Lögberg - 27.03.1941, Blaðsíða 5

LÖGBEBG, FIMTUDAGINN
27. MARZ, 1941
5
—Hvernig á fyrirkomulagið
að vera?
—Söfnuðurinn mun starfa á
sama grundvelli og þjóðkirkjan
að öðru leyti en þvi, að hann er
óháður ríkisvaldinu. — Eg óska
að taka fram, að enginn bindur
sér neina fjárhagsbyrði, sem
gengur í söfnuðinn. öll gjöld
verða hin sömu og í öðrum söfn-
uðum bæjarins, svo að það fólk,
sem verður i okkar söfnuði, kem-
ur ekki til að þurfa að greiða
kirkjugjald (fyrir yfirstandandi
ár) i annan söfnuð en okkar.
Einnig vil eg taka það fram, að
safnaðarfólk í okkar söfnuði
verður ekki bundið við prest
safnaðarins ef það óskar annars
prests til að vinna fyrir sig
prestsverk. Við viljum enga
þvingun í þeim efnum né öðrum,
heldur fult frelsi.
—Hver er afstaða yðar til
þjóðkirkjunnar?
—í þeim efnum mun séra Jón
Auðuns hafa talað fyrir munn
okkar allra, þegar hann á fund-
inum í Gamla Bió mælti á þá
leið, að okkur væri líkt farið og
forfeðrunum, sem komu frá
Noregi, þá langaði sjálfa ekki til
að skifta um föðurland, en ofríki
Haralds konungs knúði þá til
þess, manndómur þeirra bauð
Þeim að láta ekki kúga sig, en
þeir hugsuðu jafn hlýlega til
föðurlandsins, þótt þeir vrðu að
flýja það. Við ætlum að standa í
fullu vináttusambandi við ís-
lenzku þjóðkirkjuna, og það er
engan veginn útilokað, að við
getum átt fulla samleið með
henni í annað sinn, ef fyrir-
komulag hennar verður fært i
það horf, að við þurfum ekki að
óttast éinræði og þvingun. Við
uiótmælum ekki kirkjunni, held-
Ur því, hvernig rikisvaldið
stjórnar henni.
—Hvenær verður gengið frá
stofnun safnaðarins?
—Stofnfundur verður bráðlega
haldinn, og mælumst við fastlega
til að þeir, sem ætla að vera með
láti innrita sig áður, eða ekki
siðar en á stofnfundinum, þvi
oð honum loknum verður tekið
til óspiltra málanna og starfið
hefst.
—Mbl. 16. jan. ’41.
Katanesdýrið
Skömmu fyrir aldamótin 1900
þóttust Borgfirðingar sjá sjódýr
eitt mikið og grimmilegt á Kata-
Uesi. Sló svo íniklum ótta á
héraðsmenn við dýrið, að þeír
þorðu ekki á milli bæja er
rökkva tók, og ekki á daginn
Uema vel vopnaðir. Mynd var
öregin af dýri þessu eftir lýsingu
þeirra er þóttust sjá það, og er
hán i þjóðsögum þeim er gefnar
Voru út um aldamótin; líkist
öýrið stórum hákarli á 4 fótum,
en hausinn likur krókódíl.
Grímur Thomsen var þá þing-
lnaður Borgfirðinga, orti um
'iýrið og draugaganginn í sam-
handi við það. Skáld reyndu að
feveða dýrið niður, en ekkert
hreif, enda var þá “Æru-Tobbi
dauður.
Sveitarstjórnin við Katanes sá
ná sitt óvænna og leitaði til
Andrésar Féldsteð, sem þá bjó á
Hvitárvöllum, að leysa menn af
þessuni vanda, og skjóta dýrið,
°8 buðust til að borga honum
'el fyrir ómak sitt. Andrés
hiást vel við ósk þeirra, hann
þótti góð skytta og átti kúlu-
yssu, sem enginn fékk að
shjóta úr nema eigandinn;
Andrés áskildi sér belginn af
öýrinu ef hann feldi það, en
jötið átti að nota til fæðslu
)Urfamönnum sveitarinnar.
