Lögberg - 15.02.1945, Síða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN. 15. FEBRÚAR, 1945
Drengirnir höfðu æfinlega einhver klögunar
mál gegn honum; hann vildi altaf hafa það
bezta af öllu, án þess að leggja nokkuð til. Hann
var bara harðstjóri, og lá í grasinu meðan hann
lét hina drengina tína berin og færa sér. Þeir
urðu allir að gjalda honum skatt. Fólk spáði
því, þegar hann yrði stór, mundi hann afla sér
þess er hann þyrfti með, á einhvern annan hátt,
en vinna ærlega fyrir því. *
Hinn drengurinn hét Vernie; hann var Rob
algjörlega ólíkur að útliti og innræti. Það virt-
ist eins og hann væri frá náttúrunnar hendi
hreinasta prúðmenní. Hann var fíngerður og
fríður, og hafði fagran og mildan málróm, og
var æfinlega hógvær og stiltur í framkomu.
Hann virtist vera einu ári yngri én bróðir
hans. Hann hafði fíngert, gulbrúnt hár, breitt
og hátt enni, dökk augu og nettan munn. “Hvao
drengirnir þínir eru ólíkir, Mrs. Elster,” sögðu
nágrannarnir við hana. “Verner er hvorki líkur
þér né bróðir sínum.”
“Hann er líkur föður sínum,” svaraði hún
þá vanalega, og stundi við. En maðurinn henn-
ar, sem hét John Elster, sem varð fyrir járn-
brautar vagni og dó af því, var smár og luralegur
með svera útlimi, og dökkur ásýndum.
Elster fjölskyldan hafði nú búið sex ár í
þessu fagra litla húsi. Rob og Verner gengu
á bezta skólann sem til var í Widcombe, sem
nágrannarnir undruðust mjög yfir. Mrs. Elster
gerði ekkert annað en halda þessu litla húsi
fáguðu og fínu, líta eftir garðinum, og, sjá um
að drengirnir litu sem bezt út, bæð’ hreinir og
vel klæddir. Stundum bródéraði hún knippl-
inga fyrir nágranna konur sínar, því hún var
vel að sér í þeirri iðn.
Ef hún var spurð um hvernig hún kæmist
af án þess að þurfa að vinna hjá öðrum, svaraði
hún, að hún hefði dálítinn lífeyrir sem sér væn
sendur reglulega. Enginn vissi hve mikill sá
lífeyrir var, Hún lifði ekki kostbærilega,
hvorki til fæðis nq klæðis sjálf, en hún virtist
ekki spara neitt sem drengirnii; þorfnuðust.
Bræðurnir áttu ekki vel saman. Rob var
úr hófi sjálfselskur, yfirgangssamur og slæmur.
Hann öfundaði Verner og hélt að móðir sín
héldi meira uppá hann, en sig.
“Þó eg biðji um eitthvað þúsund sinnum,
fæ eg það ekki, en ef Verner biður um eitthvað,
þá fær hann það strax,” var hann,vanur að
segja.
Hún reyndi altaf til, að þagga niður í honum
þegar hann var að vonskast útúr einhverju
slíku; 'hún vissi vel hvernig á því stóð.
Einn dag er drengimir komu heim frá skói-
anum og sögðu, að þeir þyrftu að fá nýja og
dýra kennslubók í sögu. Verner sagði móður
sinni, eins og hann kallaði hana ávalt, hvað
hann þyrfti að fá.
“Já, þú skalt fá bókina og það strax í dag.”
Svo kom Rob og bað um samslags bók. “Eg
skal hugsa um það,” sagði móðir hans, og hann
varð strax ösku vondur.
“Það er altaf það sama—Verner fær allt
sem hann biður um—eg ekkert. Bíddu við
þangað til hann kemur út; hann skal fá borgað
fyrir það. Hann skal fá að kenna á því að
smjúga á bak við mig.”
Mrs. Elster varð hrædd, við þessa hótun.
