Lögberg - 16.08.1945, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 16. ÁGÚST, 1945
7
Konan grátandi
Ejtir Bruce Hutchinson
Konan kom inn í eimlestina í
Oakland, tók sér sæti í járnbraut
arvagninum og fór að gráta, og
hún hélt áfram að gráta, sárt
með þungum ekka. Lestarstjór-
inn gat ekki huggað hana og
hann reyndi ekki til að biðja
hana að sýna farseðil sinn. Við
vorum komin miðja vegu til
landamæra Oregon ríkis, þegar
hún hætti að gráta og tók vasa-
klútinn frá tárvotum augunum,
sem hún hafði haldið að þeim
alla þessa leið, eða um hundr-
að mílur vegar, þá sást að kon-
an var fríð sýnum, nálægt sjö-
tíu ára aldri. Hárið var fíngert
og snjóhvítt og frá andliti henn-
ar stafaði móðurleg tign.
Við vissum aldrei af hverju
þessi kona var að gráta, því flest-
ir okkar höfðu farið inn í reyk-
ingar stofuna til að komst hjá
að horfa upp á sálarstríð og tár
hennar.
Þegar sorgarþimga hennar
létti, fór hún óðara að tala um
almennar þjóðmálastefnur og eg
held að það sem hún sagði megi
teljast brot af vitnisburði í sam-
bandi við hinn mikla leyndar-
dóm Bandaríkjanna og að það sé
þess vegna verðugt að það komi
fyrir sjónir almennings og líka
sökum þess, að það var ekki laust
við, að af orðum hennar stæði
ótti, því konan var auðug af fé,
vel mentuð og tilheyrði þeirri
stétt mannfélagsins, sem við í
glettni og alvöru köllum valda-
stéttina.
“San Francisco fundurinn,”
sagði hún, eftir að gefa til kynna
að hún hefði verið þar. “Hvað
meinar hann'eiginlega? Pólitík
og ekkert nema pólitík. Það er
ekkert annað en pólitík í þessu
landi nú. Stríðið, það er pólitík.
Nýja fyrirkomulagið (The new
deal) pólitík og ekkert meira. Já,
stjórnarfyrirkomulagið allt er
pólitík. Landið allt, er umvafið
pólitík.
Eg gæti sagt ykkur margt.
Hvers vegna seldum við stál og
járnarusl til Japan, sem þeir not-
uðu til vopnagerðar og beindu
þeim svo aftur á móti okkar eig-
in hermönnum? Pólitík, og svo
Pearl Harbor, auðvitað pólitík,
en þeir þögguðu það niður.
Hvernig stóð á því að allur flot-.
inn okkar var það í bendu til
þess að vera sprengdur í loft
upp? Það var pólitík, og póli-
tískusarnir eru að þagga allt sam-
an niður.
Eg hefi alltaf átt heima í San
Francisco. Þar var gott að búa
fyrir stríðið. En lítið á bæinn
nú. Hann er fullur af Negrum —
hnudruð þúsunda af þeim og þeir
ætla allir að greiða atkvæði!
ímyndaðu þér bara> Negrarnir
hafa atkvæðisrétt alveg eins og
eg. Allir hafa sama atkvæðisrétt
og eg. Sjáið, menn, sem varla
kunna að draga til stafs, hafa
atkvæði í Bandaríkjunum og þeir
greiddu allir atkvæði með Roose-
velt. Allir hafa sama atkvæðis-
réttinn, hvað illa sem þeir eru
að sér, og þetta kalla þeir lýð-
ræði. Veistu hvað eg ætla að
gjöra,” spurði hún með allmikl-
um þótta, eins og henni byggi
eitthvað ógurlegt í huga: “Eg
ætla aldrei að greiða atkvæði
framar.”
Hún þagnaði til þeás að þessi
áhugamál hennar gætu læst sig
í huga minn. Svo tók hún til
máls aftur: “Eg vil ekki að þú
haldir að eg sé hlutdræg í þess-
um málum, því eg er það ekki,
eg hefði meira að segja ekki
haft neitt á móti nýja fyrirkomu-
laginu, ef pólitíkinni hefði ekki
verið blandað inn í það. Eg hefði
verið með því ef þeir hefou hald-
ið því út úr pólitíkinni. Nei, þeim
þóknaðist ekki að gjöra það —
þeir flæktu nýja fyrirkomulagið
inn í pólitíkina og hvers vegna?
spurði hún og var sem neistar
hrytu frá augum hennar, “þeir
hafa flækt öll stjórnmál lands-
inn í pólitíkina. Roosevelt var
ekkert annað en pólitíkus og
Truman er ekkert annað heldur.
