Lögberg - 14.05.1942, Blaðsíða 3

LÖGBERG. FIMTUDAGINN 14. MAÍ, 1942
3
ur og búa faranigur sinn út fyrir
f«rðalagið. En strax er því væri
fokið, átti hann að mæta hjá
Chang. Hann fylgdi okkur út að
fólksbifreiðinni. Við stigum inn
i hana og ókuin heim. Einnig
að þessu sinni höfðum við í
fylgd með okkur nokkra her-
nienn er stóðu utan á aurbrett-
inu. f>að var því líkast sem
iwerinn væri útdauður, og það
sást vergi nokkur lifandi sála á
götunum, hvergi sást ljós i
glugga og það heyrðist ekki einu
sinni bofs í hundi.
Heima hjá okkur biðu allir í
takrnarkalausri æsingu. Það
botnaði enginn í hvers vegna við
vorum svona lengi, og þeir gátu
ekki dulið gleði sína þegar við
foksins komum. Við Yew skýrð-
uni frá öllu sem við hafði borið
ú þessum óskemtilegu samfund-
uin. Þjónarnir okkar, sem einn-
Jg voru áheyr.endur að frásögu
°kkar, urðu ælir af reiði, og ósk-
uðu Tunigusarhermönnunum ei-
litra kvala í heitatsa glóðhafi
vitis.
Á meðan við biðm bundnir og
hálfnaktir, höfðu hermennirnir
stolið vasaljósum okkar, tveim-
ur úrum, vindlingahylkjum, þar
uð auki hitamæli, sem Yew hafði
i vasanum og sjónaukanum mín-
uni, sem lá geyindur í bílnum.
kærði fyrir Chang, að þess-
uin hlutum skyldi hafa verið
stolið af hermönnunum hans.
Cn eina svarið sem eg fékk var,
að það væri ekki nokkur leið að
i*nná þetta aftur. Og þegar alt
^oni til alls, hafði þetta ekki
svo mikið að segja. Við höfð-
uin rneir en einn h'lut af öllu því
som okkur reið á iniklu að hafa,
°g það sem mér fanst fyrir
niesdu var það, að þeir skyldu
okki hafa tekið handtöskuna
Ulina. Og mér þótti þó enn
Vsenna um það, að við skyldum
hala verið settir á. Þegar að fé-
iagar mínir óskuðu Chang og
bólum hans niður'í heitasta vít-
l8eld, svaraði eg því, að mér
fyndist hann eiga skilið að fá
gullorðu fyrir að hafa sýnt það
mikla sjálfstjórn, að skjóta okk-
Ur ekki í bræði sinni. Það mátti
ekki muna neinu, að við yrðuir.
skoitnir niður sem hundar. Yew,
Georg og Effe voru allir sann-
faerðir um, að ef eg hefði ekki
látið undan, þá hefði síðasta
skipun verið: “Skjótið!” Æs-
lngin, sem Ghang var kominn i,
Vur svo mikil, að hann hefði ekki
getað stilt sig ef orðinu hefði
^ullað eða nokkurt frekara til-
efni gefiist till að gera út af við
°kkur. Og samúðin hefði ver-
hans megin á eftir. Enginn
hofði áfelst hann fyrir að brjóta
u bak afltur mótþróa nokkurra
utlendin.ga, er stóðu í veginum
fyrir framkvæmd áriðandi hern-
uðarskipunar, skipunar sem
framkvæma varð án nokkurrar
tufar. Ef að við fjórmenning-
arnir hefðum verið skotnir, varð
einnig að skjóta alla hina leið-
angursmennina svo enginn yrði
«1 frásagnar um ódæðisverkið.
Hitt var annað mál, að þar sem
enginn hermannanna kunni að
stýra bifreið, voru bílarnir ekki
’uikilsvirði eftir að búið var að
skjóta okkur — og það er ekl
að vita nema þetta síðaista atri
biifi ráðið nokkuru um, að v
f«ngum að halda lífi.