“Þu ætlar þó ekki að berja bróðir þinn,
Rob? Þú sem ert sVo stór og sterkur, en hann
sem er svo grannvaxinn.”
“Hvort eg skal ekki berja hann! Bíddu
bara við, þangað til hann kemur út; honum skal
verða nýja bókin minnisistæð—það er að segja,
ef eg fæ ekki aðra eins.”
“Þú skalt fá aðra í dag, Rob, en eg er svo
hrædd við hvað þú talar ljótt.”
“Það er ekki vegna þess að mig langi svo
til að læra sögu; þvert á móti, eg hata sögu.
Ef eg mærtti ráða skildi eg hálshöggva hvern
einasta konung. Hvaða gagn er að þeim? En
eg vil ekki að Verner hafi nein réttindi fram
yfir mig; eg er eldri, eins og þú veizt, og eg vil
hafa minn rétt.”
“Eg veit ekki, þó þú sért eldri, að þú hafir
nein sérréttindi,,” sagði móðir hans.
“En því hefir þá Verner meiri réttindi en
eg? . Elstu synir hinna voldugu konunga erfa
altaf ríkið eftir feður sína. Ef þú dæir, þá ætti
eg allt sem er í húsinu. Eg ætti að hafa það
fyrsta og bezta af því öllu; en í staðinn fyrir
það, er það altaf Verner. Það er eins og all v
haldi að hann sé einhver herramaður, og eg
þjónninn hans.”
“Hverslags ósannindi ferðu með, Rob. Þú
veizt þó að mér þykir þó vænna um þig.”
“Það ætti líka svo að vera. Dr. North sagði
hérna um daginn, að Verner væri gáfaður, og
að hann væri svo ólíkur hinum drengjunum.”
“Sagði Dr. North það?” spurði Mrs. Elster
og blóðroðnaði.
“Já, drengirnir kalla hann herramanninn
Elster, af því hann' er svo siðprúður. Því er eg
ekki eins og hann, móðir mín?”
“Því get eg ekki svarað; guð hefur skapað
alla menn svo mismunandi; það væri ekki gott
að allir menn væru eins.”
Einn sunnudagsmorgun er við vorum að
ganga til kirkju, mættum við meistara Rodeur
og konunni hans; þau stönzuðu og töluðu við
okkur: “Þú verður láglegur slátrari, drengur
minn,” sagði hann við mig, og konan hans fór
að hlæja. Hann lagði hendina á höðpð Vern-
ers og sagði: “Þessi litli drengur er líklegur
til að verða skáld eða listamálari, ég sé það á
honum.”
“Það er ekki mikið réttlæti í því, mamma,
að kalla annan bróðirinn slátrara, en hinn
listamálara eða skáld. Því get eg ekki litið út
til að verða það líka?”
“Eg get ekki svarað því,” sagði móðir hans
vandræðalega. “Þú spyrð svo mragra óþajrfa
spurninga, Rob.”
“Nei, en eg álít skáld og listamálara svo
miklu æðri en konga; eg gæti höggvið hausana
af þeim öllum saman ”
“Rob, Rob! þú mátt ekki tala svona. Það
gerir mig veika að heyra þig segja þetta.”
Rob stökk nú út, til að létta ofurlítið af sér
vonzkunni, með því, að klípa og berja Verner.
“Eg vil ekki taka á móti þér,” sagði Verner,
“því eg lofaði móður okkar að gera það ekki.
En ef þú lætur mig ekki í friði, þá skal eg biðja
hana að gefa mér eftir loforðið, og þá—”
Rob sefaðist við það sem Verner sagði, þvi
hann vissi að hann mundi ekki hafa við honurn
í slagsmáli, því hann var svo harðgjör og fimur,
en Rob svo stirður, en sterkari.
“Eg skal fá nýja sögu, eins og þú, læðan
þín. Þú skalt ekki hafa nein réttindi fram
yfir mig framar, það hefur mamma sagt.”
