Lögberg - 12.02.1942, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG. FIMTUDAGINN 12. FEBRÚAR, 1942
Hver lífsálefnan
var réttuál
íslenzkað af
Jakobínu J. Stefánsson.
“Þið munuð öðlast skart og
skeintanir, en eg hefi Herbert,”
sagði eg, þegar eg| var orðin í
vartdræðum með að finna nokk-
urt svar, þegar þær stallsystur
mínar, Jóhanna og Marja, voru
að útmála þá glæsilegu lífshraut,
sem þær bjuggust við, og höfðu
ásett sér, að halda.
Jóhanna sat við gluggann, sem
igjeisla kveldsólarinnar lagði inn
um. Marja sat á móti henni, en
eg til hliðar, en geislar kveldsól-
arinnar, sem í allri sinni dýrð
umvöfðu þær, máttu tæplega við
allri þeirri dýrð, sem stóð svo
skýrt uppmáluð fyrir hugskots-
sjónum þeirra að væri á leikhús-
unum á Broadway í New York.
“Já þar” — sagði Jóhanna,
“þar er nú lífið þess virði að
lifa því, veistu, að á stærsta
leikhúsinu á Broadway, þegar
viðhafnarmestu leiksýningarnar
fara fram, stendur nafn frægustu
leikkonunnar með uppljómuðum
stöfum hærra en simastaurarnir
upp yfir Broadway, þar sem
mörgþúsund manns eru á ferð,
og allir stara á það með aðdáun
og eftirvæntingu — fleiri hundr-
uð þúsund manns á leikhúsinu
—• ætli það sé munur, eða að lifa
í útlegðinni hér úti i sveit.”
“Já,” saigði Marja, “og bún-
ingarnir — þar eru leikkonurn-
ar, og söngkonurnar í búningum,
sem eru svo skrautlegir, að verð-
ið nemur svo nær að skil'ta fleiri
þúsundum — já, fleiri hundruð
þúsund dala.”
Hvað gat nú verið sannara en
þetta. Það var sannarlega aumt
að vita af allri þessari dýrð i
sama landinu og maður var
sjálfur í, — og komast hvergi
nærri henni. Eg sat um stund
orðlaus.
“Hvað er að þér, Jana?” sagði
Jóhanna, hún var jafnan ákveðn-
ari og einbeittari en Marja. “Um
hvað ertu að hugjsa? eða finst
þér ekki þetta rétt álitið hjá
okkur?”
“Jú,” sagði eg, “það er nú
þessvegna að eg verð að hugsa
mig um, Eg — eg fæ inig varla
til að fara svona burtu, því við
Herbert erum samrýmd, —”
Þær hlóu. “Ja, ekki utan það
þó — það er nú bezt að láta
piltana hérna snúast við kálfa,
kýr og kartöflurækt; séum við
hér, gera þeir ekki annað en
draga okkur ofan í það með sér.”
Eg sá að þetta var satt, og
vissi ekkert hvað segja skyldi.
“Slikur munur, heldur þú
ekki,” sagði svo Jóhanna, “þeg-
ar maður er kominn til vegs og
virðingar í New York, að geta
valið úr ‘fínum’ embættismönn-
um þar!”
Við Marja, Jóhanna og eg vor-
um uppaldar í sömu sveit, og
höfðum því þekst svo að segja
frá barnæsku, en svo var því
Business and Professional Cards
Peningar til útláns
Sölusamningar keyptir.
Bújarðir til sölu.
INTERNATIONAL LOAN
COMPANY
304 TRUST & LOAN BLDG.
Winnipeg
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVER, N.D.
lslenzkur lyfsali
Fólk getur pantað meðul og
annað með pósti.
Fljót afgreiðsla.
Thorvaldson &
Eggertson
LögfrœOinyar
300 NANTON BLDG.
Talsíml 97 024
ST. REGIS HOTEL
286 SMITH ST„ WINNIPEG
•
Pœgilegur og rólegur bú staður
i miObiki borgarinnar
Herbergi $2.00 og þar yfir; með
baðklefa $3.00 og þar yflr.
Agætar mílltlðir 40c—<0c
Free Farking for (luestt
DRS. H. R. & H. W.
TWEED
Tannleeknar
•
40« TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smlth St.
