Lögberg - 11.03.1943, Blaðsíða 3

L.ÖGBERG. FIMTUDAGINN 11. MARZ 1943.
3
Erindi flutt á Betel á 28. afmœli stofnunarinnar
1. marz, 1943
aí Ingibjörg J. Ólafsson.
Mér er það gleðiefni að mega
enn einu sinni gleðjast hér með
ýkkur á afmælisdegi þessa heim-
ilis. Eg minnist fundarins í
kvenfélaginu Framsókn þegar
það ákvæði var gert að velja
þennan dag fyrir hina árlegu
heimsókn félagsins. Hefir félagið
svo oft áður sýnt mér þá trygð
°g virðingu að biðja mig að
ávarpa ykkur hér við það tæki-
færi og hef eg það á tilfinn-
ingunni að eg ætti nú ekki að
gera það mikið oftar. Þess vegna
vara eg ykkur við því nú í
byrjun að mál mitt verður með
lengra móti.
Á hátíðisdögum sem þessum
er gott að láta hugann dvelja
yið alt það, sem maður hefir
astæðu til að vera þakklátur
fyrir. Okkur hættir öllum við
því að finna til þess sérstak-
lega nú á þessum tímum að
Himt sé í lofti. En margt er það
1 sambandi við þennan stað, sem
vekur hugsanir sem bjart er
ýfir, hugsanir sem vekja þakk-
iátsemi og gleði.
Eg er viss um að allir þeir,
Sem hafa átt heima, og eiga
heima á Gimli, eru þakklátir
fyrir það að þessi staður var
yalinn fyrir Betel. Héðan hafa
ávalt komið kristileg áhrif, heil-
næmir straumar sem hafa orð-
^ þessu mannfélagi til bless-
Unar.
Eins lengi og eg man nokkuð
mun eg minnast svo margs í
Sambandi við þetta heimili sem
vermir hjartað og vekur gleði
þar
a meðal vináttu og kær-
eika forstöðufólksins til okkar
jónanna og barnanna okkar.
aerleika, sem aldrei breyttist þó
ieiðir skildu.
Vildi eg minnast þess hér að í
dag er hér aðeins ein kona úr
hópi þeirra, sem fyrst áttu
heima á þessu heimili hér s
Gimli — Ásdís Hinrikson, önn-
ur forstöðukona heimilisins í
mörg ár, sem starfaði þar með
svo mikilli sjálfsafneitun og
trúmensku og sem hefir látið
sig skifta svo margt sem til bless
unar hefir orðið þessu mann-
félagi, frá því hún kom hér
fyrst og fram á þennan dag.
Eg man þegar daginn fór að
lengja og sól að hækka á lofti
fór eg að eiga von á gestum
héðan, þá fóc blessað gamla
fólkið að treysta sér út. Það
boðaði mér komu vorsins.
Þegar eg sá þær koma sunn-
an gangsté'ttina tvær og tvær
öldruðu konurnar leiðandi hver
aðra, mennirnir báru sig nú
betur og gengu vanalega einir
og óstuddir. Þau koma í hugann
nöfnin þeirra og í anda sé eg
þau hvert eitt. — Þar voru
Hjálmarson’s hjónin, hann sem
hafði mist mest af fótunum í
frosti, gekk við staf í annari
hendi, hinu megin studdur af
sinni hógværu og kyrlátu konu.
Halldór Daníelsson, sem trúði
mér fyrir því að það væri sú
unun að tala um ættfræði við
manninn minn, en þar væri eg
alveg ómöguleg; líka gat hann
þess einhverntíma að góðar kon-
ur hefðu þann sið að bjóða gest-
um í þriðja bollan af kaffi. —
Guðrún Goodman, svo viðkvæm
og listræn sem alt vildi bæta. —
Sigvaldi, sem þráði svo að rhega
verða gamall, einn morgun kom
hann hér út á svalirnar og
hnerjraði á móti morgunsólinni
og hafði orð á því hvað það
hefði glatt sig, því fólk hefði
trúað því á íslandi að þeir sem
Guðmundur Ingi:
Jarðargull
Við lækinn stóð sóleyjarbreiðan í blóma
um bljúgan og rakan svörð.
Þar kynntist eg, barnið, við gróðursins gleði
og gullið þitt, fagra jörð.
