Lögberg - 21.03.1946, Blaðsíða 3

3
Jón þar á ýmsa galla sem hann
sér á því mikla verki, og rök-
styður aðfinslur sínar út í ystu
æsar, en segir svo: “En hvað
sem öllum göllunum líður, er
þó mikið varið í sögubálk þenn-
an í heild sinni, og hann ætti að
geta orðið fólki voru bæði til
gagns og gamans.” Hver sem les
þessa ritdóma séra Jóns Bjarna-
sonar hlýtur að komast að raun
um, að hann er hreinskiftinn í
þeim, bendir hreint og hispurs-
laust á'það sem honum finst að
og líka á hitt sem honum finst
vel gjört. í hverju að óbilgirni
hans liggur í þessu sambandi
veit eg ekki, nema ef vera skyldi
í því, að hann var of mikill mað-
ur til þess að ljá sig ti’. skjall-
mála um hvaðeina sem útá þrykk
var látið ganga. Ef að séra Hall-
dór kallar það óbilgirni.
Svo var margt fleira að séra
Jóni. Hann skrifaði “ísland að
blása upp,” rétt þegar nýfram-
faraöld var að renna upp yfir
ættlandið, og á víst þessi speki að
sýna að séra Jón hafi verið svo
fastur í forneskjunni að hann
hafi ekki getað greint blik hins
komandi dags. Ágætur gestur
frá Íslandi er nýbúinn að kveðja
óss, en áður en hann fór gaf
hann okkur lýsingu af íslenzkum
bóndabæ um líkt leyti og séra
Jón skrifaði “ísland að blása
upp. Sú lýsing er svona: “Á
gólfinu ryk og raki var, og rjáfrið
hélað, og sperrurnar voru brotn-
ar og böndin fí*in. Með þyljunum
rekkju röðin stóð, og rúmklæðin
voru ekki góð; þar bældu sig
börnin og hjúin.” Það var víðar
rék á Islandi í þá daga en í bað-
stofu þessa bónda, og “ísland að
blása upp” var skrifað til að
dreifa því ryki — til þess að opna
augu manna fyrir rykinu í þjóð-
lífinu yfirleitt, og mál séra Jóns
í þessu riti fór ekki eins og hægur
blær yfir landið, heldru eins og
stríður stormur sem læsti sig
inní huga og hjörtu manna eins
og ekkert annað mál hafði áður
gjört á þeirri tíð, og það var
aðal tilgangur séra Jóns með
því riti var að vekja þjóð-
bræður sína og systur, ekki til
fornaldarlífs, heldur til fram-
tíðar atorku og framsóknar. Séra
Halldór segist eiga undur erfitt
að gjöra sér grein fyrir afstöðu
séra Jóns sem hafi verið “tais-
vert lærður,”. og ekkert “flón,”
gagnvart staðreyndum hinna
nýju biblíu rannsókna — nýju
guðfræðinni, sem hann segist
endurtaka og undirskrifa að séu
staðreyndir og á móti þeim hafi
séra Jón staðið. Það fyrsta sem
taka þarf fram í þessu sambandi
er, að staðhæfing þín, séra Hall-
úór, að hér sé, eða hafi verið um
staðreyndir að ræða er ósönn
og það er ástæðan fyrir því að
séra Jón barðist gegn nýju guð-
fræðinni, að hann vissi að um
getgátur einar var að ræða. Þér
finst ásamboðið nokrkum ment-
uðum manni að beyja sig ekki
íyrir þessum mikilvægu niður
■stöðum ný-guðfræðinnar, og að
séra Jón hefði átt að vera svo
viti borinn maður að vita, að
hann gæti ekki staðið á móti
aldar andanum. Á þessum um-
