Lögberg - 18.05.1944, Qupperneq 6

LÖGBERG. FIMTUDAGINN 18. MAÍ, 1944
n

Abbé Conálantin
EFTIR
LODOVIC HALÉVY
íV'ftÝ'ftV^'/lvfSv'^iíÍWÍ

“Eg vissi það upp á víst, en eg vildi heyra
þig segja það, og nú bið eg þig að taka ekki
fram í fyrir mér, né segja eitt einasta orð. Alt
sem þú kynnir að segja er gagnslaust, bara yrði
til að rugla mig og tefði mig að geta sagt hik-
laust það sem eg ætla að segja. Lofaðu mér því,
að vera kyr þar sem þú ert, sitja grafkyr, án
þess að hreyfa þig, og án þess að tala nokkuð
fram í fyrir mér. Viltu lofa því?”
“Eg lofa því.”
Eftir því sem Bettina talaði lengur, var sem
hún væri að smá missa traust og kjark, hún
varð óstyrkari í málrómnum. Hún hélt samt
sem áður áfram, með ofurlitlum uppgerðar
gleðiblæ.
“Monsieur le Curé, eg ásaka þig ekki fyrir
þa ðsem hefir skeð, en allir þessir erfiðleikar
og sársauki er dálítið þinni yfirsjón að kenna.”
“Minni yfirsjón!”
“Ó, talaðu ekki, — ekki einu sinni þú. Já, eg
endurtek það, þinni yfirsjón. Eg veit að þú hefir
talað vel um mig við Jean, langt of vel. Ef þú
hefðir ekki gert það, er eins líklegt að hann
hefði ekki hugsað — Og á sama tíma hefir þú
talað svo vel um hann við mig. Ekki of vel —
nei. nei — en samt mjög vel! Eg hafði svo mik-
ið traust á þér, að eg fór að líta með meiri rann-
sókn og gaumgæfni á hann. Eg fór að bera
hann saman við þá, sem á síðasta ári höfðu beðið
mín. Mér fanst strax að hann tæki þeim svo
langt fram á öllum sviðum. Og loksins varð
mér það Ijóst á vissum degi, eða fremur á vissu
kvöldi, fyrir þremur vikum, kvöldið áður en þú
fórst, Jean — að eg elskaði þig. Já, Jean, eg
elska þig! Eg bið þig enn: talaðu ekki; vertu
kyr þar sem þú ert; komdu ekki til mín. Áður
en eg kom hingað, fanst mér að eg vera vel
brynjuð áræði og hugdirfð, en þú sérð, eg hefi
nú ekki þá stillingu ag rólegheit sem eg hafði
fyrir mínútu síðan. En eg hefi í huga mínum
ennþá nokkuð se meg ætla að segja þér, og er
það þýðingarmesta. Jean, hlustaðu nú vel á það,
sem eg ætla að segja; eg óska ekki eftir svari.
gefnu í djúpri hrifningu; eg veit þú elskar mig.
Ef þú giftist mér, þá óska eg ekki að það sé
einungis fyrir ást; eg óska að það sé einnig fyrir
skynsamlega yfirvegun. Síðustu tvær vikurnar
áður en þú fórst í burtu, tókstu afar nærri þér,
að forðast að eiga samtal við mig, svo eg hefi
ekki haft tækifæri til að kynna mig þér, eins og
eg er. Ef til vill á eg í sál minni einhverja eigin-
legleika, sem þig grunar ekki.
Jean, eg veit hver þú ert, eg veit vel hvað eg
væri að gera að bindast þér í hjónaband, og eg
skyldi vera þér ekki einungis elskandi og blíð,
heldur og hugrökk og trygg eiginkona. Mér er
kunnug öll æfi þín frá bernsku; guðfaðir þinn
hefir sagt mér alla æfisögu þína. Eg veit af
hverju þú gerðist hermaður; eg veit hvaða
skyldur, hvaða fórnfærslur framtíðin getur
krafist af þér. Jean, ímyndaðu þér ekki að eg
muni hindra þig í nokkru sem skyldan krefur
af þér, eða nokkurri fórnfærslu. Ef eg gæti
orðið óánægð við þig fyrir nokkuð, þá væri
það ef til vill fyrir þessa hugsun — þú hefir lík-
lega haft þetta í huga þínum! — að eg mundi
verða þér til tálmunar að gera skyldu þína sem
hermaður. Aldrei! aldrei! Trúðu mér til þess,
eg skal aldrei vera þér til tálmunar.
