Lögberg - 28.01.1943, Síða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 28. JANÚAR, 1943.
----------lögtotS---------------------
Gefið út hvern fimtudag af
THE COLUMBIA PRESS. LIMITED
695 Sargent Ave., Winnipeg, Manitoba
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LOGBERG,
695 Sargent Ave., Winnipeg^ Man.
Editor: EINAR P. JÓNSSON
Verð $3.00 um árið — Borgist fyriríram
The “Dögberg” is printed and published by
The Columbia Press, Limited, 695 Sargent Avenue
Winnipeg, Manitoba
PHONE 86 327
Mál, sem þolir enga bið
Hann hefir verið alt annað en mjúkur á
manninn, veturinn vestanlands, frá því um
áramótin; hann hefir vafalaust veitt mörgum
manninum naglakul, og margir hafa blásið í
kaun; vitaskuld hefir hann ekki verið tiltakan-
lega harðhentur á þeim, sem við allsnægtir
búa, en hinum, sem úr sáralitlu hafa að spila,
hefir hann sýnt í tvo heimana, og gerir svo
enn, því enn er langdægur fjarst við sjónbaug.
Þorsteinn Erlingsson, var flestum Islending-
um markvissari í ljóði; á kaldadal æfi sinnar
orti hann þessa eftirminnanlega vísu:
“Eg veit hvað svöngum vetur er,
þú veizt það kannske líka.”
Margt fólk í þessu frjósama landi, margir
“píslarvottar með bogin bök”, sem orðið hafa
fyrir þeim vandræðum að fylla sjöunda tug-
inn, og verða að lifa af molum, sem falla af
borðum drottna þeirra, eða 20 dollurum á
mánuði, gæti vafalaust tekið í sama streng og
Þorsteinn, og honum að reiðilausu vikið einu
orði í vísunnni við, og raulað hana á þessa
leið: “Eg veit hvað köldum vetur, er, þú veizt
það kannske líka.”
Milli sults og kulda, er svo náin frændsemi,
að í flestum tilfellum verður naumast á milli
greint.
Verðmætasta eign hvers þjóðfélags er fólkið
sjálft, og þess vegna á það að vera fyrsta og
æðsta skylda stjórnarvaldanna, að tryggja hag
þess á sem allra flestum sviðum. Bandaríkin
eru komin langt á undan oss viðvíkjandi sam-
félagsöryggi, og er hið sama að segja um Breta;
þó eru brezk stjórnarvöld ekki allskostar ánægð
með núgildandi ásigkomulag þar í landi, eins
og ráða má af álitsskjali Beveridge-nefndar-
innar, sem birt er í íslenzkri þýðingu hér í
blaðinu, og fer fram á róttækar breytingar í
umbótaátt.
Þrátt fyrir mikilvægar ráðstafanir af hálfu
canadískra stjórnarvalda um hámarksverð lífs-
nauðsynja, hafa ýmissar nauðsynjavörur hækk-
að í verði að mun; má þar einkum til nefna
kjöt af ýmsu tagi; fatnaður hefir einnig hækk-
að í verði þrátt fyrir rýrnandi efnisgæði. Sjö-
tíu ára -fólkið í landinu þarfnast vitanlega
kjöts, ekki sízt yfir köldustu vetrarmánuðina,
og það þarf líka eitthvað af flíkum til þess að
skýla sér með; það verður samt sem áður að
sætta sig við þessa 20 dollara ölmusu á mán-
uði við þverrandi kaupgetu.
I einhverri skuld, að minsta kosti þakklætis-
skuld, hlýtur ríkið að standa í við þá þegna
sína, sem veitt hafa því dygga og arðberandi
þjónustu frá unglingsárum og fram yfir sjö-
tugt; og þá má það ekki minna vera, en þeim
verði séð fyrir eins áhyggjulitlu æfikvöldi og
fvamast má vera.
Hér í landi er ellistyrkur einskorðaður við
sjötíu ár; engir aðrir en þeir, sem fylt hafa
sjöunda tuginn, geta orðið slíks styrks aðnjót-
andi; aldurstakmarkið er langt of hátt, og
styrkurinn með öllu ófullnægjandi; ef styrk-
veiting væri miðuð við sextíu og fimm ár,
og upphæðin næmi 35 dollurum á mánuði, yrðu
kringumstæður “gömlu barnanna” vitund þol-
anlegri.
