Lögberg - 26.10.1939, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 26. OKTóBER, 1939
3
Þekkingarneistar
íslenzkað af
Jakobínu J. Stefánsson
(Framh.)
LÆKNISF RÆÐILEGS
EFNIS
Læknir einn í Fíladelfíu,
Eberhart að nafni, sagði á
fundi lækna þar, að hin tíðu
og snögglegu dauðsföll af melt-
ingarleysi stöfuðu af hinum
of köldu drykkjum og köldum
eftirmat, sem svo margt fólk
neytti, eftir ríflegar máltíðir.
Þetta veikti hjartað, og kældi
magann svo, að meltingar-
vökvinn stöðvast í hálftíma,
en svo kemur of mikið rensli
á hann, eftir kyrstöðuna, sem
eðlilegt er, jsagði læknirinn, og
þetta verður svo oft orsök til
hins hættulega sjúkdóms, sein
áður er nefndur.
+ +
Til að verjast tannpínu og
halda um leið tönnum sínum
óskemdum, e^ gott að núa þær
eða bursta tvisvar á dag upp
úr brimsöltu vatni. Eigi all-
fáu fólki hefir reynst þetta
ráð ágætt, tilí að verjast tann-
pínu, og því að tennurnar
skemdust, en það var með því
að gera það að staðaldri.
Tannlæknir einn sagði að
þessi aðferð til varnar tönn-
unum þyrfti alment að verða
tekin upp.
+ +
Mjög mörg dauðsföll telja
krabbameinssérfræðingar stafa
af því, að sjúklingurinn fari
ekki nógu snemma til sér-
fræðinga í þeirri hættulegu
tegund sjúkdóma. — krabba-
meinsgerla á vissum stöðum
í likamanum — þó ekki séu
útvortis — megi ráða við, ef
sjúklingurinn nyti rannsókna
með nýjustu tækjum til þeirra
hluta nógu snemma. Ráð sér-
fræðinga er þetta: Ef þrálát
tilkenning er, af innvortis las-
leika, sem hinir almennu
læknar annaðhvort geta ekki
sagt um með vissu hvað er,
eða geta alls ekki læknað, þá
að fara án tafar undir rann-
sókn krabbameinsfræðinga,
því jafnvel þó engum virðist
sjúkdómseinkennin þess eðlis,
þá sé að gæta þess, að krabba-
mein byrjar oft hægt, og getur
á byrjunarstigum, sýnst að
vera alt annað en það er.
+ +
Eigi allfáum sjúkdómum
mætti komast hjá, ef menn
gættu réttrar meðferðar á
sjálfum sér; telja læknar
suma alt of algenga lifnaðar-
hætti stundum orsök vissra
sjúkdóma, t. d. ofát og inni-
verur. Ættu menn helzt ekki
að neyta matar fyr en þeir
fyndu sig hafa ákveðna þörf
fyrir hann, — tilfinningin
segir til þess; en að neyta
matar meðan hún ekki segir
til — gert hvað ofan í annað
— leiðir til þess, að maginn
og meltingarfærin hvílasl
aldrei, og slíkt er varhugavert
fyrir heilsuna. En hins þarf
jafnframt að gæta, að fæðan
sé kjarngóð.
Miklar inniverur eru einnig
alt annað en heilsusamlegar.
Það fólk, sem er mest úti
undir berum himni, er oft
hraustara en hitt. Þessvegna
er þeim, sem eru niðurdregnir
og máttlitlir oft ráðlagt að
vera mest úti við. Hið svo-
nefnda “járnvín” er einnig oft
ráðlagt í slíkum tilfellum.
+ +
Þegar sjón er tekin að
sljófgast er, eins og menn al-
ment vita, bezta ráðið að
brúka gleraugu til hlifðar við
augun. En sé það af ein-
hverjum ástæðum ekki hægt,
þá er gott að gæta varúðar
með sjónina á ýmsan annan
hátt, t. d. horfa sem minst þar
sem birta er óvanalega sterk;
hið annað, að baða augun af
og til í köldu vtani; einnig að
hvíla augun stund og stund
með því að hafa þau aftur.
Þetta síðastnefnda ráð til við-
halds sjóninni hefir mjög tíðk-
ast í seinni tíð. En af öllu er
mest áriðandi að hafa 'nógan
svefn.
+ +
Lengi vel var haldið að
holdsveiki — þessi voða sjúk-
dómur — væri ólæknandi, en
sem betur fer er það ekki. Frá
Ástralíu, þar sem holdsveikra-
hæli hafði verið sett á stofn á
nærliggjandi stað, kom sú
fregn nýverið, að fjórir sjúkl-
ingar þar væru orðnir albata
af holdsveikinni, og þyrftu
ekki að vera þar lengur. Stofn-
un þessi var sett á fót fyrir
rúmum sjö árum síðan.
