Lögberg - 31.03.1938, Qupperneq 6

6
LÖGBHRG. FIMTUDAGINN 31. MARZ, 1938
Hundur kaíteinsins
Kafteinninn liélt enn áfram nokkra stund
að tala um hitt og þetta við konu .sína; svo
kveikti hann í pípunni og reykti sem ekkert
va:ri um að vera, eins og hann gjörði mjög
oft eftir máltíðir.
Þegar hann hafði farið nærri miðja vegu
upp Grace-hæðina, fór hann inn á milli hárra
trjáa, en stefndi til sjávar. Þar sem hann
kom niður að sjónum, fann hann mosavaxna
dæld í kletti, sama hillan, sem hann settist á
þegar hann Var að horfa á eftir Jeune-Alix,
daginn, sem hann sendi Zero í útlegð.
Viss um að hann yrði ekki ónáðaður af
neinum og að enginn sæi til sín, opnaði hann
bréfið í hendings kasti.
Tantin, sem var ekki vanur skriftum, rit-
aði:
Minn góði, gamli vinur!
Eg tek nú penna í hönd til að skrifa þér
nokkur orð eins og þú baðst mig um. Þú mátt
láta þér vænt um þykja. Þú þekkir mig að
því, að eg sit sjaldan við skriftir, nema þegar
eg skrifa konunni, og það geri eg ekki oft;
skrifa eg ekki nema til minnis í sambandi við
það sem eg flyt frá höfn til hafnar. En það
sem er sagt er sagt; eg lofaði þessu og eg
lield loforðið!
Það er þá fyrst að við sigldum yfir sund-
ið milli Englands og Frakklands, og meðan á
því stóð hafði vesalings Zero ekki lint látum:
tárfelt, skrækt, hrópað, gelt, og borið sig mjög
hörmulega, og verst lét hann þegar við nálg-
uðumst Normandy. Menn mínir liafa líka
sínar góðu tilfinningar, og þeir kendu í brjósti
um þessa skepnu. Vonandi að j>að mvndi
stilla hann, þá gaf eg honum altaf eitthvað,
J>egar stóð á máltíðum; en hann vildi hvorki
(|ta né drekka. Svo kom kvöldið og þá varð
dálítil hvíld á þessum ofsa, fyrir það að hann
hefir verið orðinn uppgefinn; eftir að hafa
hljóðað svona mikið og lengi hefir barkinn
ekki haft neina golu að geyma. Þegar eg varð
var við að hann var hættur ólátunum fór eg
niður til þess að tala um þig. Eg þóttist viss
um að hann skildi mig, Jvví þegar eg nefndi
nafn þitt, leit hann upp og dinglaði skottinu,
sem er alt af merki um einhvern skilning
meðal hunda.
Þegar eg fór upp á dekk aftur, skildi eg
eftir opið, til þess að gefa honum meira af
hreinu lofti. Þá skauzt hann eins og fjand-
inn úr sauðarleggnum milli handa minna og
tróð sér á milli fóta minna upp á undan mér,
svo fljótt að eg varð varla var við það fyr
en á eftir. Hann Idjóp svo tvisvar eða þrisvar
í kring á dekkinu, alveg eins og hann væri
vitlaus. A augnablikinu datt mér ekki annað
í hug en að hann ætlaði að kasta sér fyrir
borð, svo ólmðist hann. Og þar sem hann
fann J)ig ekki — J>að var ljóst að hann var
að leita að þér — þá fór hann að stökkva
fram og aftur á dekkinu, en setjast niður við
og við. Loksjins sefaðist hann og lagðist
niður úti í horni. Þá læddist eg að honum og
kom reipi undir kragann á hálsinum og fékk
vikadreng á skipinu til þess að halda í þetta
ólma dýr og sagði honum að sleppa honum
ekki eitt augnablik. Drenghnokkinn gjörði
býsna vel. Ilann setti reipið um herðar sér
hélt sér við möstrin og hvar sem hann gat
fundið viðspyrnu; hann hafði fult í fangi með
að halda honum, hann togaði svo fast í reipið.