Andrés bjó nú vel um sig á
ntanesi, og hlakkaði til að veiða
'Ö grimma dýr, en mun þó víst
afa haft beyg af þri, því hann
a ði vökumann með sér. En
( sáu þeir náttúrlega aldrei,
gafust loks upp við að liggja
yHr. Þvi. Nú krafði Andrés
SVeitina um borgun fyrir ómak
hrakninga, en þeir svör-
11 ihu til, og vildu ekkert
borga fyrst hann ekki vann dýr-
ið, svo Andrés reiddist þeim og
höfðaði skaðabótamál á sveit-
ina, en vann ekki á í héraði, svo
hann bar málið undir Lands-
yfirétt, sem gaf þann úrskurð,
að hann yrði að gjalda glópsku
sinnar og sleppa kröfu sinni.
Og undi Andrés illa við sinn
hlut, ekki sízt fyrir það, að ýms-
ir skopuðust að veiðtúrnum.
Mig undrar að Kristleifur
skyldi ekki minnast á Katanes-
dýrið í héraðssögu sinni, þar
sem hann tekur þó firn mikil
af hjátrúarrugli i hana. Ofur-
magn hjátrúar hefir sennilega
náð hámarki sínu þarna á 19.
öld að eg hygg.
S. Baldvinsson.
Þeir vitru sögðu:
Að verða gamall táknar það
að öðlast háan sjónarhól í lífinu.
— Það er sagt, að menn eigi
aldrei að sjá aftur þær stúlkur
og bækur, sem menn elskuðu,
þegar þeir voru um tvitugt. —
Sú eina gleði er einhvers virði,
sem gerir mennina að skáldum.
— Skáld verða menn, ef þeir
öðlast þá fullkomnun, að geta
þakkað lífinu jafnvel fyrir það
örðugasta og beiskasta, sem það
ber á borð fyrir þá. — Eins og
skáldið tekur af hverri öld það,
sem það þarfnast, svo' tekur og
hver öld sitt af verkum skálds-
ins. — Sá maður, sem fa>st við
skuggana, þangað til þeir eru
orðnir honum að lifandi verum,
fer von bráðar að líta á lifandi
fólk sem skugga, og hann verð-
ur enn þá meira einmana en
nokkur betlari. — Konur elska
með eyrunum; karlmenn með
augunum. — Úr hjartans stillir
sig sjálfkrafa eftir klukku tím-
ans. — Stúdentar! Gefið yður
tima til þess að lifa og vera
menn. Lítið ekki á bækurnar
eins.og óvini yðar, sem þér eig-
ið að sigrast á sem allra fyrst.
Leyfið bókunum að verða vinir
yðar; þá munu þær gera yður að
nýjum og betri mönnum. Þá
mun vegur háskólans verða mik-
ill. — Það er hverjum einstakl-
ingi höfuðgæfa, ef hann má lifa
eins og honum er eðlilegt. —
Það er ekki altaf stórviðburðirn-
ir, sem við munum bezt eftir,
heldur það, sem skeður á réttri
stund. — Nautnir stytta mönn-
um stundir, en opinbera þeim
ekki neinar nýjungar. — Allir
höfum við ort kvæði, er við vor-
um ungir. Þeir, sem halda slíku
áfram, eftir að þeir komast til
vits og ára, nefnast skáld. — Sú
list er stórfenglegust, sem minsl
ber á. — Staður getur aldrei náð
fullkomnum tökum á okkur,
nema eitthvað hafi gerst þar.
Hvað væri skerjagarður Stokk-
hólms í meðvitund margra án
Strindbergs, Tiveden án Heiden-
stams, Dalirnir án Karlfeldts. Og
hvað væri Vermaland án hetja
sinna.—Bo Bergman.
