Lögberg - 13.01.1938, Blaðsíða 2

Lögberg - 13.01.1938, Blaðsíða 2
o LÖGBMRG, FIMTUDAGINN 13. JANÚAB 1938 Lífið í Moskva 1937 Eftir Arved Arenstam GistihúsiÖ, sem eg held til í er fult af útlendu ferðafólki, sem komiÖ hefir til aÖ kynna sér lífið í Moskva undir leiðsögn ferðafélags (Intúr- ista) starfsfólks. Strax er Mr. og Mrs. Smith hafa neytt ágætis morg- unverðar i Metrojxjle gistithöllinni, kemur tii þeira ung stúlka, sem ensku talar lýtalaust, og fer með þau út að skrautlegri Packard bifreið, er við dyrnar bíður. Svo ekur leiÖ- sogukonan af stað til að sýna þeim hin fallegu og nýju marghýsi, verk- stæðin sístarfandi, fyrirmyndar barnaiheimilin og sýninganhallir margskonar lista. Þreytt, en full af aðdáun yfir hinu marga dýrðlega, er fyrir augun bar, koma þau Mr. og Mrs. Smith svo ftur í gistihúsið, þar sem fram er reidd ágæt máltíð. Mr. Smith losar svo blað úr ferða- félagsbók, er hann hefir og réttir að þjóninum, sem hneigir sig mjög hæversklega, er hann tekur við mið- anum. Þá er hin enskumælandi leiðsögumær þar óðar við hendina, til að leiða þau aftur út í Packard vagninn. Mr. og Mrs. Smith leggja svo af 9tað heimleiðis og staðhæfa, já, sverja og sárt við leggja, að Hf- inu í Moskva sé vel og réttilega lýst í túrista-ritunum. Og það er satt. En hvað veit svo Mrs. Srrri'th um liinar óteljandi smáþrautir, er hús- freyjan í Moskva á enn við að stríða? Hún hafði aldrei svo mikið sem litið inn í strætisvagn, hafði ekki heyrt hjartslátt eða þreifað á lífæð fólksins, því hún skildi ekki eitt orð í tungu þess og gat þar af leiðandi ekki haft gagn af að slá sér inn í marginn. Til þess að geta það, verður mað- ur að taka á sig eitthvert dulargerfi. Morgun Ihvern setti eg því upp kappreiðapilts skygnishúfu, smeygði mér í léreftsföt og skó samlita, sem eg alt keypti í Möskva og hvarf svo inn í borgarelginn. Eg beið svo rólegur eftir að ná í strætisvagn, er færi með mig til Pushkin berurjóðurs, eins hinna fer- hyrndu almenninga (squares) borg- arinnar. Vagninn var þéttskipaður fólki eins og vanalega, en mér tókst þó með nauníindum að þrengja mér inn í hann. Fyrstu áhrifin, sem maður verður fyrir þarna, eru þau, að Rússland sé ennþá land einkennisbúninganna. Margir farþeganna voru i hermanna eða embættismanna fötum, og aðrir með raðir af einhvers konar hefðar- merkjum á brjóstum sér. Flestir eru sokknir niður i morgunblaðið, nokkrir reyna að lesa í bók og G.P.U. þjónar glugga í undirstöðu- atriði rúrnmálsfræðinnar. Allir eru mjög kurteisir og hliðra til í sætum fyrir eldra fólki. Strætisvagnar í Moskva eru hreinir og þægilegir. Og almenn hreinlætisástríða virðist hafa gagntekið Rússa sem afleiðing heilsufræðis herferðar, er hjá þeim hefir verið haldið uppi að undan förnu. Loks heyri eg einkennisklædda stúlku kalla upp nafn stöðvar þeirr- ar, er eg ætlaði til, og eg hraða mér út. Lítil breyting hefir orðið í hverir við aðra, í samkvæmislífinú að minsta kosti ? Hæstu ebmættismennirnir mynda nú hina nýju höfðingjastétt Svoiets- ins, sem heldur sig í fjarlægð frá alþýðunni og lifir yfir höfuð að tala með líkum hætti og samskonar höfð- ingjar annara þjóða. Embættislaun þeirra, reiknað í rúblum, er ef til vill fremur lítil. En þeir fá uppbót á þeim í ýmsum hlunnindum, sem Rússanum eru miklu þýðingarmeiri. 