LA NDA FRÆÐILEGS
EFNIS
Ilinar norðlæffii borgir.
NOME er borg við Bering-
sjóinn, suðaustur af Berings-
sundi á suðurströnd Sovard-
skagans; Nome er stærsta
borgin á skaganum og er þar
aðalstöð kaupskapar og við-
skiftalífs í Vestur-Alaska, full-
komnastir skólar og æðsta
dómsvald í málum. Bærinn
stendur nálægt gullnámum
miklum, en ekki langt þar
frá eru einnig tin og kopar
námur. Margt er þar með
stórbæja-fyrirkomulagi, svo
sem eins og vatnsleiðsla, raf-
Ijós, sími, o. fl. Járnbraut
liggur þaðan til Sheldon, sem
er nær 90 mílum norðar.
Nome bygðist fyrst sem lítill
námubær árið 1899.
Árið 1930 voru ibúar þar
1,213 að tölu. En þegar gull-
leitin var sem áköfust í
Klondyke-héraði hér á árun-
um, þá voru ekki færri en
12,000 manns í Nome.
m
+ +
SIT’KA var eitt sinn rúss-
neskur bær, og var þá aðset-
urstaður umboðsmanna Rússa
stjórnar og eftir að Banda-
ríkjamenn fengu landið var
þar aðseturstöð stjórnarvalda
um nokkurn tíma.
Sit’ka er á vesturströnd
Baranoff-eyjar, í fjalllendi á
suðaustur-skaganum, var upp-
runalega (1799) bygð fyrir
verzlunarviðskifti rússneskra
og amerískra kaupmanna, og
þá nefnd Archangel. Enn
stendur þar grísk-katólsk
kirkja, bygð 1816, en saga
bvgðar og bæjarins na>r aftur
til 1804, því þá hófst fyrst
varanlegt landnáms þar.
f og umhverfis Sit’ka er
loftslag og veðurfar ákjósan-
legt. Veturnir þar eru mildari,
oft og einatt, en í miðhluta
Bandaríkjanna, sem þó er
þúsund mílum sunnar.
Helztu atvinnuvegir eru við
námur; einnig er þar trjávið-
artekja allmikil og silungs-
verzlun. Þar er einnig jarð-
yrkju- og landbúnaðardeild
Alaska. Þar er bækistöð með
fullkomnum tækjum og út-
búnaði fyrir vísindaleiðangra
með ströndum fram; einnig er
þar biskupssetur, því biskup-
mn í Alaska á þar heima.
Eitt af því eftirtektarverð-
asta þar, er hið svonefnda
Sheldon, Jackson Museum
(gripasafn), sein Presbvtera-
trúboðar þar hafa; þessir trú-
boðar hafa einnig skóla fyrir
innfædda. íbúatala var, árið
1930, 1,056, þar af 200 Norð-
urálfumenn.
+ +
JUNEAU er á suðaustur
strönd landsins, eitthvað um
160 mílur norður af Sit’ka
ísein eitt sinn var höfuðborg).
f Juneau er bækistöð laga og
réttarfars þess héraðs-um-
dæmis, þar er námuvinsla,
fisktekja og er því staðurinn
miðstöð viðskifta fvrir afar-
stórar landsbygðir þar út frá,
sem sækja afúrðir námulanda
og sjávar þangað. Þar eru
heildsölu og smásölubúðir,
raflýsing, símakerfi, kirkjur,
skólar, bóka eða lestrarsalir,
dagblöð, útvarpsstöðvar, lög-
reglulið og slökkvilið; er þar
mikil byrgða- og viðskiftastöð
og eru því strandferðaskip
stöðugt í gangi milli Juneau
og ýmsra sjávarbygða og
hafna á strönd Alaska, og
einnig til Seattle, og fleiri
borga við Puget Sound. Veður
eru mildari á vetrum i Juneau
en í sumum borgum sem eru
inni í miðju landi í Banda-
ríkjunum, þó þúsund mílum
sé sunnar. Bærinn er frá ár-
inu 1880, var löggiltur 1890.
Árið 1930 var ibúatala þar
4,043.
+ +
KETCHIKAN er hafnarbær,
injög nærri suðaustur oddan-
um á Alaska, og stendur á
eynni Revillagigedo, og hefir
flest, ef ekki öll, menningar-
tæki nútímans, svo sem raf-
ljós, banka, skóla, kirkjur,
blöð og verzlunar- og við-
skiftastöð fyrir bæinn og
námumannabygðir þar nærri.
Veðurfar heldur frostasamt,
en regnfall allmikið árlega;
íbúafjöldi 3,796 (árið 1930).