Ung stúlka, sem eg þekki, gerði það þegar hún
giftist, og það var rangt af henni. Eg elska þig,
og eg óska ekki að þú verðir neitt annað en þú
ert. Það er vegna þess, að þú lifir öðru og betra
lífi en þeir, sem hafa sóttst eftir mér fyrir konu,
að mig langar til að eiga þig fyrir mann. Eg
mundi elska þig minna — ef til vill mundi hætta
að elska þig, þó mér yrði það erfitt — ef þú
færir að lifa eins og þeir lifa, sem eg hefi vísað
á bug. Það er skylda mín, að fylgja þér, hvar
sem þú verður. Hvar sem þú ert, er mín ham-
ingja, að vera með þér. Ef að þeir dagar skyldu
koma, að þú gætir ekki haft mig með þér, dagar
þegar þú yrðir að fara einsamall, þá lofa eg þér
því að verða þér ekki til tálmunar.
Og nú, Monsieur le Curé, það er ekki til hans,
það er til þín, sem eg er að tala; eg vil heyra
hvað þú segir. Segðu mér hvort hann elskar
mig, og álítur mig virði ástar sinnar, mundi það
vera rétt að láta mig líða svo hræðilega fyrir
að mér hefir tilfallið þessi mikli auður? Segðu
mér, á hann ekki að samþykkja að verða mað-
urinn minn?”
“Jean,” sagði gamli presturinn alvarlega,
“gifstu henni; það er skylda þín, og það verður
þín hamingja!”
Jean stóð upp og gekk til Bettina, tók hana
í faðm sinn og kysti hana á ennið, sínum fyrsta
kossi.
Bettina losaði sig með hægð úr faðmi hans, og
sagði við prestinn:
“Og nú, Monsieur le Abbé, nú á eg eftir að
biðja þig einnar bónar. Eg bið — eg bið —”
“Þú biður. um hvað?”
“Eg bið þig Monsieur le Curé, faðmaðu mig
að þér líka.”
Gamli presturinn kysti hana föðurlega á báð-
ar kinnar og Bettina sagði:
“Þú hefir oft sagt mér, Monsieur le Curé, að
þú skoðaðir Jean eins og hann væri sonur þinn,
og eg skal vera eins og eg væri> þín eigin dóttir,
viltu það ekki? Svo við verðum bæði börnin
þín.” Gamli presturinn hneigði sig í innilegri
og þögulli bæn fyrir þessum börnum sínum.
Mánuði síðar, 12. september, klukkan tólf á
hádegi, gekk Bettina í mjög látlausum brúðar-
búningi inn í kirkjuna í Longueval. Lúðrasveit
9. herdeildarinnar stóð á bak við altarið og lék
fjörugt og hrífandi brúðgöngulag, sem hljómaði
svo yndisleg í gömlu kirkjunni.
Nancy Turner hafði beðið um að sér væri
veittur sá heiður að spila á orgelið við þetta
hátíðlega tækifæri. Litla orgelið var horfið, en
í þess stað var komið afar dýrt pípuorgel, sem
tók upp mikið rúm á svölunum í kirkjunni. —
Það var gjöf frá Miss Percival til Abbé Con-
stantine, í minningu um giftinguna hennar.
Gamli presturinn sagði messuna; Jean og
Bettina krupu frammi fyrir honum, hann lýsti
biessun sinni yfir þeim og stóð svo með upp-
lyftar hendur yfir þeim, meðan hann bað fyrir
þeim, og kallaði af öllum mætti sálar sinnar,
guðsblessun og varðveislu til handa þessum
tveimur börnum sínum.
