Lögberg - 26.07.1945, Blaðsíða 1

PHONE 21374
\W"Vl
ha«ni ■
**&
A uiúveA
iners
A Complete
Cleaning
Institution
PHONE 21374

T,at‘
n<l«r<,rS
lo
prH
^ V -

,nd Flir
A Comi«!ete
Cleanmg:
Institution
58. ÁRGANGUR
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 26. JÚLÍ, 1945
NÚMER 30
Veglegt
kveðjusamsæti
Á fimtudagskvöldið þann 19.
þ. m., efndi framkvæmdarnefnd
Hins Evangeliska Lúterska
Kirkjufélags íslendinga í Vest-
urheimi, til veglegs kveðjusam-
sætis á Fort Garry hótelinu fyr-
ir Ásmund Guðmundsson, próf.
í guðfræði við háskóla íslands;
en hann kom hingað, sem kunn-
ugt er, sem sérstakur sendifull-
trúi biskups og íslenzku ríkis-
kirkjunnar, í tilefni af sextíu ára
afmælisfagnaði áminsts kirkju-
félags; veizlustjórn hafði með
höndum séra Valdimar J. Ey-
lands, vara-forseti kirkjufélags-
ins, og jafnframt vara-forseti
Þjóðræknisfélagsins, er flutti
heiðursgestinum kveðju í nafni
hinna síðarnefndu samtaka.
Aðalræðumaður í þessu vin-
gjarnlega samsæti, var Dr. Har-
aldur Sigmar, forseti kirkjufél-
agsins; þakkaði hann prófessor
Ásmundi með fögrum og við-
kvæmum orðum komuna og
ógleymanleg kveðjumál hans á
kirkjuþinginu; þeir Dr. Sigmar
og próf. Ásmundur eru alda-
vinir frá prestskapartíð þeirra
beggja í Wynyard fyrir þrjátíu
árum, eða því sem næst. Dr.
Sigmar afhenti heiðursgestinum
vandað úr til minja um heim-
sóknina til kirkjuþingsins, um
leið og hann bað hann að færa
biskupi og kirkju íslapds hjart-
ans kveðjur; aðrir, sem til
máls tóku, voru þeir séra
Egill H. Fáfnis, séra Sigurður
Ólafsson, Einar P. Jónsson, séra
Philip M. Pétursson, séra Rún-
ólfur Marteinsson. J. J. Bíldfell,
Pétur Sigurgeirsson, cand theol,
Eric Sigmar, stud. theol,
og séra Valdimar J. Eylands, er
á ný þakkaði próf. Ásmuíndi
heimsóknina, og bað heimaþjóð-
inni blessunar guðs.
Að því búnu tók Ásmundur
prófessor til máls, og flutti þau
drengilegu og undurfögru skiln-
aðarorð, sem prentuð eru á öðr-
um stað hér í blaðinu.
• Ásmundur prófessor er lær-
dómsmaður mikill og ágætur rit-
höfnudur, en umfram alt, víð-
sýnn drengskaparmaðux; vinir
hans hér, og þeir eru margir,
þakka honum af alhug heim-
sóknina, og árna honum og sifja-
liði hans, blessunarríkrar fram-
tíðar.
KMSÍ
Sakaður um landráð
Síðastliðinn mánudag hófst í
París réttarhald yfir Petain
marskálki, er samdi um uppgjöf
Frakklands við Adolf Hitler
1940, og gerðist síðar forustu-
maður leppstjórnar þeirrar, sem
kend var við Vichy. Petain
marskálkur er 89 ára að aldri;
hann varð átrúnaðargoð frönsku
þjóðarinnar vegna sigursins
mikla við Verdun í fyrri heims-
styrjöldinni, en er nú sakaður
um landráð og samsæri við ó-
vini Frakklands; lögmaður hins
opinbera krafðist þess þegar í
byrjun yfirheyrslunnar, að hinn
aldraði marskálkur yrði fund-
inn sekur og sviftur lífi; fyrsta
daginn, sem réttarhaldið stóð
yfir. gerðist svo róstursamt í
réttarsalnum, að sakdómarinn
varð að fresta yfirheyrslunni um
hríð.
