Lögberg - 07.10.1937, Blaðsíða 1

50. ÁRGANQTJR
)
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 7. OKTÓBER 1937
NÚMER 40
Frá Islandi
Þórður Guðjohnsen
lœknir látinn
ÞórSur GuÖjohnsen, læknir á
Borgundarhólmi, andaSist skyndi-
lega 25. f. m. Þórður var frískur,
en gekk þó meÖ krabbamein. ÞórÖur
Guðjónsen læknir var á ferð hér á
landi síÖast í sumar.—Mbl. 8. sept.
* # #
Sogsstöðin
I gær jnun að mestu hafa veriÖ
lokiÖ nauðsynlegum undirbúningi,
svo að byrja mætti að hleypa vatni á
Sógsstöðina, og var ráðgert, að vatni
yrði fyrsta sinn hleypt á í dag.
En það tekur sjálfsagt um mán-
aðartíma aÖ prófa stöðina, áður en
farið verður að senda straum hing-
að til bæjarins.
Eins og Morgunblaðið hefir skýrt
frá, komu hingað á dögunum tveir
norskir verkfræðingar, Bergdahl og
Nissen, en þeir eru ráðunautar
Reykjavikurbæjar í Sogsvirkjun-
irini.
Eftir að norsku verkfræðingarnir
voru hingað komnir, var þegar haf-
ist handa austur við Ljósafoss, til
undirbúnings prófun stöðvarinnar.
Þeim undirbúningi mun að mestu
hafa verið lokið í gær.
Var því ráðgert, að hleypa vatni
á stöðina í dag, í fyrsta sinn.
En þótt vatni verði hleypt á stöð-
ina í dag, verður farið hægt að öllu
til að byrja með. Fyrst verða legin
prófuð, séð hvort rörin halda og alt
í lagi við niðurfallið.
Þegar þessari fyrstu prófun er
lokið, verða vélar stöðvarhússins
látnar ganga nokkra daga, til þess að
þurka rafmagnsvélarnar.
Að því loknu verður sett spenna á
og tæki öll prófuð vandlega. Ætti
þessu að verða lokið um miðjan
september. Þá verður hægt að taka
af strauminn frá Elliðaárstöðinni,
sem nctaður hefir verið við stöðvar-
bygginguna austur við Sog. Sogs-
stöðin mun þá geta sjálf látið i té
það rafmagn, sem með þarf við
vinnuna eystra.
Þegar öllu þessu er lokið, verða
línurnar suður prófaðar vandlega og
séð um, að þar séíf hvergi veilur á.
Og upp úr því verður hleypt straumi
á frá Sogsstöðinni, og ætti það, ef
vel gengur, að geta orðið í lok sept-
embermánaðar.
Verður svo tilraunarekstur á
stöðinni nokkurn tíma, þar sem hún
verður rekin á ábyrgð verktaka.
Á tímabilinu frá 7.—20. október
ætti úttekt stöðvarinnar að geta far-
ið fram.—Mbl. 28. ág.
# # #
Maður hverfur
í Hrísey
Maður týndist aðfaranótt síðast-
liðins sunnudags af vélbátnum
Mjölnir, sem gerður er út á rekneta-
veiðar frá Hrísey af Skafta Sig-
urðssyni.
Maðurinn hét Þorleifur Kristins-
son og var um tvítugt — fósturson.
ur Ágústs Jónssonar og Rósu Jóns-
dóttur frá Yztabæ í Hrísey.
Ekki vita menn hvernig slysið
hefir að höndum borið, því Þor-
leifur var einn á verði um nóttina.
Talið er að sjór hafi ekki verið
mikill.—Mbl. 31. ág.
# # #
Gullið í Drápuhlíðarfjalli
Hvað getið þér sagt okkur um
gullið í Drápuhlíðarf jalli á Snæfells-
nesi, sem útvarpið var að fræða
okkur um á dögunum ? spyr tíðinda-
maður Morgunblaðsins Friðrik Ól-
afsson skipherra.