1 fyrsta lagi eru íbúðir enn mjög af skornum skamti í Moskva, þótt altaf sé verið að reisa þar marghýsi, og af þessu stafa ein mestu bágind- in sem rússneskur almenningur Pushkin berurjóðri, virtist mér. Myndastyttan er þar enn og bekk- irnir i áföstu rjóðri eru nær alskip- aðir sem áður, en ef til vill fleiri börn þar nú. Tvö kel klædd börn i ferð með gæzlukonu setjast á af- vikinn stað í einu horninu, og leyfir hún þeim ekki að leika sér við hin börnin; þau sitja þarna kyrlát og gæða sér á mjólk og sætabrauði, er fóstran hefir í mal sínum. Eg bjóst við að þetta væru böm einhvers hinna erlendu sérfræðinga, sem enn væri í þjónustu Rússa. En þetta var mishugsað hjá mér, því nú ávarpaði eftirlitskonan þau með algengum rússneskum nöfnum: Schura, Mil- otchka . . . Þau voru áreiðanlega börn úr hinni nýju höfðingjastétt landsins. Þá flaug mér alt í einu í hug það sem eg hafði heyrt fréttaritara ýmsa og aðra segja um mannjöfnuðinn í Rússlandi; að nýja stjómin hefði afnumið “stéttimar.” En hver get- ur neitað því, að fólkið í Soviet- sambandinu skiftist nú í margskon- ar flokka, sem lítið samneyti hafa verður að una við; aðeins 8 ferm. pláss ætlað hverjum einstakling. Þetta kostar fremur lítið, en óþæg- indin eru tilfinnanleg; hver viðbótar fermetri kostar mikið, og eru auk þess hlunnindi, sem fáum eru veitt. Ábyrgðarfullir embættismenn, rit- höfundar, listamenn og læknar fá io ferm. pláss til viðbótar og aðeins mestu fræðimenn og frægir rithöf- undar fá tvö herbergi til íbúðar. Næst æðstu stjórnar-embættismönn- um Ihjá Rússum, og hafa fnestar inn- tektir. Bækur þeirra eru gefnar út i afarstórum upplögum, og skerfur þeirra af sölugróða er rífur. En slíkt stendur ekki nema meðan þeir eru geðþekkir hinum pólitísku stjórnarvöldum. Sama regla gildir um Iækna, sem hafa miklar inntekt- ir fyrir sérfræðilegar ráðleggingar og vottorð; og einnig fá vísinda- menn og iðnfræðingar mikið fyrir hugvit sitt og uppgötvanir. En all- ur almenningur hefir litlar inntektir og aðeins til hnáfs og skeiðar; verða því sex eða fleiri f jölskyldur að láta sér nægja húsakynni, sem áður voru ætluð einni. Kjaftakindurnar í Moskva segja að þetta ástand sé alt að kenna G.P.U.-nefndinni alráðu. Sam- steypuhíbýlin eru líka bezta frétta- uppspretta lögreglunnar. í hverju marghýsi er aðeins eitt eldhús, sem veldur — eitt af mörgu — stirðu samkomulagi með'al kvenna þar, er endar iðulega í orðasennu og hrak- yrðum. Höfðingjarnir rússnesku sleppa við þessi vandræði. Embættismenn- irnir fá sérstakar íbúðir i nýju marghýsunum. Vistarveran er að visu heldur smá, en mjög þægileg og afskekt, hlunnindi, sem aðrir í Rúss- landi fá ekki að njóta. Eftir þessar hugleiðingar um hinn margumtalaða stéttajöfnuð í Rúss- landi, held eg áfram reiki mínu. Aftan við berurjóðrið blasir við hið sögufræga Strasnoy klaustur, sem nú er sýningarhöll og aðalstöð alls þess, sem vinnur að útrýming trúar- bragða og guðræknisathafna. Herferðin gegn trúarbrögðunum er þó nú rekin kyrlátlegar og með minni mannhaturs-ofsa en áður. Beinar árásir og fyrirlitningarmerki eru nú hætt, en “vísindalegur” und- irróður kominn í staðinn, og meið- andi götuauglýsingar bannaðar. — Ástæðan fyrir