I Bandaríkjunum er aldurstakmarkið fyrir
eJIistyrk miðað við 65 ár, og í ýmsum ein-
stökum ríkjum, nemur upphæðin 40 dollurum
á mánuði; þar má roskna fólkið jafnframt
dunda við eitt og annað sér til afþreyjingar,
eiga landblett og smáhýsi, sem það býr í; þar
er það enn sjálfstætt fólk, og hefir það ekki
ávalt á meðvitundinni hverja líðandi stund, að
það sé upp á aðra komið, því það veit,
að ríkið er aðeins að greiða því réttmæta
vexti af langri og arðbærri iðju; og minna
en þetta, getum vér ekki, sem land þetta byggj-
um, undir neinum kringumstæðum sætt oss við
fyrir hönd vorra öldruðu borgara.
1 Manitobaþinginu í fyrra vetur, var sam-
þykkt í einu hljóði þingsályktunartillaga, er
í þá átt gekk, að þingið væri því hlynt, að
ellistyrkur yrði hækkaður um 5 dollara á mán-
uði; við þetta hefðu aðstæður hins aldurhnigna
fólks vitaskuld ofurlítið batnað, ef til fram-
kvæmdar hefði komið, en því hefif ekki verið
að heilsa fram að þessu; virðing þjóðarinnar
krefst þess, að nú verði ekki lengur látið við
svo búið standa. Sambandsþingið í Ottawa
settist á rökstóla í gær, og þann 2. febrúar
næstkomandi, kemur Manitobaþingið saman til
funda; hvorugu þessara þinga ætti að slíta fyr
en fengist hefir viðunanleg úrlausn í ellistyrks-
málinu, því það kemur undir úrskurð beggja.
Þetta mikilvæga mál þolir ekki lengri bið.
Heiðra föður þinn
og móður
Boðorðin tíu í Móselögum eru eitt af því,
sem oss var fyrst kent í kristindómi, og fór vel
á því. Þau eru að ýmsu leyti kjarninn í siða-
lögmáli þeirrar þjóðar, sem öðlast hafði mest-
an trúar þroska og siðgæðis allra þjóða fyrir
Krists burð, stutt og skýr, ágætlega fallin til
þess jafnt að verða greypt í minni og meitluð
i stein. Þegar Jesús Kristur tók að flytja' fagn-
aðarboðskap sinn, hóf hann þessi boðorð á enn
hærra stig og brá yfir þau nýjum ljóma. Hann
svaraði þeim, er spurði, hvað hann ætti að
gjöra til þess að öðlast eilíft líf, með því að
benda honum á boðorðin, og andinn í allri
breytni við aðra menn samkvæmt þeim átti
að vera: Elska skaltu náunga þinn eins og
sjálfan þig. Alt, sem þér viljið, að aðrir menn
gjöri yður, það skuluð þér og þeim gjöra. Þann-
ig eru þessi boðorð kristileg svo sem mest má
verða. .
Við eitt boðorðanna er tengt sérstakt fyrir-
beit: Svo að þú verðir langlífur og þér vegni
vel í því landi, sem drottinn, Guð þinn, gefur
þér. Það er fjórða boðorðið: Heiðra föður þinn
og móður.
Það væri vel þess vert, að vér íhuguðum
vandlega, hvernig vér höldum þetta boðorð
Eg á ekki aðeins við það, hvernig vér gjörum
það hvert um sig, sem eigum foreldra á lífi,
heldur hvernig þjóðin gjörir það öll í heild,
hvernig sú kynslóð, sem nú á fullan starfsþrótt,
reynist hinni, er starfaði á undan henni og
bjó í haginn fyrir hana, þ. e. feðrum sínum og
mæðrum. Heiðrar hún þau?
Guðspjöllin skýra frá því, að Jesú hafi oftar
en einu sinni minst sérstaklega á þetta boð-
orð: Heiðra föður þinn og móður. Hann út-
skýrði einnig á einum stað mjög átakanlega,
livað í því felst. Hann ávítar Faríseana harð-
lega fyrir það, að þeir leyfi börnunum að fara
svo með fé sitt, að það megi ekki að gagni
koma foreldrum þeirra. “Þannig,” segir hann,
“ónýtið þér Guðs orð með erfikenningu yðar,
er þér hafið sett.” Sá, sem skýtur sér undan
því að láta foreldra sína fá það, er hann get-
ur veitt þeim til lífsviðurværis og þau þarfn-
ast, brýtur það boð, er Guð hefir sjálfur ritað
í hjörtu mannanna.