Eins og kunnugt er, segir Friðrik
’Ólafsson, hefir því oft verið haldið
Framh. á bls. 5
Olafur Bj örnson læknir
Það húmaði yfir hugum manna sunnu-
dagsmorguninn var, er það' spurðist hús úr
húsi, að Ólafur læknir Björnson hefði andast
um nóttina. Þótt mörg'um hafi verið það
kunnugt seinnipart sumars, að hann væri bil-
aður á heilsu, vissu ekki aðrir en hans nán-
ustu, hve alvarleg heilsubilun hans var. Hann
hafði oftast fótaferð, lét á engu bera og var
hress og kátur í sinn hóp. Föstudaginn 24.
sept. lagði hann sig að ráði lækna sinna inn
í sjúkrahúsið. Miðvikudaginn næsta á eftir
gekk hann undir liolskurð. Var skorin úr
honum innvortis meinsemd mikil krabbakend.
Virtist honum heilsast vel á eftir, en aðfara-
nótt sunnudagsins tók að' draga af honum og
undir morguninn fékk hann gott og rólegt
andlát.
Er nú á bak að sjá einhverjum þekt-
asta og vinsælasta íslendingi í Vesturheimi.
Ólafur Björnson var fæddur í þenna heim
að Gíslastöðum í Norður-Múlasýslu á Islandi
28. dag desember-mánaðar ár 1869. Foreldr-
ar hans voru Björn alþingismaður Pétursson
og Ólafía kona hans Ólafsdóttir. Fluttist
Ólafur meði foreldrum sínum vestur um haf
1876. Nam Björn Pétursson land í norðan-
verðP Nýja Islandi þar sem heitir Sandy Bar.
Dvaldi fjölskyldan þar í þrjú ár, og varð
Ólafi oft skrafdrjúgt um þær bernskustöðvar
sínar og frumbúa-lífið þar. Árið 1879 flutt-
ist fjölskyldan til Norður-Dakota í grend við
Pembina. Var Ólafur í íslenzku bygðinni í
Pembina Oounty þar til 1890, að hann fluttist
með föður sínum til Winnipeg. Á Mountain,
N. Dak var liann fermdur af séra H. B. Thor-
grimsen 1885.
Barnaskóla-nám hafði Óiafur stundað
syðra og er til Winnipeg kom, helt hann námi
áfram, fyrst í miðskólanum Central Collegiate
og síðar í háskóla fylkisins við læknisfræða-
nám. Hann útskrifaðist frá háskólanum vor-
ið 1897. Varð hann fyrstur allra Islendinga
í Canada, að útskrifast í læknisfræði
við canadiska háskóla. Mörgum árum fyr
liafði Páll bróðir hans lokið læknis-prófi
við Rush Medical College í Chicago og orðið
fyrstur Islendinga að ná læknisprófi í Banda-
ríkjum. Má það merkilegt kalla í sögu ættar-
innar, að sinn hvor bræðranna verður fyrstur,
sinn í hvoru þessara tveggja landa, til að út-
skrifast í læknisfræði við hérlenda háskóla.
Páll læknir gegndi læknisembætti í Houston,
Minnesota, en dó ungur.
Eftir að Ólafur Björnson lauk fullnaðar-
prófi tók hann þegar að gegna læknisstörfum
í Winnipeg og hélt því áfram í 40 ár. Mikinn
hluta ársins 1902 dvaldist hann erlendis við
framhalds-nám í Lundúnum og Vínarborg,
ásamt öðrum ungum lækni, dr. B. J. Brand-
son. Árið 1905 fluttist dr. Brandson til Win-
nipeg frá Edinburg, N. Dak. Gerðu þeir þá
félag með sér læknarnir Björnson og Brand-
son og voru í félagi saman fram til 1914, og
viðtalsstofur höfðu þeir saman eftir það, en
stunduðu sérfræði sína hvor um sig.
Aðstoðar-kennari (Lecturer) við læknis-
deild Manitoba háskólans var ólafur Björn-
son gerður 1907 0g prófessor var hann við
háskólann frá 1923 til 1932. Yfirlæknir við
fæðingardeild Almenna sjúkrahússins í Win-
nipeg var hann langa tíð. Má af þessu marka,
hversu glæsilegan embættisferil Ólafur læknir
á að baki sér.