þessari breyttu af- stöðu er sú skráfesta staðreynd, að meira en helmingur rússnesks al- mennings heldur enn fast við guðs- trú sína. Kommúnista-stjórnin gerir þó ekki up á milli trúarstefnanna. Fyr- ir henni er grísk-kaþólski rétttrún- aðurinn engu betri en rómversk- kaþóllskan eða Gyðingatrúin. En stjórnarskráin segir, að sérhver borgari hafi rétt til að trúa hvern “kreddu” sem honum sýnist. En hún leyfir einnig að hver borgari megi óhindraður vinna í kyrþey gegn trúarbrögðunum, og það leyfi færir stjórnarflokkurinn sér dyggi- lega í nyt. Árangurinn er þó tví- sýnn mjög. Sýningarhöllin dregur fáa að sér. Morguninn, sem eg kom þangað, voru þar einar fimm hræð- ur. Þarna eru því ekki hentugur stað- ur til að kynnást lífinu í Rússlandi og eg held áfram sveimi mínu. — Hið nýja heimili blaðsins “Izvestia” er þarna skamt frá. Einn af hinum afarstóru gluggum þess er þakinn þvínær með korti af hinni hörmu- legu heljarslóð á Spáni, og að mynd 1 ur milH hinna tveggja lifskjara, er þessari safnast fjöldi áhorfenda á öllum tímum dags og nætur. Þó méi* þyki ótrúlegt, eru menn þarna í háværum1 stælum, sem eg fann freisting hjá mér til að taka þátt í, en áttaði mig fljótt á að þar hefði eg engu nýju við að bæta. Allir þarna virtust kunnugir hverjum bletti á Spáni og köstuðu á milli sín nöfnum herforingjanna, “rauðra” og “ihvítra.” Fólkið þarna var ótrú- lega vel að sér um báða flokkana, en hver og einn virtist hafa sina eigin skoðun um afstöðu þeirra og stríð- ið, að því er framgang þess snerti. Hið sérstaka þrætuefni fólksins þarna við gluggann, var fall Bilbao- borgar eða öllu heldur þýðing þess atburðar að því er viðhorf stríðsins snerti. “Hvert fet sem vinst eða tapast, hefir þýðingu,” kallaði ung- ur, bjarthærður verkamaður. “Ef Bilbao hefði ekki haft neitt gildi, mundu þeir þá hafa varið hana svona lengi? Eg var í herferðinni gegn Koldhak og veit hvað undan- hald er. Það var slæmt ástand, og var Englendingum að kenna. Nú eru þeir Franco hlyntir og Frakkar líka — líka Frakkar — ójá, vertu ekki að glepja mig — vilja ekki að við berum sigur úr býtum . . .” "Hvað ertu að þvaðra og æsa fólk að ástæðulausu ?” hrópaði annað ungmenni. “Sástu það ekki í blöð- unum svart á hvítu, að Bilbao hefði alls ekkert hernaðarlegt gildi ? Hið eina sem á ríður er hugrekki og á- hugi fyrir málstaðnum. Fólkið á Spáni veit fyrir hverju það er að berjast og það mun vinna sigur, hvort sem það heldur Bilbao eða ekki.” “Ef trúa. mætti því sem blöðin segja, þá væri Franco og hans lið nú úr sögunni,” hvíslar einn borg- arinn með gleraugu á nefi. Þessari athugasemd tel eg bezt að sinna ekki frekar því eg sé tvo lögreglumenn —“milezionery” eins og þeir eru nefndir hér — í hvftum einkennis- búningum og með hvíta hjálma á höfði, færast nær. — Orðasennan þarna við gluggann er nú orðin all- hávær, og eg tel víst, að þessir þjón- ar laganna láti þetta til sín taka og dreifi þyrpingunni. En ekkert skeður. Þeir standa bara og hlusta góðlátlega á þrætuna um stríðið á Spáni. En svo færist umræðan smátt og smátt yfir í — hvað heyri eg — jú, pólitíkina heima fyrir. Borgarinn með gleraugun er nú öll- um djarfari og hrópar: “Eg segi ykkur, að við getum ekki treyst her- foringjunum*. Var það ekki í nafni hans Toukhachevsky sem við gerð- um heit okkar ? . . . .”