Er opnaðist fífill og brosti við bæinn,
var brekkan af yndi full.
Þar átti eg fjársjóð og fagnaðarefni,
hið fegursta jarðargull.
Og énn er það gullið á hlaðinu heima,
sem hjartanu á vald sitt nær.
Nú dreymdi mig sólskin og fífilblað fann eg
í frosthi;öðum vegg í gær.
Hvert hús og hvert harn eiga vonir í varpa.
— Af vorhug er sál mín full,
sem drjúpi yfir huga minn hamingja lífsins,
hið hreinasta jarðargull.
Hvort fannstu ekki gæfunnar ódáinsunað,
er úti þú gekkst að sá
og vormoldin faðm sinn að fótum þér breiddi
í fagnandi, ljúfri þrá?
Er sáðperlum gróandans hélztu í hendi,
var hönd þín af vonum full.
Svo draup það, í skaut hinnar dreymandi moldar,
hið dýrasta jarðar gull.
Um heyannir glitraði gæfan í túni
með gleðinnar fuglamál
og ilminn af fegurð og farsældum íslands,
hann fyllti þín vit og sál.
Þér fannst, er þú greipst nið’r í grænasta flekkinn
og greip þín af heyi var full,
að bærirðu í hönd þinni hamingju þína,
hið höfuga jarðargull.
Og sástu ekki á haustin í laufgarði lífsins
það litskrúð, er fölvinn bauð,
á blöðum, sem féllu af birki og reyni,
svo bleik og svo gul og rauð?
Og líf þitt var snortið af laufvindum haustsins
og loftin af ilmi full.
Þú horfir á, ljómann, sem hristist af trjánum,
hið hrynjandi jarðargull.
Hið fegursta gull, er þú finnur og þráir
að fá vegna gildis síns,
er sumarsins auðlegð í teig og í túni
og trjágarði bæjar þíns.
Sú auðlegð er heill þín og hamingja landsins
með húsin af búsæld full,
með angan í lofti og ljóma við bæinn,
hið lifandi jarðargull.
Freyr.
það gerðu yrðu gamlir,hann var
aðeins níræður þegar þetta gerð-
ist. Margrét Jakobson, svo á-
hugasöm og ötul, gáfuð og sér-
kennileg, með hugan fullan af
gullfögrum ljóðum og sálmum,
sem hún hafði numið þegar hún
var barn. Páll Mýrdal, sem altaf
þráði svo ströndina fögru þar
sem hann hafði svo lengi dva.l-
ið, sem stúlkurnar okkar leiddu
svo oft heim þegar hann var
orðinn of sljór til að rata. —
Jakob Breim, sem lék svo oft
við litlu stúfana okkar. Kyndil-
messan minnir mig æfinlega á
hann, þá átti hann afmæli, og
á þeim degi átti hann æfinlega
að eyða stund hjá okkur.
Og svo margir margir fleiri,
koma í hugann: Lilja, María.
Anna Jónsdóttir, Sigríður Einars
son, Lárus Árnason, Sigurður
Pálsson, Tómas Thorsteinson og
fleiri.
Þannig veit eg að fjöldi fól-ks
sem á heima í þessum bæ hugs-
ar til þessa heimilis. og endur-
tek því það sem eg sagði áðan
að þakklæti er í hugum fólks
vfir því að heimilið stendur hér.
Vildi eg þá næst minnast á
ýmislegt í sambandi við heim-
ilið sjálft, ýmislegt, sem ykkur
er öllum kunnugt en sem er þó
gott að rifja upp.
Vildi eg þá fyrst minna vkk-
ur á nafnið, það hefir tíðkast
bæði á ættlandinu og hér í álfu
að gefa íslenzkum heimilum
nöfn. Vanalega vóru þau nöfn
valin í landnámstíð, sem tengd
voru við eitthvað sérstakt í end-
urminningu frá liðnum tíma.
Ekkert íslenzkt heimili héfir bor
ið nafn sem á eins mikla tign
í sér fólgið og nafnið Betel,
engu öðru heiti, hefir heldur
fylgt meiri ábyrgð. Þið kannist
við frásögnina fögru: Ferða-
maðurinn örmagna af þreytu
legst til hvíldar með stein und-
ir höfði. í draumi sá hann op-
inn himin, stiga reistan milli
himins og jarðar og sér engla
ganga upp og ofan stigann —
þá heyrir hann fyrirheit drott-
að staðurinn, sem haým
>ns
hvílist á og landið umhverfis sé
gefið honum og niðjum hans.