Verner ansaði bonum ekki, en fór burtu.
Það var ekki í fyrsta sinni sem hranayrði Robs
vöktu sársauka og efa í huga hans, en svo við
nánari íhugun mintist hann þess, að móðir
hans vár ávalt svo góð og urríhyggjusöm við sig,
en hann var þó í engum efa um það, að hún
hélt meira uppá Rob.
Hann fékk alt sem hann bað um; honum
var aldrei neitað um neitt, en hann hafði tekið
eftir því, að þegar þeir voru háttaðir, og móðir
þeirra kom til þeirra og kysti þá, og bauð þeim
góða nótt, að þá kom hún stundum aftur og
laut ofan að Rob og kysti hann marga kossa.
Ef Rob meiddi sig eitt'hvað, svo sem skæri
sig í fingur, eða eitthvað_ lítils háttar, að þá
tók hún hann í fang sér og hallaði honum að
brjósti sér, og vorkendi honum svo mikið. Ef
Verner meiddi sig eitthvað, þá var hún æfin-
lega nærgætin við hann, en hún sýndi honum
engin innilegheit. Þannig mátti greina að
henni þótti ekki jafnvænt um báða drengina.
Verner veitti því eftirtekt, þó hann væri
ekki gamall, en það vakti ekki ennþá neinn efa
í huga hans.
“Mamma,” spurði Rob einusinni, “höfum við
altaf verið hérna í W-idcombe? John Thurston
segir að við höfum bara verið hér. í sex ár.”
“Já, það er satt.”
“Hvar vorum við áður en við komum
hingað?”
Hún hikaði við að svara honum, því henni
datt í hug að það væri brot á loforði sínu, að
segja neitt um það.
“Þú ert of forvitinn, Rob. Eg vil ekki hafa
að þú sért altaf að spurja um þa.ð sem þig
varðar ekkert um.”
“Jæja, það gerir þá ekkert til; allir vita
hvar þeir hafa verið. Því má eg þá ekki fá að
vita það líka ?”
Móðir hans ansaði ekki því sem hann sagði.
Hann fékk ekki neitt um það að vita.
15. KAFLI.
Það liðu þrjú ár svo ekkert bar til tíðinda;
Rrengirnir gengu í skólann, og þroskuðust að
viti og vexti. Þeir lifðu eins tilbreytingarlajusu
Hfi og ihægt var, þrátt fyrir það var í þessu
tilbreytingalausa lífi þeirra, rót til ævintýra.
Rob undraði sig á því að móðir hans fékkst
aldrei til að tala um fortíð sína; hún vildi
ekki einu sinni láta vita af hvar hún hefði
verið áður, og hún vildi ekki heldur segja hon-
um, því hann væri svo gjör ólíkur bróður sín-
um, sem var svo fríður og gáfaður. Verner
undraði sig yfir því, að hann hafði einhverja
óljósa tiifinningu fyrir því, að hann ætti ekki
heim^ þarna, og það væri eitthvað sem aðskildi
sig og móður sína.
Hann var að eðlisfari fíngerður og viðkvæm-
ur, en það átti ekki við móðir hans og bróðir.
Hann var eins ólíkur þeim, eins og dúfu ungi,
sem klakað er út í hrafnshreiðri, er ólíkur
hrafninum. Það sem þeim þótti skemtilegt, og
mikils um vert, var honum til leiðinda; honum
fanst það ómerkilegt. Hann hneigðist að bók-
námi, hljómlíst og listmálningu — öllu sem
var fagurt; en móðir hans og bróðir kærðu sig
ekkert um slíkt. Honum gekk vel námið, og
var vel á veg kominn í fornmálunum og allri
klassiskri fræði, sem þar var kent, er hann var
14 ára, var hann orðinn betur að sér en flestir
stúdentarnir, sem voru orðnir 18 ára. Náttúran
útdeilir gjöfum sínum stundum á hinn undar-
legasta hátt. Hún hafði gefið honum nokkuð
af hinum dýrlegustu gjöfum — skáldgáfuna—
þessi drengur, sem aldrei hafði notið þeirrar
gleði að horfa ,í augu móður sinnar, aldre’
fundið milda móðurhendi strjúka sína fögru
hárlokka, og var án þess að vita það, heimilis-
laus, vinalaus og nafnlaus.