Eg sagði honum að gefa honum dálítið
eftir til þess að sjá hvað hann gerði.
Um þetta leyti sigldum við fyrir blásandi
bvr til haf.s, tólf mílur á klukkustund. En
J>essi hundur þinn hafði ekki tapað áttunum.
Hann sentist eins og byssuskot á þann borð-
stokkinn, sem vissi að Normandy, reisti sig
upp, setti framfæturnar á borðstokkinn og
setti klærnar í eins og þær væru negldar, og
J>efaði í áttina til lands, Normandy, sem við
sáum nú ekki lengur. Þarna hélt hann sér
lengi nasandi eftir þér. Bráðlega hvesti,
komu stórir sjóir og við urðum að dæla; en
alt af hélt hann sér á borðstokknum, þótt öld-
urnar féllu yfir hann og gerðu hann renn-
votan. Við kölluðum á hann, en hann gegndi
ekki. Hann vissi vel að þetta var áttin; hann
var að fara í öfuga átt. Hann fór Jcangað til
baka aftur og aftur, og hélt upp þessu neyðar-
væli, stöðugt á hlaupunum.
Þegar við komum í Gascogne flóann,
dansaði litla skelin okkar á ölduhryggjunum
viðstöðulaust, á þessum fjallháu öldum, sem
eflaust hafa komið alla leið frá Ameríku, án
þess að breyta stefnu; og til allrar hamingju
fyrir okkur var nú hundurinn farinn að skilja
að öll hans fyrirhöfn var árangurslaus, og
var nú vonlaus um að þú myndir nokkurn
tíma koma gangandi á öldunum eins og Frels-
arinn, til þess að rétta sér hendina. Nú urð
um við að nauðbeita í vindinn og slaga langar
leiðir, svo mér fór að detta í hug að það yrði
erfitt fyrir hundinn að finna Honfleur sam-
kvæmt áttunum. Hann hafði fært sig til og
lú við stóra mastrið með klútinn milli tann-
anna, til þess að hafa eitthvað frá þér með-
ferðis. Hann hafði nærri rifið drenginn til
óbóta, sem a'tlaði að taka klútinn af honum.
Þarna við mastrið lá hann nú spakur og lét
ekkert á sér bera.
Menn mínir, sem eru hreint ekki slæmir
menn, kendu í brjósti um hundinn og fóru að
gefa honum allra handa sælgæti, hver í kapp
við annan. Ef hann hefði étið a*lt sem þeir
færðu honum, hefði hann bráðlega dáið úr
meltingarleysi; en það leit helzt út fyrir að
hann vildi helzt deyja úr sorg. Hann hafði
sínar kreddur fyrir 8ig ekki síður en þið
mennirnir. 1 staðinn fyrir að éta mikið eins
cg mennirnir vonuðú, át hundurinn þinn að-
eins nægilega mikið til þess að halda í sér líf-
tórunni. Hann sá að allir vildu gera honum
gott, svo í staðinn fyrir að hænast að nokkr-
um eða taka meira frá einum en öðrum, lét
liann sem sér væri alveg sama; var jafn við
alla. Menn kjössuðu hann og hann skifti sér
ekkert af því, en sýndi engin vinahót á móti;
og í staðinn fyrir að mislíka þetta við hund-
inn voru menn þakklátir. Mönnuuum hefði ef
til vill mislíkað liefði hann hagað sér öðruvísi.
Sjómennirnir sögðu sín á milli að hundur
með slíku lijartalagi gæti kent kristnum
mönnum, sumum hverjum, allgóða lexíu.
Lengi munu menn muna eftir honum á skip-
inu Jeune-Alix.