Nú ætla þeir að fara að fæða
allt mannfólkið í heiminum og
láta okkur borga fyrir það. Þeir
ætla að mynda alheimsfélag og
þeir ætla að lækka tollana og
setja allar iðnstofnanir okkar á
höfuðið og í hvers þágu er allt
þetta gert? Pólitíkinnar auðvit-
að, og þú munt sjá að fólkið fylg-
ir þeim að þessum málum. Það
er of illa að sér, og of heimskt
til að gjora nokkuð annað —
Negrarnir, Italarnir, Japanarnir
og allir hinir, sem aðeins geta
krotað kross á atkvæða seðil og
þetta kalla þeir svo 'lýðræði! Svo
kemur Mrs. Roosevelt og þenur
negrana út með það, að þeir séu
ekki eftirbátar annara í neinu,
þar til belgingurinn í þeim
verður svo mikill að hvergi nokk
urstaðar er hægt að fá vinnu-
konu fyrir minna en $150.00 um
mánuðinn.
Eg skal segja þér drengur
minn, að eftir að pólitíkusarnir
náðu haldi á landinu, þá var úti
um það, og það er úti um það,
um það er ekki að villast. Banda-
ríkin voru gæðanna land, á með-
an að iðnhöldarnir réðu málun-
um. Það sem við þurfum nú, eru
iðnhöldar til þess að veita stjórn-
málunum forstöðu. eins og
hverju öðru iðnaðarfyrirtæki —
en því er ekki að fagna, pólitík-
in ræður lögum og lofum og
líttu á ástandið! Líttu á skattana.
Líttu á matar skamtana. Líttu á
svarta markaðinn. Eg segi þér
alveg satt að eg hefi ekki smakk-
að ærlegan bita af kjöti í sex
mánuði. Veistu hvað eg ætla að
gjöra?” spurði hún aftur. “Eg
ætla að flytja til Canada, því
það land hefir ekki enn gengið
alveg af vitinu. Eg ætla að selja
allar eigur mínar og flytja mig
til Vancouver eyjunnar. Eg hefi
verið þar í sumarfríi mínu og eg
þekki þar dálítið til og veit að
pólitíkin hefir ekki gegnsýrt allt
þar og svo getur maður losnað
frá Negrunum og pólitíkusunum
þar.
Konan fór aftur að gráta, svo
eg hafði mig inn í reykinga stof-
una. Maður, sem leit út fyrir að
ver vel megandi og átti mat-
söluhús á Market stræti, lét í
ljósi þá skoðun sína, að konan
mundi ekki vera andlega heil-
brigð. En að því er Roosevelt,
pólitíkusana og Negrana snerti,
þá sagði hann að hún hefði ekki
farið með neitt rugl, því slíkt
væri álit almennings, að undan-
teknum meiri hluta Demokrat-
iskra kjósenda.
J. J. B., þýddi.
Um þetta leyti jyrir 32 árum:
Fánatakan á
Reykjavíkurhöfn
Fáninn okkar á sér ekki langa
sögu, enda er það sannast sagna,
að talsvert skortir á tilhlýðilega
ást og virðingu þorra lands-
manna á honum og kunnáttu
um viðeigandi nctkun hans.
Samt hefir það komið fyrir, að
hið sameiginlega tákn þjóðar-
innar hefir vakið heitar tilfinn-
ingar í brjóstum íslendinga. Hér
verður í stórum dráttum rakinn
slíkur atburður — fánatakan á
Reykjavíkurhöfn 12. júní 1913.
Að vísu var fánagerðin önnur
þá en síðar varð, en það skiptir
ekki máli í þessu sambandi.
Það var fegursta veður í
Reykjavík að morgni þessa dags,
logn og sólskin. Á Reykjavíkur-
höfn lágu venju fremur mörg
skip, þar á meðal strandferða-
skipin Skálholt, Botnía, Hólar
og Sterling og danska varðskipið
Islands Falk. I landi blöktu hér
og þar allmargir danskir fánar.
í grennd við Skálholt er mað-
ur á árabáti, einn síns liðs.