— Þegar hér var komið, lagði annar lögreglumaðurinn hönd hæglátlega á öxl manninum með gleraugun og bað hann mjög hæversklega að halda áfram göngu sinni. En hinir, sem eftir stóðu, héldu ræðunum uppi ó- hindrað. — Nú er tíðin önnur en áður var í Moskva. Jæja, tæki eg mér nú far með vagninum númer tvö, fengi eg að sjá alt aðra hlið á lífinu í Moskva, sem íeiðsagnarfólk túrista-nefndar- innar ekki beindi útlendu gestunum að — skrifla-markaðinn, sem er eftirmynd slíks sölustaðar—Marché des Puces—í París. í rauninni er það hin gamla, fræga ruslaverzlun —Saukharovka—nú afnumin í aug- um laganna, en þó aðeins rekin á öðrum og afskektari stað, þar sem lögreglan veit ekki af henni. En sért þú lögreglunni vitrari um þetta, þá tekur þú þér far með strætis- vagni til Rjevsky-stöðvarinnar. Þessi staður er all-langt út frá miðju bæjarins, en farþegarnir af sama sauðahúsi: látlaust fólk, hreinlegt og kurteist. Við Rjevsky skiftir maður um vagn og liggur leið hans út til Yaroslavsky-markaðarins. I þess- um vagni rekur ferðamaðurinn sig á aðra og honum áður óþekta hlið á Moskva. Hér er fátæktin augljós, sannur öreigalýður, karlar, konur og börn klædd í óhreinar fatadruslur, hálfsvelt og ruddalegt fólk — vissu- lega nýr heimtir. Sigurvinningar stjórnarbyltingarinnar hljóta að hafa farið fram hjá fólki þessu. Engum ferðamanni dylst hin ömurlega fá- tækt hér, né á hinn bóginn það, að á öðrum stað í Moskva sé efnafólk, og að enginn jöfnuður eða samanburð- þar birtast, sé hugsanlegur eða hæfi- legur. Um þetta sannfærist maður enn betur þegar inn á inarkaðinn kemur. Eg sagði áður að hér væri eftir- mynd eða hliðstæð líking Marché des Pucse í París, en slíkur saman- burður er of langsóttur og óná- kvæmur. Þvi á markaðinum í París, sem alls konar fornfélega hluti hefir að bjóða, sækir fólk er ber á sér merki allsnægta og vellíðunar. Allir forngripasalar í Paris og víðar að, sem og aðrir þeir er unna listaverk- um allskonar, sækja þangað i leit að slíkum dýrgripum. Þama i Marché des Puces má t. d. fá feg- urstu húsmuni. En þar fást líka aðrir húsmunir, sllkir, sem1 enginn almennur verkamaður í París mundi vilja hafa í híbýlum sínum, eða láta sjást þar. En hér í Saukharevka” hinnar rússnesku höfuðborgar hefir maður einn á boðstólum gaulrifnar buxur, annar gamlan og margbeyglaðan hatt, þriðji trosnaðar skóreiniar og hinn fjórði býður til kaups brotna matskeið. Kona ein hampar götótt- um' sokkum og við hlið hennar er maður með 'þrjá ryðgaða nagla, er hann vill selja. En hér er og kona, afsíðis á stéttarbrún, með dásamlega baldéraðan borðdúk fyrir framan sig. Andlit hennar ber þess ljóst vitni að hún sé meðlimur hinnar fyrri höfðingjaistéttar, sem nú verði að selja sinn siðasta dýrgrip sér til Hf sbjargar gegn hungurdauða. En það fólk verður nú sjaldan á vegi manns í Rússlandi; það er flest dá- ið eða horfið á einhvern hátt. En detti þér í hug að maður geti óhindraður farið á Yaroslavsky- markaðinn og selt þar fataræfla sina og annað, þá er það misskilningur. Maður verður að fá leyfisbréf til að geta selt þar jafnvel gamlar skó- reimar. Slikt leyfisbréf fæst, gegn gjaldi auðvitað, í sérstakri skrifstofu hér á staðnum, þar sem