Verner Elster var skáld; þessi merkilegi hæfi-
leiki, átti svo stórt ítak í huga hans, að hann
virtist stundum gleyma öllu öðru. Hvert blað
og blóm dró athygli hans að sér með ómótstæði-
legu afli. Öll fyrirbrigði í náttúrunni, stór og
smá mótuðu nýjar hugsjónir í sál hans, og lyftu
anda hans á flug.
Stundum er slíkar hugsjónir höfðu náð sterk-
um tökum á huga hans, og þær urðu að brjót-
ast út, reyndi hann að tala við Rob eða móðir
sína um það, en þau skildu hann ekki. Rob gerði
bara gabb að því, en móðirin vissi ekki hvað
hún átti að hugsa um. þennan* dreng.
Eitt kvöld hafði hann farið með bækurnar
sínar ofan í garðinn yi þess að lesa þar í næði
fyrir morgundaginn. Það var indælt júní kvöld,
og öll blóm voru í fullum blóma. Hann horfði
á býflugurnar sem flugu frá einu blómi á ann-
að, og sumar fiðrildin, í skrautlegum litum,
sem flögruðu svo rólega í kring, og af og til
heyrðist frá krónum hinna stóru, elmtrjáa fag- '
ur fuglasöngur.
Honum fanst hann hefði aldrei heyrt neitt
svo fagurt, eins og þennan söng frá toppum
trjánna. Honum kom allt í einu í hug að hann
gæti þýtt þennan söng í orð, og skrifað það á
blað; það var ei'ns og þessir ljúfu tónar kæmu
frá hjarta hans, og yrðu að orðum á tungu
hans — sæl hrifning, sem snöggvast fékk al-
gjört vald yfir honum.
Þegar Rob var farinn út með félögum sín- •
um, kom hann hljóðlega inn ií eldhúsið, þar sem
móðir hans var að slétta Mndúka.
“Móðir,” sagði hann, “þú mátt ekki hlægja
að mér, eg orti kvæði.”
“Ort hvað, barn?” sagði hún, og horfði undr-
andi á hann.
“Kvæði, virkilegt kvæði, eins og kvæðin, sem
þú lest í ljóðabókunum,” svaraði hann og r,oðn-
aði af óvissu um það, 'hvort hún mundi skilja
sig.
“Hefurðu virkilega? Eg er svo glöð,” sagði
hún, er hún sá að hann vonaðist eftir sam-
fögnuði, en það var allt sem Mún gat sagt, hún
skildi ekkert í því, hvað væri að vera skáld.
“Á eg að lesa það fyrir þig?” spurði hann
hálf efablandinn.
“Já, mig lang-ar til að heyra það. Eg hefi gam-
an af kvæðum.”
Hún setti pressujárnið frá sér og hlustaði á
hann lesa kvæðið. Hann las hátt og stillilega,
en hver sem hefði veitt honum nokkra eftir-
tekt, gat séð á andliti hans og augum, hvað
hrifning er.
“Það er ósköp fallegt, ósköp fallegt, Verner,
og eg er viss um að þú ert gáfaður drengur,”
það var ekki mikil né djúp hluttekning í þessu,
en það var það besta, sem hún gat sagt.
“Þú skalt sýna Dr. North það,” sagði hún og
hugsaði með sér, hvað hörmulegt það væri, að
þessi gáfaði drengur ætti hvorki föður né móð-
ur, sem gæti samfagnað og glaðst með honum.