Við komum til Saint Louis heilu og
liöldnu. Zero virtist órólegur upp á síðkast-
ið. Hann hafði sofið allmikið og gelt upp úr
svefninum. Eg þóttist vita að hann væri að
dreyma um þig. Svo virtist sem honum þætti
mjög vænt um að koma á land. Hann stökk
þrisvar eða fjórum sinnum áfram, eins og
hann vildi vita fyrir víst að hann væri á þurru
landi. Síðan hljóp hann geltandi og nusandi
eftir jarðveginum, eins og hann væri að leita
að förum þar sem þú hefðir gengið. Eg segi
það ekki til J)ess að gera þér ilt fyrir hjart-
anu, heldur vegna þess að það er satt: þess-
um hundi þykir makalaust vænt um þig.
En það var nú ekki alt búið með þessu;
því hann geröi J»að fyrir allra augum á liöfn-
mni, sem hundar sjaldan ráðast í, og það
sýnir bezt að það er meira í hann spunnið en
flesta aðra hunda. Hann stiklaði meðal tíu
báta um borð, frá einum til annars, þar sem
þeir lágu á höfninni, og varð að fara eftir öll-
um tengigögnuiirn frá einum bát til annars,
kiolast eins og strákur upp og ofan. Eg held
menn hafi aldrei séð slíkt áður. Hann leitaði
að þér alstaðar og nusaði í hvern krók og
kima. Þegar hann hafði leitað til þrauta og
fann J)ig ekki, kom hann út á skipið Jeune-
Alix að fá sér að éta, og lagðist svo niður dá-
litla stund. Litlu seinna byrjaði hann aftur
sama æðið og áður.
Þú veizt að sjómenn segja ýmsar sögur,
sumar skringilegar. Menn mínir eru engir
eftirbátar í því efni. Innan fárra stunda var
sagan af Zero komin um alla höfnina, síðan
komst hún inn í þorpið. Hundurinn þinn er
nú flestúm kunnur af afspurn í Saint Louis,
eins og “hvíti úlfurinn.” Bg get bætt því við
að allir vilja sjá hann og öllum þykir vænt um
hann. Einn af J>essum ensku kafteinum vildi
kaupa hann af mér, og hefði tvöfaldað boðið,
ef eg hefði viljað láta hann. Hann sagði að
ef þessi hundur yrði með sér lengi, þá hlytu
þeir að verða vinir, og þegar hann dæi ætlaði
hann að reisa minnisvarða á gröf hans með
graíletri á ensku og frönsku.
—A hollenzku líka, drengur minn, lávarð-
ur minn, sagði eg; það er málið sem hann
skilur. Hin málin hefir hann aldrei skilið
eins vel.
Alt þetta varð til þess að eg fór að verða
hræddur um að eg myndi tapa lionum. Það
gerði mér óhug. Sjómenn eru ekki vondir
menn, en þeir eru dálítið stelvísir eins og her-
mennirnir. Einhverjir kynnu að vera þeir,
sem vildu taka þessa gersemi eins og sína
eign.
Eg gerði mitt bezta að komast út úr höfn-
inni aftur með Zero. Eg fór með liann upp í
þorpið þar sem eg liélt til, í Hotel des Deux-
Poles. Þar var eg oft með þér og þar fengum
við vel að borða stundum um miðjan daginn.
Hundur húsbóndans var dauður, stór, dansk-
ur hundur, flekkóttur, sem gekk svo liðugt
fyrir kerrunni sinni; Zero var í kofa hans að
nóttunni. Elg batt hann þegar eg fór frá,
þegar eg var inni í gistihúsinu var hann inni
í herberginu hjá mér og leið vel. En hann
var svo slóttugur að hann smokkaði sér ein-
hvern veginn lausum þegar honum fór að
leiðast eftir mér. Hann gerði hvað sem hon-
um sýndist með framlöppunum. Api gæti
ekki hugsast liprari með höndunum. Við vor-
um orðnir góðir vinir, vegna þess að hann er
dauðatryggur, og hann fann að mér þótti
vænt um hann. Þú þarft samt ekki að verða
hræddur; eg hefi svo oft tekið eftir J>ví að það
ert þú, sem honum þykir mest vænt um. Oft.
horfir hann á mig eins og hann vildi spyrja
mig um þig. En eg get aldrei sagt honum
neitt. Eg læt mér nægja að tala eitthvað um
þig og eg sé að honum þykir vænt um það,
a'finlega.