Þennan mælikvarða getum vér nú notað við
rannsóknina á afstöðu vorri til fjórða boðorðs-
ins. Sýnum vér eldri kynslóðinni, sem komin
er að náttmálum eftir langan starfsdag fyrir
oss, að vér heiðrum hana? Sýnum vér henni
það í verki?
Sumir vilja aðeins ræða þessa spurningu frá
sjónarmiði einkalífsins. En það er ekki nóg.
Það er ekki nóg, að þú heiðrir einungis föður
þinn og móður, en látir þér liggja í léttu
rúmi, þótt hundruð eða þúsundir annara feðra
og mæðra séu vanheiðruð. Það er einmitt
heimsins mikla þrautamein, að rtienn hafa
viljað einskorða kristindóminn við einkalíf en
spyrnt gegn því, að hann næði einnig til fél-
agslífsins alment, þjóðlífsins og sambúðarinn-
ar þjóða á milli. Þess vegna er nú jörðin nær
því að vera kvalastaður en sælustaður, sem
henni er þó ætlað að vera. Súrdeig kristin-
dómsins verður að gagnsýrast alt, frá hinu
smæsta til hins stærsta.
Svarið við spurningunni um framkomu yngri
kynslóðar þjóðarinnar við hina eldri, hinna
þróttmiklu við hina lúnu og þreyttu, barnanna
við foreldrana, liggur ljóst fyrir. Vér hin yngri
sem eigum fult vinnuþrek, höfum yfirleitt
.stórum betri fjárráð en nokkuru sinni fyr.
Skuldir eru greiddar, inneignir vaxa, og ekki
allfáir raka svo að sér fé, að slíks eru engin
dæmi hvorki fyr né síðar í sögu vorri. En fá
þau að njóta, feðurnir og mæðurnar, sem þrotin
eru orðin að heilsu og kröftum? Það er nú
emmitt annað. Þar á sannarlega við það, sem
Jesús segir: “Frá þeim, sem ekki hefir, mun
tekið verða jafnvel það, sem hann hefir”. Það,
sem þau hafa dregið saman með súrum svita
til elliáranna, er að verða að engu. Vér mölum
svo, börnin, tveimur stórum kvarnarsteinum,
cg getum malað áfram í friði og næði fyrir
því, að ekki mun móðurkynslóðin kvarta. Hitt
er annað mál, hvort vér getum alveg svæft
samvizkuna? Hvað verður nú um það, sem
hefði getað orðið feðrunum og mæðrunum til
styrks? Annarsvegar er það að verða ávaxta-
snautt í bönkum og sparisjóðum og hins veg-
ar næsta verðlítið til kaupa á nauðsynjum
sökum vitfirringslegrar verðbólgu og dýrtíðar.
Og lífeyrir gamla fólksins, ellilaun, örorku-
fcætur o. s. frv. — alt er þetta af skornum
skamti.
Vér megum ekki líkjast Svaða á Svaðastöð-
um, hinum heiðna, og gjöra gröf mikla og
djúpa handa gamla fólkinu skamt frá alfara-
vegi. Dæmi Þórvarðs hins kristna Spak- Böðv-
arssonar verður heldur að lýsa oss. Það er
einmitt þetta fólk, sem vér eigum að sýna sér-
staka umhyggju og umönnun.
Á því er' enginn minsti vafi, að vér getum
snúið við, ef viljinn er nógur, reynst gömlu
kvnslóðinni vel og heiðrað. hana í verki og
sannleika. Eg vil nú skora á alla stjórnmála-
flokka. allar stéttir og yfirleitt alla, sem hlut
eiga að máli, að gjöra það og gjöra það fljótt.
Sagá íslendinga er einstæð
um sumt í sögu þjóðanna. Eitt
er það, að vér vitum með sögu-
legum sannindum, að vér höfum
eignast þetta land án þess að vér
tækjum það frá nokkrum öðrum.
Þetta er frá upphafi vort land.
og að þessu leyti getum vér sagt
fremur en allar aðrar þjóðir, að
Guð hafi gefið oss landið. Það er
giftusamlegt upphaf þjóðar. En
Eftir Dyson Cnrter.