Er hann vaknar reisir hann upp
steininn til merkis um staðinn,
og nefnir staðinn Betel segjandi:
"Hér er vissulega guðs hús og
hlið himins." Megi sá staður
sem nefndur hefir verið Betel
af hinu Ev. Lút. kirkjufélagi
íslendinga í Vesturheimi ávalt
vera verðugur fyrir það nafn.
Vildi eg næst minnast á að
þetta er fjölmennasta íslenzka
heimilið vestan hafs. Vanalega
mun það fylgja stórum heimii-
um að þar sé oft glatt á hjalla
og skemtilegt að eiga heima,
að minsta kosti hef eg oft heyrt
fólk lýsa þannig æskuheimilum
sínum á íslandi, þar sem heim-
ilishringurinn var stór og vinnu
fólkið margt og allir unnu sam-
an og skemtu sér saman. Stóru
heimilin hafa eitthvað við sig,
sem hin fara á mis við. Einu
sinni sagði öldruð kona við mig
“Þó okkur hjónunum líði vel
hérna í litla húsinu okkar, þá
er það fremur dauflegt, fáir
koma og tvær manneskjur hafa
ekkert til að tala um sérstak-
lega, þegar hvorugt getur lesið
vegna sjóndepru.” En hér á
Betel eru nógir til að spjalla við
og margt, sem hægt er að gera
að umtalsefni. Ef einhverjar
tvær eða tveir eru ekki á sömu
skoðun má altaf finna einhvern
annan sem lítur alveg rétt á
málið frá sjónarmiði hvers
þeirra. Og þó hér séu ýmsir, sem
verða að bera þann kross að
þola ekki að lesa, þá eru aðrir
fúsir til að nota sín augu í
þeirra þarfir, að svo miklu leyti,
sem hægt er, og hafa ánægju
af sameiginlegri lestrarstund,
Það eru heldur ekki mörg heim-
ili, sem gætu stært sig af því
að eiga voldugan söngflokk inn-
an sinna veggja eins og þið
hérna. Jafnvel þær Mrs. Hinrik
son og Miss Johnson gætu ekki
komið því til leiðar neinstaðar
nema hér. — Eg samgleðst ykk-
ur því innilega fyrir að eiga
heima á þessu fjölmennasta ís-
lenzka hemili í Ameríku.
Þetta mun án efa vera eitt af
íslenzkustu hemilunum í þess-
ari álfu. Eg veit að við eigum
ennþá mörg vel íslenzk heimili
út um bygðirnar, en þeim er
farið að fækka þar sem alt
heimilisfólkið kann íslenzku
betur en ensku. Þá útskýringu
vildi eg þó gefa hér að eg veit
að forstöðukonan er jafnvíg á
bæði málin og að hér munu
stúlkur starfa, sem eru betur að
sér í ensku. En eg á við heimilis
fólkið — vistmenn og konur.
Og af þessu hefðuð þið ástæðu
til að miklast sérstaklega núna
þegar hið árlega þing Þjóðrækn-
isfélagsins er rétt um garð
gengið, og alt hefir verið upp-
ljómað af þessari þjóðrækni, sem
er áberandi um það leyti í
vissum hluta höfuðborgar Mani-
toba!
Þetta er eitt af fáum heimil-
um þar sem allir unna íslenzk-
um bókum og hafa ánægju af
að tala um íslenzk efni. Og hér
verður án efa íslenzka töluð
lengur en á nokkru heimili um
þessar slóðir.
En þó dáumst við að því með
hvað miklum áhuga þið fylgist
með öllu, sem er að gerast ann-
arstaðar í heimi — þið talið
með hrifningu um og lifið í
endurminningum á landinu
“Þar sem fyrst stóð vagga vor
á vorri feðra grundu
og fram við gengum fyrstu spor
af föður studdir mundu.”
En á sama tíma viljið þið
heill og heiðurs Canada —
“Landsins sem mín vígð var
vinna,
vöggustöðin barna minna.”
Samgleðst eg því ykkur fyrir
að sameina í huganum blessun-
aróskir og bænir fyrir ættland-
inu í austri og fósturlandinu vest
an Atlands ála.