Petain marskálkur segist hafa
með ráðstöfunum sínum, lagt
grundvöll að endurfrelsun Frakk
lands.
Skemtilegt heimboð
Herra W. J. Lindal héraðs-
réttardómari, hafði í boði sínu
Canada Press Club og nokkra
aðra gesti, síðastliðinn sunnudag,
og skorti þar hvorki gleði né
góðan fagnað; þetta var úti-
skemtun í fögrum og laufgræn-
um lundi á bakka Assiniboine
árinnar, þar sem hið glæsilega
heimili dómarans stendur; þarna
voru mörg þjóðerni saman kom-
in, er nutu sameiginlegrar á-
nægju í einingu andans og bandi
friðarins; veitingar voru hinar
ríkmannlegustu, en hinar ungu
og glæsilegu dætur Lindals dóm-
ara gengu um beina.
MMI
Kjötskömtun
Verðlagsnefndin canadiska hef
ir formlega tilkynt, að kjöt-
skömtun í landinu verði áðui
en langt um líður hrundið í
framkvæmd; sennilega í
september næstkomandi; eru
þessar ráðstafanir gerðar með
það fyrir augum, að ráða, að svo
miklu leyti, sem auðið má verða,
bót á matarþurðinni í Evrópu.
Skipurn sökt
Ameríski loft- og sjóherinn,
hefir nýlega sökt 14 japönskum
herskipum, þar á meðal einu
stóru orustuskipi; er þess nú
vænst, að þess verði ekki langt
að bíða unz japanski flotinn
hverfi með öllu úr sögunni.
Þríveldafundurinn
Að því er viðkemur þrívelda-
fundinum í Berlín, verður naum-
ast annað sagt, en þar hvíli enn
sem komið er, myrkur yfir
djúpinu; engar fregnir hafa bor-
ist þaðan, sem hægt sé að byggja
á; talið var víst, að fundinum
yrði slitið í lok þessarar viku,
en nú er sýnt, að af því geti ekki
orðið vegna þess að Churchill
forsætisráðherra Breta, er kom-
inn heirri, til þess að hlusta á
kosningaúrslitin, sem gerð verða
heyrum kunn í dag; mun hann
að því búnu, hverfa aftur til
Berlínar til frekari ráðagerða.
Ferð til Vancouver
Eftir G. J. Oleson
Niðurl.
Eg hafði gaman af að mæti
sem flestum af þeim sem eg
vissi einhver deili á og þekkti
frá gamalli tíð, og eg gat náð til
þaj-na á ströndinni, meðal þeirra
var Árni Sigurðsson, sonur
Kristjáns Sigurðssonar frá Kata-
stöðum í Núpasveit og konjj
hans Árnínu Þorláksdóttur Ein-
arssonar, hann fæddist í Hóla-
bygðinni um 1908, móðir hans
dó þegar hann fæddist og ólst
hann upp hér um slóðir til full-
orðinsára, en nú munu vera nær
20 ár síðan hann fór burt frá
Glenboro, hann þekti mig samt,
þó langt væri liðið, eftir að horfa
á mig um stund, og kom mér í
hug íslenzka máltækið, “að
auðþektur er úlfur í röð”. Árni
er einn af þeim, sem orðið hef-
ur að berjast hart fyrir sinni
tilveru og gladdi það mig að sjá
að honum líður vel og hefur
góða atvinnu, hann á þar prýði-
legt heimili í góðu umhverfi,
hann er giftur konu af frönsk-
um ættum, tóku þau hjón mér
sem bróður, sýndi konan mér
börnin, 3 eða 4, voru þau mjög
myndarleg, sagði hún mér að
hún ætlaði rétt að fara að láta
skíra yngsta barnið, þau buðu
mér endilega að heimsækja sig
aftur en því gat eg ekki komið
við. Árni á skyldfólk í Glenboro
og hafði eg kveðjur til hans frá
því.