Fyrir mörguni árum, á tímum
rússnesku keisaranna, var uppi
vísindamaður, að nafni próf.
Timiryazev. Eftir að hafa unnið
af allri sinni orku til hags og
upplýsingar þjóð sinni, féðist
voldugur blaðaútgefandi, greifi
Meschersky, á hann í einu blaði
sinu, fyrir að hann skyldi hafa
þá dirfsku, að skrifa eins og
1 hann gerði, “um sinar guðlöst-
unar tilraunir, sem ganga í bága
við handaverk almættisins, er
ekki meira né minna en útrýma
Guði úr náttúrunni, og láta
stjórnina borga allan kostnað
slikra skammarverka.”
Meschersky reyndi að koma
því til leiðar að Timiryazev yrði
gerðu útlægur úr Rússlandi, en
gat þó ekki komið því til leiðar,
þvi Timryazev var svo vel þektur
meðal vísinddmanna um allan
heim, og með því að gera hann
landrækan, óttaðist keisarinn
annað ofviðri af alþjóðamótmæl-
um, eins og höfðu dunið á hon-
um eftir ofsóknirnar 1905. Bftir
það ofsóknaár dundi yfir Rúss-
land hver plágan eftir aðra:
hungur, þurkar, sem brendu alla
uppskeru af jörðinni, flóð, skor-
kvifcinda mergð, ryð og drep-
sóttir; ein eftir aðra fóru þess-
ar plágur yfir beztu akuryrkju-
svæði landsins. Menn eins og
Timiryazev gerðu alt sem þeim
var mögulegt til að hefja þjóðina
upp úr dýki eymda og örbirgðar.
. Fyrir uppihaldslausa starfsemi
þessara manna, hefir nú hinu
nýja lýðræði tekist að sigrast á
þessum meinsemdum. Nú er svo
komið að vísindamenn alment
viðurkenna, að engin þjóð standi
Rússum jafnfætis í akuryrkju.
Vísindamenn þeirra eru orðnir
frægir um allan heim. Akur-
yrkjumiiskapur þeirra, er starf-
ræktur á annari grundvallarað-
ferð og með öðru fyrirkomulagi,
en annarsstaðar þekkist. Sumar
af hinum síðustu framförum á
sviði akuryrkjunnar, eru hreint
og beint undraverðar.
Timiryazev var enginn draum-
óra vísindamaður. Hans setta
markmið var, að bjarga akur-
yrkju hændunum út lir hinum
endalausu erfiðleikum sem þeir
áttu við að stríða, og tryggja
akuryrkjuna, svo bændurnir væru
ekki eins háðir og ósjálfbjarga,
fyrir dutlungum regns, storma
og sólar. Hann sagði: “Vísinda-
mennirnir geta ekki gert sig á-
nægða með að leika aðeins hlut-
verk áhorfandans. Sem tilrauna-
maður verður hann að vera leið-
beinandi náttúrunnar. Hans
stóra hlutverk er að beygja rás
náttúrunnar undir skynsemi og
vil ja mannsins.”
Vér förum nú fljótt yfir sögu.
Fimtán árum síðar, austur i
Siberíu, verður fyrir oss ungur
akuryrkjubóndi að nafni Yefre-
mov; hann hafði kynt sér bækur
og ritverk prófessors Timiryazev.
Þessi ungi bóndi varð hrifinn af
þvi sem hann las, og sagði vin-
um sínum frá þvi, að Timiryazev
hefði sagt: “Við getum ekki ver-
ið ánægðir með að vera einungis
áhorfendur, við vGTðum að láta
náttúruna laga sig eftir þörfum
okkar.”
Yefremov lagði mikla alúð við
nám sitt. Bækur gamla prófess-
orsins um sólarljósið og áhrif
þess, vöktu bæði hrifningu og á-
huga hjá honum. Hann las um
allar tilraunir, sem hann hafði
fleira þarf til að tryggja þjóð-
argiftu. Mundu því altaf, ís-
lenzka þjóð, þetta boðorð Guðs:
Heiðraðu föður þinn og móður.
svo að þú verðir langlíf og þéf
vegni vel í því landi, sem drott-
inn Guð þinn gefur þér. Mundu
það ekki sízt nú á þessum ör-
lagatímum. Mundu það og
breyttu eftir því.
Ásmundur Guðmundsson.