Þá hljómuðu frá orgelinu hinir sömu hrífandi
leiðslutónar Chopins, sem Bettina hafði spilað í
fyrsta sinni sem hún kom inn í þessa litlu
kirkju, þar sem nú var helguð og staðfest lífs-
hamingja hennar.
Og nú var það Bettina sem grét þakklætis og
gleðitárum.
E N D I R
Dómar mannanna
Eftir A. Sergeant
Dora Sittart var fríð og elskuleg stúlka á tví-
tugsaldri, sem þegar hafði tekist á hendur alla
innanhúss-stjórn á heimili föður síns, sem var
ekkjumaður. Hún var í meðallagi há vexti, en
grönn og vel vaxin. Hún var ekki mjög smá-
fríð í andliti, en sviphrein, augun dreymandi og
mild og sakleysisleg, svo hún leit út yngri en
hún var. Vinstúlkur hennar og kunningjar
dáðust að henni; ekki svo mjög fyrir fríðleik
hennar, heldur miklu fremur fyrir mildi henn-
ar og góðvild, sem hún sýndi öllum, sem kyntust
henni. Flestar vinstúlkur hennar áttu heima í
stóru skrauthýsunum meðfram Clapham lysti-
garðinum, þar sem aðeins ríkisfólk bjó. Það sem
vinstúlkur Doru höfðu aðallega út á hana að
setja var, að hún væri alt of alþýðleg og tæki
alt of lítinn þátt í samkvæmislífinu.
Dora bjó í einu skrauthýsinu við Clapham
lystigarðinn, það stóð nokkuð lengra en hin
húsin frá lystigarðinum, á stórri, sléttri og fag-
urlega skreyttri grund, með blómarunnum og
fáséðum trjám, sem höfðu verið flutt frá fjar-
lægum löndum og sett þar niður. Á milli
trjánna og blómarunnanna voru mölbornir gang
stígar. Húsið og umhverfis það, var það skraut-
legasta og tilkomumesta í þessu ríkismanna-
hverfi. Faðir hennar, Hr. Julius Sittart, var
mjög hneigður fyrir skraut og íburð. Innan-
húss voru allir húsmunir sérstök listasmíði, svo
hvergi sáust slíkir; herbergin, sem öll voru stór-
ir salir, voru máluð og skreytt á hinn kostbær-
asta hátt. Hr. Sittart hafði mikla ánægju af að
gefa dóttur sinni allslags afardýra skrautmúni
úr gulli og gimsteinum.
Dora var alls ekki hneigð fyrir skart og í-
burðarsemi, sem föður hennar líkaði miður, því
hann vildi láta hana berast mikið á, en hann
lét það gott heita og afsakaði hana með því, að
hún væri of ung ennþá til að vita hvaða þýð-
ingu það hefði í samkvæmislífinu; en hann
iangaði til að sjá hana bera á sér sem mest af
þessu dýra stássi, ásamt hinum kostbæru bún-
ingum sem hann hafði keypt handa henni. En
þrátt fyrir alla þá fínu stássbúninga, sem hún
átti, gerði hún sig ánægða að ganga í hvítum
baðmullar-kjól, og í staðinn fyrir útreiðar og
aðrar skemtahir, naut hún meira yndis af að
hlúa að blómunum, hlusta á fuglasönginn og
dáðst að fegurð náttúrunnar. Hvaðan Hr. Sittart
fékk alla þá peninga sem hann eyddi, til þess
að bera af öllum sínum ríku nágrönnum í
skrauti og ríkilæti, vissi enginn. Hann var
þektur sem einn af hinum stóru fésýslumönnum
Lundúnaborgar.
Hann var meðstjórnandi margra stórra við-
skifta- og verzlunarfyrirtækja og meðlimur
fjöldamargra félaga.
Dora lét sig litlu skifta verzlunar- og viðskifta
málefni, og allra minst föður síns. Vissi bara
að hann hafði mikil mök við ýmsa braskara og
smákaupmenn, og að hann átti einhverstaðar
umfangsmiklar gullnámur, sem eftir því sem
hann sagði, gáfu honum svo stórar inntektir, að
hann mátti við að halda sig eins ríkmannlega
og berast eins mikið á, og hann gerði.