fjöldi þess- ara ræfla bíður ávalt úrlausnar. Án leyfisins má ekkert selja, og her- menn gæta þess án afláts, að þeim lögum sé stranglega hlýtt. í hliðargötu skamt frá er skýli, Hkt og það er Gorky lýsir svo meistaralega í sögunni “Undirheim- ar.” Hliðið að því er lokað og eg gægist gegnum rifp á girðingunni. Fólkið þarna inni er vissulega eins og ef sögulýður Gorkys sé þar holdi klæddur. Er þessi kona þarna ekki hún gamla Luka og karlræfillinn hann drukni Baron sjálfur? Vagninn sem flutti mig til Rjev- sky-stöðvar aftur er fullur af þessu Gorky-fólki. I þrengslunum tapa eg veski mínu, en þessar “Undir- heima” persónur eru sjálfum sér samkvæmar, er á aðstoð þeirra er þörf. “Félagi!” er hrópað úr öllum áttum, "veskið yðar!” Risavaxinn maður, skyrtulaus og ber ofan við mitti grípur upp veskið og réttir mér með þeirri velmeintu ráðleggingu að vera ekki sVona skeytingarlaus fram- vegis. Kominn aftur inn í miðborgina og frá “Undirheima” för minni, tek eg mér sæti við borð undir beru lofti, eins og til að átta mig á því sem eg hafði séð og heyrt. Tveir aðrir gestir eru þarna hjá mér. Er annar sokkinn niður í hið allsstaðar nálæga dagblað, en hinn nöldrandi yfir þvi, að veitingamærin skuli ekki koma eftir pöntun hans. En stúlk- an með hvítu svuntuna er að masa við stallsystur sínar þar nálægt. “Eg klaga hana,” segir maðurinn við mig, og heldur auðsjáanlega að eg sé Rússi, því nnnars hefði hann ekki litið við mér. En hvað um það, þá er eg ekki á þvi að nöldra við þessar laglegu stúlk ur eða að klaga þær og spyr mann- inp hvort hann hafi farið i leikhús- ið til að sjá “Anna Karenina.” Neií hann hafði ekki getað fengið að- göngumiða, því leikhúsin vou alt af full og hver sá, mætti teljast hepp- inn, sem fengi þar inngöngu. Á öllum hvildar- og fræðistöðvum er urmull fólks, hreyfimyndahúsin og fréttaútvarps sviðin alskipuð, en þar endaði eg dagsverk mitt. Fólks- þyrpingarnar eru allstaðar, og er. híbýlaskortinum þar að miklu leyti, beint eða óbeint, um að kenna. Beinlínis vegna þess að fólk verður fegið að losna um stund úr marg- hýsa erjum og amstri. Óbeina á- stæðan er sú, að það litla, sem af- gangs er þegar búið er að borga húsa- og matarkaup, fer annað hvort fyrr föt handa konunni eða í leik- húsin og aðra skemtistaði. Og 8- fermetra íbúðirnar auka ekki löngun fólks til að punta upp heimilin með auka-húsmunum eða öðru skrauti. Þannig er líf alþýðumannsins. Fimm daga erfiðar hann, en hinn sjötti er hvíldardagur. Þeir dagar eru fimm í hverjum mánuði, þann 6., 12., i8., 24, og 30.; kveldið fyrir hvern þeirra fer hann í leikhúsið, sé hann svo heppinn að ná inngöngu, eða hann fer í kaffihúsið; annars íer hann kannske í drykkjuveizlu, eða unir sér við brennivínið (vodka) í einrúmi. Hin kvöldin verður hann að sækja pólitiska flokksfundi í skrifstofum eða fundarsal umdæmis síns, þar sem á eftir umræðunum fjr fram ókeypis söngskemtun. Efri stéttirnar lifa auðvitað á aðra vísu. Verkfræðingar og listamenn hafa sérstakar og skrautlegar sam- kvæmisstofur, sem vel eru setnar af meðlimum klúbbsins k,veldið fyrir hvfldardaginn, og skemta þeir sér þar ásamt fjölskyldu sinni, við kvöldverð og dans. Alt til skamms tíma voru og slík hóf haldin í hin- um stærri hótelum og