Morguninn eftir bar nokkuð nýrra við. Póst-
urinn kom upp að húsinu og skilaði af sér
bréfi, sem Rob tók við, og fór með til móður
sinnar, því bréfið var -til hennar.
“Hvaðan er þetta bréf?” spurði hann strax.
Það hefur lengi brunnið við, að sumum kon-
um er ekki svo ervitt að segja svolítið annað
en er — þær þurfa ekki að hugsa sig um að
segja það; það kemur svo fljótt, og eins og af
sjálfu sér. Þetta var þó ekki tilfellið með Mrs
Elster. Hún var í eðli sínu svo einlæg kona,
sem aldrei hafði átt nema eins leyndarmáls að
gæta á ævi sinni, svo henni var allt annað en
ljúft að segja ósatt. Hún gat hafa svarað hon-
um út í hött, en henni datt það ekki í hug.
“Eg get ekki sagt þér það Rob. Það er ekkert,
sem þér kemur við.”
“Það er þá líklega annað leyndarmálið,” sagði
haiin, “eitthvað, sem þailf að halda leyndu fyrir
mér býst eg við. Eg má ekki spyrja um hvar
við vorum, áður en við komum hingað; eg má
ekki spyrja um, hvaðan þetta bréf kom; er það
ekki eitthvað fleira sem eg má ekki spyrja um,
móðir mín?”
“Þú ættir að hafa vit á að tala ekki svona
við móður þína, Rob,” sagði Verner, “það er
fjarska ljótt af þér að gera það.”
Rob svaraði Verher ekki með öðru en steyta
hnef-ann framan í hann, og móðir hans bað hann
að hafa sig hægan.
Bréfið var stutt, aðeins fáeinar línur:
“Kæra Mrs. Elster, eg -hef fengið bréfið frá
þér, og verð hér í kvöld, klukkan 9 til 10.
Komdu drengjunum snemma í rúmið, því eg
þarf að tala við þig í næði.
Þín einlæg, H. C.
Þetta var ekki langt bréf, en það hafði síðar
hina þýðingarmestu afleiðingar.
Það er ekki svo auðvelt, og það vi-ta allar
mæður, að fá drengina sína snemma í rúmið á
blíðu sumqrkvöldi. Strax er klukkan var 7
fór Mrs. Elster að tala um að það væri best
að fara snemma að hátta í kvöld. Rob bara
hló að slíku tali.
“Eg vil heldur vera úti í alla nótt, en fara
snemma að hátta,” sagði Rob frekjulega.
Það var auðveldara að fá Verner til að gera
eins og hún bað. Þegar klukkan var níu, kallaði
hún á Verner að koma inn, og sagði að það
væri kominn háttutími.
“Eg skal koma inn og fara að sofa, ef þú
vilt, en eg er ekkert þreyttur,” sagði hann.
Hann kom strax, og til mikillar gleði fyrir
Mrs. Elster, kom Rob rétt strax á eftir honum.
Þegar drengirnir voru háttaðir, fór Mrs.
Elster út í eldhúsið og lokaði hurðinni. Hún
settist þar og sökti sér niður í ógeðfeldar hugs-
anir. Rob lét ekki villa sér sjónir; hann skildi að
það mundi eitthvað búa undir því að reka þá
svona snemma lí rúmið, og ímyndaði sér /að
það stæði í sambandi við bréfið sem móðir
hans -fékk um morguninn.
“Annað hvort kemur einihver hingað,” hugs-
aði hann, “eða móðir mín ætlar einsömul út.”
Rob var eftirtökusamur, og ætlaði sér að vera
á njósn. Verner var sofnaður, en Rob var glað-
vakandi. Eftir litla stund heyrði hann ókunn-
ugan málróm; það var einhver að tala við móðir
hans 'í eldhúsinu. Hann reyndi til að komast
að því hver það var, og hvað væri verið að tala
um.
