Lögberg - 28.02.1946, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 28. FEBRÚAR 1946
JACKUELINE
eftir
MADAME THERISE BENTZON
Ef það er ekki gott að maðurinn
lifi einlífi, þá er það engu síður satt, að
kvenfólk batnar ekki við að búa eitt
saman. Jackueline sá þetta brátt er
hún kom til sjálfrar sín; og um leið sá
hún að hún var ekki eins frjáls, eins og
hún hafði ímyndað sér hún væri. Við
borðiö mætti hún fríðri og ljóshærðri
konu, á aldur við sig; hún fékk strax
löngun til að tala við hana.
Hún mætti þessari ungu konu tvis-
var á dag, við máltíðir, á morgnana og
kvöldin. Klefarnir þeirra voru hver við
annars hlið, svo á nóttunum gat Jac-
kueline heyrt í gegnum þunnan skil-
vegginn, að hún var að gráta, sem var
ljóst merki þess að hún var mjög van-
sæl. Stundum mætti hún henni í garð-
inum, er hún var að gefa nákvæmar
gætur að múrgyrðingunni, þar sem hún
hafði verið brotin, og áræðinn æfintýra-
maður hafiði komist þar burt með
Spanska hefðarkonu. Jackueline datt
í hug að það mundi vera eitthvað æfin-
týralegt í sambondi við þessa nýkomnu
konu, og fékk sterka löngun til þess að
fá að vita hvað það væri. Einn dag er
þær mættust í bænahúsinu, bauð Jac-
kueline þessari ungu konu vígt vatn, til
þess að fá sér eitthvað til þess að geta
byrjað samtal við hana. Þær hneigðu
sig hvQr fyrir annari og brostu hvor til
annarar, og rétt snertu fingur hvor
annarar. Þær virtust strax vera vinir.
Eftir þetta hugsaði Jackueline sér að
skifta um sæti við borðið, og sitja næst
við ókunnugu konuna, sem var svo vel
búin, og hafði svo fallega uppsett hár;
og þó hún væri sorgbitin í útliti, var bros
hennar svo aðlaðandi. Hún var sú eina
meðal allra sem þar voru, sem bar á
sér ekta Parisar blæ; hinar voru þar
til að bíða þess þær fengju stöðu sem
félags meyjar ríkra kvenna, sumar voru
utan af landabygðinni, og sumar gaml-
ar piparkerlingar, sem einhverntíma
höfðu séð betri daga. Nunnan sem sat
í hefðarsætinu við borðið, veitti því
brátt eftirtekt að Jackueline hafði skift
um sæti, og leit óhýrum augum til henn-
ar, sem gaf til kynna að ills væri von.
Undir eins og máltíðinni var lokið, og
báið að lesa borðbænina, var Jackue-
line send til Abbadísinnar, sem sagði
henni, þar sem hún væri svona ung, þá
væri það sérstaklega óviðeigandi af
henni, að velja sér sjálf sessunaut, og
hér eftir yrði sæti hennar á milli Ma-
dame de X—gamallrar heyrnarlausrar
konu, og Mademoiselle J—fyrverandi
kennara, sem var eins köld og ís, og
feykilega drembin. Madame Saviile
hafði verið tekin í klaustrið fyrir sér-
stakar ástæður, sem stóðu í sambandi
við stúlku sem hún gat ekki þolað að
hafa í húsi sínu. Abbadísin efaði sig
sem snöggvast, en sagði svo: “Maður-
inn hennar beiddi okkur að sjá um
hana,” í málróm sem Jackueline skildi
vel að meinti að: hafa hana undir
strangri gæzlu.” Það var njósnað um
hana, hún var ofsótt—vafalaust án
saka.
Þetta jók áhuga Jackueline á því að
kynnast nánar þessari ljóshærðu konu.
Hún hneigði sig ofurlítið fyrir Abbadís-
inni og fór án þess að segja neitt. Eftir
þetta leitaðist Jackueline við með öllum
brögðum, að ná fundi þessa nágranna
síns. Þær skiftust á aðeins fáeinum
orðum er þær mættust í stiganum, eða
garðinum, þegar engin njósnara augu
sáu þær; og í fyrsta sinn sem Jackue-
line fór ein út, var Madame SaVille á
verði, og án þess að segja neitt, stakk
hún bréfi í hendina á henm.