Dora hafði komist að þessu, er hún las prent-
að skjal, sem lá á skrifborðinu hans, því hann
talaði aldrei um verslunar- né fjármál við hana.
Hr. Sittart kom sjaldan heim fyr en klukkan
hálf átta á kvöldin, og miðdagsverður því ekki
etinn fyr en klukkan átta. Dora var þannig
allan daginn ein út af fyrir sig, því hún tók
laldan á móti gestum eða heimsótti aðra.
Dora sat við lítið borð úti í blómagarðinum
og hafði lagt hannyrðir, sem hún var með á það;
veðrið var óvanalega heitt og mollulegt, svo hún
fann til þreytu og deyfðar, og lá fram á borðið
og huldi andlit sitt milli handa sér. Hún sá
milli blómarunnanna til hússins, og var að gæta
að hvort þjónustustúlkan kæmi með eftirmið-
dags kaffið til sín, eða hvort hún ætti að fara
inn til að drekka það. Henni varð litið upp alt
í einu, og gleðibros ljómaði upp andlit hennar.
“Richard!” sagði hún alveg hissa. “Richard,
hvað er þér á höndum?”
Richard var bróðir Doru. Henni þótti ósköp
vænt um hann og var glöð að sjá hann koma, en
henni þótti undarlegt að hann skyldi koma svo
snemma dags heim. Það hlaut að vera einhver
sérstök ástæða fyrir því, annaðhvort var hann
vominn til að fá peninga, eða hann var í ein-
hverju bágu ástandi út úr mishepnuðum ásta-
málum, eða einhverju öðru, sem hann þurfti að
leita hjálp^r og aðstoðar systur sinnar við.
Richard Sittart var að eðlisfari hinn bezti
maður, sem vildi öllum gott gera, og á sinn hátt
eins elskulegur maður, eins og Dora; en hann
var býsna svallsamur og laus í ákvörðunum.
Þegar hann kom til Doru sá hún strax á and-
liti hans og útliti, að það var eitthvað alvarlegt
sem honum lá á hjarta.
“Því kemur þú svona snemma heim í dag?”
sourði Dora, eftir að hann hafði kyst hana, og
fengið sér sæti í einum stólnum í blómagarð-
inum.
“Eg verð að fara burt úr borginni,” sagði
hann, eins og við sjálfan sig.
“Er það alt, sem að þér gengur?”
“Jæja, að vissu leyti ekki,” svaraði hann eins
og utan við sig. Svo herti hann upp hugann og
sagði í ákveðnum róm: “Þú verður að hjálpa
mér Dora.”
“Já, með mestu ánægju, ef eg gert það. En
hvað er það sem eg get gert fyrir þig?” spurði
hún.
“Jæja, eg ætla ekki að hafa neinn formála
fyrir því — eg þarfnast peninga, og þú verður
að útvega mér þá, kæra systir mín.”
“Það er velkomið,” sagðí hún án umhugsunar.
“Eg hefi sama sem ekkert brúkað af vasapen-
ingunum mínum, sem faðir minn gaf mér til
þriggja fyrstu mánaðanna af árinu, og eg skal
gefa þér þá. Er það nóg?”
“Nei, kæra systir, eg þakka þér fyrir! Held-
urðu að eg vildi taka frá þér þetta lítilræði sem
þú átt að hafa þér til glaðnings? Auk þess er
það ekki nærri nóg, eg þarf miklu meira, og þú
verður að biðja föður okkar um það.”
“Föður okkar?” sagði Dora dræmt. “Eg er
hrædd um að hann taki mjög'illa undir það; þú
manst hvað hann reiddist af því að þurfa að
borga alla víxlana þína, sem voru fallnir í gjald-
daga.”
“Það er einmitt þessvegna sem eg þori ekki
að biðja hann um þessi níutíu sterlingspund,
sem eg verð að vera búinn að borga fyrir klukk-
an sex annað kvöld.”