“Ef nokkur vo.gar að snerta
bendi við mér, skýt eg hann
niÖur eins og hund,” hafði Effe
fuliyrt einhverntíma fyrir þessa
bræðilegu nótt.
Nei, gerðu það ekki, vinur
U'inn,” man eg að eg hafði sagt.
1>vi að annars verður bæði þú
°g við allir skotnir til bana.”
Á stund hættunnar, þessa ör-
lugaþrungnu nótt, sýndu fclagar
Urinir þrír, dæmalaust hugrekki
iskalda ró. Við vorum vopn-
lausir og stóðuin frammi fyrir
tifiildu ofurefli liðs, isem var al-
'°pnað og í fullum hértýgjum.
Hin iskalda sjálfstjórn Yew’s
Var aðdáunarverð, hann lét ekki
uiinstu hræðslueinkenni í ljós.
begar sem allra mest gekk á, og
hann stóð hálfnakinn og fjötrað-
ur, hrópaði hann:
“Þið eruð huglaus hrakmenni.
Hvernig dirfist þið að leiggja
'hendur á sendimenn Nanking-
stjórnarinnar og gesti Ma
Chung-yins; Þetta skal verða
ykkur dýrlt ispaug.”
“Til þessa hafið þið öllu ráð-
ið, og leikið húsbændurna. Nú
er komið til okkar kasta,” svör-
uðu hermennirnir.
Við sátum á fletunum i stof-
unni okkar. Tíminn leið hægt
og bítandi. Klukkan 2 átti
Georg að vera reiðubúinn. öðru
hvoru koinu hermenn með nýj-
ar skipanir til okkar. Rétt fyrir
klukkan tvö kom enn einn her-
maður með skilaboð um að
Georg inætti sofa til kl. 4. Senni-
lega hafa þeir aðeins ætlað að
fullvissa sig um, hvort víð vær-
um ekki lagðir á flótta með alla
bílana.
Það kom engum til hugar að
hátta á meðan Georg var enn á
meðal okkar. Við vorum allir
sannfærðir um að við sæjum
hann í síðasta isinn. f för sinni
hlaut hann að verða vitni ým-
issra atburða, sem ekki máttu
berast út til flóttamanna á leið-
inni. Það var því nauðugur einn
kostur að rýma honum úr vegi,
er hann hafði ekið á leiðarenda
með illræðismennina. Sjálfur
var Georg þeirrar skoðunar, að
hann myndi ekki eiga eftir að
sjá okkur. Þegar skilnaðar
stundin nálgaðist, bað hann mig
þessvegna að lesa nokkura sálma.
Eg las:
Dit Scepter, Jesus, stækkes ud,
Saa langt som Dagen lyser —”
O Gud, al sandheds Kilde,
Jeg tror dit Löftes Ord-------”.
Allar fyrri ráðagerðir okkar
um framhald ferðarinnar breytt-
ust við þessa nýju afstöðu. Það
sem við ákváðum nú, var að elta
Georg og fylgja hjólförum bí.ls-
ins hans, unz við fyndum hann,
lifandi eða dauðan.
Með næstum því vitleysislegri
stífni hélt Georg þvi fram, að
leiðangurinn iskyldi sjálfs sín
vegma, flýja hið allra fyrsta inn
í Lop-nor eyðimörkina og reyna
að komast þaðan til Tunhwang
og eftir keisaraveginum til Lan-
chow. “Það er betra,” sagði
hann, “að fórna einum nranni
en að allir leiðangursmennirnir
Ifærust.”
Ekki einn einasti okkar, sama
hvort það voru Svíar, Kínverjar
eða Mongólar vildu heyra annað,
en við færum á eftir Georg. Að
sannfæra hann, var gjörsamlega
ómögulegt, enda þótt eg segði
honum, að enginn heiðursmaður
tæki í mál að gera það, sem hann
ætlaði okkur að gera. Ef einhver
steypir sér fyrir borð, lætur mað-
ur það ekki afskiftalaust, heldur
reynir að bjarga honum. Ef að
við létum Georg sigla sinn eigin
sjó, gegn herlínunni í vestri,
myndi allur heimurinn kalla
okkur bleyður.