Heiðarlegt stjórnarfar og heil-
brigðir verzlunarhættir er það
bezta, sem nokkurri þjóð getur
hlotnast. — John Heygate.
Breyttu sjálfur samkvæmt
þeim reglum, sem þú kennir
öðrum. — Plautus.
Sérhver smjaðrari lifir á
kostnað þess manns, sem hann
smjaðrar fyrir. — La Fontaine.
Hvert það þjóðfélag, hvert það
skipulag, hver sá flokkur, sem
kaupir viðgang þegna sinna eða
fylgismanna, lýtur að hrynja.—
Sigurður Nordat.
Sönn kurteisi í umgengni við
aðra menn lýsir sér sem hér
segir: Kurteis maður er stiltur
og prúður, þegar við á. Hann er
það notalegur i framkomu við
aðra, að þeir sýna honum vin-
semd. Hann umgengst sér minni
menn sem jafningja sina. Hæ-
verskur maður getur leikið sér
að eldi, án þess að hann brenni
sig. — G. II. Lorimer.
Bækur eru þessir góðu, gömlu
vinir, sem aldrei breyta um svip.
Þær eru eins í auðlegð og fátækt,
frægð og fábreytni.—Macauley.
—Samtiðin.

SEEDTIME
a/yvd
HARVEST
By
Dr. K. W. Neatby

> Director, Agriculiural Dejtartmerú
North-West Line Elevators Asaociation
CEREAL VARIETIES
Ten different varieties of hard
red spring wheat are officially
recommended for use in various
part of the prairie provinces. As
a result of extensive experi-
mental work, it is known fairly
well to what conditions each var-
iety is adapted. In each of the
three provinces, a Cereal Zona-
tion Committee is reisponsible for
making official recommendations
as to the varieties which should
be grown in each district. These
recommendations should be used
as a general guide in making a
choice. It is, of course, recog-
nized that there are local dis-
tricts to wThich varieties not of-
ficially recommended may be
well adapted. However, it is
wise to follow the official advice
unless there is a very good rea-
son for not doing so.
Seven varieties of oats, eleven
of barley and three of flax are
to be found on the recommended
lists.
In order to assist government
institutions in making the neces-
sary information readily avail-
able to farmers, all grain buyers
of Line Elevator Companies as-
sociated with the Agricultural
Department have been provided
with printed copies of cereal
variety recommendations.
In order to secure maximum
returns, it is neoessary to use
pure seed of the right variety.
So long as supplies last, copies
of recommendations may be ob-
tained from:
Manitoba—
Extension Service, Depart-
ment of Agriculture, Winni-
peg.
Saskatchewan—
Extension Department, Uni-
versity of Saskatchewan,
Saskatoon.
Alberta—
Field Crops Branch, Depart-
ment of Agriculture, Ed-
monton.
Um viðhald íslenzks
þjóðernis vestanhafs
Talsvert hefir verið rætt og
ritað um framtiðar horfur ís-
lenzks þjóðernis vestanhafs.
Hafa sumir látið þá skoðun í
ljósi að við séum að hverfa hér í
grænan sjó, og hættum að vera
til sem islenzkt þjóðerni. Eg er
einn af þeim, sem hefi ekki get-
að felt mig við þá skoðun, heldur
hef eg þá skoðun að það eigi
langt í land, þar til islenzk tunga
°g þjóðerni komist fyrir kattar-
nef í þessari heimsálfu. Það
bendir svo margt til þess að
þjóðrækniskend sé óðum að auk-
ast á meðal fslendinga nú í
seinni tíð. Til dæmis má nefna
fjölgun meðlima í Þjóðræknis-
félaginu, líka hvað þeir hafa
drengilega tekið á móti fyrsta
heftinu af Sögu Vestur-íslend-
inga, þó heyrst hafi raddir, sem
finna þessari bók ýmislegt til,
þá eru þær raddir hjáróma við
almenningsálitið, sem hér varð-
ar mestu. Líka er gott tákn
tímanna hvað margar þjóðrækn-
isdeildir hafa komist á fót í hin-
um ýrnsu bygðarlögum íslend-
inga, sem sjálfsagt má þakka á-
hrifum frá okkar mikilsvirta og
ötula forseta Þjóðræknisfélags-
ins, Dr. R. Beck. Slíkar þjóð-
ræknisdeildir þurfa að vera
stofnsettar í sem flestum bygð-
arlögum íslendinga, og þeirra
mark og mið, þarf að vera að
koma á fót, að islenzka sé kend,
og örfa yngri og uppvaxandi ung-
menni til að læra móðurmálið
sitt. Eg las um það nýlega, að
þjóðræknisdeildin í Árborg, Man.
