Lögberg - 21.03.1946, Blaðsíða 1

PHONE 21374

i Ú'“Ue''
t,*un«ier^
A Complete
Cleaninp
Institution
59. ARGANGUR
WINNIPEG, FIMTUDAGINN 21. MARZ, 1946.
NÚMER 12
Fallinn í val
Samkvæmt símskeyti til Lög-
bergs á miðvikudagsmorguninn,
lézt prófessor Sveinbjörn John-
son af hjartaslagi að heimili sínu
í Cljamaign, 111., nóttina á undan;
hann var einn af lærðustu og
merkustu mönnum í hópi Islend-
inga vestan hafs. Dr. Árni
Helgason sendi blaðinu andláts-
fregnina.
Próf. Sveinbjörn var 61 árs að
aldri; hgpn lætur eftir sig konu
sína og einn son. — Útförin fer
fram í Grand Forks, N.D.
Ætlar að heimsækja
Rússland
Frú Eleanor Roosevelt, ekkja
Franklins D. Roosevelts Banda-
ríkjaforseta, sem komin er fyrir
nokkru heim af fundi sameinuðu
þjóðanna í London, hefir lýst
yfir því, að hún muni að öllu
forfallalausu heimsækja Rúss-
land á komandi sumri með það
fyrir augum, að kynna sér per-
sónulega þá strauma og þær
stefnur, er efst séu á baugi með
rússnesku þjóðinni eins og nú
hagi til; kvað Mrs. Roosevelt sér
vera það brennandi áhugamál
með hliðsjón af væntanlegum
friðarsamtökum, að traust vin-
átta fengi haldist milli Rúss-
lands og Bandaríkjanna, en í
þeim efnum væri náin persónu-
kynning óhjákvæmileg.
Þótt ekki blási sem alira byr-
vænlegast eins og sakir standi
varðandi einingu hinna samein-
uðu þjóða, er Mrs. Roosevelt þó
sterktrúuð á það, að lánast muni
að jafna þannig ágreiningsmálin,
að þau eigi verði væntanlegu
þjóðbandalagi að ffltakefli.
Þing kemur saman
Þann 14. þ.m., var sambands-
þinginu í Ottawa stefnt til funda,
og las jarlinn af Athlone hásætis-
ræðuna; var þetta hans síðasta
embættisverk slíkrar tegundar
í þessu landi, því landstjóratíma-
bil hans er senn á enda.
Megin málin, sem þingið vænt-
anlega tekur til meðferðar að
þessu sinni, auk fjárlagafrum-
varpsins, lúta að atvinnubótum,
breytingum á tekjuskatti hinna
lágt launuðu stétta, breytingum
á stríðsiðju til friðariðju, lausn
húsnæðisvandræðanna, og lög-
gjöfinni um sérstakan canadiskan
þjóðfána.
Ennfremur er ráðgerð löggjöf
um nýja kjördæmaskiftingu, auk
þess sem allmiklum tíma af
störfum þingsins mim verða var-
ið til ráðstafana og umbóta varð-
andi dreifingu matvæla meðal
þeirra þjóða, sem skorturinn
sverfur tilfinnanlegast að.
Eldsumbrot í Vatnajökli
talin valda hlaupinu
í Súlu
Hlaupið hefur staðið í sex vikur.
Mikill vatnsflaumur er ennþá
í ánni Súlu, þótt að vísu hafi
nokkuð dregið úr hlaupinu síð-
ustu daga. Hefir hlaup þetta nú
staðið yfir í sex vikur, og er það
óvenjulega langur tími, svo tahð
er fullvíst, að um eldshræringar
sé að ræða uppi í Vatnajökli, og
af þeim stafi þetta mikla og lang-
vinna vatnsmagn í Súlu.
Súla rennur nú í tveim höfuð-
kvíslum austan Lómagnúps, og
er austari állinn stærri. í fyrra-
dag fór Hannes Jónsson á Núp-
stað af stað heiman að frá sér
og ætlaði með póst austur yfir
Súlu. Komst hann yfir vestari
kvíslina, en varð að snúa við,
er hann kom að þeirri eystri.
Töluverður jakaburður hefur
verið í ánni að undanförnu.
Blaðið átti stutt viðtal við
Pálma Hannesson rektor í gær
og spurði um álit hans á þessum
‘vatnavexti í Súlu, en hann er
mjög kunnugur þarna austur-
frá og fór í haust, eins og kunn-
ugt er í leiðangur austur yfir
jökla og flaug þá m. a. yfir
Grænalóni.
Sagði hann að þá hefði Græna-
lón ekki verið nema hálffullt,
og taldi hann því útilokað að
hlaup þetta stafaði frá því;
enda væru Grænalónshlaupin
ævinlega. með öðrum hætti, það
er að segja, þau valda miklu
vatnsflóði stuttan tíma og standa
sjaldnast yfir nema fáa daga.