^nælum þínum, séra Halldór, sé
eg að þú hefir ekki þekt séra
Jón Bjarnason. Hugsanaferill
óans var ekkert líkur þessu.
Hann hugsaði aldrei um að þókn-
ast aldar andanum né heldur lét
hann töfrast af tilgátum manna
óvað mentaðir svo sem þeir voru.
Fyrsta spursmálið fyrir honum
var æfinlega “Er Það rétt?”
eða “Er það rangt?” “Gjörir það
gott?” eða “Leiðir það til ills
eins?” og svo veitti hann fylgi
sitt því sem hann áleit rétt, og
studdi af alefli það sem frá hans
sjónarmiði miðaði til góðs, án
uokkurs tillits til ný-guðfræð-
lnganna, eða aldar andans, og
V1® þetta lífs prógram sitt stóð
hann hvort sem mönnum líkaði
það betur eða verr, en snérist
aldrei eins og vindhani á veður-
stöng.
Einkennileg í mesta máta er
ein staðhæfing þín í grein þinni,
LOGBERG, FIMTUDAGINM 21. MARZ, 1946.
séra Halldór, þar sem að þú
vitnar í fyrirlestur séra Jóns,
“Þrándur í götu,” og segir að
hann hafi sjálfur viðurkent að
sannleikur — já, mikill sann-
leikur felist í þessum tilgátum
ný-guðfræðinganna. Þetta gjör-
ir séra Jón hvergi í nefndum
fyrirlestri. Allt sem þar er að
finna þínu máli til stuðnings er
þessi setning: “Setjum svo að
allt þetta reyndist satt sem biblíu
krítik sú fer framá.” Ef að séra
Jón hefði skilið við þetta þannig,
hefðir þú haft nokkurn rétt til
að draga meining þá er þú gjörir
og staðhæfingar þínar útúr
henni, en séra Jón gjörir það
ekki. Hann bætir við amjari
setningu sem er náknýtt þeirri
fyrri og hún er svona: “Það eru
nú ekki miklar líkur til þess að
sú verði reyndin.”
Eitt enn finnur séra Halldór
séra Jóni til foráttu í þessari
Heimskringlu grein sinni og það
er að hann hefði vantreyst alþýð-
unni og prestunum. Að því er
ákæru þessa og alþýðuna snertir
þá er hún ósönn. Það vissu allir
er til starfsmála séra Jóns þektu
að hann bar mest traust til al-
mennings innan kirkjunnar að
ala önn fyrir þeim málum,
vernda þau og varðveita. Leik-
manna starfsemis stefna séra
Jóns var ákveðin og alkunn. En
trú hans á prestunum var ekki
eins sterk, það er satt, og ef til
vill getur séra Halldór rent grun
í hvernig á því stóð.
1 síðari parti greinar sinnar
segjir séra Halldór sögu af ung-
um manni sem var að hugsa um
að ganga í prestsstöðu, sem gekk
á fund séra Jóns til viðtals og
leggur ofur heimskulegar spurn-
ingar fram fyrir séra Jón. Þær
hljóðuðup svo, eftir því sem frá-
sögumaðurinn segir: “Er nauð-
synlegt að skoða t.d. Kroník-
urnar, eða Konungabækurnar
álíka uppbyggjandi til guðræknis
og jafn innblásnar sem t.d. fjall-
ræðuna? Þó að þessi spurning sé
einfeldnisleg þá er það samt ekki
hún sem eg vil draga athygli að,
heldur svar séra Jóns: “Nei, Nei,”
(segjir hann) “svona megið þér
ekki hugsa. Engum heilvita
manni dettur neitt þvílíkt í hug.
Þetta um bókstafs inr.blástur,
játningar og því umlíkt eru bara