hafi komið á fót hjá sér kenslu
í íslenzku og að sextíu ungmenni
sæki skólann. Eg hefi lengi haft
þá skoðun að engin þjóðræknis-
starfsemi, til að viðhalda ís-
lenzkri tungu og þjóðerni vestan
hafs, verði áhrifameiri, en með
því að kenna okkar uppvaxandi
ungmennum að tala og lesa ís-
lenzku, hvar sem mögulegt er
að koma því við, svo lengi sem
íslenzk tunga er hér töluð á
meðal íslendinga, er íslenzku
þjóðerni borgið og engin hætta
á að það liði undir lok, um
margra ára skeið. Eins er það
líka víst að þegar við höfum
glatað móðurmálinu okkar, þó
um leið er íslenzku þjóðerni
glatað.
Það má heita óskiljanlegt
hvað margir hafa glatað móður-
máli sínu, í fjölmennu íslenzku
umhverfi, eins og er í Winnipeg,
þar sem boðist hafa öllum ung-
mennum mörg tækifæri til að
læra tungumál feðra sinna ineð
auðveldu móti. Slíkur trassa-
skapur hlýtur að stafa frá rækt-
arleysi við þjóðerni sitt, . sem
máske eiga upptökin í heima-
húsum hjá foreldrunum, og þar
hvílir söKin meira á þeim. Allir
íslenzkir foreldrar þurfa að
skoða það sem skyldu sína, að
láta uppfræða börnin sín á ís-
lenzku, og kenna þeim að skilja
og meta verðmæti íslenzkrar
tungu og íslenzkra bókmenta,
sem forfeður þeirra hafa arfleitt
þá að. Þeir unglingar sem ekki
vilja notfæra sér þetta tækifæri,
sem þeim stendur til hoða held-
ur vilja kasta á glæ þessum
menningararfi sínum eins og
einhverjum ónýtum hlut, fara
þá ver að ráði sínu en Mr. Esaú,
sem forðum daga seldi frum-
burðarrétt sinn fyrir eina súpu-
skál. Það er líka önnur hlið á
þessu máli sem þarf að taka al-
M ASSEY-HAR RIS
6-RENSLUTÚÐU
Rjóma Skilvinda
LÁGT VERÐ
Margir peningasparnaðar
kostir
Massey-Marris No. 9 algæða
skilvinda, þó hún sé svo ódýr,
að um sé að ræða ein þau allra
, beztu skilvindukaup, sem hugs-
ast gretur. Massey-Harris 6-
renslutúðu skilvinda, aðskilur
rjóma frá undanrenningu afar
nákvæmlega. Sparar raunveru-
lega peninga.
Þa*g i I eg- i r g rei ðsl u sk i 1 inú 1 a r
Fáið bækling og aðrar upplýs-
ingar hjá Massey-Harris umboðs-
manni yðar eða skrifið
MASSEY-HARRIS CO. LTD.
TORONTÓ MONTREAL MONCTON WINNIPEG BRANDON
REGINA SWIFT CURRENT SASKATOON YORKTON
CALGARY EDMONTON VANCOUVER
varlega til greina. Það er þetta:
Hver sá maður eða kona, sem
eru staðin að því að vera rækt-
arlaus við ætterni og þjóðerni
sitt, geta ekki álitist ábyggilegir
þegnar í neinu öðru þjóðfélagi.