“Níutíu pund! hvað, Richard!”
“Já, eg er altaf svo óheppinn í spilum,” sagði
hann. “Fyrst vann eg, svo tapaði eg — og svo
hélt eg að eg mundi vinna það upp aftur, og
hélt áfram að spila, þangað til —”
“Peningaspil, Richard?” spurði Dora og varð
mjög áhyggjufull.
Hann hneigði sig. Eg veit að faðir minn
lítur á það sem eins vont eða verra en að falsa
víxla,” sagði hann í veikum róm.
“Hann hefir oft sagt, að hann borgaði aldrei
spilaskulair- fyrir þig,” sagði Dora. “Hann hatar
áhættuspil.”
“Hann segir það líklega satt,” svaraði Richard
háðslega. “En hvað er hans hlutabréfaverzlun
annað en eitt hið mesta áhættuspil.”
“Það er þó kaupsýslan, Richard,” sagði Dora,
í sínum barnslega sakleysi og fáfræði. “Þú
getur þó ekki borið það saman við spilmensku.”
“Eg get ekki séð neinn annan mismun á því,
en að spákaupmenska er leyfileg, en peninga-
spil ólevfilegt. Eg skil kannske ekki neitt í því,
enda er mér sama um það, bara ef eg fæ hjá
honum þessa peninga, sem eg verð að hafa til
annað kvöld klukkan sex.”
“Eg er hrædd um að hann muni ekki láta þig
fá peningana,” sagði Dora, og stundi við.
“Já, eg veit að hann gefur mér ekki pening-
ana, en hann gefur þér þá. Hann getur ekki
neitað þér um neitt. Eftir kvöldverðinn, þegar
hann er í góðu skapi, getur þú fengið hann til að
gera fyrir þig hvað sem þú biður hann um; þú
veist það. Þú ert uppáhaldið hans, hann neitar
þér ekki um neitt.”
“Hann heldur eins mikið upp á þig, Richard!”
“Nei, nei, það er engin ástæða til þess,” svar-
aði hann, og strauk hendinni um hið silkimjúka
hár systur sinnar. “Eg er alls ekki þess verð-
ugur.”
“Þú ert bezti maðurinn í heiminum, Richard,”
sagði Dora með systurlegri hluttekningu, “bara
of gjálífur. Pabbi vill að þú sért staðfastari, að
þú vinnir, heldur en eyða tímanum í iðjuleysi.
Finst þér það ekki vera skynsamlegt?”
“Jú, það er skynsamlegt,” sagði Richard, og
brosti. “Nú skal eg lofa þér því, litla systir mín,
að undir eins og eg kemst út úr þessari klípu,
sem eg er í, skal eg breyta um hætti og vera
góður sonur, þú mátt segja pabba það, svo hann
verði viljugri til að gefa mér peningana,
annars —”
“Annars —” endurtók Dora og fölnaði.
» “Verð eg neyddur til að strjúka í burtu.”
“Þú gerir það þó ekki svo enginn viti?” spurði
Dora með tárin í augunum.
“Það verður ekki talað svo mikið um það,
systir mín,” sagði Richard, til að gera hana ró-
legri. “Faðir minn mun brátt skilja hvers-
vegna. Eg skyldi alls ekki vera neitt hissa á því,
að hann hefði oft sjálfur verið staddur á slíkum
vegamótum; fólk hefir ýmsar tilgátur um það
hér í borginni.”
“Meinar þú að pabbi sé ekki eins ríkur og
haldið er?” spurði Dora óttaslegin.
“Já, nógu ríkur til að borga skuldir mínar,
að minsta kosti. En eg held að hann tapi oft
stórsummum í þessari gróðabrallsverzlun sinni,
sem síðar mun koma í ljós. En það áhrærir
kannske ekki hans einka hagsmuni.”
Dorú varð ofurlítið léttara um andardráttinn
við það, sem Richard sagði.