okkar útvígi, en höndli þeir (van-
trúuðu) þau, eiga þeir hægara
með að ná að hjartapunkti trú-
arinnar.” Útvígin öll, og vir níu,
eru til þess, að verja hjartapúnkt
arinnar.” Útvígin öll, og vörnin
yfirlýsingu séra Jóns, og nálega
í sömu andránni og séra Halldór
vitnar til hennar, kemur hann
með þessa makalausu staðhæf-
ingu: “Allir sem nokkuð vita um
trúardeilurnar hér vestra, vit að
þær snertu aðeins að liltlu leyti
persónu Krists. “Á svona lög-
uðum víxlsporum er erfitt að
átta sig. Þó orðalagið á svari
því, sem þú, séra Halldór, hefir
eftir séra Jóni, séu ek'ki hans orð-
alagi líkt, þá er andinn hans, og
það' er aðal atriðið—að verja
hjarta kristindómsins, sem van-
trúin var að leitast við að særa,
það fann hann skyldu sína, og
það gjörði hann, og svo segir þú
að sú vörn — þær deilur hafi
aðeins að litlu leyti snert þann
hjartapúnkt sem verið var að
verja Krist sjálfan. Því miður
get eg ekki bætt úr skaða þeim
sem þú kvartar undan í niður-
lagi -greinar þinnar í Heims-
kringlu, séra Halldór — burt-
rekstri djöfulsins og fjörlesti
þeim sem þú segjir að það til-
tæki hafi haft í för með sér; en
og minnist ummæla manns eins
sem stóð yfir moldum barns er
hann og kona hans höfðu mist.
Þegar að maður þe^si sá konu
sína tárast, hvíslaði hann í eyra
henni: “Gráttu ekki, Guðfinna,
skéð getur.”
Gráttu ekki, séra Halldór,
skeð getur—.
Eg læt svo úttalað um þetta
fyrsta hefti Brautarinnar og
drögurnar í því.*
J. J. Bíldfell.
Félag stofnað
Verður jélagsheimili, gisti- og
veitingastaður.
Til þess að koma í fram-
kvæmd byggingu Norrænu hall-
arinnar við Þingvallavatn hefir
verið stofnað hlutafélag meðal
40 manna innan Norræna félags-
ins.
Heiti félagsins er Norræna
heimilið h.f. Tilgangur þess er
að reisa félagsheimili fyrir starf-
semi Norræna félagsins á Is-
landi, sem jafnframt sé rekið
sem gisti- og veitingastaður.
Stjórn félagsins skipa þeir
Guðlaugur Rósinkranz, formað-
ur, Eyjólfur Jóhannsson vara-
formaður, Sveinbjörn Finnsson
ritari, og meðstjórnendur þeir
Kristján Guðmundsson og Hjálm
týr Pétursson.
Á sínum tíma gerði húsameist-
ari ríkisins, Guðjórt Samúelsson,
teikningu af Norrænu höllinni,
en frá henni var horfið og Guð-
jóni falið að gera nýja teikningu.
Verður hún fullgerð á næstunni,
og að því loknu verður hafinn-
undirbúningur að framkvæmd-
um.
Þingvallanefnd hefir úthlutað
lóð undir bygginguna í svoköll-
uðu Kárastaðanesi. Lóðin, sem
félagið fær þar til afnota er
samtals um sjö hektarar að
stærð, en igrunnflötur hússins
kemur til með að verða 300 metr-
ar. Húsið verður í tveimur hæð-
um, og auk þess verður kjallari
fyrir geymslur undir nokkrum
hluta hússins.
Gert er ráð fyrir 15—20 her-
bergjum fyrir gesti, með um
30—40 rúmum. Auk þess eru
svo þrír stórir salir, herbergi
fyrir starfsfólk, og loks er á-