Telur Pálmi, að allar líkur bendi
því til þess, að um eldshræringar
sé að ræða ofar í jöklinum,
sennilega norðvestur af Græna-
lóni, en í þeirri stefnu hefur fólk
bæði úr Eyjafirði og Fnjóskadal
og sömuleiðis úr Öræfum talið
sig hafa séð eldbjarma yfir
jöklinum.
Er því trúlegt að jökulbráðin
frá hitanum hafi runnið niðux í
gegnum Grænalón og þaðan
áfram niður í Súlu.
Nákvæmar rannsóknir á þessu
hafa ekki getað farið fram enn-
þá sökum dimmviðris og þoku,
en Pálmi kvað mikinn áhuga
vera fyrir því, að flogið yrði
yfir þessar slóðir strax og veður-
skilyrði og aðrar ástæður leyfa.
Alþýðubl. 10. febr.
j
Skipt í þrjá flokka j
Ræða sú ei^Mr. Churchill flulti
í Missouri á dögunum, þar sem
hann lagði áherzlu á það, áð
enskumælandi þjóðir mynduðu
með sér órjúfandi varnarsam-
band, hefir að því er brezk blöð
hefma, skift brezku almenmngs-
áliti í þrjá flokka; íhaldsmenn
telja slíkt samband æskilegt,
meiri hluti verkamannaflokks-
ins telur slíkt varnarsamband
lítt framkvæmanlegt, en þeir
sem lengst hallast í áttina til
vinstri, telja hugmynd Mr.
Churchills beina árás á rúasnesku
ráðstjórnarríkin, er hljóti að
draga á eftir sér óþægilegan
dilk; virðast þeir líta þannig á,
að þá verði málum bezt borgið,
er Rússinn fái vilja sínum fram-
,gengt, mótþróa og möglunar-
laust; þessi flokkur manna mun
þó vera í miklum minnihluta á
Bretlandi.
Brezka stjórnin er sáróánægð
yfir aðförum Rússa í Iran, þar
sem þeir daglega sýnast vera að
færa sig uppá skaftið, og þykir
henni flest benda í þá átt, að
þeir séu staðráðnir í því að ná
pólitískum umráðum yfir land-
inu þvert ofan í yfirlýst hlut-
leysi.
Minningarorð
Freemann Metusalem Einarson,
Jr.
F. 16. okt. 1924—d. 31. okt. 1945.
“I will put on the lights for
you, so you will find your way
better.”
Þessi ógleymanlegu orð voru
töluð til foreldra hins unga
manns, þegar hann, glaður og
kátur, kvaddi foreldra og systur
og vinafólk, er hann fór úr af-
mælisgleði móður sinnar, á
heimili systur sinnar að Hensel,
N. Dakota, seint að kveldi hins 30.
októbers, 1946, og keyrði með
nokkrum vinum sínum í kvöld-
kyrðinni til Milton, N. Dak. Ekki
keyrði hann bílinn. en var að-
eins farþegi. Fimm voru þeir,
hinir ungu menn. Viðstaða var
lítil í bænum, því verzlunarhús
öll voru lokuðsvo seint að kveldi.
En ungir hafa gaman af að sitja
saman í bíl og rabba um hugðar-
mál sín, og eins og skáldið segir:
“Sitja kyr á sama stað, en samt
að ,vera að ferðast.” Heim var
því snúið til endurfunda, og létt
var sinni og hugur glaður. En
austan við Milton bæ er gil mik-
ið,.og hefur vegstjórum þóknast
að láta veginn í gilinu lagðan í
sveig yfir gilið, með brú á og
kröppum krók við brúna. Engin
ljós kasta geislum sínum rétt,
þar sem bugður og mishæðir eru
framundan á veginum, og þetta
kveld viltu þau bíleigandanum
sýn. Þögnin var djúp þar sem
bíllinn nam staðar á gilbotnin-
um. Hinir ungu menn höfðu
byrjað sína æsku hinu megin
á landi lifenda. En ljósin sem
“Stúni” hafði kveikt á bíl for-
eldra sinna í Hensel, áður en
hann fór, lýstu út í náttmyrkrið.
Sönn æska kveikir jafnan ljós á
vegum þeirra eldri. Þessi ungi,
ljóshærði maðuf, þéttvaxinn,
snar í spori og athöfnum, kapp-
samur í verki, áhugasamur um
búskap, flutti með sér, hvar sem
hann fór, gleði, fjör og lífsþrá,
sem fór segulmagni um alla er
nærri voru. Varð hann því vin-
margur og velkominn hvar sem
var í hópi æskunnar; hugljúfi
allra sem kynntust honum.
