Lögberg - 13.01.1938, Blaðsíða 5

LÖGBEiRG, FIMTUDAGINN 13. JANÚAR 1938
5
Sumarheimili íslenzkra
barna við Hnausa
Hér gefur að líta mynd af sumar-
heimilinu íslenzka, sem reist var í
fyrrasumar. Var þaS aSallega Sam-
band íslenzku frjálstrúar kvenfélag-
anna, sem stóS fyrir framkvæmdum
i þvi, ásamt nefnd, sem skipuS var
af hálfu Sambandskirkjufélagsins
til samvinnu. UmsjónarmaSur og
yfirsmiSur var séra Eyjólfur J.
Melan og fórst honum þaS prýSi-
lega, eins og þeir, sem séS hafa hús-
iS, munu fúslega viSurkenna. HúsiS
stendur á fögrum bletti fast vS ís-
lcnzka skemtigarSinn (ISavöll) og
er lóSin 4—5 ekrur aS stærS og góS-
ur baSstaSur viS ströndina. HúsiS
er þannig lagaS aS svefnklefar eru
til beggja hliSa, en matsalur í miSju
og eld'hús fyrir aftan. I húsinu er
nægilegt rúm. fyrir um 20 börn auk
umsjónarfólks, og er þaS mjög viS-
unandi byrjun á svona fyrirtæki.
Neyzluvatn er þaS bezta, sem nokk-
ursstaSar fæst. Var boraS fyrir
vatni og fékst þar gosbrunnur, sem
rennur altaf, og er þaS mjög mikils-
vert fyrir heimiliS og ómetanlegt
fyrir heilsu l>arnanna og þeirra, sem
njóta þess. BæSi er þarna hægt aS
fá heilsusamlegt neyzluvatn og eins
má nota strauminn til þess aS kæla
matvæli þau, sem. geyma þarf og
verja*þau skemdum. Er hvorttveggja
þetta ómetanlega gagnlegt fyrir bú-
staS af þessu tæi. En eins og gefur
aS skilja þá hefir alt þaS, sem hér
hefir veriS taliS, kostaS bæSi mikiS
fé og fyrirhöfn. Hefir hiS fyrtalda
alt fengist meS samkomum, sem
haldnar hafa veriS og meS almenn-
um samskotum, eins og kunnugt er
þeim, sem íslenzku blöðin lesa. Þó
ekki sé nákvæmar skýrslur viS hend-
ina má áætla aS kostnaSur viS aS
reisa húsiS, kaupa innanstokksmuni
og bora brunninn muni fyllilega
nema $15°°. Af því hefir nú veriS
borgaS um $1300 og ennfremur
starfrækslukostnaSur síSastl. sumar
Er því vitaskuld enginn sjóSur til,
til áframhalds eins og stendur. En
úr því verSur þó sjálfsagt reynt aS
bæta meS einhverju móti. Undir-
tektir þær, sem þetta mál fékk hjá
almenningi strax í byrjun voru svo
góSar og almennar aS fátt af því
sem viS íslendingar höfum aShafst
hér hefir veriS eins vinsælt. Nægir
í þvi sambandi aS benda á samskota-
lista þá, sem birtir hafa veriS í blöS-
unum. Einnig má í því sambandi
benda á nokkrar vingjamlegar grein-
ar, sem birzt hafa viS og viS um
máliS, og sem orSiS hafa til þess aS
vekja menn til umhugsunar um þaS
aS kynna þaS út á viS. Hefir þó
teplegýi nógu miikiS veriS gert í
þessu sambandi því löng þögn hefir
nú veriS um þetta mál i seinni tíS.
Minnist eg kvæSis er eg las nýlega
í Lögbergi eftir Dr. S. J. Jóhannes-
son, sem hann nefnir “Þögn” og
hljóSar síSasta erindi þess þannig:
“Eig eina veit synd allra synda
og sannasta snöru um háls
á manndómi — þaS er aS þegja,
ef þörf er aS hefja máls.”
Og þótt höf. hafi ef til vill ekki átt
viS þetta, eSa neitt annaS sérstakt,
á kvæSiS auSsjáanlega aS vera vakn-
ing til lesendanna i hverju þvi vel-
ferSarmáli, sem oss varSar. Höf
finnur til þess aS viS séum of þög-
ulir um þá hluti, sem ætti aS vera
hjartfólgin áhugamál hverjum ein-
um. Eru þau orS i tíma töluS og
þakklætisverS. Liggur þá fyrst
fyrir aS ihuga umræSuefni þau, sem
helzt virSast liggja fyrir aS athuga.
