Lögberg - 27.03.1941, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 27. MARZ, 1941
7
Lífsskoðanir
Abraham
Lincolns
Menn hefir oft greint á um
það hvernig Abraham Lincoln
hafi hugsað um eilifðarmálin,
Vegna þess, að sögn þeirra, sem
Það hafa athugað, að hann inn-
ritaði sig ekki í neina kirkju-
4eild, var þó bæði kirkjurækinn
°g bænrækinn maður. Foreldrar
hans voru baptistar.
Eins og kunnugt er, eru til
ijölda margar frásagnir og lýs-
•ngar af þessum fræga þjóð-
höfðingja, er sýna, að hann var
viðkvæmur í lund, djúptrúaður
°g eins hjartagóður og hann var
sainvizkusamur. Það, að hann
'arð sá mikli skurðlæknir
öandaríkjaþjóðarinnar sem hann
reýndist, var því siður en svo
gert í von um nýjar landvinning-
?r — nýtt veldi fvrir sjálfan
hann, eða aðra að ríkja yfir,
heldur var bletturinn, sem þá
Var á þjóðinni — þrælahaldið,
svo óþolandi samvizku hans, að
hann varð, nauðugur viljugur,
að leggja þjóð sína á það ægilega
skurðarhorð, sem stríðum eru
sainfara. Hve nærri sér hann
tók það og lika hvaðan og á
hvern hátt að lífið færði honuin
andlega næringu, sézt á ýmsum
llniniælum hans sjálfs og annara
er þektu prívat lif hans.
Uin það leyti sem hann var
að taka við embætti sem forseti,
1860, skrifar hann Joseph dóm-
ara Gillespie þessi orð: “Eg
hefi lesið á knjánum söguna frá
Uetsemane, þar sem Sonur Guðs
heiddi árangurslaust um það, að
hikar beiskjunnar mætti frá sér
l^kast. Nú er eg staddur í
Uetsemane og minn bikar beiskj-
ánnar er fleytifullur.”
Hjúkrunarkona, frú Pomeray,
stundaði son hans á herspítala
1 Washington. Þegar pilturinn
Var að deyja, sagði forsetinn:
“Eg vona þér biðjið fyrir hon-
Uni 0g sé það Guðs vilji, að hann
lái að lifa. Biðjið einnig fyrir
^ér, því eg þarfnast fyrirhæna
margra.”
Þegar drengurinn var dáinn,
sagði forsetinn: “Til Guðs skal
eg taka sorg mína.”
Frú Pomeray sá forsetann oft
lesa Biblíuna.
Séra James Smith, “einn af
prestum hans” lagði fyrir hann
ritninguna til gagnrýningar fyrir
A. L. eigin skoðun. Hann las
hana grandgæfilega og athugaði
eftir því sem sál hans og sam-
vizka bentu til og það er sagt
að hann hafi á lögmanns vísu'
sundurgreint og raðað efni. Að
loknu þessu prófi, kvaðst hann
sannfærður um guðdómlegan
uppruna bókarinnar, guðdóm
Jesú Krists og þar með um guð-
dómlegan uppruna kristinnar
trúar er með guðlegum krafti
endurskapaði og upplyfti mann-
inum bæði í andlegu og siðferð-
islegu tilliti.
Svo ótal margar sagnir eru til
um andlegar þjáningar þessa
göfuga manns, er hann var að
leggja út í þrælastríðið, að þær
munu aldrei taldar, en þá kom
líka berast í ljós hvað hann
hugsði um tilvéruna og hverju
hann trúði af kenningum þeiin,
er liggja til grundvallar fyrir
kristinni trú. Bæði í ræðu er
hann flutti og einnig í bréfi er
hann reit til Hon. Newton Bate-
man, 1860 og til er enn, standa
þessi orð á svörtu og hvítu: “I
know there is a God and that
he hates the injustice of slavery.
