Lögberg - 18.05.1939, Page 8

Það er betra
16
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 18. MAl 1939
í 2-glasa
flösku
Ur ýmsum
heimum
Þórbergur Þórðarson:
DRAUMUR
HALLDÓRU ÓLAFSDÓTTUR
í Kotvogi í Höfnu'tni hefir
verið útræði frá ómunatíS. Það-
an var sjósókn mikil öll bú-
skaparár Katlanna þriggja,
Ketils elzta, Ketils sonar hans
og Ketils Ketilssonar yngsta, er
þar bjuggu hver fram af öðrum.
Eftir dauða Ketils yngsta hélt
ekkja hans, Hildur Jónsdóttir,
út báti þaðan. Árið 1928 lét
hún smiða inni i Reykjavík op-
inn vélbát, svo nefndan trillubát,
er hafa skyldi til róðra í Kot-
vogi. Hét sá bátur Ketill. Hjá
Hildi hafði í mörg ár verið
ráðsmaður, Björn að nafni Lár-
usson frá Keldulandi á Skaga-
strönd, Fjögur síðustu ár sín i
Kotvogi hafði hann þar að auki
verið formaður á útvegi Hildar
og stýrt vélbátnum Katli.
Eina nótt haustið 1931 vill
það til, að mig dreymir, að eg
sé komin suðuf í Hafnir. Kann-
ast eg að vonum þar vel við alla
staðhætti frá æskuárunum, því
að eg hafði verið á sumrin í Kot-
vogi hjá Katli yngsta móður-
bróður mínum, frá því að eg var
sjö ára og þar til eg var kom-
in nokkuð yfir fermingu. Þykir
mér í draumnum, að eg standa
hjá kirkjustaðnum Kirkjuvogi og
horfa þaðan niður að Kotvogi,
sem er niður á sjávarbakkanum,
svo sem tveggja mínútna leið
niður frá Kirkjuvogi. Sé eg
þá, að þar er orðin nokkur
breyting á útsýni frá því sem
áður var því að nú liggur opið
haf yfir Kotvogi og alla leið
upp að Kirkjuvogi, þar sem' eg
stend, og gengur sjórinn í þung-
um þykkum og löngum öldum
upp á ströndina við fætur mér.
Mér þykir þetta í meira lagi
kynleg breyting, og horfði eg um
stund undrandi út á hafið. Sé
eg þá fjórar smáþústir fljótandi
á sjónum, sem svaraði skamt
fyrir utan Kotvog. Líktust þær
helzt tilsýndar ofurlitum stein-
um. Þústir þessar þokast, hægt
og hægt nær landi, og sé eg þá,
að þetta eru engir steinar, heldur
fjórir menn. Var einna likast
seml þeir stæðu í sjónum, þannig,
að efri hluti líkamans' var altaf
upp úr. Lyftust þeir upp á
hvern öldugarðinn á fætur öðr-
um, er ýttu þeim nær og nær
ströndinni og kirkjustaðnum. Þá
sé eg, að á brjóstum þessará
manna, hvers um sig er svartur
kross með hvítu letri. Get eg
ljóslega greint þar nöfn þeirra
allra, en undir nöfnunum er
letraður mánaðardagur og orðið
“árið”, en sjálft ártalið, sem mér
þykir einnig vera merkt á kross-
ana, er hulið einhverskonar glýju
eða móðu, svo að eg fæ með
engu móti lesið það. Þessir
menn eru allir naktir, og eru
líkamir þeirra allir útþandir og
uppblásnir og miklir fyrirferðar.
Þykist eg vita, að það stafi af
því, að þeir hafa hver sinn leg-
stein í eftirdragi, og sé eg, að
þeir eru f jötraðir um þá eða við
þá með járnhlekkjum. Þrjá
þessara manna þekki eg ekki en
þegar þeir eru komnir í nám-
unda við flæðarmálið, sé eg, að
sá, sem er fremstur þeirra er
Björn Lárusson ráðsmaður i
Kotvigi. Þar með endaði draum-
urinn.
Þegar eg vaknaði um morgun-
inn hafði eg gleymt nöfnunum
og mánaðardeginum, sem letruð
voru á krossana. En að öllu
öðru leyti umndi eg drauminn
býsna greinilega. Þykist eg þeg-
ar viss um, að hann boði bátstapa
i Kotvogi og að þar muni farast
Björn Lárusson við þriðja mann.