Þá frétti eg af hendingu til
konu þar í borginni, sem eg þekti
sem unga stúlku austur í
Manitoba endur fyrir löngu, þá
hét hún Anna Thordarson, en nú
var hún gift kona, Mrs. Halldór
Straumfjörð, er maður hennar
frá Lundar. Foreldrar. hennar
dóu frá mörgum börnum, og
ólst hún upp hjá þeim heiðurs-
hjónum Mr. og Mrs. Brynjólfur
Jósephson í Hólabygðinni til
fullorðinsára, mun vera rúm 20
ár síðan hún fór burtu, þekti
hún \púg samt, þó langt væri
liðið. Mér leizt svo á að henni liði
ágætlega, hún hefur prýðilegt
heimili, og fær hún og þau hjón-
ágætis orð. Bræður hennar
tveir, Guðmundur og Ármann,
eru þarna í borginni og starfar
þetta fólk í sameiningu og farn-
ast vel, þá bræður sá eg ekki.
En vænt þótti mér að frétta um
velgengni þessa fólks, lífið brosti
ekki við þeim börnum, þegar
þau mistu foreldra sína, en þau
hafa sýnt það að þau áttu
manndóm og hugrekki, og hafa
borið sitt merki til sigurs. Það
eru ótal tækifæri hér í þessu
góða landi, og eg held í öllum
löndum, (þó hér séu þau meiri
og betri en víðast annarsstað-
ar), ef maðurinn er köllun sinni
trúr, og lætur ekki um of glepj-
ast af því fánýta og hégómlega,
sem eyðileggur manndóminn.
Enginn nær háu marki í lífinu
með því móti að fljóta sofandi
að feigðarósi, maðurinn verður
að vinna og stríða ef hann ætl-
ar að sigra. Það er gleðilegt að
sjá fólk vinna sigur á drengi-
legan hátt í stríði lífsins.
Einn mann vil eg minnast á,
sem eg kyntist þarna áður en
eg lík þessu máli, en það var
Stefán Guðjohnson, bróðurson-
ur frú Láru Bjarnason, hann
er búinn að vera lengi í Van-
couver, hann var áður fyrr í
Argyle bygðinni, mætti eg hon-
um nokkrum sinnum, hann er
ramm-íslenzkur og að mér virt-
ist félagslyndur, hann fór til
íslands að mig minnir, 1918, en
taugin var sterk, sem dró hann
| alftuir til baka að Kyrrahafs-)
ströndinni.
Þá mætti eg Mrs. Hambly, sem
hér var á kirkjuþinginu í fyrra,
sem fulltrúi Vancouvar safnað-
ar, og manni hennar kyntist eg
líka, hygg eg hann vera af norsk-
um ættum, er hann bjartur yfir-
litum, sem hreinn Norðurlanda-
maður. Mrs. Hambly vinnur
með áhuga að félagsmálum ís-
lendinga, sérstaklega í söfnuði
og kvenfélagi.
Hvað skal nú segja um félags-
starfsemi Islendinga í Vancouv-
er og framtíðarmöguleikana þar.