+ +
FAIRBANKS er stærsta
borg innanlands i Alaska. Þar
er miðstöð námuvinslu mik-
illar; þar er hæstiréttur fyrir
öll innanlandsmál er fyrir
k-oma á hinu mikla lands-
svæði milli suður og norður
stranda. Borg þessi er á bökk-
um Chisannaárinnar og eru
því, eftir ánni samgöngur þá
5 mánuði ársins sem hún er
auð, við Saint Michael, sein
er norður af Yukon, og einnig
við Dawson og fleiri staði í
Yukon.
Við Fairbanks er endastöð
Alaska-járnbrautarinnar, en
önnur járnbraut, lögð fyr á
tímum, liggur frá Fairbanks,
yfir 45 mílna veg, að gullnám-
unum.
f Fairbanks er eins og í
öðrum borgum, sama menn-
ingar fyrirkomulag, svo sem
málþræðir, orkuver, rafljós,
o. s. frv. Fólkstala þar 2,101.
(Framh.)
pramreitt ískolt
Fáið nóg fyrir
barnaveizlurnar
5
STÓR GLÖS
8c
TIL IHUGUNAR
Þegar menn verða ríkir og
voldugir, fá þeir andstygð á
fátæklingunum, sem áður voru
vinir þeirra.—S. Morris
♦ ♦
Aðalgallinn við tvíkvæni er
sá, að menn eignast tvær
tengdamæður. — Russell lá-
varður.
♦ ♦
Menn ættu að vera eilítið
betri við vini sína, í stað þess
að skríða fyrir óvinum sín-
um.—Ed. Howe.
♦ ♦
Við lærum það af sögunni,
að af henni verður ekkert
lært.—Georg W. F. Hegel.
Lok mannkynsins verða þau
að það deyr af menningu.—
R. W. Emerson.
Listin að tala við aðra er
miklu frekar í því fólgin, að
fá þá til að “opna hjarta sitt,”
heldur en að gera það sjálfur.
Sá, sem er ánægður með sjálf-
an sig og gleðst yfir gáfurn
sínum, er hann hefir átt tal
við þig, mun bera þér vel sög-
una.—La Bruyére.
Margir menn senda eftir
lækni, þegar þá langar til, að
einhver taki þátt í mæðu
þeirra.—C. Price.
—Samtíðin.
$nsintös anb
DR. B. H. OLSON
Phones: 35 076 . 906 047
Consultation by Appointment
Only
Heimili: 6 ST. JAMES PLACK
Winnipeg, Manitoba

Carbs
r
Dr. P. H. T. Thorlakson
205 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy Sts.
Phone 22 866
Res. 114 GRENFELL BLVD.
Phone 62 200
DR. B. J. BRANDSON
216-220 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy Sts.
Phone 21 834—Off'ice tlmar 3-4.30
Heimili: 214 WAVERLEY ST.
Phone 403 288
Winnipeg, Manitoba
DRS. H. R. & H. W.
TWEED
Tannlœknar
•
406 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 26 645 WINNIPEG
DR. ROBERT BLACK
Sérfræðingur í eyrna, augna, nef
og hálssjúkdómum
216-220 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham & Kennedy
Viðtalstimi — 11 til 1 og 2 til 5
Skrifstofusími 22 251
Heimilisslmi 401 991
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
606 SOMERSET BLDG.
Telephone 88 124
Home Telephone 36 888
Dr. S. J. Johannesson
806 BROADWAY
Talsimi 30 877
•
Viðtalstími 3—5 e. h.
DR. K. J. AUSTMANN
410 MEDICAL ARTS. BLDG.
Stundar eingöngu, Augna-
Eyrna-, Nef og Háls-
sjúkdðma.
Viðtalstlmi 10—12 fyrir hádegi
3—5 eftir hádegi
Skrifstofuslmi 80 887
Heimilissími 48 651
H. A. BERGMAN, K.C.
islenzkur lögfrasOingur
Skrifstofa: Room 811 McArthur
Building, Portage Ave.
P.O. Box 1656
Phones 95 052 og 39 043
J. T. THORSON, K.C.
islenzkur lögfrœOingur
800 GREAT WEST PERM. Bldg.
Phone 94 668
A. S. BARDAL
848 SHERBROOOKE ST.
Selur llkkistur og annast um út-
farir. Allur útbúnaður sá bezti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina.
Skrifstofu talslmi 86 607
Heimilis talsími 601 562
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG., WPEG.
•
Fasteignasalar. Leigja hús. Ct-
vega peningalán og eldsábyrgð af
öllu tægi.
PHONE 26 821
ST. REGIS HOTEL
285 SMITH ST„ WINNIPEG
•
Pægilegur og rólegur bústaöur
i miðbiki borgarinnar
Herbergi $2.00 og þar yfir; með
baðklefa $3.00 og þar yfir.
Agætar máltlðir 40c—60c
Free Parking for Quests