VelferSarmálin eru mörg og mikils-
verS og hefir ýmsum þeirra veriS
haldiS fram í ræSu og riti, síSan á
landnámstiS meS mismunandi á-
rangri. Má í þvi sambandi nefna
kirkjumál, bindindismál og þjóS-
ræknsmál, sem öll eru viS lýSi enn i
dag. En út frá þessum aSalhreyf-
ingum í þjóSlífi V.-íslendinga hafa
svo myndast smærri deildir, sem aS
allar hafa einhver áhugamál. í seinni
tíS virSist hafa vaknaS nýr áhugi
fyrir ungmennafélagsskap og þá
uppeldismálum yfirleitt, og er sú
hreyfing fyllilega í samræmi viS ís-
lenzkan þjóSarmetnaS, sem eldri
menn fluttu meS sér hingaS og not-
uSu viS uppeldi hinnar fyrstu ís-
lenzku kynslóSar í þessu landi. Er
sú vakning sem orSiS hefir hin siS-
ari ár, i þessa átt íslendingum hér til
rnikils sóma, og er vonandi aS sú
'irevfing sem orSin er fái bætt svo
viS sig aS um muni.
Ein sú yngsta hreyfing sem mynd-
ast hefir i þessa átt, er stofnun sum-
arlheimlisins, og ef dæma má af þeim
undirtektum, sem þaS mál hefir
fengiS frá byrjun, eru líkindi til aS
þaS sem búiS er aS gera i þessa átt,
sé aSeins vísir þess sem siSar verSur.
Eg lít svo á aS þetta heimili sé í raun
og veru eign íslenzkra barna, og
einkum þeirra, sem ekki hafa efni á
aS borga fyrir veruna, og enginn
greinarmunur megi vera gerSur á
þvi hvaSa kirkjuflokki þau tilheyra.
Væri vel ef menn íhuguSu alla
mögulegleika á samvinnu í þessu
efni, því enginn efi er á því, aS þaS
myndi leiSa til varanlegra hagsmuna
fyrir alla, sem hlut ætti aS máli. Eins
og gefur aS skilja þá er þetta aSeins
vinsamleg bending frá mér persónu-
lega og væri æskilégt aS fleiri vildu
láta skoSun sína í ljós um þetta at-
riSi. En þjóSræknisspursmál okk-
ar leika á því aS sem flestir ræSi og
riti hitalaust um þau efni sem fela
í sér varanlegt gildi fyrir framtiS
okkar hér. Eg lít svo á aS þetta sé
eitt af þeim málum og ef til vill
mikilvægara en margt annaS fyrir
framtíSina.
S. E. Björnsson.
Frá Islandi
(Framh. frá bls. 4)
stúlka óvön því aS lenda í slikum
hrakningum.
En þetta fór betur en áhorfSist.
Kl. 11 í gærkveldi fundu leitarmenn
Elínu. HafSi hún allan tímann ver-
iS kyr hjá hestunum. Hún háfSi
tekiS baggana af þeim og hlaSiS
þeim í kringum sig í snjónum, en
veriS jafnframt í skjóli af hestunum.
HafSi hún og tekiS oliuklæSnaS o.
fl., er var á hestunum, og klætt sig i
hann.
Tel eg aS þetta æSruleysi hafi
bjargaS stúlkunni.”
Ágúst Ólafsson er hiS mesta þrek-
menni, enda vanur illviSrum og
svaSilförum i starfi sinu.
—Alþ.bl. 18. des.
# # #
ETUDE EFTIR CHOPIN
Hákon stúdent
Aldrei kemur þaS kvöld, sem eg hlæ,
né kemur sá morgun, er glaSur eg
vakna.
Skarar i boSum á skjálfandi sæ,
en skóhljóS þung, taka undir í bæ.
Og regndropar falla á rúSuna mána,
en rétt áSan fanst mér þó sólin skína.
ÞaS skyggir. Eg kveiki á kertunum
ljós.
Eg kveiki-til þess aS horfa á mynd-
ina þína.