Það er margt fleira sem þetta
heimili er einstætt með. Eg
vissi t. d. fyrir 18—20 árum
átti prestur heima í þessum bæ
sem stundum skrapp suður á
Betel til að fá sér molasopa í
eldhúsinu hjá Mrs. Hinrikson
kl. 6 að morgni. Hafði hann þá
sest við skrifborðið í birtingu
á júní morgnum, ekki veit eg
um neitt annað heimili, sem
um það leyti dagsins var farið
að veita kaffi. Líka hef eg séð
þess getið á prenti að hér sé
ávalt veitt kaffi með pönnu-
kökum á hverjum þvottadags-
morgni, þeim sem að þvotti
vinna og fleirum. Og þá má
ekki gleyma gleðistundunum
sem fólkið nýtur hér heima.
Flest heimili finna til þess að
meðlimir þess sækji skemtamr
út á við að meira eða minna
leyti, en hér er ekki við það að
stríða. í staðinn fyrir að bjóða
ykkur |út á ball eða aðrar skemt
anir kemur fólkið með þær hing-
að heim til ykkar. Söngfólkið
vill endilega lofa ykkur að heyra
hvað vel það syngur. Skáldin
koma og lesa ykkur kvæði sín.
Þær og þeir sem á hljóðfæri
spila láta ykkur sjá sig og heyra,
að eg ekki tali um þá sem
halda að þeir geti flutt ræður
og hella hér út mælsku sinni
við ýms hátíðleg tækifæri. Kon-
urnar, sem kaffi kunna að búa
til biðja ykkur að smakka á
því með sér og hinar, sem eru
vel að sér að baka færa hingað
eitthvað af því góðgæti. — Og
svo fyrir utan alt þetta eigið
þið hér ykkar eigin skemtanir
og gleðistundir, ein í ykkar
hóp, heimilishringurinn, eins og
allir heimilishringir eiga sem
oft eru dýpstu og dýrmætustu
stundirnar.
Þessu stóra umfangsmikla
heimili er stjórnað af einni
konu. Ekki þori eg að fullyrða
að það sé eina heimilið, sem
kona stjórni, því mér skilst að
stundum hafi menn svona sín
á milli gefið það í skin, að á
sínu heimili væri “konuríki”.
En hitt vildi eg segja að þetta
er eina heimilið, sem er stjórn-
að af Miss Ingu Johnson — og
íslendingar eiga bara eina Ingu
Johnson. í
Svo síðast en ekki sizt vildi
eg minnast á að hér á þessu
heimili eru allir kallaðir til
sameiginlegrar guðræknisstund-
ar á hverjum morgni. Mörg von-
um við að þau heimili séu þar
sem sameiginleg tilbeiðsla er
iðulega um hönd höfð. En skyldi
vera til nokkurt íslenzkt heimili
þar sem komið er saman til
sálmasöngs og lesturs daglega
og þar sem að guðsþjónustu
lokinni allir bjóða hver örðum
góðrar stundar með handabandi?
Sá undurfagri siður var um
hönd hafður á frumbýlisárunum
þegar fólk safnaðist saman til
að hlýða á lestur, en mun nú
vera lagður niður með svo
mörgu öðru dýrmætu frá þeim
tímum.
Læt eg nú hér staðar numið
hvað viðvíkur lýsingu minni á
þessum kæra stað. En vildi að
endingu mega lyfta tjaldi fram-
tíðarinnar og horfa fram á leið.
Sé eg í anda þetta heimili stærra
og fullkomnara að öllum út-
búnaði. Eg sé hinn stóra héim-
ilishring sem hér mun þá dvelja
njóta hinnar sönnu nærgætni,
skilnings og aðhlynningar og nú
á sér stað. Hugsjónin sem ríkti
þegar þetta heimili var stofn-
sett var sú að hér ættu heima
aldurhnignir einstæðingar, als-
lausir, og einnig hinir sem þrá
að vera hér þó öðruvísi sé
ástatt. Sú hugsjón er enn ó-
breytt.