Það kom engum okkar dúr á
auga nóttina þá. Undir morg-
uninn fór Georg inn i herbergið
sitt og beið þar hinna örlagaríku
boða. Klukkan sjö kom hermað-
ur og kvaddi hann til herbúða
Ghang’s. Eg lá enn vakandi og
heyrði þegar hann fór inn til
Hummels og fékk sér kaffisopa.
Hann hafði ekki getað sofnað
neitt. Eg kallaði á hann og við
tókumst innilega í hendur að
Skiilnaði. “Guð varðveiti þig!
Þú bíður eftir okkur í Aksu, en
þangað förum við á morgun.”
Við heyrðum skref hans smá
fjarlægjast eftir hlaðinu. Garðs-
hliðinu var skelt í lás á eftir
honum, og þar með hvarf hann
út í tómið og óvissuna.
Iðjuleysi er upphafið,
óyndi þá tekur við,
Lestir feta í fótsporin,
Farðu að vinna, drengur minn!
Gönud staka.
Taras
Chevchenko
Er nefndur hefir verið
Bobby Burns frá Úkraníu
Eftir A. J. Hunter
(Lauslega þýtt úr ensku
af G. J. Oleson).
Það var árið 1814, að í þorpi
einu í Úkraníu, lekki all-langt
frá borginni Kiev, að fæddisl
drengur einn, sem siðar átti eftir
að verða l'rægur í sögunni, og
sem átti merkilega og viðburða-
ríka æfi. Það var á þeim tíma
ler ifólkið liifði í ánauð í hinu
mikla rússneska veldi, þegar
stór fjöldi almennings var á-
nauðugir þrælar.
Þrjá daga í viku hverri og
stundum • meira, urðu þessir á-
nauðugu menn að þræla i'yrir
herra sína, og ltvenfólkið varð
einnig að vinna i þeirra þjón-
ustu eftir því sem krafist var.
Það sem afgangs var vikunnar
mátti fólkið vinna til þess að afla
lífsviðurværis fyrir sig og sína,
en það sem verra var, var að lif
þeirra og heiður kvenfólksins
var á valdi þessara yfirdrotnara,
sem höfðu ráð á að selja eða ráð-
stafa þessum hjálparlausu aum-
ingjum með hvaða samvizku-
leysi sem var, eftir sínum geð-
þótta.
Það var undir slikum kring-
uinstæðum og á leinu slíku heim-
ili sem ánauðarokið lá þungt á,
að Taras Chevchenko var fædd-
ur. Hann var óvenjulega dreym
andi sem barn. Þegar hann var
7 ára dó móðir hans. Faðir
hans stóð uppi með sex börn, og
til þess að bæta kjör sín. afréð
hann að giiftast konu. siem átti
3 börn. Þetta bætti ekki kjör
litla Taras, því stjúpmóðir hans
var honuin slæm.
Faðir hans stóð óefað fjöldan-
um nokkuð framar, því hann
kendi syni sínum að lesa. Eig-
andi og herra fjölskyldunnar
reyndi á allar lundir að temja
Taras, er hann óx upp við ýms-
an starfa, en alt mistókst; það
sýndist vonlaust ineð hann;
hann vildi lekkert gera annað en
rissa eitthvað og draga myndir.
Hann var um tíma hjá presti í
smáþorpi einu, og kyntist þar
biblíunni, og það hafði áhrif á
hugsun hans og framtíðarlíf.
Loks sendi eigandi Taras hann
til Pétursborgar, og kom honum
fyrir sem lærisveini hjá málara
þar. Á kvöldin er hann var
hættur að mála eða blanda málið
og daglegum störfum var lokið,
þá eyddi hann stundum sínum
við að æfa sig i æðri málaralist.