I see the storm coming, and I
know that his Hand is in it. If
He has a place and a work for
me, and I think He has, I be-
lieve I am ready. I am nothing,
but truth is everything. í know
I am right, because I know that
liberty is right, for Christ teaches
it and Christ is God.”
A íslenzku: Eg veit að til er
Guð og að hann hatar ranglæti
þrælahaldsins. Eg sé óveðrið
koma og eg veit að hönd hans
er í því. Hafi hann rúm og
starfa handa mér, og eg held
hann hafi það, þá hygg eg að
nú sé eg til. Eg er ekkert, en
sannleikurinn er alt. Eg veit
eg hefi á réttu að standa, þvi eg
veit að frelsið er rétturinn, þvi
Kristur kennir það, og Kristur
er Guð.”
★ * *
Þegar stormar stríðs og óvissu
blésu sterkast um höfuð hans og
manna hans, skrifaði hann hers-
höfðingja Sinclair þetta: “Eg
er ekki hræddur við útkomu
málanna lengur. Eg skal segja
þér hvernig því er farið. Þegar
sem verst gekk fyrir þér þar
efra, óttinn hafði gripið alla og
enginn vissi hvað myndi koma
fyrir næst, þá fór eg, beygður af
hörmulegu ástandi mála vorra,
til herbergis míns og lokaði dyr-
um. Eg kraup á kné frammi
fyrir almáttugum Guði og beiddi
af öllum kröftum um sigur við
Gettysburg. Eg sagði Drotni að
þetta væri hans bardagi, og okk-
ar málefni væri hans málefni og
að við. gætum ekki þolað aðra
Fredriksburg eða Chancellors-
ville. Eg vann þá og þar þess
dýran eið frammi fyrir almátt-
ugum Guði, að ef hann vildi
vera með mér og drengjum mín-
um í Gettysburg, þá skyldi eg á-
valt vera hans megin.
Drottinn heyrði bæn mína og
eg skal efna heit mitt. Eg get
ekki útskýrt breytinguna, sem
varð eftir þetta, en dýrðlegur
friður og fullvissa um sigur kom
yfir sál rnína. Eg varð sann-
færður um að alt myndi ganga
vel við Gettysburg og þessvegna
óttaðist eg ekki framar um þig.”
Cm hjartagæzku forsetans eru
til margar sögur, svo sem áður
er að vikið. Ein þeirra er sá að
honum varð gengið þar um er
lítil stúlka grét fögrum tárum
yfir því að hún gat ekki komið
kistunni sinni á lestina, er hún
sjálf átti að fá að fara í ferða-
lag á þeim töfravagni. Abraham
Lincoln, sem var afar hár mað-
ur vexti, en grannvaxinn, (að
því er myndir sýna) þoldi ekki
að sjá tár telpunnar og hóf kist-
una á axlir sér og bar hana um
inílu veg til járnbrautarstöðv-
anna.
Öðru sinni var Abraham Lin-
coln á ferð. Það var á sunnu-
degi og Abraham var í spariföt-
um sínum. Hann var ekki ríkur
maður, svo það er ekki liklegt
að hann hafi átt marga góða
klæðnaði. En nú sá hann nokk-
uð sem vakti athygli hans: Svín
sem var við það að kafna í mýr-
PRinTinq
BUSIUESS UJORLD
O OTHER AID to the World of Business
equals that of the Printing Press.
Every business enterprise calls to its-service one
or otíier of the many forms of printing.
We have been serving Western Business for over
fifty years.
We solicit a larger patronage with modesty and
confidence.
Why not contact our Winnipeg office and learn
what service we can render you.
8 Columbia Press Limited
COR. SARGENT AND TORONTO
Phones 86 327-8 WINNIPEG

arleðju. Abraham lizt ekki á
að leggja í pyttinn í sparifötun-
um og hugsar sem svo að það
verði að sitja við það, þó dýrið
drepist þarna og hélt'áfram leið-
ar sinnar. En samvizkan lét
hann ekki í friði og hann sneri
fljótlega til baka og lagði i for-
arpyttinn í sparifötunum, til
þess að bjarga málleysingja, sem
menn hafa gefið ógöfugt nafn.