Eg sagði móður minni, Vigdísi
Ketilsdóttur, undir eins draum-
inn. Varð henni þá að orði:
“Eg vona, að þú látir engan
heyra þennan draum, svo að
hann Sréttist ekki suður í Hafn-
ir.” Þó sagði eg hann rétt á
eftir Vilhjálmi Ketilssyni móð-
urbróður mínum, en bað hann
að hafa ekki orð á þessu við
nokkurn mann. Fleirum sagði
eg drauminn ekki, vegna þess
að eg var sannfærð um, að hann
væri ekki markleysa, heldur
myndi hann rætast og það á
næstu vertíð.
Á vertíðinni var vélbáturinn
Ketill gerður út frá Kotvogi
Hringdi eg þá vertíð oft til
kunningjafólks míns suður í
Höfnum og grenslaðist eftir
aflaföngum; þar syðra og líðan
sjómanna. En vertíðin leið, án
þess að nokkuð sögulegt bæri til
tíðinda. Um vorið segir móðir
mín við mig, að ekki hafi nú
mikið verið að marka drauminn,
því að, sem betur fari, hafi eng-
inn mannskaði orðið þessa ver-
tíð í Kotvogi.
Næstu vertíð, á árinu 1933, er
sami vélbáturinn gerður út í
Kotvogi, og er Björn Lárusson
formaður sem undanfarna vetur.
Talaði eg þá sem fyr öðru hvoru
suður og inti eftir líðan fólks-
ins i Höfnum, því að draumur-
inn var mér ennþá í fersku
minni, og ennþá var mér það
mjög rikt í huga, að hann ætti
eftir að koma fram. Þá er það
að morgni hins 22. marz, að
faðir minn, Ólafur Ásbjarnar-
son hringir heim til mín neðan
úr bæ og spyr mig, hvort eg hafi
frétt úr Höfnunum.
Eg svara: “Nei. Hann hefir
þó ekki farist hann Björn í Kot-
vogi ?”
“Af hverju heldurðu það?”
spyr faðir minn. “Hefirðu
frétt nokkuð?”
Eg kvast ekkert hafa frétt, en
sagðist altaf hafa búist við því
af draumi, sem mig hafi dreymt
að hann Björn myndi farast þá
og þegar. Þá sagði faðir minn,
að Björn hafi róið í fyrri nótt
og sé enn ókominn að, hans hafi
verið leitað, en ekkert til hans
spurst.
Aðfaranótt hins 21. marz
höfðu bátar róið úr Höfnum og
þar á meðal Ketill í Kotvogi.
Var þá veður sæmilegt, en fór
þó versnandi með austanvindi og
dálitlum éljagangi. Komu þeir
allir að um daginn nema Ketill.
Var Ægir sendur til að leita
hans að kvöldi hins 21. eða dag-
inn eftir, en fann ekkert nema
lóðarbelgi sem menn töldu að
vera merkta Katli. Til Ketils
spurðist aldrei síðan. Fórust
með honum fjórir menn, allir á
bezta aldri. Þeir voru Björn
Lárusson formaður, 31 árs,
Ólafur Lárusson bróðir hans, 29
ára, Páll Jónsson úr Höfnum,
33 ára og Karl Kristjánsson af
Skagaströnd, 28 ára.
Saga þessi er færð í letur 10.
marz 1936 eftir frásögn Hall-
dóru og draumurinn borinn undir
móðir 'hennar og Vilhjálm Ket-
ilsson, er bæði votta hann sagðan
hér nákvæmlega eins og Hall-
við komum inn í stofuna, því að
á borðinu var nú aðeins annar
stjakinn, en hinn sást hvergi,
hvemig sem við aðgættum. Þór-
dísi fanst þetta svo kynlegt, að
hún fölnaði upp. Við gengum
svo frarn í svefnherbergið, sem
var milli eldhússins og stofunn-
ar. Eftir á að giska fimm mín-
útur fer eg aftur inn í stofuna
til þess að líta enn eftir stjak-
anum, því að mér fanst þetta
svo undarlegt, að eg trúði varla
okkar eigin augtun. Þegar eg
kem inn í stofuna, stendur
stjakinn á borðinu, þar sem hann
var vanur að standa, og var
hann þá allur drifinn þéttri og
afarfínni dögg, eins og títt er um
málm, sem borinn er úr kulda
inn í hita. Þetta, fanst mér svo
andstætt öllu eðlilegu, að eg tók
að athuga hinn 9tjakann, hvort
hann væri þá ekki lika dögg-
votur. En á honumi fanst hvorki
né sást nein væta.
Eg er alveg viss um, að hér
gat enginn venjulegur menskur
máttur verið að verki, þvi að
eins og áður segir, þá varð að
fara gegnum eldhúsið og síðan
svefnherbergið til þess að kom-
ast inn í stofuna, en við vorum
í eldhúsinu, þegar hringt var
eftir stjakanum og eftir það ým-
ist í eldhúsinu eða svefnher-
berginu.