1. júní árið 1911 kvæntist Ólafur Björn-
son og gekk að eiga Sigríði EUnborgu Brand-
son, Jónsdóttur Brandssonar bónda að Gard-
ar, N. Dak., systur dr. B. J. Brandson. Var
það hin mesta ágætiskona, stórgáfuð og með
afbrigðum fríð sýnum. Hún andaðist í blóma
lífsins' 14. marz 1932. Þeim hjónum varð
þriggja barna auðið. Var hið elzta drengur,
Jón Ernest að nafni. Hann mistu þau
þriggja missira gamlan. Á lífi eru dætur
tvær: Margaret Ann, háskólagengin efnis
stúlka, sem hjá föður sínum h'efir verið ávalt,
og Winnifred Edith, sem síðan móðir liennar
dó, liefir dvalið hjá frú Petrínu móðursystur
sinni í Hartford, Connecticut.
Svstkini átti Ólafur Björnson sex að tölu.
Páll læknir hefir þegar nefndur verið. Ann-
ar hróðir er Sveinn Björnson, sem heima á í
Seattle og er nú mjög við aldur. Af fjórum
systrum eru tvær dánar: Þórunn, eiginkona
Stígs heitins Thorvaldssonar, er lengi var
kaupmaður að Akra, N. Dak., og Anna eigin-
kona Jakobs Jónssonar bónda í N. Dak.
Systurnar, sem á lífi eru, eru Halldóra, ekkja
Páls heitins Sigurgeirssonar Bardal, í Win-
nipeg, og Sigrún kona Lars Hogens í Leslie,
Sask.
Útför dr. Ólafs Björnssonar fór fram frá
Fyrstu lútersku kirkju í Winnipeg kl. 2 e. h.
miðvikudaginn 6. þ. m., að afstaðinni stuttri
kveðjuathöfn á hinu fagra heimili hins látna,
764 Victor Öt. Mesti mannfjöldi var saman
kominn í kirkjunni. Þeim söfnuði hafði dr.
Ólafur tilheyrt í 40 (ir. Margir læknar bæjar-
ins og helztu borgarar voru viðstaddir. Til
hinstu hvíldar var líkami læknisins lagður í
Brookside grafreit. Bardal-stofnunin stýrði
útförinni. Sex kempulegir sytkina-synir
báru frænda sinn til grafar. Helgisiðum í
liúsi, kirkju og garði gegndi séra Björn B.
Jónsson, aldavinur Ólafs.
Islenzka bygðin í WTinnippg er óneitan-
lega miklu fátækari nú en áður, þar sem hún
hefir mist dr. Ólaf Björnson. Skarð það, sem
nú er fvrir skildi, verður aldrei fylt. Hann
var að mörgu leyti ólíkur öðrum mönnum,
persónueinkenni hans sérstök. Lundarfars-
lega tilheyrði hann þeim hinum gamla skóla,
þar sem menn bæði elskuðu og hötuðu af
heilum huga. Hann var maður stór í
lund og á pörtum skapstyggur. En yfir alt,
sem í fari hans var, gnæfði ástúð hans góða
hjarta. Hann var undur viðlcvæmur maður
og meðaumkunarsamur. Líkn hans og lækn-
ishjálp við fátækt fólk fyrr á árum fær enginn
metið til fulls nema Guð einn. Það er til ein-
kennis um lund hans, hvað hann var barnelsk-
ur. Ekkert nýmæli var það nágrönnum
hans að vita “O.B.” úti á götunni með barna-
hóp í kringum sig. Hann var altaf að leika
við þau og gefa þeim. Enda mátti sjá hópana
koma hlaupandi á móti honum oftsinnis, er
hann var að koma heim.
Ólafur læknir Björnson var frumlegum
gáfum gæddur. Ógleymanlegur verður hann
alla daga vinum sínum fyrir snildar tilsvör
hans og fyndni. . Naumast hefir nokkur ís-
lendingur þegið stærra pund þeirrar náðar-
gáfu, sem kölluð er humor. Gamansögur
kunni hann að fara með allra manna bezt.
Það þótti alt að því hátíð þá sjaldan dr. O.B.
fékst til að' tala opinberlega á mannamótum.
Ólafur Björnson var að náttúrufari list-
rænn maður. Hann var sérstaklega söng-
elskur, hafði lagt rækt við þá gáfu sína og
kunni flestum mönnum betur að dæma um
söng og hljómlist. Hann hafði og mestu mæt-
ur á góðum skáldritum og las þau mikið.