Um ráðvendni A. L. er það
sagt, að eigi þoldi hann vamm
sitt i jafnvel þvi allra smæsta í
þvi tilliti. Sem dæmi þess er
það, að þá er hann var biiðar-
maður við litla matsöluverzlun,
tók hann eftir því eitt kvöld, er
reikningar dagsins voru gerðir
upp, að hann hafði selt konu
nokkurri vöru sex centum hærra
en vera skyldi. Þetta þoldi hann
ekki og tók sér strax þá um
kvöldið nokkurra mílna ferð á
hendur gangandi út á land, til
þess að skila sex centunum.
* * ★
V|iðvíkjamty hinu siviakandi
trúarlífi hans skulu hér tilgreind
aðeins tvö atriði ineir.
Einu sinni þegar Simpson
biskup heimsótti forsetann, ósk-
aði hann eftir að biskupinn
beiddi með sér. Svo sagði hann
við hann: “Biskup Simpson,
viljið þér ekki gera svo vel og
úaskýra fyrir mér, í sem ein-
földustum orðum hvað þér
methodistar eigið við með orð-
inu endurfæddur?”
Biskupinn varð við tilmælum
forseta, og með allri nákvæmni,
eins og væri hann að uppfræða
alvarlega hugsandi ungling, út-
skýrði hann fyrir honum hug-
takið.
Að því loknu sagði forsetinn
hægt og alvarlega: “Biskup
Simpson, á þessum hræðilega
dimmu dögum, hefi eg þreytt
bænina mikið, beðið um hand-
leiðslu og nanveru Guðs og eg
held eg megi nú í auðmýkt full-
yrða, að þessi reynsla, sem þér
talið um, hafi virkilega skeð í
mínu lifi.”
í kringum ári áður en Abra-
ham Lincoln var myrtur, skrif-
aði hann Joshua Speed og sagði:
“Eg hefi íagt mikla stund á að
lesa ritninguna upp á síðkastið.
Taktu alla þessa bók, eins og
hún leggur sig, upp á skilning
það sem þú ræður við, hitt upp
á trú, og þú munt lifa og deyja
betri maður.”
* * *
Mentaðir Bandaríkjamenn sem
kunnugir eru sögu þess lands og
hafa Lincoln kæran, segja að á-
stæðan fyrir því að hann inn-
ritaði sig ekki í neina kirkju-
deild, svo sanntrúaður sem hann
þó var, sé framúrskarandi sam-
vizkusemi hans. Hann fann eitt-
hvað það í öllum deildum kirkj-
unnar, sem kom í bága við sam-
vizkusamlega trú hans. Hann
vogaði sér því ekki, að því er
virðist, að ganga undir heildar-
játningar kirkjunnar.
fíannveig Kristín
Guðmiindsdóttir Sigbjörnsson.

%
%
k

Jóhanna Guðrún Jónsdóttir (Halldórsson)
1951 — 1940
Hún var fædd á Vémundarstöðum i ólafsfirði þann 7.
desember 1851. Faðir hennar var Jón Dagsson hreppstjóri
á Karlsstöðum i ólafsfirði, Bjarnasonar bónda á Karls-
stöðum, Sigfússonar bónda á Skeggjabrekku, Bjarnasonar
hreppstjóra í Brekkukoti í Hjaltadal, Arngrímssonar; og
móðir hennar var Anna Stefánsdóttir bónda a Þúfnavöll-
um í Hörgárdal, Jónssonar. — Systur Jónönnu voru:
Margrét Dórunn (dáin 1929), gift Guðjóni Thomas gull-
smið i Winnipeg, og Guðfinna Stefanía (dáin 1930), gift
Guðvarði Guðmundssyni bónda á ósbrekku í Ólafsfirði.