I fyrsta skifti er Jackueline fékk að
fara út voru það tímaskifti í lífi hennar,
eins og smá viðburðir eru stundum í
sögu þjóðanna; það var dagur afokunar
hennar; það samsvaraði því sem hún
kallaði framtíðar val sitt. Hún var viss
um að hafa góða kennara hæfileika,
hún hafði talað um það við nokkrar
vinstúlkur sínar sem komu til að fá
hana fyrir kennara. Jackueline skildi
að það var vel hugsuð tilraun til að
hjálpa sér til að komast út. Þær Bell
Roy og Áonne d’Etaples vildu fá hana
til að kenna sér tvisvar í viku, að syngja
tvísöngva, og lesa yfir með þeim nýja
músik. Auk þess, bað Madame d’Av-
rigny hana að koma og borða hjá sér,
þegar engir gestir væru hjá sér, sem
var á mánudögum, og æfa Dolly í söng,
sem hafði engan annan tíma til æfinga.
Því var lofað að hún yrði áreiðanlega
send heim fyrir klukkan tíu, því það
var föst regla í klaustrinu, að þá urðu
allar að vera komnar inn. Jackueline
þáði þessi tilboð þakksamlega. Eins og
Giselle hafði ráðlagt henni, klæddi hún
sig í víðan slopp til þess að hylja vaxtar-
lag sitt og útlit, og á höfðinu hafði hún
gamaldags hatt, með löngum böndum.
Hún hló að sjálfri sér er hún var komin
í þennan búning. Hún ímyndaði sér
að hún væri að strjúka í burtu, en hún
hugsaði, að gana á strætum borgarinn-
ar svona dulbúin, mundi vera gaman,
svo mikið gaman, að þegar hún steig
útúr keyrslu vagninum, fann hún til
þess að lífsgleðin var enn sterk í sér.
Með músik bókina undir hendi sér, gekk
hún hikandi, og dálítið hrædd, eins og
fugl, sem er nýkominn útúr búri, þar sem
honum hafði verið ungað út; hún
ímyndaði sér að allir væru að horfa á
sig, og tiifellið var, að roskinn maður,
sem lét búning hennar villa sér sýn,
fylgdi á eftir henni þar til hún komst
inní strætisvagn. Þegar hún var sezt
og búin að kasta mæðinni, mundi hún
eftir bréfi Madame Saville’s, sem hún
hafði stungið í vasa sinn. Það var lokað
og frímerki á því; það var til herfor-
ingja, í herbúðunum í Fontainebleau.
Jackueline fór að láta sér detta í hug
að maður Madame Seville gæti hafa
haft einhverja ástæðu til aö koma henni
til nunnanna, og að það gæti skeð að
þær hefðu einhverja afsökun á því, að
þær yrðu ekki nákunnugar. Jackueline
var ekki ánægð með það, að hafa, sér
svona alveg að óvöru orðið til þess að
vera sendiboði fyrir hana, og hún ákvað,
er hún lét bréfið í póstkassa á strætis-
horni, að vera varkárari framvegis. Og
um kvöldið er hún kom heim frá kennsl-
unni, tók hún lítiö undir merki sem
Madame Seville gaf henni.
Það entist skamma stund, þessi
kennsla. Þessar ungu stúlkur sem hún
átti að kenna áttu allar kærasta, svo
mæður þeirra höfðu það fyrir afsökun
við Jackueline, að þar sem þær væru að
búa sig undir að gifta sig, hefðu þær
engan tíma til náms, en sannleikurinn
var, að þær voru hræddar um að kær-
ustum þeirra mundi lítast betur á Jaó-
kueline, sem bar langt af þeim. Það
voru og vonbfrigði fyrir Jackueline, að
þessi mánudags heimboð hjá Madame
d’Avrigny, þar sem ekki átti að vera
neinir gestir nema Jackueline, voru
fjölmenn. Hún mætti þar fólki sem
þóttist hafa svo innilega og sárá til-
finningu fyrir kjörum hennar, en á sama
tíma hlóð á hana yfirdrifnu hrósi fyrir
hæfileika hennar og áræði, sem oftast
er ekki annað en dulbúin ósvífni, og á
sama tíma heyrði hún Madame d’Avrig-
ny vera að segja gestunum: “Hún er
gamall vinur fjölskyldunnar; hún hefur
verið að segja dætrum mínum til í mús-
ik,” og svo tóku gestirnir undir og
sögðu: “Vesalingurinn!” “Svo hug-
rökk!” “Svo riddaralega, tilfinninga-
næm!” Þetta tal var meir en ógeðfelt
fyrir Jacéueline; auk þess hafði orðið
uppistánd á heimili Madame d’Avrigny,
sem þó var ekki vanalegt, en Jackue-
line notaði það sem afsökun fyrir því
að hætta kennslunni, bæði hjá Madame
d’Avrigny og Madame d’Etaples.