“Vantar nú í vinahóp
—völt er lífsins glíma—
þann er yndi og unað skóp
oss fyrir skemstum tíma.”
Svo mun oss nú finnast vinum hans. Eln
oss er það hugarfró að hann ekki þurfti að
líða og hrörna. Það er svo ljúft að hugsa til
lians eins og hann var. Og það er gott að
hlakka til þess að sjá liann aftur í eilífðinni.
“Glaðir skulum allir að öllu til átthaga
vorra horfa, er héðan sá hverfur oss hjarta
stóð nærri.”
B. B. J.
Alvarlegar viðsjár í Alberta
Tveir menn teknir fastir og sakaðir um að hvetja til
morða eða gereyðingar á ýmsum andstæðingum stjórnar-
innar. Þessir menn eru þeir Mr. Umvin, Social Credit
þingmaður og Mr. G. F. Powell, einn hinna brezku sér-
fræðinga í þjónustu Aberhart-stjórnarinnar. Bæklingi,
sem u'm mál þetta fjallaði, hafði verið útbýtt í fylkisþing-
inu, og þeir Mr. Unwin og Mr. Powell sakaðir um að hafa
verið viðriðnir samningu hans. Báðir hafa menn þessir
verið látnir lalisir gegn veði.
Aukaþinginu í Alberta var slitið' á þriðjudaginn.
Þrjú lagafrumvörp, er þingið afgreiddi, náðu eigi stað-
festingu fylkisstjróans, Hon. J. C. Bowens, að svostöddu.
Fjölluðu þau um bankalöggjöf, yfirumsjón með lánum, og
stjórnareftirlit eða umráð yfir blöðUnum og þeim frétt-
um, sem þau flytja.
Úr vestrinu
Seattle, 1. okt., 1937.
Kæri^Einar Páll,—
Aðeins nokkrar línur til blaðs
þíns, af því mér finst vel þess vert
að geta um komu Halldóru Bjarna-
dóttur vestur hingað.
íslendingar gerðu sér glatt kvöld,
17. sept. s.l. Eitthvað um 90 manns
munu hafa sótt samkomuna, í sam-
komusal ísl. lútersku kirkjunnar.
Konur úr öllum þrem ísl. kvenfélög-
unum undirbjuggu alt, og báru fram
ágætar veitingar í samkomulok.
Gunnar Matthíasson söng ísl. ein-
söngva á undan erindi þvi, sem
Halldóra Bjarnadóttir flutti, — og
allir tóku undir nokkra isl. þjóð-
söngva á eftir.
' íslenzku sýningarmunirnir voru
mjög skoðaðir um kvöldið, og
spurningum rigndi yfir hinn góða
gest. Margt er það, sem ber á
góma hjá landanum, ef hann nær í
einhvern “nýkominn að heiman.”
Það fanst á öllu að fólkið hér
vildi taka þessari ágætu konu tveim
höndum, og gera sér far um að hún
sæi sem mest af umhverfinu. Sept-
ember veðrið var í samvinnu með
-----sólskin og blíða flesta daga. —
— H. B. gat þvi notið ánægjulegra
heimsókna, m. a. hjá Mr. og Mrs.
S. Árnason í Bremerton, og Dr. og
Mrs. J. Á. Johnson í Tacoma. —
í ágúst s.l. átti hún unaðslegan dag
hjá Mr. og Mrs. H. Kyle og Mrs.
Helgu Freeman (“Úndínu”) nálægt
Paulsbo, Wash.
í Taloma sýndi H. B. ísl. handa-
vinnuna, í boði hjá amerískum
kvennaklúbb, en Mrs. J. A. Johnson
flutti erindið. Mrs. J. A. Johnson
er norsk, en hefir tekið trygð við
alt íslenzkt, og flutt fræðsluerindi
um ísland mörgum sinnum. — Mrs.
Ninna Stevens, sem syngur yndis-
lega, aðstoðaði við samkomuna, og
einhverjar fleiri ísl. konur. Þóttí
þetta alt takast mjög vel.