Eitt kvöld í tunglsljósinu fann
leinn frægur maður höfuðborgar-
innar dreng tötralega búinn sitj-
andi á fötu í hallargarðinum,
og var hann að draga rnynd af
einni myndastyttuni þar. Þetta
var upphaf gæfu hans; hann
komst nú í kynni við fræga
menn í höfuðborginni og list-
hæfni hans fékk fljótt viður-
kenningu. Nafnfrægur málari
dró mynd, sem hann seldi með
hlutaveltn fyrirkomulagi, en pen.
ingana, sem inn komu, notaði
hann til þess að kaupa frelsi
drengsins, og nú var honum
komið á listaskólann til náms.
Nú var Ghevchenko 24 ára. og
árin næstu voru ár frelsis og
farsældar. Hann kyntist og varö
einlægur vinur margra nafntog-
uðustu manna höfuðstaðarins, í
þeirra flokki voru lista- og vís-
indamenn. hershöfðingjar og
aðalsmenn. En hvað þetta minnir
á hina stuttu en nafnfrægu dvöl
Burns í höfuðstað Skotlands,
Ediniburgh.
Um stund var Ghevchenko
ifarsæll við listastarf sitt og
iglæsilegur æfiferill virtist fram-
undan. En sterk öfl voru að
vinna í sálu hans. úkranía, föð-
urlandið hans var að kalla, hann
heyrði að hæðirnar og slétturnar
voru að kalla, niður fljótanna
barst honum til eyrna Það
bergmálaði í eyrum hans söng-
urinn af vörum bændalýðsins, og
svo voru minningarnar um
þrautalíf hinna ánauðugu. Á
meðan hann dvaldi í höfuðborg-
inni og naut gæða lífsins kynt-
ist hann verkum ýinsra heims-
frægra rithöfunda' sem snúið
hafði verið á rússnesku eða
pólsku, svo sem Byron, Scott og
Shakespeare og höfðu þeir mik-
il áhrif á huga hans.
á tungu hans eigin kynflokks
byrjaði nú Chevchenko að skrifa
ljóð sín, nefndi hann fyrsta
ljóðakver sitt “Kobzar” eftir far-
andsöngvurum og skáldum, sem
ferðuðust um Úkraníu og léku á
hljóðfæri siem að nokkru líktist
mandolin.
“Kobzar” birtist 1840; sætti
það þungum dómi hjá frægum
rússneskum rithöfundum, þeir
gerðu gys að þvi að það birtist
á tungumáli. sem ekki náut virð-
ingar hjá rússneskum aðli. sem
valið var óvirðingarnafn. En
ljóð hans fóru sem logi yfir
akur um föðurland hans,
Úkraníu. Hinn kúgaði lýður
hafði fundið málsvara.
Yrið 1845 útskrifaðist Chev-
chenko frá hinum keisaralega
listaskóla í Pétursborg, stuttu
síðar ferðaðist hann til Úkraniu.
Ef honum var ekki áður kunn-
ugt um það, að hann væri fræg-
ur maður, þá gekk hann úr
skugga um það nú. Ferð hans
var mesta sigurför, hann var al-
staðar heiðraður með veizlum
og á annan hátt.
f Kiev, hinni fornfrægu höfuð-
borg Úkraníu, siem er móðurborg
rússneskrar menningar var hóp-
ur af hugsjónamönnum og ætt-
jarðarvinum, þeirra á meðal var
Kulish, sá hinn sami sem þýddi
biblíuna á tungu Úkraníumanna,
og ýmsir aðrir, sem frægðarnafn
hafa hlotið með þjóð sinni. Þess-
ir nienn báru það fyrir brjósti að
létta þrældómsokinu af herðuin
þjóðbræðra sinna. bæta ástandið
I landinu og innleiða frjálslynl
stjórnarfyrirkomulag. Þé i r r a
hugsjón var að mynda rikjasam-
band hinna slavnesku kynflokka,
á svipuðum grundvelli og ríkja-
samband Bandaríkja Norður-
Ameríku. f einlægni og hreinleika
hjarta síns hugsuðu þessir menn
að hægt væri með lipurð og sann-
girni að fá keisarann til að fall-
ast á hugsjón þeirra.