Um vorið, þegar Giselle var að búa
sig undir að flytja úr borginni útá óðal-
ið sitt, bað hún Jackueline, sem virtfet
vera niðurbeygð og fjörlaus, að koma
og vera hjá sér, sem Jackueline þáði
með þökkum. Þeir sem hún hafði verið
að kenna, fóru frá henni hver eftir ann-
an, en hún gat ekki skilið hvers vegna,
svo var hún orðin dauðleið í klaustrinu;
hún var sett undir strangari reglur en
áður, því nunnurnar voru nú farnar að
skilja hana betur, og komast að því, hve
hneigð hún var fyrir gjálífi. Og Jac-
kueline var farið að finnast þessi grið-
astaður, innan sinna helgu veggja., ekki
vera nein paradís. Nunnurnar sögðu
hver við aðra að Mademoiselle de Naill-
es væri með allra handa ímyndanir og
grillur í höfðinu, en það er sem sízt af
öllu er liðið í klaustri, því ímyndanirnar
geta brotið bolta, og búið sér til undan-
komuleið undir múrvegg, hvaða aðferð-
um sem beitt er til að klippa af þeim
vængina. “Hún er ekki sú sama og hún
var,” sagði ein nunnan, sem fyrst hafði
dáðst svo mikið að hegðun hennar, en
var nú orðin andagtug og tortryggin
um hana.
Orsök þess sem er, var nú komin
aftur í sinn eðlilega farveg, í samræmi
við það lögmál sem lætur tréð sem virð-
ist dautt, skjóta nýjum frjóöngum með
vorinu; og þá dýrðlegu endurspírun og
endurblómgun, var fögur sjón að sjá í
þessari ungu mannlegu plöntu. Það fór
ekki framhjá M. de Talbrun, sem hún
var nú hjá. Honum hafði í fyrstu mis-
líkað að Giselle bauð Jackueline að vera
hjá þeim, því það var venja hans að
finna að öllu og láta sér mislíka allt
sem hann hafði ekki sjálfur stungið
uppá; honum fanst allt annað misbjóða
sínu húsbóndalega valdi og virðingu, og
svo vegna þess að hann sagðist ekki
geta liðið í húsi sínu sorgmædda aum-
ingja.
En áður vika var liðin, var hann
orðinn hæðst ánægður með að Jackue-
line væri hjá þeim á búgaröinum allt
sumarið. Giselle hafði aldrei séð hann
gera sér eins mikið far um að veva við-
feldinn og nú. Jackueline þótti hann
miklu betur útlítandi heima en í Paris,
því hún hafði oft sagt um hann, að það
væri ekki verandi nálægt honum fyrir
fjósalykt. Heima á búgarðinum hans
var og miklu auðveldara að fyrirgefa
hönum, að heyra hánn vera altaf að
tala um stóðhrossin sín og hundana. Á
hverjum degi stakk hann uppá ein-
hverju nýju til skemtunar, svo sem að
fara til að sjá fagurt og breytilegt lands-
lag, skoða rústir gamalla halla frá fyrri
tímum, eða heimsækja klaustrin Í ná-
grenninu. M. de Talbrun var varfærin
í að bjóða ekki mörgum úr nágrenninu
í þessar skemtiferðir með sér; hann lét
sem það mundi kannské hræða Jackue-
line og koma í veg fyrir að hún næði
aftur glaðværð sinni. Það gat líka ver-
ið að þeir trufluðu hann frá að njóta
samtals við gest konunnar sinnar. Gis-
elle var alveg upptekin við að kenna
syni sínum stafrófið. Hún var ófram-
færin og gaf sig ekkert að skemtunum;
liún hafði aldrei komið á hestbak, en
útreiðar voru bezta skemtun frænku
hennar. Jackueline lét sem hún heyrði
ekki allar þær fjarstæður sem M. de
Talbrun hafði að segja, er þau stönzuðu
milli spretta. Hún hélt það væri venja
hans að tala þannig—ruddaleg kátína
—en meinti ekkert illt. Jackueline leit
á æfi sína þar á búgarðinum, eins og
hún hefði komið í veizlu eftir langt
hungur. Henni líkaði allt svo vel, allt
umhverfið og útlit hinnar voldugu hall-
ar, sem var frá tímum Louis XIII., hin
"fögru og vel hirtu tré í heima listigarð-
inum, sem var sniðinn eftir a la Fran-
caise, og skreyttur af mikilli list, og vel
hirtur. Allt sem tilheyrði höfðingjasetri
var þar að sjá, en sem Giselle hafði svo
litla hneigö fyrir. Giselle geðjaðist bezt
það sam var látlaust og yfirlætislaust,
og gaf það manninum hennar stöðuga
ástæðu til að ávíta hana fyrir það. En
það þurfti ekki til, því það var viðtekin
venja hans að finna að öllu við hana.