Eg sé í anda þetta heimih
verða starfrækt um mörg hundr-
uð ár eftir að hér verður ekki
lengur talað ástkæra ylhýra
málið, þó þeir sem hér dvelja
verði af íslenzkum stofni. Því
þó við látum ekki hugan dvelja
við það vitum við að þegar að
þeir sem nú eru börn verða
komnir á þann heiðurslista að
meiga sækja um inngöngu á
Betel verður orðið lítið um ís-
lenzku og hætt við að hún fari
þverrandi úr því. En hitt von-
um við að hér megi ávalt finnast
öll beztu einkenni íslendingsins.
Og umfram alt óskum við og
biðjum að hér verði guð ávalt
tilbeðinn í anda og sannleika,
að -hér falli aldrei niður hinar
daglegu sameiginlegu guðræknis
stundir og að þeim loknum verði
hér ávalt boðnar góðar stundir,
upp á íslenzka vísu.
Við sjáum þá í anda þennan
stað um ókomna tíma, sem hina
friðsælu höfn, sem bíður þeirra
sem hingað vilja stýra fleyi
sínum, hvaða vindar sem hafa
blásið, hvað hátt sem öldurnar
hafa risið og hvert sem bátur-
inn er hlaðinn eða tómur. —
Sjáum staðinn þar sem þreyttir
hvílast og sannfærast um að
hér er vissulega guðs hús og hlið
himinsins.
Business and Professional Cards
H. A. BERGMAN, K.C.
islenxlcur lögfræOinguT
Skrifstofa: Room 811 McArthur
Building, Portage Ave.
P.O. Box 165Í
Phones 95 052 og 39 #43
Office Phone
87 293
Res. Phone
72 409
Dr. L. A. Sigurdson
109 MEDICAL ARTS BLDG.
Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appointment
EYOLFSON’S DRUG
PARK BIVER, N.D.
Islenzkur lyfsali
Fólk getur pantað meðul
annað með pósti.
Fljót afgreiðsla.
og
Thorvaldson &
Eggertson
IjögfrœBingar
300 NANTON BLDG.
Talsími 97 024
WINNIPEG CLINIC
Vaughan & St. Mary’s
Dr. P. H. T. Thorlakson
Phone 22 866 ^
9
Rts. 114 GRENFELL BLVD.
Phone 62 200
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
9
506 SOMERSET BLDG.
Telephone 88 124
Home Telephone 202 398
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG , WPG.
9
Fasteignasalar. Leigja hús. Ct-
vega peningalán og eldsábyrgð.
bifreiðaábyrgð, o. s. frv.
Phone 26 821
ST. REGIS HOTEL
285 SMITH ST., WINNIPEG
9
Pægilegur og rólegur bústaOur
i miObiki borgarinnar
Herbergi $2.00 og þar yfir; með
baðklefa $3.00 og þar yfir
Ágætar máltlðir 4 0c—60c
Free Parking for Ouests
Peningar til útláns
Sölusamningar keyptir.
BújarCir til sölu.
INTERNATIONAL LOAN
COMPANY
304 TRUST & LOAN BLDG.
Winnipeg
DRS. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
9
406 TORONTO GEN. TRCSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 26 545 WINNIPEO
DR. B. J. BRANDSON
216-220 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy Sts.
Phone 21 834—Office tlmar 3-4.30
Heimiii: 214 WAVERLEY ST.
Phone 403 288
Winnipeg, Manitoba
A. S. BARDAL
848 SHERBROOK ST.
Selur llkkistur og annast um út-
farir. Allur útbúnaður sá beztl.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina.
Skrifstofu talsími 86 607
Heimilis talstmi 501 662
Legsteinar
sem skara framúr
Úrvals blágrýti
og Manitoba marmari
Skrifiö eftir verOskrd
GILLIS QUARRIES, LTD.
1400 SPRUCE ST.
Winnipeg, Man.
DR. ROBERT BLACK
Sérfræðingur t eyrna, augna, nef
og hálssjúkdómum
416 Medical Apts Bldg.
Cor. Graham & Kennedv
Viðtalsttmi — 11 til 1 og 2 tii 5
Skrifstofusími 22 2 51
Heimilissími 401 991
DR. A. BLONDAL
Physician & Surgeon
602 MEDICAL ARTS BLDG.
Sfmi 22 296
Heimili: 108 Chataway
Sfmi 61 023
Dr. S. J. Johannesson
215 RUBY STREET
(Beint suður af Banning)
Talsfmi 30 877
Viðtalstfmi 3—5 e. h.