PHONE 26 545 WINNIPEQ
Office Phone Res. Phone
. 87 293 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
109 MEDICAL ARTS BLDG.
Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appointment
DR. ROBERT BLACK
Sérfræðingur I eyrna, augna, nef
og hálssjúkdðmum
216-220 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham & Kennedy
Vlðtalstlmi — 11 til 1 og 2 tll 6
Skrifstofuslmi 22 251
Helmillsslml 401 891
Dr. S. J. Johannesson
215 RUBY STREET
(Beint suður af Banning)
Talsími 30 877
•
Viðtaistlmi 3—5 e. h.
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
9
506 SOMERSET BLDG.
Telephone 88 124
Home Telephone 27 702
A. S. BARDAL
848 SHERBROOOKE ST.
Selur llkklstur og annast um ðt- j
farlr. Ailur útbúnaður s& bestl.
Ennfremur selur hann allskonar 1
minnlsvarða og leggteina.
Skrlfstofu talsiml 86 «07
Heimllis taistmi 501 662
eins varið með alt unga fólkið
þar um slóðir, það þektist alt
vel, Ojg einn af ungu mönnunum,
Herbert, var mér altaf samrýmd-
ur, og sá jafnan um, að eg færi
ekki á mis við neina af þeim
skemtunum, sem hægt var að
hafa í sveitinni eða nærliggjandi
þorpi; það var eins og milli okk-
ar væru einhverjir þegj'andi skil-
málar um viðvarandi vináttu og
félagsskap; meira svo en átti sér
stað meðal mins unga fólksins.
Hann var efnilegt ungmenni og
vel látinn af öllum, sem þektu
hann.
Svo þetta kveld, þejgar þær
vinstúlkur minar, Marja og Jó-
hanna komu sem oftar, að heim-
huga um hvaða lífsstefnu við
sækja mig, og við vorum að at-
skyldum taka, þá fanst mér eg
hreint ekki geta yfirgefið Her-
bert, enda þó öll ríki veraMar-
innar og þeirra dýrð væri í boði,
og eg sagði því að endingu:
“Þið fáið skart og skemtanir.
en eg hefi Herbert! . . .”
Næsta dag fundumst við aftur
heima hjá Marju; eg hafði í
millitíðinni farið í berjamó, ein
eða tvær mílur í burtu, og hafði
með mér skál fulla af nýtíndum
berjum. Það var eins og skóg-
arilminn legði enn upp af berja-
klasanum og um þau léki enn
hið ferska hreina loft náttúr-
unnar, af hinum gróðrarríku
stöðum, sem þau voru frá.
“Við skulum nú fá okkur ber,”
sagði eg og setti berjaskálina á
borðið; “þið fáið ekki svona
fersk ber, þegar þið eruð komn-
ar til borgarinnar.”
Jóhanna hló, hún stóð við
borðsendann og leit framan í
mig. Hún hafði gráblá augu,
og í þeim var töluverður gletnis-
svipur, þegar hún sagði: “Þó
maður færi nú ekki að láta ber
halda sér föstum.”
“Nei, það kemur nú ekki til
mála,” sagði Marja;. hún var i
ljósjeitum tauslopp og var að,
yfirfara föt sín, er hún ætlað^
til fararinnar, þær voru báðar
I einstaklega snotrar stúlkur, bæði
upp á að sjó og eftir að líta —
mikið heMur laglegar heldur en
hitt.
“Auðvitað þarf maður tölu-
vert að sér að leggja, til að verða
kvikmyndastjarna,” sagði Jó-
hanna, “en maður veit þá líka að
takmarkið er sannarlega þess
virði að leggja dálítið á sig fyrir
það — frægð, ódauðleg frægð
og frami, þúsundir dást að
manni — kannske þúsundir dala
eftir eitt kveld — þjónustufólk
á hverjum fingri að gegna hverri
inanns bendingu — þar þarf
maður ekki að gera hvert við-
vik að sér sjálfur — og meira en
það.”
“Nei,” sagði eg. “ekki ef hægt
er að ná svo hátt að verða reglu-
leg kvikmyndastjarna —• en —”
“Maður ætti þó að geta komist
það að verða ‘slétt’ leikkona,”
sagði Marja, hún var ætíð sveigj-
anlegri heldur en Jóhanna og
ístöðuminni, .... “og lífið er þeim
líka ein dagsdagleg veizla — það
yrði aldrei svo hér,” bætti Jó-
hanna við.
“Og hafa alt, sem þær vilja
hendinni til rétta, — var eg að
hugsa um að bæta við, en úr því
framsóknarþrek mitt var ekki
nóglu mikið til að eg gæti — eins
og þær — slitið mig frá öllu,
sem mér var kært — Herbert.