Hann hlífðist ekki við að álasa henni
og brígsla um alla skapaða hluti; hann
var að þreyta hana allan daginn með
að jagast um eitthvað smávegis sem
honum kom ekkert við. Það ei1 rangt
að hugsa, að maður geti ekki veriö dýrs-
legur þó hann látist vera siðavandur.
Það var einmitt það sem M. de Talbrun
var.
“Þú ert of þolinmóð við hann,”
sagði Jackueline oft við Giselle. Þú ætt-
ir að svara honum fullum hálsi—bera
vörn fyrir þig. Jeg er viss um ef þú
gerðir það, mundurðu smátt og smátt
gera hann auðmjúkan og þægan.”
“Ef til vill. Eg er viss um að þú
hefðir meira vald yfir honum en eg,”
svaraði Giselle, og brosti dapurlega.
“Hann heldur svo mikið uppá þig. Hann
hætti við að fara á kappreiðarnar í
Deauville, sem voru háðar þar þessa
viku, en hann hefur aldrei látið sig
vanta þar, síðan við giftumst. Þú sérð
að eg sækist ekki orðið eftir miklu; eg
er ánægð bara ef hann lætur mig í
friði.” Giselle lagði áherzlu á síðustu
orðin, og svo bætti hún við: “Og lofar
mér að ala upp son sinn, eins og eg vil.
Það er það eina sem eg krefst.”
Jackueline hugsaði með sjálfri sér
að það væri rangt að krefjast, ekki
meira, að vesalings Giselle vissi ekki
hvernig hún ætti að hafa það skársta
af honum, og hana langaði til að kom-
ast að því hvað bezt ætti við til að auð-
mýkja M. de Talbrun dálítið. Hún hugs-
aði sér að reyna eitt og annað við hann,
og leika við hann eins og barn leikur
sér óhrætt við bolahund, sem er grimm-
ur við alla aðra, eða fluga sem er að
suða í kringum kongulóarvef, er kongu-
lóin liggur í leyni.
Hún ætlaði að stríða honum, lcoma
honum í mótsagnir, neyða hann til að
hlusta á vísindalega músik, er hún léki
á pianóið, því hún vissi að hann hafði
altaf haldið því fram að músik væri
ekki annað en leiðinlegur hávaði; hún
mundi hlæja að honum þegar hann
vaknaði við síðasta hörpuslagið, sem
hún gæfi sérstaka áherzlu; í stuttu
máli, hún hafði gaman af að komast til
fulls að því, hvort þessi ruddalegi mað-
ur væri sér einni hættulaus. Það hefði
verið betra að hún hefði óttast hann.