—JólablaS Alþ.bl.
# # #
Gróður
Frú Elinborg Lárusdóttir er
furSu stórvirk á ritstörfin. Á þrem
árum sendir hún frá sér þrjár bæk-
ur: Siigur, 1935; Anna frá HeiSar-
koti 1936 og nú í haust GróSur.
Yfirleitt hefir bókum frú Elinborg-
ar veriS vel tekiS. Hvar sem eg
hefi séS þeirra getiS,—minnist eg
ekki annars, en aS um þær væri far-
iS hlýlegum orSum. Þær hafa þótt
bera vott um lipran stíl, mikla frá-
sagnargleSi. siSgæSisanda og góSan
vilja, og samúS og skilning meS þeim
persónum og aSstæSum, sem lýst er.
Eiginlega má svo aS orSi komast aS
þessari skáldkonu hafi veriS tekiS
af einstakri hlýju bæSi af lesendum
og dómurum.
Nú vil eg síSur en svo verSa til
þess aS draga neitt af skáldkonunni
af því, sem áSur hefir veriS vin-
gjarnlega um ritstörf hennar sagt.
En eg vil vekja athygli á þvi, aS
meÖ þessari síSustu bók sinni hefir
frú Elinborg tekiS sér svo innarlega
sæti á bekk meS þeim, er hér fást
viS skáldsagnagerS aS hún verSur
ekki framar sanngjamlega afgreidd
meS almennum velvildarorSum. Frú
Elinborg er skáldkona, sem á þaS
skiliS aS vera tekin í fullri alvöru,
viSurkend fyrir þaS, sem hún gerir
vel, og hispurslaust sagt til lýta á
því er miSur hefir tekist.
ViSfangsefni þau, er skáldkonan
tekur sér fyrir í þessari bók eru ekki
stórum viðarmeiri en í hinum fyrri.
En á þeim-er flestum tekiS snjallari
og öruggíiri tökum. í þessari bók
eru sjö sögur. Af þeim eru fjórar,
Bláu skórnir, Mitt eSa þitt, EeigS
og Úr dagbók búSarstúlkunnar, tví-
mælalaust góSar sögur, allar prýSi-
lega sagSar hver á sinn hátt og
skemtilegar lestrar. í “FeigS” er
gripiS á sérkennilegan hátt og al-
óvenjulegan, á merkilegu efni:
hvernig aSsteSjandi feigS skilur á
milli tveggja elskenda, eins og eitt-
hvert dularvald. Er hver þessara
sagna um sig pýSisgóS. Lengsta
sagan í bókinni er “GróSur”, efnis-
mikil nokuS, en tæplega eins föst i
reipum eins og hinar aSrar. Yfir-
leitt hefir skáldkonan vaxiS í þess-
ari bók eins og vera ber. Og þaS
sem bezt er viS hana er þaS, aS hún
fer sinar eigin götur í athugunum og
frásögn. Þess vegna eru sögur
hennar, efni þeirra og búningur
hennar eigin persónulegi skerfur.
Og þaS er mikils um vert á þessari
öld útþynningarinnar og upptugg-
unnar. Og einmitt af þessum or-
sökum verSa sögur frú Elinborgar
skemlilegar aflestrar.
Sig. Einarsson.
—Alþ.bl. 20. des.
Gyðja miskunnseminnar
Kwan Yin
Eftir Oddnýju E. Sen.
Sé komiS i kínverskt hof, vekur
þaS strax athygli, hve margir til-
biSjendur sjást ávalt fyrir framan
líkneski gySju einnar. Þessi gySja
er Kwan Yin, gyÖja miskunnsem-
innar. Og sé komiS í forngripa-
eSa postulínsbúSir, blasir viS fjöld-
inn allur af smálíkneskjum af þess-
ari sömu gySju. Árlega fara þús-
undir pílagrima til Shang-Shan-
hofsins á Pu-tu-fjalli í grend viS
Ningpo, en aS sögn sendi Buddha
Kwan Yin þangaS, til aS hún gæti
helgaS líf sitt trúnni. Hver er þessi
gyÖja, sem nýtur svo mikilla vin-
sælcla og hylli ? Sagan um hana er
á þessa leiÖ:
Tvö þúsund árum fyrir Krist réSi
ríkjum fyrir Hsin Ling fylki í Ind-
landi konungur einn er ‘hét Miao
Chuang. Hann hafSi lagt undir sg
öll nálæg lönd og réSi einnig fyrir
Turkestan. Hann var bæSi voldug-
ur og rikur. En eitt skygSi á ham-
ingju hans. Hann var um fimtugt,
en átti engan erfingja. Hann baS
heitt og innilega til guSs VesturhæS-
anna, aS hann fengi uppfylling sinn-
ar einlægustu óskar.