Eg er nú búinn að afhenda vörurnar í
góðu lagi; en af því eg hefi enga ballest, hefi
tekið dálítinn farm í skipið og ætla að nota
það við tækifæri, J>egar eg sezt að eins og þú.
Það er lit-viður, sem mér kæmi vel að hafa.
I>að er allnærri húsinu, sem eg ætla að setjast
að í, ef lukkan verður með mér, sem eg vona
að verði innan skamms. Ef alt gengur eins
og eg gjöri ráð fyrir, verð eg að Grand
Champ innan tveggja mánaða. Þú gætir
komið þangað og séð hundinn og vin þinn.
—Jacques Tantin.
PjS.—Þetta bréf er skrifað fyrir tveim-
ur dögum síðan, og átti að komast í póstinn
það kvöld. Eg kom lieim; eg fór út í kofann
eftir Zero, J>ví mér var farið að þvkja vænt
um hann og gat ekki farið án hans. Þar var
enginn Zero. Enginn hafði séð hann; enginn
þekti hann. Bg spurði og spurði. Fólkið í
gistihúsinu vissi ekkert. Eg ávítaði sjálfan
mig fyrir að hafa ekki séð betur um hann.
Eg hljóp ofan að bát; þar var enginn Zero;
hann hafði ekki komið þar. En J>ar var dá-
lítill drengur víst eitthvað slóttugri en hann
var stór, sem hélt hann hefði séð hund fara
fram á ytri höfn. Eg vildi komast fyrir það
sanna og eg leitaði upplýsinga með öllu móti.
Eg sá nokkra kunningja, á meðal annars
Anzoufe frá Havre, umsjónarmaður með
fram fljótinu, sem hafði oft komið um borð
á Jeune-Alix og þekti Zero. Eg spurði liann,
og hann þóttist viss um að hann hefði séð
þennan hund minn, þinn, okkar, fara hjá á
eftir sjómanni frá skipinu Deux-A'mis, dálítið
skip frá Dieppe, kafteinn Franqueville, sem
hefir farið þrjár ferðir til Honfleur, en var
nú farinn fyrir tveimur dögum til Marseilles.
Það leit út fyrir að Zero yrði hvorki
haldið aftur né yrði hann neyddur áfram í
öfuga átt við það sem hann vildi fara, þræl-
beinið! Langt frá því hann fylgdi þessum
sjómanni eins fast og það hefði verið hús-
bóndi hans.
Þetta gerði mig alveg forviða. Það hefir
sjálfsagt verið Hollendingurinn sem átti
hann fvrrum. Zero er tapaður okkur! En,
hugsaði eg, þetta er auðskilið. Eg ætla að
finna Franqueville og spyrja hann spjörun-
um úr og biðja hann að gera mér greiða;
kafteinar gera hver öðrum greiða oftlega.
En sjaldan er ein báran stök. Skipið
liafði þegar létt akkerum og var farið fyrir
stundu síðan, sigldi til Marseilles og ætlaði
að koma við í Cadix og Gíbraltar. Þetta hefir
gert mig vonlausan, alveg. Eg leyni því ekki.
Mér var farið að þykja vænt um hundinn,
hvert hár á greyinu; eg mun sakna Zero.
Jæja, eg hefi týnt honum fyrir þér; það mun
þér sárast allra sára. Fyrirgefðu mér að eg
gerði ekki betur. Þú sérð vel hvar eg hefi
gert fyrir þig, nefnilega minna en ekki neitt.
Saint Louis du Sénégal,
12. maí, 1878.
VIII.