Fæddur í Winnipeg, Manitoba,
en uppalinn rétt fyrir sunnan
bæinn Mountain, N. Dak., á heim-
ili foreldra sinna, Frímanns Met-
usalems Einarsonar og Hallfríð-
ar Snowfield. Alþýðumentun
sína hlaut hann í barna skóla og
miðskóla Mountain bæjar og út-
skrifaðist þar vorið 1942. Vegna
stríðsins varð ekki meira úr
skólagöngu að sinni, heldur
kröfðust bústörfin hins unga og
þrekríka manns. Enda blómg-
aðist búið pg samstarf feðganna
varð hið fegursta, þar sem mætt-
ust ráð hins reynda og átök og
kapp hins unga, og fór alt gæfu-
samlega úr hendi. Þetta haust
var svo hugað á frekara nám
og búnaðarmentun, og svo beið
búgarðurinn eftir hönd og huga
hins óþreytta æskumanns. Fram-
tíðin var lýst upp af óteljandi
vonum hins hráusta unglings-
manns.
En alt breyttist. Hann er oss
horfinn. En samt er ekki dimt.
Ljósin loguðu á bílnum þegar
foreldrarnir hugðu til heimferð-
ar frá kveldgleðinni í Hensel, og
líf hans, minningarnar um hans
bjarta dag, leggja birtu yfir veg-
inn framundan fyrir foreldrum
og ástvinum, og náttmyrkur
mannlífsins getur ekki nokkurn-
tíma orðið eins dimt, því hann
“Stúni” (svo var hann af öll-
um kallaður frá æsku) kveikti í
sannleika ljós og flutti birtu inn
í líf allra sem hann náði til. Já,
og trúaður hugur leitar til ann-
ars einkasonar sem “öllum er
heimi ljós og líf.” Og trúar-
skáldið hefur ritað oss til leið-
beiningar: “Eg leit til Jesú, ljós
mér skein; það ljós er nú mín
sól. er lýsir mér um dauðans dal,
að drottins náðarstól.” Já, er
ekki ljúft að biðja með orðum
enn annars skálds er eygði þetta
ljós, og segir-:
“Lýs milda ljós, í gegnum þenn-
an geim, mig glepur sýn
Því nú er nótt, og harla langt er
heim, ó, hjálpin mín.
Styð þú minn fót, þótt fetin nái
skamt,
eg feginn verð, ef áfram miðar
samt.”
Hinn 2. nóvember voru kveðju-
málin sungin og sögð yfir hin-
um unga manni í Mountain
kirkju, að viðstöddum ástvinum
og fjölmenni, svo að sjaldan hef-
ur hér þvílíkt sézt. Auk foreldr-
anna, lifa hann þessi systkini :
Effie (Mrs. S. Stefánsson), Hen-
sel, N. Dak.; Hallfríður (Mrs. H.
Stefánsson), Fargo, N. Dak.; og
Guðbjörg (Mrs. O. T. Bernhoft),
Mountain, N. Dak.
í minningu um æskumanninn
voru gjafir gefnar sem mér finst
að megi segja að eigi að kasta
ljósi á leið mannanna, að honum
látnum. Því til þess að byggja
elliheimili á Mountain voru í
minningu um hann gefnar yfir
$1200.00 auk gjafa til annara
líknarfyrirtækja. 1 skjóli því
munu margir, er lífsdegi þeirra
hallar og sjón dofnar, finna ör-
uggann stað uns eilíft ljós boðar
þeim eilífan dag, og nóttin er
horfin.
“í hendur fel þú honum, sem
himna stýrir borg,
það alt er áttu f vonum, og alt
er veldur sorg.
Hann bylgjur getur bundið, og
bugað storma her,
hann fótstig getur fundið, sem
fær sé handa þér.”
Egill H. Fáfnis.
FYRIRLESTUR
Miðvikudaginn, 27. marz, flyt-
ur Stanley H. Knowles, M.P.,
fyrirlestur um Alþjóðaþingið,
(United Nations Organization
Conference), sem hann sótti sem
fulltrúi Canada í vetur. Fundur-
inn fór fram í London, og er Mr.
Knowles ný kominn heim. Auk
þess a&sækja alþjóðaþingið, ferð-
aðist Mr. Knowles til Berlin,
Paris og Moscow, sem hann segir
einnig frá. Allir sem áhuga hafa
fyrir þeim alþjóðamálum sem
efst eru á stefnuskrá hverrar
stjórnar, ættu að sækja þennan
fyrirlestur, sem verður fróðlegur
og skemtilegur. Hann fer fram
í Playhouse’ Theatre, kr. 8.30
miðvikudagskvöldið, 27. marz.
lll!lllllllllllll!lll!llllllllllllllll!l!lllll!llllll!!!lllllllllllll!lllllllll!llllllll!llllllllll|ll!ll!lll||l|ll||l||||lllllllil||l||illl|lll||lll||illlll!>IIUUIllllllillllllUUIillllllllllllllllllllllllllUlllillllllllllllll
Illllll!llllllllllll!ll1lllllllll!lllllllll!lllllllllllll!!llllllllllllllllllll!llllllll!lllllllllllllllll!lllllllllllllllllllllllllllllllll!lllllllllllllll!lllllllllllll!llllllll!lllllllll!llllllll!l!lllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
illll!ll|ll!ll!ll!llllll!l!l|ll
!lllllllllllllll!llllllllllllllll;
HELGI SIGUÐSSON (frá Vík)
Dáinn 6. apríl, 1941.
