Lögberg - 15.10.1942, Blaðsíða 1

PHONES 86 311
Seven Lines
VVW^
iot
v,^e’
c°t-

iV cuttIt
pry -
'd
For Betier
Dry Cleaning
and Laundry
S5. ARGANGUR
LÖGBERG. FIMTUDAGINN 15. OKTÓBER. 1942
Verið samtaka um stuðning yðar við sigurlánið
Afskapleg meðferð
Sú fregn barst nýlega út um
heim, því miður sönn, að þýzk
hernaðarvöld hefði sett í járn þá
fanga, er Þjóðverjar náðu á vald
sitt í skyndiárás sameinuðu
þjóðanna á Dieppe; mestmegnis
eru það Canadamenn, er hér
eiga hlut að máli, sennilega eitt-
hvað yfir þrjú þúsund manns.
Þjóðverjar reyndu að þvo hend-
ur sínar með því, að Bretar
hefði áður gripið til hliðstæðra
örþrifaráða, að því er snerti
þýzka herfanga í vörslum
þeirra, sem vitanlega náði ekki
nokkurri minstu átt. Mr.
Churchill lýsti þegar yfir, að
hernaðarvöld Breta yrði til þess
knúð, að beita sams konar að-
ferð, þó hann um leið gerði það
heyrinkunnugt, að brezka stjórn-
in hefði þegar sett sig í sam-
band við Svissland með það fyr-
ir augum, að reyna að fá Þjóð-
verja ofan af þessari óhæfu, og
ef það lánaðist, yrði vitaskuld
hefndarráðstöfunum af hálfu
Breta í þessu sambandi, sam-
stundis hætt.
Skipaður forseti Leifs
Eiríkssonar félagsins í
Norður Dakota
• Nýlega fluttu blöð í Norður
Dakota þá fregn, að dr. Richard
Beck hefði verið skipaður for-
seti Leifs Eiríkssonar félagsins í
Norður Dakota í stað Ragnvald
A. Nestos, fyrv. ríkisstjóra, er
lézt fyrir stuttu síðan og skipað
hafði forsetaembættið mörg
undanfarin ár.
Félag þetta, sem hefir það
markmið að útbreiða þekkingu
vestan hafs á Ameríkufundi
Leifs og Vínlandsferðum annara
norrænna manna, er deild í alls-
herjar Leifs-félaginu ameríska
(The Leif Erikson Memorial
Association of America), og var
það forseti þess félagsskapar,
C. A. Hoen, í Edgerton, Wiscon-
sin, sem skipaði dr. Beck í hinn
nýja forsetasess hans.
Sæta þungum búsifjum
við Malta
SPAKMÆLI
Það er gott að eiga dyr, sem
brakar ekki í, og konu, sem
þegir.
Trúið ekki frestinum á heim-
leið og konunni ekki heima.
Ef maður tekur konuna á orð-
inu og álinn í sporðinn, missir
maður hvorttveggja.
—Pólskir málshættir.
Síðastliðinn mánudag gerðu
möndulveldin magnaða loftárás
á Malta; þetta er nú í sjálfu sér
ekkert nýtt, þó langt um fleiri
sprengjuflugvélar af þeirra hálfu
tæki þátt í þessari atrennu, en
við hefir gengist upp á síðkastið.
Bretar tóku ómjúkum höndum
á óvinunum, og skutu niður fyr-
ir þeim að minsta kosti 25 flug-
vélar, auk þess að stórskemma
eitthvað um 50; sjálfir mistu
Bretar í viðureign þessari ein-
ungis eina flugvél.
Léttúð konunnar veldur þung-
lyndi mannsins.—Shakespeare.
Konan er eins og skugginn.
Ef maður ætlar að forðast hana,
fylgir hún manni eftir og ef
maður ætlar að nálgast hana,
hörfar hún undan.—Arlincourt.
Daðursdrós getur gjarna ver-
ið dygðug, en hún er aldrei
saklaus.—Madame Cottin.