Hann er að róa séi til gamans
í veðurblíðunni, og í stafni báts-
ins er lítill fáni á stöng. Hvít-
bláinn. Eigandinn heitir Einar
Pétursson, og er 'verzlunarmaður
í Liverpool, “bróðir Sigurjóns
sterka”, var sagt í einu blaðinu,
þegar skýrt var frá atburðum
þessa dags.
Þegar Einar hefir damlað
þarna nokkra stund, fer að
koma hreyfing á menn á Islands
Falk. Sjóliðarnir hafa komið
auga á fána Einars, og skipsfor-
inginn — Rathe hét hann —
lætur manna bát og senda á
vettvang. Hrópa bátverjar til
Einars, er þeir komast í kallfæri,
og skipa honum að nema stað-
ar. Gerir Einar svo. Segja báts-
menn þá, að yfirboðari sinn hafi
skipað svo fyrir, að hann skuli
færður á sinn fund, og biðja
hann að róa að varðskipinu.
Hlýðnast Einar því einnig, og er
hann síðan leiddur fyrir for-
ingjann. Lauk svo þeirra við-
skiptum, að foringinn tók fán-
ann og kvaðst afhenda hann yf-
irvöldum bæjarins, en lét Einar
lausan, er fór við svo búið á
land og kærði þegar fánatökuna
og heimtaði aftur fána sinn,
sem nú er geymdur í þjóðminja-
safninu.
Nú varð uppi fótur og fit.
Allar vinnustöðvar tæmdust.
Fregnin um þennan nýstárlega
atburð flaug þegar eins og eldur
í sinu um bæinn allan, fregn-
miíar voru gefnir út og festir
upp á fjölförnum stöðum, og
ungir menn fóru um bæinn til
þess að heita á þá, er áttu ís-
lenzka 'fána í fórum sínum, að
draga þá þegar að húni. Aðrir
ruku til og keyptu fána. Er nú
skemmst af því að segja, að á
skammri stundu urðu snögg
umskipti. Dönsku fánarnir voru
flestir dregnir niður, ef til vill
ekki ævinlega með fyllsta leyfi
eigendanna, en íslenzkur
fáni hafinn á hverja stöng.
Einnig var hann víða hengdur
út í gluggana, ef fánastöng var
ekki til. Sums staðar úti á landi,
þar sem menn höfðu spurnir af
atburði þessum, voru einnig
dregnir fánar á stöng.
Meðlan þessu fór fram tók i
aðrir báta og reru út að varð-
skipinu og veifuðu þar íslenzk-
um fánum í mótmælaskyni og
sjóliðunum til ögrunar.
Næst gerðist það, að foringi
varðskipsins kom í land og hélt
upp í stjórnarráðshús. Urðu
menn þess þegar varir, og safn-
aðist mannfjöldi saman á
stjórnarráðsblettinum við styttu
Jóns Sigurðssonar, sem þá var
þar. Var stór fáni breiddur á
fótstallinn, en fánaborg reist
umhverfis hana og sungnir ætt-
jarðarsöngvar.
Þegar foringinn kom aftur úr
stjórnarráðshúsinu, elti mann-
fjöldinn hann niður á bryggju
syngjandi og með fána á lofti.
En á bryggjunni skipuðu fána-
berarnir sér í tvær raðir, ásamt
þeim, sem róið höfðu út að
varðskipinu, og varð foringinn
að ganga fram kvína milli drúp-
andi fánanna og beygja sig
undir þá til þess að komast leið-
ar sinnar að bátnum, er beið
hans.
Um kvöldið boðuðu þingmenn
bæjarins, Lárus H. Bjarnason og
Jón Jónsson, til almenns fundar
í barnaskólagarðinum. Komu
4—5 þúsundir manna, er þótti
þá mikið fjölmenni. Voru þar
samþykkt mótmæli gegn fána-
tökunni og áskorun til bæjar-
búa um að nota aðeins íslenzk-
an fána á hátíðisdögum fram-
vegis. Að loknum fundi var geng
ið að minnismerki Jóns Sigurðs-
sonar, þar sem ættjarðarlög voru
leikin á lúðra.
Lauk svo þessum minnisverða
degi.