kveðið að hafa sérstakt bókaher-
bergi. Þar eiga að koma úrvals
bókmenntir á öllum Norður-
landamálunum, sem gestir geta
lesið að vild.
Að húsbyggingunni sjálfri
verður ekki unnið fyrr en vegur
hefir verið lagður niður í Kára-
staðanes. Var unnið að þeirri
vegarlagningu í fyrrasumar og
komst vegurinn þá niður að
Hestagjárenda. Að öllu forfalla-
lausu verður lokið við vegar-
lagninguna næsta vor eða sumar,
því að búið er að leggja hann
langleiðis og auk þess yfir þann
hlutann, sem erfiðastur er. Áður
en því verki er þó lokið, verður
grafið fvrir grunni hússins, svo
að byggingin sjálf geti hafizt
strax og vegurinn er tilbúinn.
Verður byggingunni þá hraðað
eftir föngurn, enda er það mikið
nauðsynjamál, að úti á lands-
byggðinni rísi sem fyrst upp boð-
leg gisti- og veitingahús fyrir
erlenda gesti, sem hér vilja ferð-
ast eða dvelja.
Á slíkum gistihúsum er hörg-
ull, og hann mikill sem stendur.
Þetta framtak um byggingu
Norrænu hallarinnar er því
hvorttveggja í senn, hið mesta
nauðsynja- og menningarmál.
Vísir, 11. jan. 1946.
Stærðfræðikennarinn: — í
stærðfræðinni finnur maður hin
eilífu óhrekjanlgu sannindi sem
enginn getur vjefengt. T. d. ef
einn maður er 12 daga að stinga
upp garðinn sinn, þá eru 12- menn
að því í einn dag.
Einn áheyrandinn: — Já, og
ef t. d. eitt skip er 12 daga að
fara yfir Atlantshafið, þá eru 12
skip einn dag.
VERZLUNARMENNTUN
Hin mikla nýsköpun, sem viðreisnarstarfið út-
heimtir á vettvangi iðju og franvtaks, krefst hinnar
fullkomnustu sérmenntunar sem völ er á; slíka mennt-
un veita verzkmarskólamir.
Það getur orðið ungu fólki til verulegra hags-
muna, að spyrjast fyrir hjá oss, munnlega eða bréf-
lega, varðandi námskeið við helztu verzlunarskóla
borgarinnar.
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
TORONTO AND SARGENT, WINNIPEQ
Dehorn Your Cattle
and Avoid the $1.00 Marketing Penalty
Plan Dehorning Campaigns — Caustic Young Calves
For Caustic and Dehorners Contact
Your Agricultural Representative or
The Live Stock Branch
Control Contagious Abortion
By Vaccinating Calves 4 to 8 months of age with Straight 19.
Vaccination must be performed by Registered Veterinarian.
Department will pay $1.00 for each Calf Vaccinated.
AUCTION SALES
Pure bred Bulls and Females
Pure bred Sows (bred)
WINTER FAIR ARENA
Brandon, Manitoba
WEDNESDAY, APRIL 3rd, 1946
Sow Sale — 11.00 a.m. Cattle Sale — 1.00 p.m.
Sales Under Auspices of the
Cattle and Swine Breeders’ Associations
For further particulars apply to the: —
LIVE STOCK BRANCH, DEPT. OF AGRICULTURE,
LEGISLATIVE BUILDING, WINNIPEG, Manitoba.
Business and Professional Cards
DR. A., V. JOHNSON DR. A. BLONDAL
Physician and Surgeon
Dentist 602 MEDICAL ARTS BLDG.
506 SOMERSET BUILWNG Sími 93 996
Telephone 97 932 Heimili: 108 CHATAWAY
Home Telephone 202 398 Stmi 61 023

