt frá Betel, en vissi hvað, um var að vera, svo mér var innan handar að gizka á hversu vel myndi duga ef á lægi. Virtist mér, að svo imætti vel þeyta Gjallarhorn þetta, að vekja mætti allan bæinn, þó um nótt væri. Ekki kanske allan bæinn í einni svipan, en undir eins næsta umhverfi og svo hvað af hverju, þar til allur bærinn væri vaknaður. Mætti það þá vera meira en lítill eldur, ef ekki væri svo sem á svipstundu hægt að bjarga öllu fólki úr heimilinu, eða þá slökkva bálið fljótlega, með þeim mannafla er stefna mætti saman undir eins og eldsins yrði vart. En að eldur kom- ist nokkuð áleiðis til skaða, á Betel, áður en hans yrði vart, er næsta ó- liklegt, þvi að vökukona er þar á ferli allar nætur. Er þáð hið.æski- legasta fyrirkomulag og ein hin bezta trygging fyrir, að afstýrt verði manntjóni af eldi eða nokkurum öðrum háska, eða slysum sem mögu- legt er að fyrir geti komið að nóttu til. Á daginn er hættan vitanlega tiltölulega lítil, þar sem vel flestir eru þá á fótum.— Heimilislíf á Betel er býsna svip- að því er gjörist á stóru og góðu sveitaheimili á íslandi. Get eg um þetta borið af eigin reynd, því eg dvaldi þar á heimilinu um nokkurt skeið, seinast á árinu 1930 og snemima á ári 1931, rétt áður en eg tók að mér prestsþjónustu á Gimli, er varð nokkuð á sjötta ár. Gat eg vel borið þetta saman í huga mínum við sérstakt, mannmargt ríkisheimili á íslandi, þar sem eg einu sinni átti heima, þegar eg var drengur. Það heimili þótti fyrirtnynd í flestu og var það líka. Húsbænclur* höfðu hina beztu stjórn á öllu. Vinnufólk tók sér snið eftir þeiini er völdin höfðu. Alt fór fram með friði og beztu reglu. Guðrækni ríkti á heim- ilinu. L mgengni öll og samkomulag var hið ágætasta. Svo var þetta einnig á Betel. Komst eg að þeirri niðurstöðu þá, að öllu gömlu fólki þar, sem ekki væri því skapverra, gæti liðið þar á- gætlega. Bæði forstöðufólk og vinnufólk virtist gjöra alt sem á þeirra valdi stóð, til að hlynna að öllum, sem það vildu þiggja. Væri einhver í svo vondu skapi, að hann vildi ekkert gott þýðast, gat eg tæp- lega láð nokkurum þó hin skapilla sál væri látln sigla sinn eigin sjó um klukkustundar bið, eða vel það, áður en ný kostaboð væru boðin. Þegar svo reiðin var runnin af hinu elli- inædda barni og skapið komið í samt lag, gat það notið allra gæða heim- ilisins, vel og eftirtölulaust, eins og ekkert hfði ískorist. Þannig var þetta þegar eg var persónulega kunnugur daglegu heimilislífi á Betel fyrir sex til sjö árum. Og þó eg sé ekki eins kunnugur daglega lífinu þar í seinni tíð, eins og eg var í þá daga, þá veit eg að þetta er ekki síður þar nú. Ráðskonan, Miss Inga Johnson, er tók við stjórn heimilis- ins nærri byrjun árs 1933, hefir reynst hreinasta fyrirmynd í stjórn og forstöðu Betel. Fer svo mikið orð af þessu, bæði innan 'heimilis og utan, að ekki verður betra á kos- ið,— Ekki var laust við, fyrst eftir að nýja ráðskonan kom, að orð væri á þvi gert, að nú væri farið að dekra ofmikið við gamla fólkið á Betel. Það væri hætt að deyja. Lífið væri treint i því, með sérstöku dekri i mataræði, svo það væri að verða ódauðlegt. Væri þá spursmál nokkurt um hvort nokkur gróði væri í fyrir heimilið, að fá þessa kunnáttu sömu ráðskonu, er héldi öllum lif- andi, hversu hrurnir sem þeir væru, og kærni þar með i vég fyrir, að pláss losnuðu handa þeini er biðu eftir að komast þar inn. Og ekki nóg með það, heldur var því líka til dreift, að jarðarfararstjórar væru að verða úrillir út af dauðaleysinu á Betel. Liklega hefir nú einhver spaugsamur náungi fundið upp á