Flugferðir til Svíþjóðar
að hefjast
Eftir fregnum, sem borist hafa
frá sendiráði íslands í Stokk-
hólmi, eru fastar flugferðir milli
Svíþjóðar og Bandaríkjanna með
viðkomu á íslandi um það bil að
hefjast. Hafa Bandaríkiamenn
iegar farið tvær reynsluferðir,
en reynsluferðir Svía hefjast inn
an skamms. Að þeim loknum, er
búist við því að fastar flugferðir
verði af hálfu hins ameríska fél-
ags frá Bandaríkjunum á hverj-
um laugardegi og frá Svíþjóð á
hverjum sunnudegi, en ferðir
sænska félagsins Aerotransport
munu fara fram um miðja vik-
una, þannig, að farnar verði alls
t.vær ferðir á viku, báðar leið-
ir.
Mcl. 13. júní.
Guðm. Jónssyoi söngv-
ara boðin skólavist
í Ameríku
Guðmundi Jónssyni söngvara
hefur nýlega borizt bréf frá Miss
Samoiloff; dóttur Lazar Samoil-
off söngkennara, sem er látinn
fyrir skömmu, en hann var kenn
ari Guðmundar, er hann dvaldi
í Ameríku í fyrra. í bréfi þessu
er Guðmundi boðin ókeypis
kennsla við söngskólann.
Miss Samoiloff hefur nú tekið
við rekstri söngskóla föður síns
og hefur hún ráðið nokkra nýja
kennara að honum til viðbótar
þeim, sem fjrrir voru.
Guðmundur hefur ákveðið að
taka boðinu og fer hann vænt-
anlega utan í haust.
Auk söngnámsins mun Guð-
mundur stunda tungumálanám
og einnig kynna sér leiklist.
•
Fyrir hundrað árum
voru aðeins 4000 dagblöð til í
heiminum. Nú eru þau 25 sinn-
um fleiri.
•
stýrði prógraminu og kallaði
fyrst á Mrs. Olive Craine að tala
til brúðarinnar. Svo talaði Mr.
Gíslason til brúðgumans. Á eftir
var sungið “Hve gott og fagurt og
indælt er”. Því næst héldu ræð-
ur Halldór Friðleifson, Einar
Simonarson, frá Linden, Wash.,
Karl Frederickson, Valdi Svein-
son, Einar Einarson og Jón Ví-
um frá Blaine. Jón Thorsteinson
frá White Rock talaði fáein orð.
Páll Bjarnason las upp frumort
kvæði, sem hér fylgir með. Það
voru sungin nokkur falleg ís-
lenzk lög á milli ræðanna, stýrði
Karl Frederickson söngnum og
fórst honum vel að vanda. Næst
hélt Magnús Eliason ræðu og af-
henti brúðhjónunum fallega
blómaskg} með peningum í frá
skyldfólki og kunningjum. Stóð
þá brúðguminn upp og hélt við-
eigandi ræðu bæði á íslenzku
og ensku, þakkaði hann fyrir
hönd þeirra hjóna fyrir þá vel-
vild, sem þeim hafði verið sýnd.
Þar næst var sungið bæði á
ensku og íslenzku og giftingar-
kakan borin í kring. Þá las Guð-
mundur Gíslason upp skeyti og
bréf frá skyldfólki og kunningj-
um, þar á meðal þessar eftirfar-
andi vísur frá gömlum Dakota-
búa.
Giftinguna Guð til bjó
Greinir svo fræða minni
Ekki nærri allra þó
Annað eða þriðja sinni.
Upp að fylla allra þrár
Aldrei þótti hlýða,
Eða á ferð um fimtíu ár
Findist eintóm blíða.
Hlýnar lundin mæla mál
Mæt gull fundin kögur
Ennþá bundin sál við sál
Sannlega er stundin fögur.
Fyrir alvalds ástar mátt
Og hans blessun kenda
Lifið glöð við sælu og sátt
Saman lífs til enda.
Halldór og Sesselja byrjuðu
sinn búskap nálægt Hallson, N.
D. Árið 1905 fluttu þau þaðan og
settust að á heimilisréttarlandi í
grend við Wynyard, Sask. Þar
byggði Halldór búð og pósthús,
sem var kallað “Sleypnir” þrjár
mílur frá Wynyard. Árið 1908
flutti hann búðina til Wynyard,
sem þá var að byrja að byggj-
ast. Um 1915 fór hann að selja
akuryrkjuverkfæri og hafa alls-
konar vátryggingu með höndum.