Allir þjóðræknisvinir, menn
og konur, þurfa að verða^með-
limir í Þjóðræknisfélaginu, sem
verður að vera miðstöð allrar
okkar þjóðræknisstarfsemi. Þar
getum við verið samtaka svo
muni um það.
Hér er um málefni að ræða,
sem alla góða íslendinga varðar,
er æskilegt að sem flestir leggi
hér orð í belg, og kæmu fram
með tillögur sem máske gætu
orðið þjóðræknisstarfsemi okkar
til eflingar.
S. Guðmundson.
Norðurpólinn eins og svartan
depil.
B.: Hvenær var það?
A. : Árið 1895.
B. : Það var ekki Norðurpóll-
inn, sem þú sást. Það var eg!
* * ★
—Hefirðu boðið ungfrú Sig-
ríði til miðdegisverðar?
—Nei, maðurinn minn er ekki
hrifinn af henni.
—En ungfrú Guðrúnu?
—Nei, maðurinn minn er hrif-
inn af henni!
* * *
Frúin: Hvað eruð þér með á
höfðinu, stúlka?
SFúlkan: Tehettuna! Frúin
sagði, að eg ætti að hafa hana
þegar eg kæmi með teið.
★
A.: Eg hefi ferðast víðar en
þú. Eg sigldi einu sinni svo
langt noður á bóginn, að eg sá
Enn er ósannað, hvort við
elskum fyrir auð, eða auðgumst
fyrir ást.
HJALPIÐ DRENGJUNUM
SEM BERJAST FYRIR YÐUR
Til þess að viðhalda kjark hermanna vorra — til þess að hjálpa drengj-
unum til að vinna striðið — til þess að greiða fyrir þri að þeir fái nytsama
atvinnu eftir að friður kemst á — vinna sex stofnanir að því, að halda uppi
starfsemi, sem veitir hermönnum vorum á landi, á sjó og i lofti, margvís-
leg þægindi, og leita i einu íagi fjárframlaga í
Canadian War Services Fund
Stofnanir þær, sem standa að fjársöfnuninni eru:
CANADTAN LBGION • SALVATION ARMY
• KNIGHTS OF COLLTMBUS •
Y.M.C.A. • YAV.C.A. • I.O.D.E.
6 Askoranir í
Þessar samstiltu áskoranir um fjárstuðning, undir eftirliti
viðurkendra viðskiftafrömuða með stjórnarsamþykki, spara
útgjöld og tryggja mest gagn af hverjum dollar, sem lagður
er fram.
Þetta er eina Alþjóðar Fjársöfnunarsóknin á þessu ári
fyrir menn vora í herbúningi
Menn vorir í herþjónustu geta notið á-
nægju, þæginda og gagns, sem þessar
stríðsþjónustustofnanir annast um, ein-
ungis í hlutföllum við það fé, sem safn-
ast í þenna sjóð. Framlög af yðar hálfu
er lífsnauðsyn til þess að koma þessum
óumflýjanlegu störfum í framkvæmd.
Sýnið í verki, að yður sé 100% ant um
drengina, sem berjast fyrir frelsi vor
allra, með þyí að leggja sem allra mest
af mörkum.
X
Styðjið Drengi Vora Af Fremáta Megni!
GEFIÐ ALT SEM ÞÉR GETIÐ!
GJÖF AF HVEITI
ER EINS
GÓÐ GULL
Flytjið það til kornhlöðu-umboðs-
mannsins, og biðjið hann að merkja
seðilinn í nafni Canadian War Ser-
vices Fund. Honum er veitt vald
til þess, að taka á móti hveitigjöf
yðar. Og þetta dregur ekki frá
þeim mælafjölda, sem yður er
heimilaður.