Stalingrad
Seinnipart fyrri viku dró
nokkuð úr hamförum Þjóðverja
við Stalingrad; en nú hafa þeir
hafið þar sókn á ný án þes's að
Verða minstu vitund ágengt;
hafa Rússar í þessari síðustu
viðureign unn-ið á fremur en
hitt, norður af borginni.
Úr djúpunum stígur ljóðsins ljóð,
er lygnir um strönd og græði.
Þótt skygnist um heima skuggans örn
og skýjum vetrarins blæði,
má heyra vonfagurt vængjatak.
Það er viðlag í dagsins kvæði.
Og hljómanna dís vér dýrkum heitt,
, er daganna gullreið ekur.
En fegurst við landmörk húms og hels
hún himinsins bergmál vekur. •
Þá birtist oss allra söngva sál
og seiðir, er kvölda tekur.
Þá kveður sér hljóðs vort hjartaslag
í heilagri bæn og trega.
Þá hefja álftir í sárum söng
við silfurblik ölduvega,
og alt er í viðlagsins gimstein greipt
og geymist þar eilíflega.
Og mæði á jörðu frostsins farg
og fárviðrin myrku, þungu,
þá sviptir með einum hörpuhreim
þeim harmi, er foldir sungu.
eitt viðlag úr gömlum, gleymdum brag,
er geymt var á lýðsins tungu.
Úr djúpunum stígur lífsins ljóð
og leiftrar í kvöldsins hljóði.
Er skygnist um heima Heljar örn
og himininn grætur blóði,
fær mannsálin hvítan væng og veit:
hún er viðlag í Drottins Ijóði.
—(Dvöl).

Dreifing óvinanna
Roosevelt Bandaríkjaforseti
lýsti yfir því í ræðu á mánu-
dagskvöldið, að yfirstjórn sam-
einuðu þjóðanna sé einhuga um
það hve mikils það sé um vert,
að hefja sókn gegn Þjóðverjum
og Japönum á nýjum vettvangi
með það fyrir augum, að dreifa
þeim hersveitum þeirra, er um
þessar mundir sæki hvað harð-
ast að Rússum og Kínverjum.
Mró Roosevelt kvað það liggja í
augum uppi, að vegna hernað-
arlegs öryggis kæmi ekki til
mála að skýra frá yfir útvarp,
hvar og hvenær hin nýju sókn-
arátök yrði hafin.
Bandaríkin missa þrjú
beitiskip
Flotamálaráðuneyti Bandaríkj-
anna hefir lýst yfir því, að í
sjóorustunni við Solomoneyjar
þann 9. ágúst síðastliðinn, hafi
þrjú amerísk beitiskip sokkið
a~f óvinavöldum á sjávarbotn. í
þessari orustu komu Bandaríkin
allmiklu liði á land á eyjum
þessum, sem enn hefst þar við,
þrátt fyrir ítrekaðar árásir af
hálfu Japana.-
Allra veðra von í
Danmörku
Samkvæmt nýjustu fregnum
frá London og Stokkhólmi,
þykja nú flest eyktamörk benda
til þess, að Þjóðverjar sé stað-
ráðnir í því, að sölsa undir sig
Danmörk með húð og hári; hefir
það jafnvel flogið fyrir, að alt
danska ráðuneytið hafi verið
hnept í varðhald, þó eigi hafi sú
fregn verið formlega staðfest
enn sem komið er; það fylgir
sögu, að Danir hafi sett sérstak-
an hervörð Um bústað Kristjáns
konungs. ,
Hurð skall nærri
hœlum
Frá Kína bárust þær fregnir
á föstudaginn var, að Wendell
L. Wilkie hefði þann dag verið
í það mikilli lífshættu, að ekki
hefði numið nema fimm mínút-
um, að hann yrði japönskum
sprengjum að bráð. Mr. Willkie
var um þetta leyti á yfirlitsferð
um Yellow River orustusvæðin í
fylgd með 27 ára gömlum syni
Chiang Kai-shek, alræðismanni
hins frjálsa Kína og yfirhers-
höfðingja; stórskotalið Japana
var þar svo að segja á næstu
grösum, og spúðu byssur þeirra
eldi og eimyrju í áttina til járn-
brautarstöðvar þar sem Mr.