1935 fluttu þau vestur að hafi
og hafa nú indælt heimili í
Burnaby, B.C. Eignuðust þau sex
börn: Friðrik, féll í fyrra stríð-
inu í ágúst 1917, Jóantan, er í
heimahernum í Sask., Mrs. R. M.
Bjarnason í Vancouver, B.C. Odd
ur tannlæknir í Toronto, Mrs.
R. W. Cray í Nokomos, Sask. og
Mrs. H. J. Moore í Wynyard. Þar
að auki eru fjögur barnabörn.
Magnús Elíason.
í gullbrúðkaupi H. J. Halldórssonar og Sesselju
konu hans, 7. apríl I 945
Eins og forðum fræðin tjá
Þá festing komst í standið,
en vötnin urðu að söltum sjá
Og sólin gyllti landið,
Hið fyrsta boðorð foldu á
Til fólks var hjónabandið.
Síðan ávalt allir menn
Og einnig konur þráðu
Að smelta eigin ókjör tvenn
I æðstu sigur gráðu,
Því þannig ást og eining senn
Að óskum fylling náðu.
Spilin.
Því er ekki auðsvarað hve
margar spilategundir eða hve
margskonar spil séu til í heim-
inum. í flestum löndum kannast
menn aðeins við venjuleg wist-
spil. En með þeim má spila um
700 mismunandi spil.
Gullbrúðkaup
Halldórs J. Halldórssonar og
konu hans Sesselju Oddsdóttur,
haldið 7. aprtl 1945 í
Vancouver, B.C.
isisa
Þann 7. apríl síðastliðinn, að
kveldinu, komu saman í Coling-
wood Memorial Hall í Vancouver
B.C., um hundrað og tuttugu
manns til að samgleðjast með
þeim hjónum Halldóri J. Hall-
dórssyni og konu hans Sesselju
Oddson, sem þennan dag áttu
fimmtíu ára giftingarafmæli.
Samkomusalurinn var prýdduv
fjólubláum og gulllituðum borð-
um og voru gul ljós á öllum fjór-
um borðunum, og á aðal borði
giftingarkaka. Gestirnir settust
við borðin, sem voru hlaðin með
allskonar vistum. Komu svo brúð
hjónin og brúðarmeyjan, Miss H.
O. Magnússon frá White Rock
og aðstoðarmaður J. O. Magnús-
son frá Blaine. Var það mikið
gleðiefni að þau sömu gátu ver-
ið saman við þetta tækifæri eins
og fyrir fimtíu árum síðan.
Mikill hátíðarbragur var á öllu
og spilaði Miss Dora Sigurðson
á píanó, giftingarlag af mikilli
list. Þar næst var borið í kring
kaffi og súkkulaði og nutu menn
þess í einingu við glaðar sam-
ræður.
Dóri og Setta samkvæmt því
Samning með sér bundu
Fimtíu sólár sæl og hlý
Saman glöð þau undu
Ekkert hreldi æðru ský
Upp frá þeirri stundu.
Trautt er hrós við hálfa leið
Heilt þótt verk sé unnið
Aftur lofin gild ðg greið
Getur heimur spunnið
Þegar einhvérs ævi skeið
Er að fullu runnið
Eftir landnám þeirra þrenn
Þætti súrt í brotið
Þeir ef allir þegðu enn
Þess er hafa notið
Ekkert hæli eiga menn
Á við landnáms kotið.
Frá því stafa straumar út
Stéttalífs á sviðið
Þar sem oft í lasta lút
Lýðir hafa skriðið
Af þeim leysa lyga hnút
Og lýsa sannleiks miðið.
Sá sem hvergi hyggur flátt
Hrygð og ríg ei veldur,
Lífs á vegi Setta sátt
Sveigði á bug við keldur
Gat því trauðla óvin átt
Og ekki Dóra heldur.
Þó að margt í minni sveit
Miður tíðum færi
Keppinautur láns í leit
Lengst þótt Dóri væri
Innri vinskap okkar sleit
Engin lykkja á snæri.
Gullbrúðhjónum þessum því
Það eg glaður tala
Að þau lifi lengi hlý
Lífs við aftan svala
Ung þau landnáms leita á ný
Loks til æðri sala.
Tíminn.
Mr. Guðmundur Gíslason
Páll Bjarnason.