Uim þær mundir bjó í þorpi einu á
Indlandi maSur aS nafni Sze. Hann
hafSi alla æfi veriS einlægur
BúddhatrúarmaSur. Dag einn komu
til hans ræningjar og báSu hann á-
sjár, þvf ihermenn væru á hælum
þeirna. Sze neitaSi, og neyddust
þeir því til aS ræna og brenna mörg
hús í þorpinu. ÞorpsguÖinn skýrSi
HimnaguSinum frá þessu, en hann
sagSi, aS alt þetta væri Sze aS kenna.
Til aS refsa honum voru alllr synir
hans dæmdir til helvítis. Þegar guS
“VesturhæÖanna” heyrSi þetta,
reyndi hann aS miSla málum og baS
HimnaguSinn aÖ hlífa bræSrunum.
Fékk hann leyfi til aS láta þá endur-
fæSast hér á jöröu sem dætur
Miao Chuangs konungs. (ÁstæÖan
fyrir þvi, aS hann fékk ekki aS eign-
ast syni, var sú, aS íhann hafSi látiÖ
drepá svO nmrga). Þegar fylling
tímans kom eignaSist drotning þrjái
dætur. Elzt var Miao Ohin, næst
Miao Jing og yngst Miao Shan.
Miao Shan var aSeins barn aS
aldri, þegar hún fór aS velta fyrir
sér ráSgátum lifsins. Dag einn, þeg-
ar hún var aS leika sér í hallargarÖ-
inum viS systur sinar, sogÖi hún viÖ
þær: “Völd og auÖæfi þessa heims
eru eins og gróSrarskúr vorsins eÖa
dögg morgunsins, sem varir örlitla
stund, og svo er alt horfiS. Konung-
ar og keisarar halda, aS þeir fái
eilíflega aÖ drotna yfir öSrum mönn-
urn, en dauSinn hrifsar þá til sín og
ieggur þá í líkkistuna — og öllu er
lokiS.
Hvar eru þeir voldugu keisarar,
sem buSu öllum heiminum byrginn?
HvaÖ sjálfa mig snertir, er þaS
mín heitasta ósk aS llrafast viÖ á af-
skektu f jalli og fullkomnast andlega.
Ef mér auSnast aS ná æSsta stigi
kærleikans, get eg borist á vængjum
vindanna á einu augnabliki heims-
endanna á milli. Eg skal frelsa for-
eldra mina og koma þeim til himna.
Eg skal hjálpa öllum, sem þjáSir eru
og sorgmæddir á jöröunni. Eg skal
snúa til góÖs þeim öndum, sem ilt
gera. Þetta er mín einasta löngun.”
Hún hafSi naumast slept síSasta
orSinu, þegar ein af hefÖarmeyjum
hirSarinnar kom til systranna og
skýrSi' frá því, aS konungurinn
hefSi ákveSiS, hverjum eldri dætur
lrans ættu aS giftast. BrúSkaupin
átti aS halda næsta dag.
"FlýtiS ykkur,” bætti hún viS,
‘MrafiS gjafir, fatnaS og alt annaS
til reiÖu, því skipun konungsins
verSur aÖ hlýSa.”
Eldri systurnar giftust háttsettum
embættismönnum, og brúSkaup
þeirra fór fram meS mkilli viShöfn.
SiSan settust brúShjónin aS í dásam-
legum höllum og lifSu í glaumi og
gleÖi.
Nú var Miao Shan ein ógift.
Konungur og drotning voru vand-
látust í vali sínu meS mann handa
henni, þvi hann átti aÖ taka viS há-
sætinu. MaSur hennar varS aS vera
frægur fyrir mentun'og dygSir og
efni í góSan stjórnanda, því Miao
' (Framh. á bls. 7)
All Canadian Viölory for Pupils of
DOMINION BUSINESS GOLLEGE
AT TORONTO EXHIBITION
Pupils of the Dominion Business College, Winnipeg,
were awarded first place in boith Novice and Open
Sohool Championship Divisions of the Annual Typing
Competition.