Kirkjuritið.
gert, ihvað eftir annað. Smátt og
sinátt glæddist ný, aðdáanleg
hugsjón og skilningur í huga
hans. Hann velti viðfangsefninu
fyrir sér, ákveðinn í að finna úr-
lausn þess. Alt í einu stóð
kristalskýr mynd þeirra hug-
sjóna, er ihann hafði myndað sér,
af lestri bóka Timiryazevs, fyrir
augum hans. Hann sagði hægt
og rólega við félaga sína: “Eg
held eg viti nú hvernig á að nota
sólarljósið.” Skildi við félaga
sína til að hugsa mál sitt frekar.
Hann skrifaði niður þær niður-
stöður, sem hann hafði komist
að; það var á þessa leið: “Ef
sólarljósið gefur alla þá orku,
sem plönturnar nota til að breyta
fæðu og vatni og lofti í korn,
þessvegna er sólarljósið þýðing-
armest af öllu fyrir jurtagróður-
inn. Til þess að auka uppskeru-
magn hverrar ekru, er einungis
nauðsynlegt að nota fjölda sólar-
geislanna, sem hver plöntuð ekra
þarf til að framleiða korn.”
Hvernig?
Yefremov hafði fundið svarið,
og það virtist svo ótrúlega ein-
falt. Til þess að fá meira korn
af hverri ekru, þarf að brúka
meira sólarljós á hverja ekru; til
þess þarf að anka plöntufjöldann
sem ræktaður er á hverri ekru.
Yefremov reyndi 'að útskýra
þetta fyrir jarðyrkju-sérfræðing-
um, en það gekk ekki betur en
svo, að fþeir héldu að hann væri
ekki með öllum mjalla. Svo á-
lykta flestir ennþá. Hvernig
getur þú ræktað fleiri hveiti-
plöntur á hverri ekru en gert hef-
ir verið? Eg veit ekki ennþá,
svaraði Yefremov. “En eg ætla
að finna það út. Viljið þið hrein.
skilnislega segja mér, hvort þið
vitað hversu margar hveitiplönt-
ur er hægt að rækta á hverju
ferhyrningsfeti af jörð?” Akur-
yrkju-sérfræðingarnir aðeins
roðnuðu i andliti og ráðlögðu
Yefremov að eyða ekfci tíma í að
hugsa um slíka dagdrauma. “Ef
hægt væri að rækta meira korn
á ihverri ekru en gert er, hefði
fólk gert það fyrir hundruðum
ára.” En slíkt svar var langt
frá að fullnægja Yefremov.
Fyrstu tilraunir hans voru á
þessa leið: Yefremov og að#stoð-
armenn ihans plöntuðu korn-
plöntum í þúsund smáreiti, hvern
hjá öðrum. Með mestu ná-
kvæmni settu þeir hvert korn
niður, með afar litlu mismunandi
millibili. f einum reitnum, með
1/2 þumlungs millibili, í öðrum
% þumlungs millibili, og 1 þuml.
millibili. Mismunurinn milli
plantnanna í hinum ýmsu reitum
var minni en 1/2 þumlungur. Til-
raunamennirnir unnu að þessum
tilraunum með mestu umhyggju
og alúð, þvi þeim var vel ljóst
eftir hverju þeir leituðu, jafnvel
1/10 úr þuml. gæti haft mikla
þýðingu fyrir árangur tilraun-
anna.
Það tók Yefremov ekki langan
tíma að sanna öllum heimi, að
ll/2 ferhyrnings þuml. af jörð
væri nægilega stórt svæði til að
rækta á eina hveitiplöntu. Það
meinar, að á heilli ekru af landi
má planta óskapa fjölda af korni,
og allar plönturnar geta notið
nægilegs sólarljóss til heilbrigðis
og fullrar þroskunar. Afcuryrkju
bændurnir komu brátt auga á
hvað hafði sfceð. Yefremov hafði
plantað og ræktað fimm sinnum
fleiri ihveitiplöntur á hverri ekru
en gert var, eftir hinni vanalegu
aðferð.
Ræktunaraðferð Yefremovs er
í stuttu máli þessi: Að kynna
sér og taka til greina hvernig
sólargeislarnir falla á hverju sér-
stöku ræktunarsvæði. Sáningin
fylgir ekki vegum, ám og lækjum
eða girðingum, eins og venja hef-
ir verið til, en er ákveðin af sér-
stökum mælingamönnum, sem
hafa lært að þekkja afstöðu sól-
arinnar til hvers ræktunarsvæðis,
yfir þroskunar timabilið.