æskustöðvum, vinum og vanda-
mönnum — þá vildi eg sem
minst láta á bera að eg vissi og
skildi vel, hvílík jarðnesk para-
dís það var, sem þær voru að
keppa að.
Skömmu eftir fóru þær, Jó-
hanna og Marja til New York og
fanst okkur unga fólkinu í sveit-
inni nú töluvert skarð fyrir
skildi. Næst þegar eg fann Her-
bert, var hann eins við mig eins
og hefði hann heimt mig úr
helju — hann vissi hvað þær
Jóíhanna og Marja ætluðu fyrir
sér og sagði mér síðarmeir, að
hann hefði kviðið þvi, að þær
mundu koma mér til að fara
líka.
Eftir þetta vorum við Herbert
enn meira saman en áður, og er
nú fljótt yfir sögu að fara: við
trúlofuðumst og giftumst svo,
ekki löngu síðar, með fullu sam-
þykki foreldra okkar og árnað-
aróskum frá vinum og vanda-
mönnum.
Eg var ánægð. Eg fann það
nú bezt, að eg unni Herbert, og
sá ekki eftir að hafa ekki gert
eins og vinstúlkur minar.
Skömmu eftir giftinguna sett-
umst við að á bújörð þeirri, sem
Herbert hafði með fulltingi
vandamanna sinna, fengið til
eignar og ábúðar. Skyldi þar
vera framtíðarheimili okkar. En
sá annmarki var á, að íbúðar-
húsið var lélegt, og þurfti mikilla
umbóta við, útibyggingar einnig;
svo þurfti að brjóta landið, að
það gæti komið að tilætluðuin
notum. En við vorum bæði á-
kveðin; ungdómsárin eru það
ætíð. Við mundum vinna og að
sönnu verða ef til vill að vinna
nokkuð mikið fyrstu árin, en þá
mundi líka búskapurinn borga
sig svo vel, að við mundum
verða efnuð og ekki þurfa að
leggja neitt hart að okkur eftir
það.
En lítið vita þeir ungu og ó-
reyndu hversu skamt einstakl-
ingskraftarnir ná, oft og einatt,
til að skapa lifskjörin, ef önnur
sterkari öfl leggjast á móti.
Okkar stærsta áHugamái var
að fá landið brotið, til að geta
sáð og fengið, eins og aðrir,
uppskeru; yrði hún góð, þó ekki
væri nema fyrsta árið, mundum
við geta gert við húsið, og koin-
ist úr þeim skuldum, sem á
höfðu fallið við að sá og kaupa
hluti, igjæði til þess, og til að búa
við. Herbert vann að öllu þessu
af miklum dugnaði, og ekki get
eg sagt með sanni að eg eyddi
mörguin stundum til ónýtis,
En það fór á annan veg;
þurkar urðu svo miklir þetta
sumar, að uppskeran brást svo,
að segja algjörlega og um haust-
ið stóðum við efnahagslega í
sömu sporum og um vorið, þeg-
ar við byrjuðum búskapinn:
skuldirnar óborgaðar, og við
lifðum helzt af því litla, sem
okkur áskotnaðist þess utan, svo
sem að Herbert fékk um vetur-
inn atvinnu utan heimilis nokk-
urn tíma, og svo höfðum við fá
eina nautgripi — enda þótt lítið
væri upp úr því að hafa, vegna
tilkostnaðar við þá.
En við gerðum okkur samt
vonir um að ekki mundi altaí
svona fara, að uppskeran brigð-
ist; vorið næsta á eftir klifum
við svo að segja þrítugan ham-
arinn að sá í akrana, í von um
uppskeru. Það fór á sömu leið.
— uppskeran brast algjörlega í
annað sinn, fyrir þurka.
Ekki var lifið okkur heldur
að öllu leyti skemtilegt. Við
Jifðum ekki í þéttbýli og gátum
mjög lítið út af heimilinu farið
— höfðum engan bíl, því ekki
voru efni á að kaupa hann, og
enga keyrslukerru, þó við hefð-
um viljað fara á öðrum hestin-
um. Einkanlega var það þó eg,
sem enn meira hlaut að vera
heima — nær æfinlega ein —
heldur en Herbert, því hann
vann úti við og eigi ósjaldan hjá
öðrum. Það lítið eg gat ferðast
var þegar einhver af vinum eða
vandamönnum okkar kom i
heimsókn, og við fengum þá að
fara með þvi í þess bílum.