Jónanna ólst upp hjá foreldrum sínum, en hún mun
snemma hafa farið sem vinnukona til hjónanna Ásgríms
Pálssonar og Þorbjargar Jónatansdóttur á Þóroddsstöð-
um í ólafsfirði. Og síðar var hún vinnukona hjá Steini
Jónssvni og konu hans, Ólöfu Steinsdóttur, i Vik í Héðins-
firði. Þar kyntist hún fyrri manni sinum, Jóhannesi
Jóhannessyni. Þau giftust árið 1872. Jóhannes druknaði
af hákarla-skipi vorið 1875. Hann var mætur maður,
ættaður úr Sæmundarhlð i Skagafirði, og var að einhverju
leyti alinn upp hjá séra Magnúsi Thorlacius. Þau Jó-
hannes og Jónanna bjuggu á Hornbrekku i ólafsfirði.
Dætur Jieirra eru Stefanía Margrét, gift Birni Guðmunds-
syni á Siglufirði, og Jóhannesina, gift George W. Barrett,
iiú í Vancouver, B.C.
Seinni maður Jónönnu var Páll Halldórsson, Jónsson-
ar. Þau giftust árið 1881, og var Páll þá búinn að vera
fyrir búinu hjá henni í hálft annað ár. Páll var fæddur á
Brattavöllnm á Árskógsströnd i Eyjafjarðarsýslu þann
12. október 1856 — Börn þeirra Páls og Jónönnu eru
þessi: Jóhannes Páll, læknir, nú í Borden í Saskatchewan
kvæntur Sigriði dóttur Sigfúsar Péturssonar, sem var einn
af fyrstu landnemum í Fljótsbygð i Nýja fslandi; Ásbjörn.
búsettur í Arras í British Columbia, kvæntur Bergrós
Sigfúsdóttur, systur Sigriðar konu Jóhannesar læknis;
Sigríður, búsett í Riverton í Manitoba, ekkja Guðmundar
sonar Jóns Björnssonar og Margrétar Guðmundsdóttur,
sem bjuggu fyrst sjö ár á Hornbrekku í ólafsfirði, en
fluttust svo að Reykjuin á Reykjaströnd í Skagafirði, og
þar bjuggu þau í sex ár. En sumarið 1894 fluttust þau
til Ameríku og settust að í Geysisbygð i Nýja fslandi.
Bújörð þeirra þar var nefnd Geysir. Þar bjuggu þau vel
um sig og komust í góð efni, þegar fram liðu stundir-,
og voru þar í næstum 25 ár, eða þar til i maí 1919, að
þau brugðu búi og fluttust vestur til Elfros í Saskatche-
wan, þar sem tveir af sonum þeirra (þeir Jóhannes læknir
og Ásbjörn) voru þá búsettir. f Elfros dvöldu þau í rúm
tíu ár og voru til heimilis hjá Jóhannesi og Sigríði konu
hans. í ágúst (eða september) árið 1929 fluttust þau
aftur til Nýja íslands og voru eitt ár hjá Jóni syni sinum
í Geysisbjgð. En í ágústmánuði 1930 fóru þau til Sigrið-
ar dóttur sinnar, og Guðmundar manns hennar, í River-
ton, Man., og voru hjá þeim, það sem eftir var æfinnar.
Páll andaðist þann 10. maí 1938.
Jónanna andaðist að heimili Sigriðar dóttur sinnar
þann 28. desember 1940. Hún var þá búin að vera mjög
heilsuveil (og lengstum við rúmið) i átta ár, eða frá því
i júní 1932. útförin fór fram að heimili dóttur hennar í
Riverton og frá kirkju Geysis-safnaðar, á gamlársdag að
viðstöddu fjölmenni. Hún var jarðsungin af séra Sigurði
ólafssyni.