Um skieið unnu þessir menn
saman og gerðu ráðstafanir, en
tónninn í ljóðum Chevchenkos
setti hroll í hina rússnesku em-
ibættismenn. Elnginn af spá-
mönnum Gamla Testamentisins
vitti syndir hinnar útvöldu þjóð-
ar þyngri orðum en Chievchenko
gerði er hann miskunnarlaust
kvað sinn dóm yfir syndum og
þrælmensku fandeigendanna og
yfirvalda Rússlands.
Skáldskapur og boðskapur
Chevchenkos haifði meira afl en
jafnan á sér stað í boðskap pré-
dikara og siðfræðara, það var
orkt til að syngja með hljóm-
fögrum tónum og um lendilanga
Úkraníu sungu bændurnir söngva
hans.
Chevchenko og vinir hans og fé-
fagar kröfðust fjárforræðis fyrir
hina ýmsu kynflokka og frelsi
þeim til handa. Auk þess sem
þeir heimtuðu að vald stóreigna
jarfanna væri mikið takmarkað.
Um hrið var þessum framsókn-
armönnum liðið að dreyma og
bollaleggja og grundvalla hug-
sjónir sinar, en loks eitt kvöld
er Chevchenko var á heimleið
frá samsæti i húsi eins vinar
síns. lagði lögregluþjónn hendina
á öxl honum. Draumurinn var
á enda.
Tiu næstu árin var Chev-
chenko fangi i Síberíu, og um
langt skeið var honum fyrirboð-
ið að skrifa eða mála. Eftir 10
ár kom hann aftur heim til föð-
urlands isíns, orðinn gamall um
aldur ifram, farinn að heilsu.
En Chevchenko vann ekki fyr-
ir gýg; ljóðin hans höfðu unnið
sitt verk, þau höfðu vakið sam-
vizku hinnar rússnesku þjóðar,
jafnviel ýmsra þeirra er í kring-
um hásætið stóðu. Aðeins tveim-
ur döguim eftir að Ghevchenko
dó var boðskapur keisarans um
afnám þrælahaldsins opinberað-
ur.
Fjaðrafok
Anthony Asquith er maður
nefndur. Hann er brezkur kvik-
myndaframleiðandi og á ákaf-
lega bágt með að muna nöfn —
jafnvel góðra kunningja sinna.
Hann var einu sinni að borða
kvöldverð í Savoy-gistihúsi og er
hann leit upp úr blaði sínu sá
hann andlit á manni, er hann
kannaðist mæta vel við. En
nafnið gat hann ekki munað.
Asquith stóð á fætur, tók í
hönd mannsins og sagði:
‘rHvernig líður þér? Hvar hefir
þú verið? -VLltu ekki borða með
mér?” En ekki gat hann munað
nafn mannsins.
Þá sagði maðurinn alt í einu:
“Eg er þjónninn, herra rninn.”
•
óttist ekki mótstöðu. Munið
að flugdrekinn fer upp á við
gegn, ekki með, vindinum . . .
Það er það einkennilegasta við
lífið, að ef þú neitar að taka við
nokkru nema því bezta, þá færð
þú það oftast.
(Somerset Maugham).
— Ó, læknir, sagði ung stúlka.
Háldið þér að örið sjáist?
— Það, ungfrú, svaraði lækn-
irinn, er algjörlega undir yður
sjálfri komið.
•
Frúin: Hvernig stendur á þvi,
að stór, sterkur og heilbrigður
karlmaður eins og þér getið lagt
yðurj niður við að betla?
Betlarinn: Frú mín góð, þaö
er eina atvinnan, sem eg þekki
til, þar sem maður eins og eg
get yrt á hefðarfrú eins og yður,
án þess að þau hafi verið kynt.