því, til að gera umtalið ofurlítið sögulegra. Sennilega var það að mestu eða öllu eintóm tilviljun, að dauðsföll- um virtist fækka fyrst eftir að nýja ráðskonan tók við. Þó kom atvik nokkurt fyrir um það leyti, er ekki var með öllu ómerkilegt. Gamall rnaður, níræður að aldri, virtist vera að fram kominn. Lá í eins konar dauðamóki í tvo eða þrjá sólar- hringa. Bjóst ráðskonan við, sem er æfð hjúkrunarkona, að gamli mað- urinn væri á förum. En svo rakn- ar kamli maðurinn við og er talsvert hress. Segir hann þá að hann haldi að sér m.yndi batna, ef hann fengi nýja lambakjötsúpu. Það var sent undir eins eftir nýju lambakjöti og súpan tilreidd hið bezta. Gamli maðurinn, er verið hafði þjóðhaga- smiður, hraustménni og víkingur til vinnu, alvanur að koma fyrir góð- um máltiðum, borðaði nú súpuna af beztu lyst, og v^fð hinn ánægðasti. Fór honum úr því batnandi dag frá degi. Lifði talsvert á annað ár eftir þetta. Komst á annað ár yfir nírætt, áður en hann safnaðist til feðra sinna.— Urn aðra sögu er mér kunnugt sem sýnir hve gott heimili Betel er og hefir æfinlega verið. Sú saga er nqþkuru eldri. Gerðist fyrir eða um 1930. Gamall maður, er búinn var að vera býsna lengi á Betel, var tekinn þaðan í burtu og settur inn á enskt gamalmennaheimili. Hann var í ein'hverju bræðrafélagi og það voru félagsbræður hans er gerðu þetta. Hvort meiningin var að bæta hag garnla mannsins með þessu til- tæki, eða hvað bræðrunum gekk til, veit eg ekki, en garnli maðurinn varð hinn óánægðasti með nýju vistina og strauk og komst til Betel aftur. Félagsbræður gamla mannsins komu og fóru með hann aftur í nýju vistina. En það kom fyrir ekki. Hann strauk i annað sinn og komst til Gimli. Maðurinn var nærri mátt- laus í hönd og fæti annars vegar og átti afar erfitt með að ganga. En frá járnbrautarstöðinni á Gimli, til heimilisins, sem er talsverð vega- lengd, þeyttist gamli maðurinn með þeim kröftum sem hann átti til og kom eins og flóttamaður inn um kjallaradyr, að baka til á Betel, og bað Miss Júlíus fyrir alla muni að segja ekki til sín, því hann bjóst við að bræðurnir væru á hælum sér, að keyra sig til baka aftur í vistina ensku, og var hann að hugsa um að fela sig. En ef eg man rétt, þá þreyttust bræðurnir á þessum elt- ingaleik og létu gamla manninn eiga sig. Var hann á Betel það sem eftir var æfinnar og var 'hinti ánægðasti. Maður þessi hafði kornið mjög snemma á tíð frá íslandi, þá ungur maður, var alfær í ensku, svo það var ekki tungumálsins vegna að hann undi ekki hag sínum á enska heirn- ilinu. Það var munurnn á heimil- unum sem hér var um að ræða. Betel var hið góða heimili, var svo gott, að áliti garnla mannsins, að það var þess vert, í óþökk bræðranna og með mikilli fyrirhöfn, að strjúka þangað tvisvar sinnum. — Að sumri til, á Betel, er talsvert um skemtanir. Þá koma kvenfé- lögin íslenzku í heimsókn hvert á fætur öðru. Er þá slegið upp veizlu. Konurnar koma með veizlukost all- an og er veitt að íslenzkum sið, af rausn mikilli og höfðingsskap. Síð- an er sungið bæði af list og áhuga. Fara þá og fram stutt ræðuhöld, og auk þess fróðlegt og skemtilegt sam- tal. Gamlir og nýir kunningjar og vinir hittast og hafa ánægjulega stund. Er slikur mannfagnaður hressandi og uppbyggilegur. Stundum kemur það og fyrir, að einhverjir heldri menn eru á ferð og koma um leið við á Betel og flytja þar erindi. Verður það bæði til fróðleiks og skemtunar. Frægt söng- fólk, íslenzkt, hefir og býsna oft skemt þar með list sinni. Er það æfinlega þegið hið bezta og mikils metið.