(Skrásett 9. febrúar 1935 eftir
stúlkunni, sem var hjá Þórdísi,
Margréti Jóhannesdóttur hjúkr-
unarkonu á Landspítalanum, og
síðan lesið upp fyrir Þórdísi 19.
febrúar 1936, og kvað hún rétt
frá sagt. Af eigin reynd veit eg
það um Margréti, að hún er
skynsöm stúlka og að allra dómi
sannorð og ráðvönd).
—Fálkinn 7. apríl.
ZICZAG
5
Orvals pappír í úrvals bók
C
s
2 Tegundir
SVÖRT KAPA
dóra hafði sagt þeim, þá þegar
eftir að hana hafði dreymt
drauminn. Halldóra er skýn-
söm kona og merk til orða og
verka og oft svo berdreymin, að
til afbrigða hefir talist.
+
KFRTASTJAKINN
Veturinn 1924 til 1925 var eg
til heimilis hjá Þórdísi J. Carl-
quist ljósmóður á Laugavegi 20.
íbúðin, sem við bjuggum í, var
stofa, svefnherbergi og eldhús.
Eini inngangurinn í íbúðina var
gegnum eldhúsið. Inn af því
var svefmherbergið og þar inn
af stofan.
1 nóvembermánuði 1924 bar
það til að Jörgen J. Hansen
framkvæmdarstjóri á Laufásvegi
6r misti piltbarn á fyrsta ári.
Hét hann Axel Vilhelm eftir
manni Þórdísar. Þá var það
eitt kvöld milli klukkan átta og
hálfníu, að Jörgen eða kona
hans hringja til Þórdísar og bið-
ur hana að ljá sér kertastjaka
til þess að láta kerti loga á við
húskveðjuna, sem halda skyldi
yfir barninu. Þórdís segir það
sjálfsagt 0g biður mig að skreppa
með stjakann til Jörgens þá um
kvöldið. Stjakinn var altaf lát-
inn standa á litlu borði í stof-
unni ásamt öðrum kertastjaka, og
voru þeir aldrei hreyfðir þaðan,
nema þegar borðið var gert
hreint. Þetta voru koparstjakar.
Rétt á eftir að hringt hafði
verið til Þórdísar upp á stjak-
ann, fórum við báðar inn í stof-
una tií þess að sækja hann. En
okkur brá dálítið í brún, þegar
Hinn upprunalegi þ u n n i
vindlinga papplr, sem flestir,
er reykja “Roll Your Own”
nota. BitSjiS um
“ZIG-ZAG” Black Cover
BLA KAPA
"Egyptien’’ úrvals, h v 11 u r
vindlinga pappír — brennur
sjálfkrafa — og gerir vindl-
ingana eins og þeir væri
vafSir I verksmiSju. BiSjiS
um
“ZIG-ZAG” Blue Cover
Islenzkir byggingameistarar velja
Ten/Test í allar sínar byggingar
ÞESSI INSULATING BOARIJ SKARA FRAM ÚR AÐ GÆÐUM
. . . SELD OG NOTUÐ UM ALLAN HEIM —
Fyrir nýjar byggingar, svo og til aðgerða
eða endurnýjunar fullnægir TEN/TEST
svo mörgum kröfum, að til stórra hags-
muna verður.. Notagildi þess og verð er
ávalt eins og vera ber.Og vegna þess að
það kemur í stað annara efna, er ávalt
um auka-sparnað að ræða.
TEN/TEST hefir margfaldan tilgang
sem insulating board. Það veitir vörn
fyrir ofhita eða kulda, og tryggir jöfn
þægindi hvernig sem1 viðrar. Þess auð-
meðförnu plötur tryggja skjótan árang-
ur og lækkað innsetningarverð.
í sumarheimilum eða borgarbýlum, skrif-
stofum, f jölmennisíbúðum, kirkjum,
skólum, bókasöfnum, útvarpsstöðvum,
samkomusölulmi og hótelum, tryggir
TEN/TEST lífstíðarþægindi, útilokun •
hávaða, og fylgir yfirleitt fyrirmælum
ströngustu byggingarlistar.
Útbreiðsla og notkun um allan heim
gegnum viðurkenda viðskiftamiðla, er
trygging yðar fyrir skjótri, persónulegri
afgreiðslu. Ráðgist við næsta TEN/
TEST umboðsmann, eða skrifið oss
eftir upplýsingum.
Hlýjar
Skreytir
Endurnýjar
ínsulating Wall Board
Lækkar
Kostnað
Við Hitun
INTERNATfÖNÁL FIBRE BOARP LIMITED, OTTAWA
Western ‘Distributors: ARMSTRONG DISTRIBUTORS LTD., Winnipeg, Man.