K V E Ð J A
í sig gengur allavegna
æsku-veröld mín.
Eyktamörk og á^tavitar
eru að hverfa syn.
Ókent fólk um gamla garða
gengur hér og hvar.
Sá er garðinn forna frægði
finst ei lengur þar.
Hugsjónir sem æskan unni
eru að falla í val.
Tildurslæður tómra orða
tjalda andans sal.
Nú er orðið nóg að sýnast,
nægir auga glit.
Enginn spyr um undirstöður:
Innræti né vit.
V
Sömu hús við sömu götur,
samt er skipt um keim,
ylinn leggur ekki framar
út til þín frá þeim.
Enginn vinarhendi heldur
hurðum upp á gátt.
Nornir spinna nýjum tímum
nýjan söguþátt.
Fáir meta að fullu skaða
fyr en þeir hafa mist.
Oft á þessu horni eg hefi
Helga vin minn gist.
Þó mig bæri að húsi hnugginn
hélt eg glaður braut;
gletni hans og gamansemi
græskulausrar naut.
Geng eg fram hjá hliðum hljóður,
horfi um burst og þak. —
Svipurinn allur sýnist breyttur
sjáirðu vini á bak.
Strætið virðist annað orðið,
— ekkert líkt og fyr. —
Augum hugans opnar standa
einar víðar dyr.
Páll Guðmundsson.
i!illlllHIIII!lllllllllllll
lilllllllllllllllllllll!
iiiiiiiiiHBi
mhiiiihimiihiiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin^
l!l|!!!!l!llllllllllllllll!lllllllllllllllllllllllllllllllllllll!l!llll!llllllllll!lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!llllllll!lllllllll!llllllllll|lllllll!lllllllllll!lllllllllllllllllllll!lllllllll!im!®^^
EINAR PÁLL JÓNSSON, ritstjóri, Winnipeg
Nú er eg aftur kominn til að kveðja,
eg kem og fer nú loks í hinsta sinn.
Eg þori öllu í veröldinni að veðja
þú veitir mér af rausn, og leiðir inn
að arni þar sem aldrei kulna glæður,
því ættartryggð er sérhver fjörður væður
Þú sæktir nýjan eld á hverju kveldi
um kólguhöf á ystu norðurslóð,
þú brytist einn gegn ísa og stormaveldi
í æskudal þar forðum vaggan stóð,
ef bróðurfylking þyrfti þess að njóta
til þreks og sóknar, gleði’ og mannvitsbóta.
Eg fékk af litlu launað ykkar hylli,
þið landar fyrir vestan reginhöf,
Þótt meira getuleysi en gleymska ylli
og gerði að löngum varð á efndum töf.
Það fór svo títt, að þeim er villist víða
ei vannst, til nytja, heimagarð að prýða.
Því sit eg hljóður þegar söngvar hljóma
og sveitin þylur ykkur fremdaróð.
í minning skýrri margt ber þá á góma
þótt mér sé orðavant, og bresti sjóð
til greiðslu fyrir gleðifull og ræður
og greiða’ er veittu snjallir vestanbræður.
Við íslendingafljót, í Fjallabyggðum,
*
á fögrum Iðavelli og Gimliströnd,
þið lumið enn á íslands dýrstu dyggðum,
sú djörfung mótar svip og styrkir hönd,
er bar svo fram um álana og árin
að aldrfei gleymdist Frónski landnámsskárinn.
Eg bið þér heilla “Páll” í prúðra flokki,
þótt pappírsvirði sé ei óskin mín.
Eg vildi’ eg fengi fært þér gull í stokki
og fullt af leggjum höfðaleturs skrín.
I fjórðungtrogi fjölda’ af skeljum vænum,
og fáein blóm úr heiðarmóum grænum.
R’vík, 22. febr. 1946.
—Árni G. Eylands.
Illll!llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!lllllllllllllllllllllllllllllllll!!lilllll!l!llll!!!lllllillllll!l!lllllllll!il!ill!li!lll!:li!!jlli!!ll!!l!!!!!ll!l!!llll!ll!l
■'lllllllllllllllllllll*lllll!lllllll!l!lllllllllllll!lllllllllllllllllllllllllllllllll!!llllllll!'llll!lllll!ll!lllllllllllllllllllllll!!l!illl!l