Hann læddist ó fætur, en fann, sér til undr-
unar að eldhúshurðin var læst, en það var rifa
í hurðinni, og í gegnum riífuna sá hann fátáek-
lega búna konu, með slör fyrir andlitinu. Hún
sat hjá móður hans, og talaði alvarlega við
hana. Honum fanst hann hafa orðið fyrir von-
brigðum; hann hafði búist við einhverju mikið
ævintýralegra en þetta. Hann reyndi að heyra
hvað þær töluðu, en þær töluðu svo lágt og
hvíslandi, að hann gat ekkert heyrt. Eftir hann
hafði -hlustað dálitla stund, heyrði hann nafn
Verners nefnt, ekki einu sinni, 'heldur oft. Svo
töluðu þær um hann; þessi heimuglega heim-
sókn hlaut að vera í einhverju sambandi við
Verner.
Hvað gat það verið? Hvað gat það verið við-
víkjandi Verner, sem hann vissi ekki? Hvaða
kona var þetta, sem kom á svo dularfullan hátt
til að tala um Verner, yngri bróðir hans? Hann
var þó eldri, og hafði fullan rétt til að vita
það. Svo heyrði hann þær tala eitthvað um
peninga og skóla. Rob varð fjúkandi vondur.
Gat það verið mögulegt að móðir hans ætlaði
að gera eitthvað fyrir Verner, sem hún vildi
ekki gera Ifyrir 'hann?
Hann gat ekki heyrt meira; hann reyndi og
reyndi að 'hlusta, en árangurslaust, hann lagði
eyrað við skráargatið, en heyrði ekkert.
“Jæja, látum svo vera,” hugsaði hann, “eg
get verið eins slæg-ur og þær. Eg skal ekkert
segja, en bíða tækifæris. Ef það er nokkuð
dulið í viðskiptum þeirra, skal eg komast að
því; þær skulu ekki gabba mig.”
Hann vissi ekki hvernig samtali þeirra lauk,
því hann fór 'í rúmið sitt, er hann sá að hann
gat ekki heyrt samtal þeirra. Allslags getgát-
ur og ímyndanir snerust sem hjól í höfði hans,
en hann gat ekki getið þess rétta til.
Hann nefndi þetta ekki á nafn við vini sína.
Ef það væri um eitthvert dularmál að ræða,
áleit hann að hann gæti betur einsamall kom-
ist að því, en með aðstoð annara.
Leyndarmálið var í hættu. Fyrir mörgum
árum hafði Hope sagt: “Leyndarmálinu þínU
er vel borgið, Florence, hann er dáinn og graf-
inn.”
16. KAFLI.
Það var klukkan níu um kvöldið. sem Miss
Hope kom, eftir fáförnu stræti að húsinu. Hún
hafði klætt sig í tötrulegan búning, svo hún
yrði ekki þekkt, ef einhver sæi hana. Hún
hafði beðið þar til að var orðið dimmt, svo
enginn yrði á vegi hennar. Hún tók hinn besta
vara á öllu á því sambandi.
Það sem hún spurði Mrs. Elster um, var
hvort hún væri alein, og svo hvort drengirnir
svæfu.
“Það er enginn hér,” svaraði Mrs. Elster, “og
það getur enginn komið hingað inn; eg hefi
læst hurðinni.”
“Það er gott, og nú til varúðar vil eg biðja
þig að brúka enga viðhöfn í tali við mig, og
nefna ekkert nafn; það er aldrei of gætilega
farið. Það getur einhver gengið hér framhjá,
eða komið að dyrunum meðan við erum að
tala saman, nafn mitt er alþekkt.”
“Eg skal muna það,” sagði Mrs. Elster.
Miss Hope tók stól og settist alveg hjá Mrs.
Elster. Hún tók af sér sjalið og losaði hatt-
bandið, en andlits skýluna tók hún ekki af
sér.
“Jæjá, nú skulum við tala um drengina,’
sagði Miss Hope.
“Eg las bréfið þitt með mikilli ánægju, og
mér þótti svo vænt um að heyr-a hvað honum
gengur vel.”