veitingastof- um. En enginn þarf að imynda sér, að á slíkum stöðum sé að mæta hinuni eiginlegu Soviet-höfðingjumi, nema þá við einhver sérstök tækifæri, eins og á fyrsta sýningarkveldi listasýn- ingar í meiriháttar lekhúsum. Vana- legast Ihalda þeir sig fráskilda öllu öðru borgarfólki. Heimili þeirra eru stranglega vernduð og um helg- ar dvelja þeir í atórhýsum úti á landi, sem vanalegir borgarar hafa engan aðgang að. Rétt utan við Moskva eru mörg slík stórhýsi bygð. Þar hefir hver gestur sérstök her- bergi og pantar mat sinn samkvæmt prentaðri skrá, er samin hefir verið daginn áður. Þarna eru við hendina öll nýtizku þægindi og skraut, sem almúginn fær ekki að líta. Skógar- beltið í kringumi hallirnar er að minsta kosti fulla mílu á breidd, og umferð þar bönnuð, og jafnvel al- faravegi, er þar liggur um, lokað fyrir almennri umferð. Leyfisdögum sínum eða hvíldar- tímum eyða hinir voldugu suður við Svartahaf, á Krímskaga eða í Kákasus. Mörg hvíldar- og heil- brigðisheimili eru bygð af Sovietum þar suður á ströndunum og önnur tekin í arf frá keisaratimunum. En vistmenn hinna ýmsu heimila hafa lítið saman að sælda. Meðlimir Rauða hersins njóta ögn meiri þæg- inda þar en almennur verkamanna- lýður. Lægri fyrirliðar búa tveir og þrir samian í herbergi, en þeir tignari hafa hver sitt herbergi, og mega æðstu herstjórnar foringjar hafa f jölskyldu sína þar hjá sér. En aðal herforingjarnir hafa sín sérstöku heilsuhæli. Og baðstaðsf jörunni er skift í ákveðnar deildir. Vei þeim manni, er dirfist að baða sig í þeim bletti sjávar sem leikur við þá sanda er hinum Voldugu heyra til! Fjar- an umhverfis þessar háu hallir vald- hafanna er umkringd gaddavír, og ná þær varnir út á tvítugt dýpi. Lausl. þýtt úr “Magazine Digest” Þýtf af s. Bréf frá Islandi til Lárwsar Árnasonar að Betel, Gimli (í nóvember 1937) Minn góði bróðir, ætáð blessaður og sæll! Eg óska að línur þessar megi hitta þig heilan heilsu og á glaðri stund, hvað líkamann snertir, en eg óska og bið að þú megir halda þinni sál og þínum sálarkröftum til æfiloka, því þá er mikið fengið í lifinu. Eg vona að þér líði jafnan vel, þótt heilsan sé biluð, eigir gott og glaðvært líf og saman við gott og kærleksríkt fólk, sem hugsar um að líkna bágstöddum. Jæja, mnn góði bróðir, kæra þökk fyrir tilskrifið; mikið þótti mér vænt um að fá bréf frá þér, þó að það sé ekki að sjá, þar sem að eg ekki svara því fyr en þetta, en orsakir geta ver- ið til alls. Eg sendi bréfið frá þér til systur minnar, en hún sendi mér það ekki aftur, en skrifaði mér og sagði að eg yrði að sækja það til sín, svo eg fór í ágúst og var þar um tíma, og svohefir ýmislegt tafið mig síðan að eg kom heim aftur. Eg hefi verið svo slæmur af aðsvifmn og af því mist hugsanir og við það verið svo óstyrkur að skrifa. 