“Glöggt er gests augað”, segir
íslenzkt máltæki, og þess gleggra
þess heimskara sem það er, sagði
einhver, og mætti þá vel heim-
færa það upp á mig, mér fanst
það góðs viti að áhugi virtist
frábærilega mikill fyrir íslenzk-
um félags- og safnaðarmálum,
og eindrægni fanst mér meiri
og betri en á sér stað víða í ís-
lenzku mannfélagi hér vestra og
hver höndin hefur verið upp á
móti annari, og er það líka von-
andi að velferðarmál þar strandi
ekki á sama skerinu, og svo oft
hefur átt sér stað í hinni stærri
íslenzku bygðarlögum hér aust-
ur frá, þar sem baráttan hefur
oft verið meira um völdin en
velferðarmálin. Vona eg að ís-
lendingar í Vancouver læri svo
mikið af sögunni að það verði
þeim ekki til ásteytingra, og að
þeir muni það “sameinaðir
stöndum vér, en sundraðir föll-
um vér”. Islendingar eru svo
fámennir að þeir mega ekki við
því að skiptast í flokka. Eitt er
víst, að Vancouver Islendingar,
eiga marga og fagra drauma og
hugsónir, þeir hafa margþætt-
ann félagsskap, söfnuð, lestrar-
félag, kvenfélög o. fl. Þeir hafa
á stefnuskrá sinni að byggja
kirkju og gamalmennahæli, og
þar er velferðarmál, sem allir
virðast einhuga með, um leið eru
máske ekki allir sammála, en
vonandi verður þar svo miðlað
málum að allir geti orðið sam-
taka, þar má enginn sundrung-
ardraugur stingá upp höfði. Elli-
hæli þar, er mikið nauðsynjamál
það er fjöldi þar af öldruðu fólki,
sem eykst óðfluga, fólk sækir
þangað vegna veðurblíðunnar og
náttúrufegurðarinnar, þar getur
kvöldkyrðin orðið rólegust, af
þeim ástæðum er Vancouver
borg eða nágrennið rökfræðilega
einn sjálfsagðasti staður fyrir
Elliheimili, allra íslenzkra bygð-
arlaga vestan hafs. Það væri
drengilegt af íslendingum hvar
sem þeir eru búsettir í þessu
landi að styrkja þessa hugsjón
Vancouver-íslendjnga. Islenzka'
mannfélagið þar, á eftir að
stækka og þroskast og vinna
nytsamt starf áður en þeir hverfa
inn í hið hérlenda mannfélag,
sem auðvitað verður óhjákvæmi
lega á seinni tíma, þar eru marg-
ir góðir Islendingar og atkvæða-
menn. Eg heyrði getið þar um
fjóra íslenzka lækna, Dr. Gutt-
ormsson, Dr. Grímsson, Dr.
Hólm og Dr. Friðleifson, sem
allir fá gott orð. Þar er verk-
smiðjueigandi, sem eg heyrði
mikið talað um, Jón Sigurðson
að nafni, atkvæðamaður mikill
og vinsæll, margir af æskulýðn-
um stundar æðra nám og margt
íslenzkt fólk skipar ábyrgðar-
stöður. Vancouver borg er á
miklu framfaraskeiði, þar verða
mörg stórvirki framkvæmd í ná-
inni tíð, eg sá í einu stórblað-
inu að búist væri við að þar
yrði bráðlega bygt pósthús, sem
mundi kosta 2 miljónir dala auk
margs annars, sem menn hafa á
prjónunum, mér leizt vel á mig
í öllu tilliti þar, en eg hefi máske
eins og margir þeir, sem farið
hafa til Rússlands, séð aðeins
betri hliðina, og svo er oft með
ferðamanninn.
Marga heyrði eg kvarta um
það að skamtur áfengra drykkja
væri um of takmarkaður, hver
maður fékk aðeins á mánuði
24 flöskur af bjór, eða eina
þriggja pela flösku af sterku
víni, .en ekki held eg að yfir-
leitt hafi menn liðið fyrir mjað-
arskort. Ekki var eg var við
mikinn drykkjuskap, og þar
sém vín var um hönd haft var
það í mesta hófi. Auðvitað tók
eg vel til matar míns, þegar eg
hafði tækifæri, því sérstaklega
á ferðalagi þykir mér gott að
hafa svolítið hartastyrkjandi.
Eg mælti mér mót stöku sinn-
um við kunningja mína nokkra
íslenzka og hérlenda á bjórstof-
unni á Hotel Vancouver, er það
sú prúðasta bjórstofa, sem eg
hefi komið á og samboðin hinni
glæsilegu höll. Hotel Vancouver
er ekki einungis Vancouver til
sæmdar, heldur ríkinu. Bjórstof-
an er afar lítil og engin áherzla
lögð á það að selja bjór, voru
engin þrengsli og enginn hávaði,
aðeins einn maður veitti, aldr-
aður maður, virðulegur, stakk
lítið eitt við fæti, fór hann sér
hægt, kom með glas þegar hon-
um sýndist, engum datt í hug
að reka á eftir honum. Aldrei
sá eg þar ölvaðan mann.