Jón: Ef eg ætti konu eins og
þú, myndi eg aldrei fara út á
kvöldin.
Sigurður: Ef þú ættir konu
eins og eg, myndir þú ekki þora
út á kvöldin.
—(Lesb. Mbl.).
Business and Professional Cards
Arthur R. Birt, M.D.
605 MEDICAL ARTS BLDG.
Winnlpeg
Dækningastofu-sími 23 703
Heimilissími 46 341
Sérfrœðingur i öllu, er aö
húðsjúkdómum lýtur
Viðtalstlmi: 12-1 og 2.30 til 6 e. li.
Office Phone Res. Phone
87 293 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
109 MEDICAL ARTS BLDG.
Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appointment
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVER, N.D. *
tslenzkur lyfsali
Fólk getur pantað meðul og
annað með pðsti.
Fljðt afgreiðsla.
Peningar til útláns
Sölusamningar keyptir.
Bújarðir til sölu.
INTERNATIONAL LOAN
COMPANY
304 TRUST & LOAN BLDG.
Winnipeg
SELKIRK LUMBER
Company
Verzla með
Húsavið og allar tegundir af
byggingarefni
Kostnaðaráætlanir veittar ókeypis
Sími 254 P.O. Box 362
SELKIRK, MAN.
DRS. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
•
406 TORONTO GEN. TRCSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 26 545 WINNIPEO
DR. B. J. BRANDSON
216-220 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy Sts.
Phone 21 834—Office timar 3-4.30
•
Heimili: 214 WAVERLEY ST.
Phone 403 288
Winnipeg, Manitoba
ST. REGIS HOTEL
285 SMITH ST.t WINNIPEG
• ’
pœgilegur og rólegur bústaður
í miðbiki borgarinnar
Herbergi $2.00 og þar yfir; með
baðklefa $3.00 og þar yfir
Ágætar máltíðir 40c—60c
Free Parking for Ouests
Legsieinar
sem skara framúr
Úrvals blágrýti
og Manitoba marmari
Skrifið eftir verðskrd
GILLIS QUARRIES, LTD.
1400 SPRUCE ST.
Winnipeg, Man.
Thorvaldson &
Eggertson
Lögfrœðingar
300 NANTON BLDG.
Talslml 97 024
J. J. SWANSON & CO. LIMITED 308 AVENUE BLDG., WPG. • Fasteignasalar. Leigja hús. Út- vega peningalán og eldsábyrgð. bifreiðaábyrgð, o. s. frv. Phone 26 821 DR. A. V. JOHNSON Dentist • 506 SOMERSET BLDG. Telephone 88 124 Home Telephone 27 74)2

Dr. P. H. T. Thorlakson A. S. BARDAL
205 Medical Arts Bldg. 848 SHERBROOK ST.
Cor. Graham og Kennedy Sts. Selur llkkistur og annast um út-
Phone 22 866 farir. Allur útbúnaður sá bezti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina.
Res. 114 GRENFELL BLVD. Skrifstofu talslmi 86 607
Phone 62 200 Heimilis talslmi 501 562

DR. A. BLONDAL Dr. S. J. Johannesson
Physician & Surgeon 215 RUBY STREET
(Beint suður af Banning)
602 MEDICAL ARTS BLDG. Talslmi 30 877
Simi 22 296
Heimili: 108 Chataway •
Slmi 61 023 Viðtalstími 3—5 e. h.
H. A. BERGMAN, K.C. DR. ROBERT BLACK
istenzkur lögfrœðingur Sérfræðingur I eyrna, augna, nef og hálssjúkdómum
• 216-220 Medical Arts Bldg.
Skrifstofa: Room 811 McArthur Cor. Graham & Kennedy
Building, Portage Ave. ViðtalsUmi — 11 til 1 og 2 til 5
P.O. Box 1656 Skrifstofusími 22 251
Phones 95 052 og 39 043 Heimilisstml 401 991