Hún fékk reynslu fyrir þessu er þau
riðu saman eftir einum fegursta vegin-
um í fegursta hluta hins fagra Nor-
mandy. M. de Talbrun byrjaði að tala
með stöðugt vaxandi f jöri og áhuga, um
það þegar þau sáust fyrst í Tréport, og
minnast á þúsund smá-atvik, sem
Jackueline hafði alveg gleymt, en það
var auðheyrt að hann hafði haft ná-
kvæmar gætur á henni og hverri henn-
ar hreyfingu, þó hann væri rétt í þann
veginn að gifta sig. Með ónauðsynleg-
um hósta og stami, eins og hans var
venja þegar hann var í einhverri æs-
ingu, endurtók hann hvað eftir annað,
að frá fyrsta augnabliki að hann hefði
séð hana, hefði hann verið ástfanginn
af hehni — fjandi skotinn í henni. —
Einn daginn, er hann sem oftar, var að
endurtaka þetta, svaraði hún, eins og
til að látast sem sér þætti eitthvað til
þessarar yfirlýsingar koma, að það
gleddi sig mjög; hann hugsaði sér að
láta ekki tækifærið sleppa úr hendi sér
er hestarnir þeirra stönsuðu samsíðis,
rétt fyrir sólarlagið, að leggja handlegg-
inn alt í einu um mitti hennar og smella
á hana kossi, svo óforvarað, svo rudda-
lega og frekjulega, að hún hljóðaði upp.
Hann losaði ekki takið, en dró hana
nær sér, og þrýsti henni að sínu hrjúfa
rauða andliti, sem var nú viðbjóðslegra
og dýrslegra'en hún hafði séð það nokk-
urntíma áður; ótti og skelfing greip
huga hennar við þessa óvæntu árás.
Hún reyndi af alefli að losa sig; hestur-
inn, sem hún sat á fór að hreyfa sig
aftur á bak, hún hljóðaði og hrópaði á
hjálp, en ekkert svar kom neinstaðar
írá, nema hennar eigin bergmál. Jackue-
line var nú í vondum kringumstæðum.
M. de Talbrun var hinn rólegasti, eins
og þetta væri ekkert nýtt fyrir hann, að
handsama kvenfólk á þennan hátt;
Jackueline fann að hún var í hættu að
detta af baki á hverju augnabliki og
lenda undir fætur hestsins. Loksins
gat hún komið sér svo fyrir að hún gat
slegið Talbrun með svipunni sinni yfir
þvert andlitið. Hann fékk höggið yfir
augun, og varð sem snöggvast blindur
og slepti henni, og hún notaöi tækifærið
hið bráðasta og keyrði hestinn áfram
eins hart og hann gat komist. Hann
hleypti á sprett eftir henni, æstur og
reiður; þetta var þögul og æðisleg kapp-
reið, sem eigi endaði fyr en þau komu
bæði jafn snemma að hliðin að Chateau
de Fresne. Báðir hestarnir voru hvítir
af svita-froðu.
“Hverslags er að sjá, báða hestana
löðrandi í svita og nærri því sprungna,”
sagði Giselle sem kom út til að taka á
móti þeim.
Jackueline nötrandi og náföl, svar-
aði engu. M. de Talbrun, er hann var
að hjálpa Jackueline af baki, hvíslaði
að henni í ógnandi róm: “Ekki eitt ein-
asta orð um þetta!”
Við kvöldverðinn sagði Giselle við
manninn sinn, að trjágrein mundi hafa
slegist á kinnina á honum, því að það
væri rauð ráð þvert yfir andlitið.
“Við vorum að ríða eftir þröngri
skógarbraut,” svaraði hann önuglpga.
Giselle fór nú að gruna eitthvað, og
hafði orð á því, að enginn talaði orð alt
kvöldið, og spurði hálf brosandi, hvort
þau hefðu verið að rífast.
“Okkur varð ofurlítið sundurorða,”
sagði hann stuttaralega.
“Ó,-það var sama sem ekkert,”
sagði hann og kveikti sér í sígar; “við
skulum vera vinir aftur, viltu það ekki?”
sagði hann og rétti Jackueline hend-
ina. Hún var neydd til að taka í hend-
ina á honum, og sagði með sömu ó-
skammfeilni og hann:
“Ó, það var minna en ekkert. Eg
sagði manninum þínum, Giselle, að eg
hefði fengið slæmar fréttar, og verði
að fara strax til Parísar, en hann vildi
þvinga mig til þess að fara ekki.”
“Eg bið þig að fara ekki.” sagði
hann hrottalega.
“Slæmar fréttir?” endurtók Gis-
elle, “þú hefir ekki sagt mér neitt uffi
það!”