“Hvað fljótt þú verður hrædd, Dora, að á-
stæðulausu. Vertu nú skynsöm og talaðu vel
fyrir þessu máli við pabba í kvöld. Segðu hon-
um að mér líði afar illa út af þessu, og að eg sé
staðráðinn í að betra framferði mitt, og hvað
annað, sem þér dettur í hug. Eg má til að hafa
peningana á morgun, annars berst það til eyrna
Horst gamla, og hann mundi aldrei fyrirgefa
mér.”
“Horst gamli? Meinar þú Hr. Hartkort?
Hann er ekki gamall!”
“Hann er þrjátíu og fimm ára og lítur út
fyrir að vera eldri.”
“Er hann illur viðskiftis?”
“Nei, ekki svo mjög, en hann er alvörugef-
inn og strangur, en að öðru leyti ágætis maður,
hræðilega samvizkusamur. Það er ekki til neins
fyrir stúlkur að spyrja um gamlan piparsvein
eins og hann.”
“Eftir því sem þú lýsir honum, býst eg ekki
við að eg verði ástfangin af honum. Heldurðu
það?”
“Það er ekki líklegt, að þú kynnist honum
nokkurntíma,” svaraði Richard og ypti öxlum.
Honum var alveg sama um hvort nokkrum geðj-
aðist að systur hans eða ekki.
Horst Hartkort var ríkur skipamiðill. Richard
hafði fengið vinnu á skrifstofu hans, fyrir til-
mæli eins af vinum föður síns.
“Fyrst þú ert hjá honum, geturðu boðið hon-
um að heimsækja okkur einhverntíma,” sagði
Dora. “Eg vil gjarnan fá tækifæri til að kynn-
ast honum. Eg hefi heyrt sagt að hann geri
mjög mikið gott. Rétt núna nýlega hefir hann
borgað sjúkrahússkostnað og læknishjálp fyrir
munaðarlausan, fátækan dreng, og svo komið
honum í góða vist úti á landsbygðinni. Og hann
kvað vera alvanur að rétta fátæklingum og
munaðarleysingjum, sem hann mætir á götun-
um, hjálparhönd á einn eða annan hátt.”
“Já, hann er góður maður,” sagði Richard
kæruleysislega, “fjarska strangur og samvizku-
amur, þessvegna verð eg að fara nú strax,
Dora; eg þori ekki að vera of lengi í burtu. Þú
manst eftir að biðja pabba um peningana fyrir
mig, gleymdu því ekki —” Hann var mjög á-
hvggjufullur á svipinn og augnaráð hans bar
vott um innibyrgða þjáningu. “Eg veit ekki
hvað eg kann að gera, ef eg fæ ekki peningana.”
“Eg skal reyna alt sem eg get við pabba.”
Með þessa veiku von fór Richard og kvaddi
systur sína.
2. KAPÍTULI
Dora beið með eftirvæntingu og óþolinmæði
eftir heimkomu föður síns. Það var sem henni
flýgi í húg, að það væri einhver óheilla fyrir-
boði að hann skyldi ekki koma þetta kvöld, eins
og vanalega, á vissum tíma til kvöldverðarins,
því hann vildi njóta þessarar aðalmáltíðar dags-
ins heima hjá sér í sem mestri ró og viðhöfn.
Hann vildi að Dora væri búin í skraut og skart
við kvöldmáltíðir, sem sæmdi einkadóttur ríkis-
mannsins. Til þess að þóknast föður sínum var
hún í hvítum kjól úr indversku silki, með gim-
steinafesti um háls sér, og skrautleg armbönd
úr perlum og gulli. Hún beið þannig búin heim-
komu föður síns. Þegar hann loksins kom heim,
hraðaði hann sér að borðinu án þess að skifta
um búning, eins og hann var vanur.
Hann var vanur að tala af innilegleik og að-
dáun við hana og brosa hýrt til hennar, þegar
hann kom heim á kvöldin, en í þetta sinn hafði
hann ekkert að segja og ekkert aðdáunarbros
fyrir hana, en starði þungbúin framundan sér
og varla snerti við matnum á borðinu.