— Messur eru að morgni til á Betel svo að segja á hverjum sunnudegi árið um kring. Stuttir húslestrar eru þar á sama tima á hverjum virk- um degi. Aðsókn að messum er venjulega góð. Flestir þeir er geta eru þar viðstaddir.— Söngur við messurnar er venju- lega bæði góður og mikill. Nóg af góðu og æfðu söngfólki. Áheyrn fær sá er prédikar oftast góða og einlæga. Finst mér yfirleitt mjög gott að prédika á Betel. Einhverntíma varð eg þess álits var, að alt sem prédikun gæti falist væri nógu gott handa þeirn þar á Betel. Þessir blessuðu aumingjar, rétt á grafarbakkanum, væru orðnir svo sansasljófir^að þeim þætti alt gott, hversu þunt sem það væri. En það er nú öðru nær. Margt af þessu •fólki er alls ekki orðið sljótt, þó það sé roskið orðið, heldur er það greindarfólk og virðist alls ekki vera á grafarbakkanum, þó það sé aldrað orðið. Vit á stólræðum hefir það fyllilega á borð við það er alinent geri9t og kannske vel það. Það er því óhætt fyrir presta er til Betel koma, að vanda ræður sínar eins vel þar og nokkursstaðar annarsstaðar. “Hvernig þótti þér ræðan?” var karl einn á Betel spurður um, rétt eftir að klerkur nokkur hafði þar prédikað. “Og eg læt það vera, hún var svona þolanleg,” segir karl. Hann var ekki hrifinn af frammi- stöðu prestsins, þó hann hins vegar gæti ekki beint verið að lasta ræð- una. Svarið var æði mikið betra en hjá landa nokkurum vestur við haf, þegar eg var þar forðum daga. Við vorum báðir á leið út úr kirkju, þar sem íslenzk messa hafði farið frarn. Spurði landinn mig um ræðuna og lét eg vel yfir. Taldi ræðuna hafa verið góða. Maðurinn leggur undir flatt og segir dálítið drýgindalega: “Ja, þú ert ekki vöruvandur!” — Þótti rnanni þessum þá enginn ís- lenzkur prestur til neins í ræðustóln- urn, nema merkis kennimaður einn, er þá var nýseztur að þar vestra. Seinna kornst þó sá prestur í mikla ónáð hjá þessum vandláta ræðudóm- ara. Kvað hann klerk óhæfan bæði sem ræðumann og til alls annars. Þá var kominn í æðsta sætið enn annar prestur. Var ræðudómarinn alv;eg viss um, að hann væri hreint og beint óviðjafnanlegur. En sá galli var á, að kirkja þess prests og starfssvið var urn fimtán hundruð mílur í burtu, svo ræðudómarinn gat þá aldrei notað sér að vera þar í kirkju. “Jæja, hvernig þótti þér ræðan?” Það er spurning, sem oft er lögð fram og svarað á ýmsa vegu. Þegar aðkomnir prestar komu með mér til messu á Jletel, sem stöku sinnum bar við, var eg vanur að að- vára þá um að hafa ekki ræðuna of langa, helzt ekki yfir tuttugu mínút- ur. Betra jafnvel innan við það Business and Professional Cards PHYSICIANS and SURGEONS DR. B. J. BRANDSON 216-220 Medical Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sts. Phone 21 834—Office tímar 2-3 Heimili: 214 WAVERLEY ST. Phone 403 288 Winnipeg, Manitoba DR. B. H.OLSON Phones: 35 076 906 047 Consultation by Appointment Oniy Heimili: 5 ST. JAMES PLACE Winnipeg, Manitoba DR. ROBERT BLACK Sérfrœðingur 1 eyrna, augna, nef og hálssjúkdðmum. 216-220 Medical Arts Bldg. Cor. Graham & Kennedy ViBtalstlmi — 11 til 1 og 2 til 5 Skrifstofuslmi — 22 251 Heimili — 401 991 Dr. Herbert J. Scott 306-7 BOYD BLDG. Stundar augna-, eyrna-, nef- og kverka-sjúkdðma Viðtalstlmi 2-5, by appointment Slmi 80 745 Qleraugu útveguS PRESCRIPTIONS FTLLED CAREFULLY Goodman Drugs COR. ELLICE & SHERBROOK Phone 34 403 We Deliver Dr. S. J. Johannesson Viðtalstlmi 3-5 e. h. 218 SHERBURN ST. Sfmi 30 877 Dr. P. H. T. Thorlakson 205 Medical Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sts. Phone 22 866 Res. 114 GRENFELL BLVD. Phone 62 200 DRS. H. R. & H. W. TWEED