1 heil- an mánuð gat eg ekki neitt skrifað fyrir óstyrk í taugum mínura. Eg ætlaði að skrifa þér margt af landi hér bæði til framfara og afturfara. Nú ætla eg að reyna að lýsa fyrst guðrækninn. Áður fyr voru hús- lestrar alla sunnudaga og alla daga vetrarins og vel sóttar kirkjur og hlustað á Guðs orð með andagt og ! virðingu og börnin látin læra vel og vandlega og kent mikið af bæn- um, versum og vandlega ámint um að elska Guð umfrain alt og föður og móður, og forðast alt ilt, sem kristninni gæti grandað, er nú er þetta alt góða lagt á hilluna. Já, því er nú ver að svo er komið, en það fer að Hða að því að fólkið fer að sjá hverju það kastar, að kasta sinni guðstrú. Eg álít að það sé sama og kasta lífinu algjörlega á glæ. Jæja, minn elsku bróðir, þá ætla eg að snúa mér að þeirri sorgarlegu hlið trúarbragðanna nú á tírnum; hún svo hljóðandi: aldrei lesnir hús- lestrar, litið sóttar .kirkjur, fáir til altaris, enginn ungdómur lítur i guðsorðabók, læra lítið af bænum eða sálmum, læra ekkert lærdóms- kver, kynna sér bibiíusögur undir fermingu. Þau eru fermd upp á trúarjátninguna öll í einu hljóði, fyrir altarinu, en hvað þau eru ntörg sem kunna hana., það er eftir að vita. Prestarnir æfa börnin í því að vera samhljóða, til að láta söfnuðinn heyra hljóminn, en ekki orðin, því þá er nóg, þegar að sá fallegi hljóm- ur heyrist, þá er nóg, hvað sein orð- inu líður, það skiftir ekki máli. En nóg er af fögunum, það vantar ekki, lestur, biblíusögur, reikningur, landafræði, íslenzk réttritun, nátt- úrufræði, leikfimi, sund, tungumál og fleira og fleira, og ekkert nema hálflært. Eg álít að skólar nú kenni bezt léttúð og hún hefir í för með sér, því miður, margt ljótt, óreglu til orða og verka, loforð og pretti til orða og verka. Þá ætla eg að snúa mér dálítið að stjórnmálum hér í landi. Stjórn- málaflokkarnir eru : (1) Sjálfstæð- isflokkur, og er hann lang stærstur; (2) Framsóknarflokkur, og hann hefir stjórn landsins á hendi núna, hann hefir helmingi færri kjósend- ur en Sjálfstæðisflokkurinn, en kosningalögin eru svona ranglát; (3) Jafnaðarstefnan eða Sósíalistar, og þeir eru í bandalagi með Fram- sókn í stjórn lndsins, og koma öllu illu til leiðar með tollumi og sköttum. innflutningshöftum og einokunum og þrælalögum á ipótstöðuflokka siina, sem eru Sjálfstæðisflokkurinn og Bændaflokkurinn og Þjóðernis- flokkur, en hann hefir ekkert að segja, hann er Htill; svo éru það Kommúnistar, sem eru Sósíalistum verri að mörgu leyti, ef þeir gætu beitt sér nokkuð. Hér var kosið í vor til þings, og læt eg hér útkomu — atkvæðatölu flokkanna. Sjálfstæðisflokkur.........24,047 Atkv. Bændaflokkur ............. 3.557 Framsóknarflokkur..........14,498 Alþýðuflokkur ..............IL031 Kommúnistar ............... 4,914 Þá lýsi eg dálítið lögum landsins; þau eru þannig, að mótstöðumaður flokksins fær enga áheyrn i málum sínum og kæri þeir mann, sem styð- ur stjórnarflokkana, þá er því stung- ið tmdir stól og ekki neitt upp úr því að hafa, en kæri stjórnarsinni inót- stöðumann, þá er straffað með fangelsun, sektum, alveg miskunnar- laust og rnargur sviftur sinum rétt- indum yfir lengri tíma. Þá kem eg að embættisveitingum. Þar er ekki svo lítilfjörlegur em- bættismaÖur að hann fái ekki ern- bættið bara að hann fylgi stjórninni, þá er og verÖur hann að vera þægur stjórninni, þó hvergi sé hæfur í starf inu. En með þessu eru þeir að týna fylgi sinu, en Sjálfstæðisflokknum bætist fylgi á ári hverju. Það eru hin ranglátu kosningalög, sem gjöra það að verkunt, að Sjálfstæðis- flokkurinn er ekki við völdin á ís- landi og það getur dregist að hann nái völdumi, því stjórnin hugsar ekki

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.