“Allir dagar eiga kvöld um
síðir”, þetta íslenzka máltæki
heyrði eg oft í æsku, og er það
sannleikur, og þessir björtu sól-
skinsdagar, sem við áttum þarna
í Vancouver og annarsstaðar á
ströndinni, voru nú á enda. Við
kvöddum vinina, marga af þeim
sjáum við óefað aldrei framar,
en við þökkum þeim öllum af
hug og hjarta gestrisnina, vin-
semdina og alúðina, sem allir
sýndu okkur, sérstaklega þökk-
um við þeim Miss Gerðu
Christopherson og Lúter
Christopherson fyrir alt sem þau
gjörðu fyrir okkur, fyrst og
síðast, þau lögðu sig í líma að
okkur gæti liðið sem best, við
óskum þess að sólin skíni í heiði
yfir Vancouver borg um allar
aldir, sól réttlætisins og sann-
leikans, sól friðar og manndóms
og bræðralags, og þá sérstak-
lega óskum við íslenzka mann-
félaginu þar allrar blessunar í
bráð og lengd.
Við stigum um borð í lestina
að kvöldi þess 13. marz. Við
sváfum vel um nóttina, en mist-
um nokkuð af hinu fagra og
hrikalega útsýni og náttúrufeg-
urð í Fraserár dalnum og önniir
undra náttúrufyrirbæri í vest-
urhluta fylkisins, en notuðum
þess betur tækifærið að skoða
tign náttúrunnar það sem eftir
var í gegnum fjöllin, og nutum
við þess all-mikið betur en á
vesturleið, því skyggni var betra.
Hvergi sér maður eins vel eins
og á ferðalagi hvað mikið menn-
irnir verða að treysta á aðra, og
það að enginn maður getur lif-
að sjálfum sér mannlífið er
nokkurskonar keðja, og menn-
irnir eru hlekkir í þeirri keðju
og hver hlekkur er nauðsynleg-
ur, og einn verður að treysta á
annan ef lífið á að ganga sinn
rétta veg, og fáir gjöra sér grein
fyrir því, hvað mikilli þakkar-
skuld menn eru í við þá, sem
að gegna hinum lítilmótlegustu
embættum eða skyldustörfum,
menunirnir, sem vaka og vinna
með mestu trúmensku á hinum
ömurlegustu og afskektustu stöð
um, fórna sjálfum sér til þess
(Frh. á hls. 8)
Jónas Jónsson alþm., sextugur
Ertu afls vændur. —
Enn þurfa bændur
stoð sóknar sterka
stærri til verka.
Sýndu sextugur
— sami er þinn dugur
hugsjón í huga
heilli að duga.
Bindist nú bandi, —
bændur, — er standi.
Einn verði andi
allra í landi.
Hins þíns hraðskeyta
hugar þarf neyta,
elfum auðs veita
Islands til sveita.
ítök sterk áttu.
Enn berjast máttu,
hefja harðsláttu,
heillaframdráttu.
Guðs studdur giftu
grímunni riftu,
svikunum sviptu,
sveitunum lyftu.
Kolbeinn frá Kollafirði.
Samvinnan.
Red Lily
By Helen Swinbume.
The blossom now has wept her snowy petals,
The shrunken clematis is casting off
Her tattered purple gown
And groping slowly for her last silken garment
Of elfin-spun down.
The honeysuckle’s yellow and the glim
Of the wild rose have trembled into being
Like phantoms on the borderland of sleep,
Ethereal and dim:
For lo, the lily with her jewels inset,
Proudly bears her sceptre and her crown;
Through the veiled grass she flaunts her flaming robe
Adorned with glittering jet.
We shall not dream that on the morrow she
Will drop her crumpled robe on the earth’s breast,
While yet the rose and honeysuckle sway
Alive with coloured gems. We pause to rest
And quench our thirst from beauty’s brimming chalice,
And muse ----- within this green and transient palace
Red lily is the queen .... and this her day.