Eg kyntst þeim Páli og Jónönnu skömmu eftir að
þau komu vestur um haf, og eg var í nágrenni við þau
fyrstu niu árin, sem þau voru í Nýja íslandi, og sjö síð-
ustu árin, sem þau voru i Elfros, Sask. Eg gleymi því
aldrei, hvað mér þótti það ávalt skemtilegt og ánægjulegt.
að koma á heimili þeirra. Á heimili þeirra var tekið á
móti öllum með opnum örmum gestrisninnar. Góðgerða-
semi þeirra og greiðvikni var jafnan við brugðið, og öll-
um varð hlýtt til þeirra, sem nokkur kynni höfðu af
þeim, því að þau höfðu svo mikla mannkosti, og það var
svo mikið af sannri göfgi og hreinskilni i öllu þeirra lífi.
Jónanna var mæt kona og gáfuð, og vel að sér til
munns og handar, og hafði framúrskarandi gott minni.
Hún var iðjusöm með afbrigðum, og heimili hennar bar
vott um þrifnað og reglusemi. Hún sagði mér það einu
sinni, að í föðurgarði hefði hún snemma lært ótal margt,
sem kom henni að góðu gagni, þegar liún komst á fullorð-
ins árin og fór að búa. Hún var bókhneigð og prýðisvel
að sér i íslenzkum bókmentum að fornu og nýju, og
kunni utanbókar fjölmargar sögur, mörg söguljóð og ótal
kvæði, andleg og veraldleg. — Þau Páll'og Jónanna lásu
mikið góðar bækur og blöð og tímarit, bæði á islenzku
og dönsku, einkum á síðari árum, eftir að þau brugðu búi.
()g þau lásu þær bækur með athygli og ræddu um efni
þeirra með góðum skilningi og dómgreind. — Og oft dáð-
ist eg að því, hvað Jónanna stilaði vel sendibréf. Hún
sagði svo vql og skilmerkilega frá, að unun var að lesa
bréf hennar.
Eitt var það sérstaklega, öðru framar, sem Jónanna
bar fyrir brjósti, eftir að börnin hennar komust á skóla-
aldur, og það var það, að þau næðu góðri mentun, því að
hún vissi, að börnin hennar voru vel gefin og gáfuð og
námfús. Á þeim árum, sem börn hennar voru á skóla-
aldri, voru efni ennþá fremur lítil og ástæður allar næsta
erfiðar, til þess að geta kostað þau til náms á æðri skólum.
En elzti sonur hennar var um skeið alþýðuskóla-kennari,
stundaði nám við lærðan skóla, tók próf í læknisfræði, og
hefir verið læknir i rúm þrjátíu ár. Og Sigriður dóttir
hennar náði líka góðri mentun og var um tíma skóla-
kennari. Og öll hafa börn hennar komist vel áfram.
Og eitt af þvi, sem einkendi Jónönnu, var það, hvað
hún var trygglynd og vinföst; og hún var jafnframt yfir-
lætislaus og hreinhjörtuð og alveg laus við allan tvíveðr-
ungsskap. Hún vildi ætíð Iáta gott af sér leiða, og færa alt
til betri vegar, og hjálpa þeim, sem bágt áttu. Og hún
var sannur vinur vina sinna. Hún var trúhneigð og kirkju-
rækin og hafði mikinn áhugu á ýmsu, sem að trúmálum
laut. — Sálarkröftum hélt hún til hins siðasta. Sigríður
dóttir hennar segir í bréfi til min, að hún hafi ávalt verið
andlega hress og skýr, þrátt fyrir vanheilsu hennar hin
siðustu átta ár æfinnar, og að hún hafi altaf lesið íslenzku
vikublöðin og getað vel fylgst með þvi, sem þau gátu um,
að væri að gerast i heiminum.
Æfistarf Jónönnu var mikið og göfugt, og hún gaf svo
fagurt eftirdæmi, að mikið má af því læra. Og margir
munu lengi minnast hennar með hlýju vinarþeli og þakk
læti. ./. Magmís Bjarnason.