Talslml 95 826 Heimilis 53 893
DR. K. J. AUSTMANN Dr. S. J. Jóhannesson
Sérfrœöingur i augna, eyma, nef 215 RUBY STREET
og kverka sjúkdómum. (Beint suCur af Bannlng)
704 McARTHUR BUILDING \
Cor. Portage & Main Stofutlml 4.30 — 6.30 Talsimi 30 877 ViCtalstimi 3—5 eftir hádegl
Laugardö&um 2 — 4

DR. ROBERT BLACK DR. E. JOHNSON
Sérfrœöingur í augna, eyma,
nef og hálssjúk-dómum. 304 EVELINE STREET
416 MEDICAL ARTS BLDG. Selkirk, Man.
Graham and Kennedy St.
Skrifstofuslmi 93 851 Office hrs. 2.30—6 p.m.
Heimaflími 42 154 Phones: Office 26 — Res. 230

EYOLFSON’S DRUG Office Phone Res Phone
PARK RIVER, N. DAK. 94 762 72 409
islenztcur lyfsali Dr. L. A. Sigurdson
Fólk getur pantaS meðul og 116 MEDICAL ARTS BLDG.
annað með pósti. Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
Fljðt afgreiSsla. and by appolntment

A. S. B A R D A L Drs. H. R. and H. W.
848 SHERBROOK STREET TWEED
Selur Ukkistur og annast um út- farir. Allur útbúnaður sá bezti. Ennfremur selur hann allskonar minnisvarða og legsteina. Tannlceknar 406 TORONTO GEN. TRUSTS BUILDING Cor. Portage Ave. og Smith St.
Skrifstofu talsínxi 27 324
Heimilis talsími 26 444 PHONE 96 952 WINNIPEG

Phone 31 400 DR. J. A. HILLSMAN
Electrical Appliances and
Radio Service Surgeon
Furniture and Repairs
Morrison Electric 308 MEDICAL ARTS BLDG
674 SARGENT AVE. Phone 97 329

PRINCEJT Dr. Charles R. Oke
MESSENGER SERVICE Tannlœknir
ViS flytjum kistur og töskur, » For Appointments Phone 94 908
húsgögn úr smærri Ibúðum, Office Hours 9—6
og húsmuni af öllu tæi. 404 TORONTO GEN. TRUSTS
58 ALBERT ST. — WINNIPEG BUILDING
* Simi 25 888 283 PORTAGE AVE.
C. A. Johnson, Mgr. Winnipeg, Man.

TELEPHONE 94 358 Legsteinar, sem skara fram úr.
FL J. PALMASON tJrvals blágr5rti og Manitoba
marmarl.
and Company SkrifiO eftvr verOskrá
Chartered Accountants Gillis Quarries, Limited
1101 McARTHUR BUILDING 1400 SPRUCE ST. SIMI 28 893
Winnipeg, Canada Winnipeg, Man.

Phone 49 469 J. J. SWANSON & CO.
Radio Service Specialists LIMITED
ELECTRONIC LABS. 308 AVENUE BLDG WPG.
H. THORKELSON, Prop. Fastelgnasalar. Leigja hús. Út-
The most up-to-date Sound vega peningalán og eldsábyrgO.
Equipment System. bifreiBaábyrgð, o. s. frv.
130 OSBORNE ST., WINNIPEG PHONE 97 538

G. F. Jonasson, Pres. & Man. Dir. Andrews, Andrews,
Keystone Fisheries Thorvaldson and
Limited Eggertson
404 •SCOTT BLOCK SIMI 95 227 LögfrœOingar
Wholesale Distributors of . 209BANK OF NOVA SCOTIA BG.
FRESH AND FROZEN FISH Portage og Garry St.
Simi 98 291

Manitoba Fisheries Blðm stundvlslega afgreidd
WINNIPEG, MAN. THE ROSERY, LTD.
T. Bercovitch, framkv.stj.
Verzla I helldsölu meö nýjan og Stofnað 1905
frosinn flsk.
303 OWENA STREET 427 PORTAGE AVE., WINNIPEG
Skrifst.sími 26 355 Heima 55 462 Slmi 97 466

11 HAGBORG U n fuel co. n GUNDRY PYMORE Limited British Quality Fish Netting
• 60 VICTORIA ST., WINNIPEG
Dial 21 331 ^0*11) 21 331 Phone 98 211
Manager T. R. THORVALDSON Your patronage will be appreciated

Argue Brothers Ltd. CANADIAN FISH PRODUCERS, LTD.
Real Estate, Financial, Insurance
J. H. PAGE, Managing Director
LOMBARD BLDG., WINNIPEG Wholesale Distributors of Fresh
J. Davidson, Reprcscntative and Frozen Fish.
Phone 97 291 311 CHAMBERS STREET
— Office Ph. 26 328 Res. Ph. 73 917