Miss GWYNETH BEL.YEA won flrst place
and silver cup for highest speed in open
school championship with net speed of 92
words a minute.
Mr. GUSTAVE STOVE won first place and
silver cup for highest speed in Novice Section
of typing contest. His net speed was 76
words a minute.
Miss HELEN BRIX, another D. B. C. pupil,
won second place for accuracy in the Novice
Division!
Miss DOROTHY MAXWELL, a D. B. C. pupil,
came fourth in the Open School Championship
Section!
The Dominion sent four pupils to Toronto and
they won two firsts, a second and a fourth
place!
Ihe contest officials announced at the Coliseum before an
^dience of 9,000 people that the Dominion Business College,
Winnipeg, had the best showing of any commercial school in
the competition!
There were 107 contestants!
ENROLL NOW
DOMINION
BUSINESS COLLEGE
WINNIPEG
Four Sohools:
THE MALL - ST. JAMBS - ST. JOHNS
ELMWOOD

INNKÖLLUNAR-MENN LÖGBERGS
Amaranth, Man..............B. G. Kjartanson
Akra, N. Dakota.......... .B. S. Thorvardson
Árborg, Man..............Tryggvi Ingjaldson
Árnes, Man.................SumarliÖi Kárdal
Baldur, Man....................O. Anderson
Bantry, N. Dakota........Einar J. BreiÖfjörÖ
Bellingham, Wash.......................Arni Símonarson
Blaine, Wash...........................Arni Símonarson
Bredenbury, Sask.........................S. Loptson
Brown, Man................... .J. S. Gillis
Cavalier, N. Dakota.......B. S. Thorvardson
Churchbridge, Sask...............S. Loptson
Cypress River, Man............O. Anderson
Dafoe, Sask................J. G. Stephanson
Edinburg, N. Dakota........Jónas S. Bergmann
Elfros, Sask.......Mrs. J. H. Goodmundson
Foam Lake, Sask.........J. J. Sveinbjörnsson
GarSar, N. Dakota.........Jónas S. Bergmann
Gerald, Sask..............................C. Paulson
Geysir, Man..............Tryggvi Ingjaldsson
Gimli, Man.....................F. O. Lyngdal
Glenboro, Man.............................O. Anderson
Hallson, N. Dakota.......S. J. Hallgrímsson
Hayland, P.O., Man........Magnús Jóhannesson
Hecla, Man...............Gunnar Tómasson
Hensel, N. Dakota......................John Norman
Husavick, Man. ..............F. O. Lyngdal
Ivanhoe, Minn......................B. Jonds
Kandalhar, Sask............J. G. Stephanson
Langruth, Man. ...........John Valdimarson
Leslie, Sask...................Jón Ólafsson
Lundar, Man..............................Jón Halldórsson
Markerville, Alta. ............O. Sigurdson
Minneota, M.inn....................B. Jones
Mountain, N. Dak..........S. J. Hallgrimson
Mozart, Sask. ..........J. J. Sveinbjörnsson
Oak Point, Man.................A. J. Skagfeld
Oakview, Man. ...............Búi Thorlacius
Otto, Man...............................Jón Halldórsson
Point Roberts, Wash............S. J. Mýrdal
Red Deer, Alta................O. Sigurdson
Reykjavik, Man................Árni Paulson
Riverton, Man..........................Björn Hjörleifsson
Seattle, Wash...................J. j. Middal
Selkirk, Man.............................Th. Thorsteinsson
Siglunes P.O., Man........Magnús Jóhannesson
Silver Bay, Man..........................Búi Thorlacius
Svold, N. Dak............B. S. Thorvardson
Tantallon, Sask...............J. Kr. Johnson
LTpham, N. Dakota.......Einar J. BreiSfjörS
VíÖir, Man..............Tryggvi Ingjaldsson
Vogar, Man............................Magnús Jóhannesson
Westbourne, Man..........................Jón Valdimarsson
Winnipegosis, Man.....Finnbogi Hjálmarsson
Winnipeg Beadh................F. O. Lyngdal
Wynyard, Sask..............J. G. Stephanson