Kafteinn Pigault, sem hafði í fyrstu rifið
bréfið í sig á augnabliki, las það nú aftur
hægt, málsgrein fyrir málsgrein, línu fyrir
línu, og nálega orð fyrir orð; það lá nú opið
á hnjánum á honum. Hann leit nú upp tvisvar
eða þrisvar og sagði hálf hátt:
‘ ‘ Það var viðbúið, úr því eg flæmdi liann
að heiman, að það myndi fara svona!”
Rétt á þessu augnabliki heyrði liann lítils
háttar skrjáf, eins og lauf nudduðust saman,
og rétt á eftir heyrði liann að trjágreinarnar
voru færðar sundur og einhver nálgaðist
Ilann leit við og var nú augliti til auglitis við
konuna sína.
“Þú hér!” sagði hann hæglátlega.
“Frá liverjum er þetta bréf ?” spurði
unga konan og hnyklaði brýrnar skyndilega.
“Það er frá Zero,” sagði Jean Pigault
niðursokkinn í hugsanir sínar.
“Ah! Er nú Zero farinn að skrifa?”
svaraði Lise og ypti öxlum.
“Eg ætlaði að segja frá kaftein Tantin,
sem eg fékk til að fara með hann.”
“Og hann sendir þér þessar fréttir?”
“Jú, rétt. En hvernig er J>ví varið, að
þú ert kofmin hingað?”
“Það er mjög einfalt,” sagði Lise, sem
var nú alt í einu orðin mjög innileg og sett-
ist á mosavöxnu hilluna hjá manni sínum.
Þú fórst að heiman í morgun dálítið fyr en
þú varst vanur, að mér virtist; eg sá að þú
gekst hratt; og J>ú leist út fyrir að vera í
Jjungum þönkum; mér datt í hug að einhver
óhamingja væri í loftinu, og eg fór á eftir
þér.”
“Ekki getur það heitið að það sé óham-
ingja, nema þetta, að Zero er týndur. Það
er alt!”
Lise var að hugsa um að svara manni
sínum á þá leið að það myndi ekkert gera
til hvort hundurinn væri liér eða þar; en hún
þorði það varla ; það'virtist ekki vel viðeig-
andi. Hún tók því bréfið án þess að svara,
sem hann rétti henni, og las það Jcegjandi.
“Það er mjög leiðinlegt,” sagði hún og
var ekki frítt við óróleik í röddinni; “hver
myndi hafa getið slíks til ?”
“Nei, við sjáum ekki hlutina fyrir-
fram,” sagði Jean Pigault, án þess að líta
við konu sinni.
Þrír eða fjórir mánuðir liðu. Laufin
gulnuðu á trjánum, álmi, beyki og ýmsum öðr-
um. Þau höfðu skreytt Grace-hæðina, en nú
var sá tími liðinn. A, öðru leyti leið tíminn
tilbreytingarlaust, án slysa eða happa fyrir
J)essar tvær persiónur, kajfjtdininn og' konu
hans. Hvorugt þeirra nefndi Zero á nafn.
Ef kafteinninn bar missi hundsins fyrir
brjóstinu, þá passaði hann að minsta kosti
að láta ekki konu sína verða vara við það.
Unga konan fann til þess að liún hefði verið
orsök í þessu tapi, og gerði alt sem hún gat
til þess að láta hann gleyma og var við hann
svo innileg og aðlaðandi sem mest mátti
verða. Hér var breyting frá hennar hendi,
frá hennar eigin rótum runnin; alúð við hann,
sem hefði verið óréttlátt af honum að viður-
kenna ekki. Það var nægilegt fyrir hana að
vita að eitthvað væri J)að, sem hann óskaði
eftir, eða honum þótti vænt um; það var óðara
í té látið frá hennar hendi. Pigault hafði
mist hund sinn, en hann hafði fundið konu
sína, svo ágæta konu. Það stendur ef til vill
eitthvað svipað á meðal einhverra lesenda
minna, og þeir hafi því enga ástæðu til að
kvarta. Kafteinninn var ánægður.