Willkie var staddur; þrjár
sprnegjur sundruðust í nám-
unda við járnbrautarstöðina, en
það barg Mr. Willkie, að á með-
an á þessum gauragangi stóð,
voru þeir félagar að skoða neð-
anjarðarvirki; þegar þetta alt
var um garð gengið mælti Mr.
Willkie: “Eg hafði gaman af
kveðjum Japana; þeir voru
sannarlega hugsunarsamir.”
Japanir bíða ósigur
í sjóorustu, sem mælt er að
staðið hafi yfir í sex daga við
Solomoneyjar, hafa Japanir beð-
ið tilfinnanlegan ósigur, og mist
fimm orustuskip í viðureign við
sjóher Bandaríkjanna.
Þýzk sprengjuflugvél
ytir Reykjavík
Síðastliðinn laugardag sveim-
aði þýzk sprengjuflugvél á há-
flugi yfir Reykjavík, og gerði
einhverjar lítilsháttar tilraunir
til árásar án þess að slíkt kæmi
að sök. Loftvarnabyssur ame-
ríska setuliðsins flæmdu þennan
þýzka loftgamm skjótlega á
braut.
Wilkie kominn heim
Wendell Willkie kom til Ed-
monton úr leiðangri sínum til
Rússlands, Egyptalands og Kína
á sunnudaginn var; en til Wash-
ington kom hann í gær. Mr.
Willkie þótti næsta opinskár í
viðtali við blaðamenn á ferða-
lagi sínu, þar sem hann meðal
annars krafðist þess, að sam-
einuðu þjóðirnar væri ekki
lengur að ráðslaga um innrás í
Evrópu, heldur bæri þeim
skylda til þess að hefja innrás-
ina nú þegar.
Gömul kona í Paradís
Sýrlenzk þjóðsaga segir svo: ■
Þegar Zúleika, kona Pótifars,
var orðin öldruð ekkja og hafði
iðrast allrar léttúðar fyrri ára,
hitti hún Jósef aftur. Hann var
þá við æðstu völd og metorð hjá
Egyptum.
Grátandi bað hún hanri ’fyrir-
gefningar, og hlaut hana. Er
hún nú sá hvað vel hafði rætst
úr fyrir honum, og komst að
raun um bænrækni hans og
góðvild, þá mælti hún: “Bið
þú guð feðra þinna að gefa mér
aftur horfna æsku mína.”
“Veiztu hvað þú biður um?”
svaraði Jósef. “Guð gefur eng-
um • æskuna aftur nema einu
sinni. Hver góð kona verður
ung í annað sinn — og síðan að
eilífu — við hlið Paradísar. En
ef þú verður ung nú, og eldist
að nýju hér á jörðu, þá verður
þú gömul að eilífu.”
Frá Zúleika var bráðlát, —
eins og fyrri, — og kvaðst vilja
vinna þetta til: æskuna strax
og ellina um eilífð, heldur en
elli fáein ár — og æsku um ei-
lífð.
Bað Jósef henni þá æsku, og
kvongaðist síðan. — En fyrir
bragðið er Zúleika eina gamla
konan í Paradís, — og verður
væntanlega — því að engin
kona hefir verið svona bráðlát
og fávís önnur en Zúleika.
“Hún er eina konan, sem allir
Paradísarbúar þekkja, af því að
hún ein er gömul í Paradís,”—
segir þjóðsagan.
Við veginn
Jack Raleigh í Detroit var
maður, sem vildi halda öllu í
röð og reglu og í hans augum
sat réttlætið fyrir öllu — hvað
sem það kostaði og hvernig sem
á stóð.