Þriðja vorið, þegar Herbert
vildi enn á ný fara að brjótast í
að undirgiúa jörðina til sáning-
ar, sagði eg:
“Eg held, Herbert, að við
ættum að hætta þessu stríði við
þennan búskap, það er til Htils
annars en úttauga okkur bæði;
áhyggjurnar einar eru nógar til
þess. Við höfum engum fyrir
að sjá nema sjálfum okkur, og
við ættum að geta það með létt-
ara móti en þessu.”
“Eg veit það, Jana, að það er
engu síður þreytandi fyrir þig
en miig, þegar svona gengur; en
þó vil eg ekki fara héðan né
hætta jarðyrkju — sízt fyrst um
sinn. Þetta getur breyzt til þess
betra; það er ekki að vita, að
tíðarfarið verði altaf eins og það
hefir verið þessi tvö sumur,”
svaraði 'hann.
Svo kom hann í framkvæmd
að undirbúa jörðina og sá í
hana í þriðja sinn. Skamt var
af þvi sumri liðið, þegar eg sá,
að það mundi fara á sömu ö-
happaleið og áður — það kom
varla dropi úr lofti. Þetta sumai'
Ifékk eg fréttir af vinstúlkum
mínuin þeim Jóhönnu og Marju:
þeim hafði gengið svo vel að
hafa sig áfram við eitt stærsta
leikhúsið i New York, að báðar
höfðu þær hálaunaðar stöður, og
Jóhanna var í þann veginn að
verða fræg kvikmyndastjarna.
Eg fór að bera lifskjör mín
saman við þeirra. Enn sá mun-
ur! Þær voru að verða frægar
á sviði listarinnar — ekki ein-
asta það, heldur að öllum lík-
indum sterkefnaðar, og áttu
dýrustu skrautbúninga, en eg
átti aðeins ein gömul spariföt,
sem mér hafði tekist að geyma,
af því eg gat ekki svo mikið sem
létt mér upp nema einstöku sinn-
um.
Eg unni Herbert að sönnu
enn, en það var til að auka á-
hyggjur minar og óánægju, að
vita hann undir fargi vonlitillar
lífsbaráttu.
Það fór eins og eg bjóst við.
Uppskeran brást í þriðja sinn:
enn höfðum við aðeins til hnífs
og skeiðar, hreint ekki meira;
enn höfðum við engin tök á að
gera við íbúðarhúsið, svo það
var altaf leiðinlegt og óásjálegt,
þá sjaldan nokkur eyrir var af-
gangs bráðustu þörfum, þurfti
það fyrir föt handa okkur og
aðra smáhluti, sem ekki varð
komist af án. Lakast var þó, að
töluverðar skuldir hvíldu á
landi okkar, sem ekki var hægt
að borga.
Hugarfarslega var eg orðin svo
þreytt á þessum sífeldu von-
brigðum, að eg tók að sjá eftir
að eg hefði ekki tekið sömu
stefnu í lífinu og þær vinstúlk-
ur mínar, Alarja og Jóhanna —
þvi fremur sem eg sá ekki að
Herglert hefði haft neitt gott af
að giftast — hann hefði líklegasl
aldrei kosið sér iþetta óhappa
búskapar hlutskifti, hefði hann
verið ókvæntur.
Eitt kvöld gerði eg aðra at-
rennu til að fá hann til að breyta
til um lifskjör.
“Herbert,” sagði eg “við erum
bæði ung enn. Við skulum
flytja héðan, og fá okkur vinnu.
Það er ekki meira fyrir okkur en
þúsundir annara manna og
kvenna.”
“Eg get nú illa felt mig við
að fara að kasta frá mér því litla
sem við eigum fyrir lítið eða
ekkert verð,” saigði hann sein-
lega. “Það er, fyrir uppskeru-
brest þann, sem nú gengur yfir,
afar erfitt að geta selt bújarðir
og gripi og jarðyrkjuáhöld —
og svo yrðum við heimilislaus.”
Eg gat ekki fundið að í þetta
heimili væri sérlega mikið varið.
Eg var næstum búinn að fá óbeil
á því. Eg huigsaði til þeirra vin-
stúlkna minna og þeirra glæstu
lífskjara; eg vissi að fyrir eitt
orð mundu þær, efnaðar eins og
þær voru, taka mig að sér og sjá
mér farborða og koma mér í
stöðu — eitthvert starf, sem eg
mætti vel við una.