Aðeins þetta: Stundum spurði hann eins
og sjálfan sig, hvert Zero hefði farið — hvað
hefði orðið um hann. Og þá brá skýi yfir
svipinn. En hann reyndi að dylja þetta fyrir
konu sinni, og ásakaði sjálfan sig fyrir þenn-
an reikulleik. Var það karlmannlegt að bera
sig svona? Nei. Lise sá hvað liann hugsaði,
en gat ekki að gert. Þegar liún varð vör við
þetta, liafði það þau áhrif, að hún var hrygg í
huga, það sem eftir var dagsins.
Hún sökti sér niður í húsverkin; við J>au
var hún allan liðlangan daginn. Það var
með sanni hægt að segja, að ekki væri í Hon-
fleur annað hús eins fágað og hennar eigin.
Ilún hafði ekki imiklar eignir, en henni lán-
aðis'f með reglusemi og sparnaði og hag-
kvæmri höndlun á öllu, að láta sér líða eins
vel, “lifa betra lífi”, en sumir liinna auðugu
borgarar Jxorpsins. Við megum ekki liugsa
að allir menn séu blindir fyrir kostum sinna
eigin kvenna. Það var mjög aðdáunarvert
hvað unga konan lagði sig í líma við að koma
öllu vel í verk. Pigault tók eftir því. Alla
markaðsdaga vaknaði hún og fór á fætur með
morgunroðanum, og fór með Jeanneton, sem
bar körfuna til flutninga; hún keypti það
bezta sem völ var á úr bezta parti bygðar-
innar, alls kyns úrval.
Það var á laugardag, að þær tvær voru
að koma heim af markaðnum með fulla körfu
af góðgæti, kátar yfir því að geta gefið kaf-
teininum allra handa, sælgæti, honum,, sem
svaf eins og steinn ennþá, að Lise, sem gekk
á undan, sá eittlivað við húsdyrnar. Það var
eitthvað, sem lá þarna þversum og hún gat
hreint ekki greint hvað það var; það var
einhver dökkleit hrúga, blakkur og grár haug-
ur, hreyfingarlaus.
Hún hörfaði til baka, eins og hún væri
hrædd, þótt þetta væri nú ekki mjög liræðilegt
hreyfingarlaust og meinlaust — og kallaði á
vinnukonuna:
“Jeanneton! Jeanneton! Hvað getur
þetta verið ? Líttu á! ”
Jeanneton frá landsbygð'inni, ekki mjög
næm né viðkvæm, fór fram fyrir húsmóður-
ina, tvö skref, og rak fótinn í þetta óþekta,
hvað svo sem það var. Þá heyrðist eitthvert
murr, eins og stuna. Svo sást að Jietta reyndi
að rísa á fætur með kvölum og erfiðismunum,
og frammi fyrir þeim stóð hundur.
“Góði guð! frú; það er Zero!” hrópaði
Jeanneton, sem varð svo hverft við, að hún
misti körfuna með öllum matvælunum.
Zero, því það var hann, þegar hann
heyrði nafn sitt nefnt, reyndi að dingla skott-
inu með veikum mætti, til að gefa til kynna
ítð hann hefði skilið þ^ð sem hún sagði.
En þegar liann tók eftir frúnni, rankaði vesa-
lingurinn við sér. Því miður hafði liún ekki
verið honum vinveitt, og fcúmnislega, eins og
sá sem veit hann er í óvináttu, lagði hann nið-
ur skott og eyru og leit mjög aumkunarlega
til hennar, með svip, sem virtist biðja vægð-
ar, og drógst með naumindum yfir veginn og
lagðist niður við skurðinn, en festi augun á
húsinu, sem honum myndi aldrei leyft inn í;
en við þrepskjöld l>ess húss hugsaði hann sér
að deyja. Til þess hafði hann komið heim.