Tannlœknar 406 TORONTO GENERAL TRUSTS BUILDING Cor. Portage Ave. og Smith St. PHONE 26 545 WINNIPEG BARRISTERS, SOLICITORS, ETC. H. A. BERGMAN, K.C. íslenzkur lögfræOingur J. T. THORSON, K.C. Skriístofa: Room 811 McArthur íslenzkur lögfræOingur Building-, Portage Ave. P.O. Box 1656 800 GREAT WEST PERM. BLD. PHONES 95 052 og 39 043 Phone 94 668 BUSINESS CARDS Ákjósanlegur gististaSur Fyrir ísiendingat Vingjarnleg aðbúð. Sanngjarnt verð. Cornwall Hotel MAIN & RUPERT Slmi 94 742 • A.S. BARDAL 848 SHERBROOKE ST. Selur llkkistur og annast um út- farir. Allur útbúnaður sá bezti. Ennfremur selur hann allskonar minnisvarða og legsteina. Skrifstofu talslmi: 86 607 Heimilis talsími: 501 562 J. J. SWANSON & CO. LIMITED 601 PARIS BLDG., WINNIPEQ Fasteignasalar. Leigja hús. Ot- vega peningalán og eldsábyrgð af öllu tægi. PHONE 94 221 A. C. JOHNSON 907 CONFEDERATION LIFE BUILDING, WINNIPEG Annast um fastelgnir manna. Tekur að sér að ávaxta sparlfé fólks. Selur eldsábyrgð og blf- reiða ábyrgðir. Skriflegum fyrir- spurnum svarað samstundis. Skrifst.s. 96 767—Heimas. 33 328 ST. REGIS HOTEL 285 SMITH ST., WINNIPEG pœgilegur og rólegur bústaOur i mióbiki borgarinnar. Herbergi $2.00 og þar yfir; með b^ðklefa $3.00 og þar yfir. Ágætar máltíðir 40c—60c Free Parking for Quests mark. Oftast gekk þetta að óskum. Þó bar það við, að mælskuflóðið varð ekki stöðvað fyrri en fullur hálftími var kominn. Var þá ræðan i standi til að fá þann dóm, að hún hefði verið góð, en helzt til löng. Aftur man eg eftir því í eitt skifti, tið prestur tók aðvörun mína svo alvarlega, að hann var búinn með ræðuna á fjórtán mínútum. Fékk sá prestur góða útreið í dómum á- heyrenda. Ræðan þótti góð, þó hún hefði verið í styttra lagi. Þessi hugmynd mín, að hafa ræð- ur og messur í styttra lagi þar sem gamalt fólk er saman komið, er, að eg hygg, á góðum rökum bygð. Þeg- ar fólk eldist á það erfiðara með að sitja lengi í sama stað, en á meðan það er enn á yngri árum, eða mið- aldra. “Stritaðist hann við að sitja,” sögðu farandkonurnar forðuim um Njál bónda á Bergþórshvoli, þegar þær voru að fræða Hallgerði á Hlíð- arenda um það sem J>ær höfðu heyrt og séð á hinu merka heimili. Hall- gerður var spurul og fékk glögg og greið svör. Skarphéðinn var að hvetja öxi sína. Grímur *skepti spjót. Helgi var að hnoða hjöltu á sverð, og Höskuldur var að laga mundriða á skildi., Alt þetta voru fréttir, sem Hallgerði þóttu meira en : þess virði að heyra. En um Njál, hinn spaka og friðsama mann, var ekkert annað sögulegra að segja en það, að hann “stritaðist við að sitja.” Að konurnar komust svo háðulega að orði, er vafalaust til að þóknast Hallgerði. En það var ekki svo lítið vit í setningunni. Njáll var orðinn gamall maður og átti það saimmerkt við alla aðra gamla menn, að hon- um var alt orðið erfiðara en áður var. Jafnvel það að sitja var ekki með öllu áreynslulaust. Því vildi eg þá'stinga að bræðr- unum, prestunum íslenzku, að þegar þeir koma í heimsókn til Betel, þá hafi þeir með sér stutta ræðu, ekki yfir tuttugu minútur, hvort heldur er talað eða lesið. Mun sú ræða reynast góð og boðskapurinn vel þeginn af öllum.— Allir VTestur-íslendingar, og aðrir er því geta við komið, ættu einhvern- tíma á æfinni að koma til Betel, ættu, þó ekki væri nema einu sinni, að heimsækja eitt hið veglegasta og merkilegasta heimili, sem íslenzk mannúð og íslenzk rausn og höfð- ingsskapur hafa tekið höndum sam- an um að reisa í Vesturheimi.— —Lengi lifi Betel! ♦ Borgið LÖGBERG!

x

Lögberg

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.