“Eg get ekki fallist á þína
skoðun — það er þó heimiiis að
sakna, eða hitt þó heldur! Eg
vil bara losna við það hið fyrsta.
Eg vil farh til Marju 0|g Jóhönnu,
þar er eg viss um lífsframfæri,”
sagði eg.
Herbert stóð við gluggann;
mér virtist hann verða enn föl-
ari og teknari í andliti en áður,
við þessi orð mín.
Ekki hafði það verið ásetn-
ingur minn að særa hann, svo eg
flýtti mér að bæta við:
“Komdu líka — við skuluin
fara bæði — þetta er auma lífið,
eins fyrir þig, eins og mig!”
Herbert virtist jafna siig nokk
uð við þessi orð mín og sagði:
“Hvar ætti eg að vera? Hvert
ætti eg svo sem að fara? Mér
líkar ekki að fara að knékrjúpa
mönnum um atvinnu, og svo er
eins víst að það gæti liðið helzt
til langur tími að eg fengi
nokkra, þó eg gerði það.
“Það er auðvitað,” sagði eg,
“en við gætum bæði farið til New
York — þar á eg vini, þær Jó
hönnu og Marju — þær mundu
líta til með okkur báðum, og
einnig útvega okkur atvinnu með
tímanum.”
Herbert hristi höfuðið.
“Eg get ekki fengið mig til að
koma þannig farflótta allar göt-
ur austur til New York, til að
kasta mér á náðararma annara
— ekki sízt þegar eg hugleiði
það, að Jóhanna og Marja vildu
fá þig þangað með sér, til sömu
lífsstefnu og þær tóku og lik-
legast kenna mér um að þú gerð-
ir það ekki.”
Eg skildi vel þessar ástæður,
svo eg þagði um stund.
“En það er bezt að þú farir,”
sagði Herbert. “Eg veit að þessi
mislukkuðu lífsskilyrði, sem við
lifum við, fara illa með þig. úr
því þú hefir aðra útvegi, væri
það ekki einasta rangt, heldur
ábyrgðarhluti fyrir mig að vera
að halda þér kyrri við þetta.”
Hvort sem við töluðum lengur
eða skemur um þessi efni, þá
varð það úr, að eg færi til New
York til þeirra Jóhönnu og
Marju, fyrir óákveðinn tíma,
Nú, þegar eg lit til baka, skil
eg varla hvernig hugarfarslegt á-
stand mitt hefir verið, þegar eg
tók þessa ákvörðun; helzt held
eg það hafi verið eitthvað á þá
leið, að eg eg réðist í að gera
breytingu, mundi Herbert með
tímanum gera það líka. Hann
væri að gera sjálfum sér ilt með
að breyta ekki um lífsskilyrði,
og þetta væri eina ráðið til að
ía hann til að hætta á það.
Eg fann nú að máli eina vin-
konu mína, sem átti heima
skamt í burtu, og fékk lánaða
hjá henni peninga fyrir farseðil-
inn til New York. Eg vissi að
þær Jóhanna og Marja mundu
láta mig fá peninga að borga
konunni þessa smáskuld.
Herbert fylgdi mér á járn-
brautarstöðina. Hann var stilt-
ur og alvarlegur eins og hann
átti vanda til, með það eitt fyrir
augum — það vissi eg á eftir —
að þetta gæti orðið mér til góðs,
hvað sem sér liði.
Við kvöddumst, og eimlestin-
brunaði á stað. Það var óraleið
til New York, og eftlr því sem eg
sat lengur einsömul og þegjandi,
eftir því starfaði hugurinn meira.
Það var ekki alveg laust við að
eg fyndi til einstæðingsskapar,
af og til, en þá hugsaði eg til
minna gömlu vinstúlkna, hversu
ánægjulegt væri að finna þær, í
hinu glæsta samkvæmislifi á
Broadway, þar sem allsnægtir
væru af öllu — og meira en það.
Þegar eg leit út um vagnsglugg-
ann, fanst mér altaf birta meir
og meir upp yfir, eftir því sem
nær dróg Broadway og New
York.
(Framhald)
■■ ■■■ - ' ~ ~ " !■' ■ ■ ' ' ' ' ,,=ai
’ KAUPIÐ ÁVALT
LUMBER
hjá
THE EMPIRE SASH & D00R C0. LTD.
MENRY AVENUE and ARGYLE STREET
Winnipeg. Man. - Phone 95 551