Einum fögriun og friðafblíðum
haustdegi var til þess varið að
skoða stóra og merkilega sýningu í
Puyallup, — hina árlegu “Western
Washington Fair.”
Við íslendinga hér í vestrinu
fjarst, þökkum H. B. fyrir komuna
og vonum að hún flytji með sér
austur yfir fjöllin, einhverjar fagr-
ar myndir úr þessum svipfríðu hér-
uðum.
Vinsamlgeast,
Jakobína Johnson.
VERÐHÆKKUN MJÓLKUR
Nefnd sú, er fylkisstjórnin skip-
aði fyrir skömmu til þess að hafa
með höndum eftirlit með úthlutun
mjólkur, hefir ákveðið að hækka
mjólkurpottinn í búðum hér í borg-
inni utn eitt cent, þannig, að verðið
verði þar hið sama og i mjólkur-
vögnunum. Þetta er gert almenn-
ingi að fornspurðu, og kemur harð-
ast niður á þeim, sem minsta hafa
kaupgetuna. Bæjarstjórnin hefir
mótmælt þessu tiltæki og krafist þess
að ítarleg rannsókn fari fram í mál-
inu. Er þess að vænta, að hún láti
ekki alt enda við orðin tóm.
SILDVEIÐISKIP SEKKUR
Línuveiðarinn “Drangey,” frá
Akureyri, sem verið hefir á sild-
veiðum fyrir Norðurlandi, sökk í
fyrrakvöld í ágætis veðri.
Morgunblaðið átti tal við skip-
stjórann, Einar Bjarnason, í gær, en
hann var þá staddur á Blikalóni á
Sléttu á leið til Akureyrar. Sagðist
honum svo frá:
Leki kom alt í einu að skipinu og
var ekki hægt að halda skipinu á
floti. Skipshöfnin varð að yfirgefa
skipið í mesta flýti og komst hún á
nótabátunum til Raufarhafnar.
Þegar lekinn kom að “Drangey”
var skipið statt 3—-4 sjómílur undan
Raufarhöfn með um 900 mál síldar
innanborðs.
Ekki er enn vitað af hverju lek-
inn hefir stafað og ekki vitað til
þess að skipið hafi orðið fyrir neinu
áfalli í sumar.
“Drangey” var keypt hingað til
lands gamalt, það var bygt 1914 í
Englandi úr eik og furu.
Eigendur voru Jón Björnsson og
fleiri á Akureyri.
“Drangey” var um tíma póstskip
í Eyjafirði.—Mbl. 29. ág.
ÆTLAR AÐ SYNDA TIL
VESTMANNAEYJA
Pétur Eiríksson sundkappi var í
boði hjá íþróttafélögunum í Vest-
mannaeyjum á þjóðhátíð þeirra.
Leysti hann þá þrekraun þar, að
synda frá Klettshelli og inn að
byrggju, eða sextán hundruð metra
á 27 mínútum. Er þetta lengsta
sund, er synt hefir verið við Vest-
mannaeyjar, og mjög erfitt, því
þarna er altaf mikill straumur og
ólga. Voru þarna margir röskir
drengir, er fengu brennandi áhuga
fyrir að reyna þetta eftir Pétri, með
tímanum.
Annars var Pétur lika að kynna
sér alla staðhætti fyrir því, hvort
ekki myndi gerlegt að reyna að
synda frá landi út í Vestmannaeyj-
ar. Hefir hann mikinn áhuga fyrir
að reyna þá þrekraun. Er vonandi
að honum megi takast hún. Pétur
leggur þá alúð og reglusemi við i-
þrótt sina, er hver sannur íþrótta-
maður þarf að gera, er nokkrum
árangri vill ná.—Mbl. 29. ág.
Landhelgisbrjótur dœmdur
Skipstjórinn á Grimsby togaran-
um “Minver,” sem varðbáturinn
Hafaldan tók að veiðum í landhelgi
á dögunum, var loks dæmdur í morg-
un í 25 þúsund króna sekt og afli
og veiðarfæri gert upptækt. Skip-
stjórinn þrætti lengi fyrir brot sitt
og að síðustu fór hann út með varð-
bátnum til að mæla upp staðinn á
ný, þar sem togarinn var tekinn.—
Mbl. 29. ágúst.