Svona stóraukin uppskera er
og líkleg til að eyða um of frjó-
magni jarðarinnar, ef áburður
er ekki notaður í akrana. Það er
aðal leyndarmálið, sem stendur í
sambandi við að nota sólarork-
una til kornræktar. Undanifar-
andi hefir það ekki þótt borga
sig að bera áburð i kornakra, þvi
slíkt hefir kostað mikla peninga.
En undir þessari nýju aðferð er
það hagsmunalegt, vegna þess,
að með Yefremovs fyrirkomulag-
inu er uppskeran finim sinnum
meiri en áður af hverri ekru, með
mjög litlum aukakostnaði í vinnu
og vélum.
Annar rússneskur akuryrkju-
fræðingur, Rakitin að nafni, einn
af félögum Yefremovs hefir
framleitt nýja tegund hveitis, sem
er sérstaklega vel fallinn til
þéttrar sáningar. Þessi tegund
hefir aðeins tvö korn meir í
hverju axi, meir en annað hveiti;
það meinar miljón fleiri hveiti-
korn af hverri ekru að auk —
fjörutíu mæla, — svo þessi auka
viðbót út af fyrir sig, má heita
góð uppskera, miðað við venju-
lega uppskeru.
Enn aðra" undraverða uppgötv-
un á sviði akuryrkjunnar hefir
Úkraníumaður, að nafni T. D.
Lysenco, fundið upp. Sú upp-
fynding er nefnd “yarovization”
og er í þvi fólgin að búa útsæðis-
kornið svo undir áður en því er
sáð, með efnafræðilegri aðferð,
að það vex miklu fljótara. Yaro-
vization gerir og mögulegt að
rækta hveiti miklu norðar en gert
er hér i landi. Með þessari að-
ferð þroskast og að fullu vetrar-
hveiti, sem sáð er að vorinu, á
næsta hausti. Það flýtir og fyr-
ir þroskun margra annara jarð-
arávaxta og er sérstaklega óum-
ræðileg hjálp á þeim svæðum,
þar sem frost koma snemma.
Það er vert að athuga lítils-
háttar 'hversu að visindin hafa
breytt daglegu lífi al'lra er lifa af
landbúnaði á RússJandi, manna,
kvenna og barna. Það hefir mik-
ið verið skrifað um samfélags-
búin á Rússlandi, um stríðið
milli Jandeigandanna og sambúð-
ar fyrirkomulagsins. Stjórn-
málamennirnir segja ofckur að
slifct fyrirkomulag sé ómögulegt
í voru landi. Hvað er í því fyrir-
komulagi, sem er svo hræðilegt?
Fyrirkomulagið er mjög einfalt.
í staðinn fyrir að hafa þúsund
smábændur á svo litlum land-
skikum að þeir geta með naum-
indum dregið fram lífið, eru all-
ar jarðirnar sameinaðar í einn
stóran búgarð. Allar vinnuvélar
verða sameign allra. Því svipar
dálítið til landnemaáranna í voru
landi, þegar allir nágrannarnir
hópuðust saman til þess að
hjálpa hver öðrum til að sá á
vorin og þreskja á haustin, en
mismunurinn er sá á Soviet sam-
félagsbúunum, að samvinnan
heldur áfram alt árið i kring.
Allir vinna saman að sáning-
unni, þreskingunni, plægingunni,
að gripahirðingu og öðrum sam-
félags störfum.
Samfélagsbændurnir búa í ný-
tizku húsum með nútíma þæg-
indum, vinna miklu styttri tíma
en áður. Hætta vinnu um kvöld-
verðartíma og hafa þá nægan
tíma til að fara í leikhús, bað-
stöðvar og málfunda samkomu-
staði, eða hreyfimyndasýningar.
Frægir leikendur og söngfólk
heimsækir oft leikhús félagsbú-
anna. Á samfélagsbúunum eru:
sjúkrahús, lyfjabúð, bílskýli, sem
búin eiga sjálf, bókasöfn, hjúkr-
unarstofnanir fyrir börn og
unglinga. Ungú fólki, sem á
Ný aðferð í notkun sólarljóssins fimmfaldar
hveitiuppskeru rússneskra bænda