Árum saman verzlaði Jack
Raleigh í félagi með öðrum
manni, en þegar hann hafði
hagnast svo af verzluninni að
hann gat lifað á rentunum ein-
um, ákvað hann að draga sig í
hlé frá verzlunarstörfunum og
setjast í helgan stein.
Nokkuru eftir að skifti höfðu
farið fram þóttist Raleigh upp-
götva, að hann hefði verið snuð-
aður um einn dollar. Hann
skrifaði því fyrverandi verzlun-
arfélaga sínum bréf, þar sem
NÚMER 42
Býður sig fram til Sambandsþings
t KONNIE JOHANNESSON
flugskólastjóri, sem útnefndur hefir verið af hálfu Liberal
flokksins sem þingmannsefni við aukakosninguna, sem
fram fer í Mið-Winnipeg kjördæminu hinu nyrðra, þann
30. nóvmeber næstkomandi.
Raleigh bað hann að endur-
greiða sér þenna dollar, en
fékk synjun.
Raleigh .fanst þetta ekki vera
samkvæmt réttlætistilfinningu
sinni og skrifaði félaga sínum
nú hvert bréfið á fætur öðru
þar sem hann krafðist dollars-
ins!
Þegar þessu hafði haldið á-
fram drykklanga stund án þess
nokkrar sættir hefðu tekist,
kærði Raleigh félaga sinn fyriv
dómstólunum.
Málið stóð yfir í tólf ár og þá
var málskostnaður kominn upp í
28,867 dollara. Vegna þe«s að
engin sök sannaðist á félaga
Raleigh’s varð hann að greiða
allan kostnað sjálfur. — Það
voru hlaup en engin kaup.
í Pittsfield er svo mikið af
hárskerum að til vandræða
horfir, enda er innbyrðis sam-
keppni milli þeirra svo mikil, að
þeir hafa þurft að grípa til sér-
stakra ráðstafana. Upphaflega
byrjaði einn hárskerinn á því
að gefa hverjum einum, sem
lét klippa hár sitt hjá honum,
epli. Næsti hárskeri gaf tvö epli,
aðrir gáfu hnetur, ferskjur og
vínþrúgur, aðrir appelsínur og
smurt brauð — og nú er svo
komið, að í Pittsfield er sem
stendur enginn hárskeri, sem
ekki gefur viðskiftavini sínum
uppbót í einhverri mynd. Það
fara líka sögur af því, að hvergi
sjáist snyrtilegar klipptir og
greiddir menn, sem í Pittsfield.
Þröngt í Vesturheimi
(Sjá “Afturelding” í Lögbergi 1. okt.)
1 Vesturheimi þröngt er orðið þá
ef þar skal öllum frjálsum mönnum bannað
að lýsa því, sem eigin augu sjá
og ótal mörgum virðist löngu sannað.
Eg tel þann dreng og trúan íslending,
sem tekur altaf svari þjóðar sinnar.
En annað mál er það að koma á þing
og þruma á móti dómi skynseminnar.
Þó skil eg, vinur, þína sálarsjón:
þú sérð það eitt, sem krefjast óskir þínar.
Eg man eg forðum söng við sama tón,
var sárt um allar spilaborgir mínar.
En tíminn leið og lífið breyting tók
og lögmál sitt það kendi mér að skilja.
En það er margt í þeirri flóknu bók,
sem þíðist ekki hvers manns ósk og vilja.
I
Já, tungan okkar á sér stærri sál
en allar hinar — fegri hljómi svana:
Ef drottinn veldi sjálfur sérstakt mál,
hann sennilega mundi kjósa hana.
Eg veit það særir sál hvers íslenzks manns
að synir okkar henni’ í framtíð gleyma.
En hún er tunga sérstaks lýðs og lands
og lifir ekki nema — aðeins heima.
Sig. Júl. Jóhannesson.
ÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍSÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍSÍSÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍ: